EERSTE BLAD.
Maandag 30 Januari 1939
Voor Hitler's
l A M
Engeland
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
giste laargang.
No. 22083
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK jCCfflTE; HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
buitenland
Groots redevoeringen werpen hün schaduwen
vooruit; Wat Hitier vermoedelijk zal zéggen.
Chamberlain spreekt te Birmingham.
If l $ÊÊÈXi- t®5Él
x
-•
•U> 5?**^ i
f V 1 - -
x
S Prinses Beatrix Wllhelmina Armgard, die morgen Haar eersten verjaardag viert 55
x x
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
De toestand in Satalonië. *1
De toestand in China
Italië voelt niets voor conferentie
van vier
Duttschland
Noorwegen
Tsjecfto Slowakije
Wijzigingen in het kabinet
Vereenigde Staten
óezt courant rerschgnt degelijks, motuH-,
wondering van Zon- en Feestdagen.
Prys per kwartaal f 2.—; franco per post
f2.50. Prijs per week: 15 cta.~—- Afzon
derlik se nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen. -
Advertentiën voor het eerstvolgend nom-
"mer moeten vóór elf uur aan liet Bureau
bezorgd zijn, 'b Zaterdags yóór -> aw,
ïfen bepaalde püaU van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Pr\j» der Advertentiën: van 1—5 regel» 1155;
Iedere regel meer f0.30; in het Zaterdagnommer
15 regels f 1.80, Iedere regel meer Ï0L35
Reclames fü.75 per regel. Incassokostend ets.;
postkwitanties 15 ets. Tarieven van advertentiën
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen Si 1050 tfm. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*s Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den f 0l25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bat
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags: Kleine Advertentiën 1U00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
De internationale belangsteUing riclii
zich" in deze dagen, op de rede, welke
Hitier hedenavond in deri Düitschen Rijks
dag uit zal spreken. Eehigè vingerwij
zing van wat de Rijkskanselier zeggen zal,
geelt de Völkisché Béóbachter van- Zater
dag, de ^spreekbuis der Duitscheregeering,
die- in leeii artikel „Italië ten' Frankrijk",
een beschouwing. geeft 'over de .italiaan-
sehe eischen:
Het blad. schrijft, dat Frankrijk -voor
het tegenwoordige Rome .„hot, huidige Car
thago" ik enj.dat hei bondgenootschap ïnet
Spanje, 'Italië.,in staat' stelt",de; pude-.over:'
heersching van Frankrijk in :het wéstèh
van deMiddellandsclie Zee te breken en
door het inrichten .van do: eilanden in
het midden der Middellandsche Zee,* de
Baïearen en Spaansch Marokko .de recht-
fitreekschc verbindingen af te; snij den tus-'
schen Frankrijk cn zijn reservoir van zwarte
soldaten in Afrika. Het blad wijst er op,
dat „depolitieke wet Italië voorschrijft
alle machtseisehen van Spanje in Tanger
en Marokko te steunen".
Voorts beweert het blad, dat „het irreden
tisme van Nice en Corsica" een hinder
paal vormt voor een Fransch-Italiaansche
toenadering.
Tegenover Frankrijk, waar het geboorte
cijfer daalt, stelt hei blad „het jonge Ita
lië met het sterke bloed, dat gebrek aan
ruimte heeft". Het orgaan doet een aanval
op de opstellers van het accoord van 1915
tusschen de gêallieerden en Italië.
Zij „hebben de verdragen in acht te ne
men. Italië tart het tot in het strijdperk.
Fiankrijk gelooft in het wapen, Italië ge
looft in den geest."
Vercfer somt het blad de, bondgenoot
schappen, op, waarItalië óp kan rekenen
en bestuit ,,advoeatenlisten<j.4mo»em. -wel
een 'proces doen winnèn,-maar nooit zal
men zoo geschiedenis kunnen schrijven".
Het zal wel weei even duren, voor
Hitier tot het meer -concrete gedeelte van
zijn rede zal komen. Men verwacht, dat
deze twee uur zal duren en, dat het
eerste gedeelte op de wijze welke men
van den „Fülirer' langzamerhand leent,
aan cijfers en statistieken over de eerste
zes jaren van het derde rijk zal zijn
gewijd. Eerst in het laatste half uur zal hij
dan de buitenlandsche politiek behande
len.
Onmiddellijk na de rede zullen de beide
Nee-erlandsche zenders een samenvatting
geven van de belangrijkste gedeelten er
uit.
Volgens de „Danziger Vorposten" zal
de vergadering van den Rijksdag door
de aanwezigheid van een of meer Ita-
liaansche persoonlijkheden worden opge
luisterd. Waarschijnlijk zal Hitler in zijn
rede het bezoek aankondigen van den ko
ning van Italië. Het blad meent voorts,
dat de Führer den internationalen toestand
zal beschouwen in het licht van de jong
ste besprekingen, van den strijd in Spanje,
en van de verhouding tusschen Italië en
Duitschland. Het blad waarschuwt tegen
de verwachting vaii „sensaties" in Hitler's
redevoering, en wijst de in het buitenland
gevormde combinaties over agressieve be
doelingen van Hitier in Afrika, Spanje
of iVest-Europa van de hand.
lntusschen heeft generaal Ritter von Epp,
pe*erst'ie rijksstadhouder, Zaterdag
avond een rede gehouden over het kolo
niale vraagstuk. Hij zeïde o.m., dat Duitsch-
lana dringend' behoefte heeft aan aan
vul ing van zijn inheemsche, economische
kracht door koloniën.
De Duitsche koloniale eischen zijn bo-
iwti'Ti eln kwestie van eer. en recht,
D ïtschiand wil, dat een einde wordt ge
maakt aan de moreele achteruitzetting en
rechtschenms en dat het üuitmhe bezit,
dat voor het leven der Duitschers- noo-
oig is, hersteld wordt.
r, ®en rcik vau Chamberlain.
De Engelsche premier, Chamberlain heeft
Zaterdagavond een rede gehouden aann een
maaltijd van de juweliersvereeniging te Bir-
minghan^ waarin hij belangrijke dingen
zegde, te" belangrijker, daar zij aan den
vooravond van Hitler's Rijksdagrcdo wer
den gezegd.
Chamberlain wees op de verbetering der
Britsch-Italiaansche betrekkingen, waardoor
bij in September van het vorige jaar de
medewerking van Mussolini had kunnen
verio jgon, zonder welke, naar zijn mee-
nmg, de .vrede niet gered had kunnen
worden.
Ondanks alle critiek die op zijn beleid
is uitgeoefend, is daarin niets, dat de mi-
mstcr-presidont betreurt; hij ziet dan ook
geen reden om aan te nemen, dat oen an
dere fcoers .de vooijceur zou hebben ver
enend. De overeenkomst van München is
slechts een; incident geweest in de duur
zame en onwankelbare vredespolitiek der
Britsche regeering. Ik ga zelfs nog verdér,
aldus de premier, en verklaar, dat het be
houd van. den vrede .in September slechts
.mógelijk is gemaakt dóbr de gebeurtenis
sen,"die daaraan" voorafgingen,door de
briefwissel ing tusschenMussolini en mij
in den zomer van 1937-en het Britsch-Ita
liaansche verdrag van Februari 1938.
i jNaar aanleiding van zijn bezoek aan
Rome, zeide Gharnbferlain,'.. sprekende over
de ppmerkeiijk; gè^tdriftig|e Ontvangst van
hem ,en-Halifax door; de-Italiaansché be
yólking.jj
j ;„Hét was een uiting van de oprechte
yriéndelijfce stemming van het Italiaansché
v olk tegenover hetBritsche.Indetweede
plaats demonstreerde liet zoo duidelijk mo
gelijk, het .diepe en hartstochtelijke ver
langen: van'bet Italiaansché volk naar den
vrede, een verlangen, dat in dit land1, zijn
weerga wedervin'dt.Dit gevóel blijft - niet
beperkt tot dé voiken van Engeland en
Italië, ge vindt het ook inFrankrijk! en
Diiilscbland en, naar ik geloof, in alle lan
den'ter wereld".
Spr. wekt óp tot het scheppen van een
sfeer van wederzijdsch vertrouwen in de
internationael betrekkingen. Het bevorderen
der vriendschap tusschen de volkeren lean
gedaan worden door particulieern, door
tiandelsmenschen en door de meer offi-
(ieelo vertogenwoordigersAls menseh te
genover mensch moeten wij het standpunt
van den ander aanlióoren en zijn redelijke
aspiraties 'zooveel mogelijk bevredigen, als
die aspiraties niet in strijd zijn met de
alpemeené rechten van anderen op .vrijheid
en ^gerechtigheid.
Wij kunnen echter niet vergeten, dat,
terwijl er twee noodig zijn om vrede
te sluiten, één den oorlog kan ont
ketenen. Zoolang er dus geen duide
lijk wederzijdsch begrip, is, waarin alle
politieke spanning verdwijnt, moeten
wij ons voorbereiden op de verdediging
teeen een aanval op oiiis land, ons
volk of onze beginselen van vrijheid,
waaraan ons bestaan als democratie
gebonden is en die voor ons de hoog
ste attributen van het menschelijk le
ven en den menschelijken geest in zich
sluiten.
Het is'daarom, niet uit een oogpunt
van aanval, maar van verdediging, dat
wij de herbewapening met onverzwak
te energie voortzetten, met de vol
ledige instemming van het land. Het
heeft ons veel tijd gekost, doch thans
worden dagelijks op elk gebied vorde
ringen gemaakt in versneld tempo".
Chamberlain gaf daarna een opsomming
o.a. van de uitbreiding der Britsche vloot,
die op 31 Maart a.s. in een jaar tijds zal
zijn uitgebreid met 60 nieuwe oorlogs
schepen, tezamen 130.000 ton metend1.
Spr. kondigde aan, dat het volgende jaar
de groei nog grooter zijn zal. Ook de
vliegtuigproductie breidt zich voortdurend
uit; in de laatste maanden is het tempo
verdubbeld.
Ten aanzien van den vrij willigen natio-
nalen dienst zeide Chamberlain nog: „Wij
streven niet naar een uitgebreid corps
voor de burgerverdediging, dat georgani
seerd zou moeten zijn als een beroeps
leger in oorlogstijd en de burgers zou
ontheffen van de verantwoordelijkheid
voor hun eigen verdediging. Het is onze
taak menscheh te vinden voor zekere
posten en niet posten voor allen te vin
den". -
Zijn rede besluitende zeide spr. het te
betreuren, dat zooveel tijd en een zoo
groot deel van het nationale inkomen aan
oorlogsvoorbereidingen moeten worden be
steed1. De minister acht de vrede alleen
in gevaar te brengen „door een uitdaging,
waarop de president der Vereenigde Sta-
*etl jn zËjn Nieuwjaarsboodschap wees:
nJ. den eisch om door geweld' te over-
heerschen. Dat zou een eisch zijri, waar
tegen de democratische staten zich, zoo
als president Roosevelt en ik reeds eer
der hebben gezegd, onvermijdelijk zouden
moeten verzfetten. Ik kan niet gelooven,
dat men voornemens heeft tót die uitda
ging, want de gevolgen van een oorlog
zijn zoo ernstig, dat geen regeering licht
vaardig den strijd' zon ontketenen. Boven
dien blijf ik er van overtuigd, dat er geen
geschillen, hoe ernstig ook, zijn,' die niet
zonder oorlog kunnen worden geregeld door
overleg en onderhandelingen, zooals ook
is neergelegd in de verklaring van Mün
chen".
Commentaren,
In de Britsche commentaren op Cham
berlain's rede, wordt de nadruk gelegd op
Chamberlain's opmerking, dat de houding
van Engeland ondubbelzinnig is uiteen
gezet, en dat het thans tijd is, dat an
deren hua bijdrage leveren.,Dit wordt be
schouwd. als een rechtstreeksche vraag,
waarop Maandag van Hitter antwoord
wordt venvacht.
In Amerikaansche politieke kringen heelt
de rede voldoening gewekt, vooral ook
de woorden over het, vermelde tempo
der Britsche herbewapening, die werden
beschouwd als een onmiddellijke waarschu
wing aan de dictators.
In de Italiaansché pers is de rede met
sympathie ontvangen. Vooral wordt gewe
zen op enkele passages, betrekking hebben
de op den reis naar Rome. In het alge
meen wordt de rede beschouwd1 als een
„vredesgebaar". Men erkent de oprechtheid,
•meden' wil en het realisme van Chamber-
lain. T
üe directeur van de Gdoirnale d' Italia
noemt in het Zondagsnummer van zijn blad
de rede van Chamberlain, duidelijk, eer
lijk én vol goeden wil, ga het zal, zegt
hij, zeker niet Italië zijn, dat den Brit-
schen premier zal ontmoedigen in zijn stre
ven om door goeden wil" en onderhande
ling de definitieve vredesformule voor
Europa te vinden. Italië - stelt overigens
prijs op de samenwerking -mét Engeland
en hét heeft van Engeland'niets te vragen,
behalve begrip voor bepaalde vitale pro
blemen, die het niet rechtstreeks aangaan.
Doch, aldus het blad, tónvijl Chamber
lain allen aanbeveelt, bereid te zijn oiu
over een algemeene pacificatie te onder
handelen, moet vastgelegd worden, dat
sommigen niet de rechten vain anderen wil
len erkennen en zebevredigen, zelfs met
eenige opoffering, om niet met woorden,
doch met feiten den vrede na te streven.
De onverzettelijkheid, die bij voorbaat ge
toond wordt, zelfs voordat de vragen om
schreven en de onderhandelingen begon
nen zijn, is in strijd met den geest van
de rede van Chamberlain. De vrede, zoo
besluit het blad, wordt opgebouwd met
vaststaande feiten en niet met ijdele woor
den. -
X X
X
H Foto F. Zlegler - Hoog
De rcchtsclie troepen trekken steeds
verder op. Stroomen -vjuehtelingcn
komen Frankrijk binnen-
Het schijnt, dat de reclitsche troepen in
Catalonië weinig tegenstand1 ontmoeten bij
hun opmarsch naar liet Noorden. Slechts
in het Noord-Westelijk bergmassief kunnen
de regeeringstroepen nog stand houden,
maar ten Noorden van Barcelona en langs
de kust gaat de opmarsch voort zonder
noemenswaardigen tegenstand. Gisteren zijn
de Franco-troej/en ongeveer negen kilo
meter opgerukt en is een groot aautal dor
pen veroverd. Verscheidene honderden
krijgsgevangenen werden gemaakt. Groote
consternatie werd' te Puigcerda en Figueras
gewekt door het gerucht, als zouden de
rechtsche vlooteenheden verschenen zijn in
de baai van Portbou, de laatste -stad in
Spanje voor de Fransche grens, doch hier
van kon geen enkele bevestiging worden
ontvangen.
De toestand aan de Fransche grens,
waar dagelijks duizenden vluchtelingen toe
gang vragen, is wanhopig. Ook soldaten
trekken thans de grens over.
Er is volkomen gebrek aan levensmid^
middelen en duizenden bivakkeeron reeds
dagenlang in de grensstreken, zonder eonig
voedsel. Naar schatting zijn thans reeds
meer dan 15.000 vluchtelingen toegela
ten, waaronder 1500 soldaten.
Volgens hedenochtend ontvangen be
richten bevinden do Franco-troepen zich
op ongeveer vijftig kilometer ten Noorden
van Barcelona. De tegenstand neemt toe
In Barcelona blijft de voedselvoorziening
zorg baren. Het tekort is nog steeds acuut,
hoewel groote hoeveelheden worden aan
gevoerd1.
De betrekkingen tussrlien Kwo
Min Tang en communisten.
Havas meldt uit Tsjoengfcing:
Het schijnt, dat het probleem der betrek
kingen tusschen de Kwo Min Tang en de
communisten een der voornaamste onder
werpen van bespreking is geweest in het
comité der centrale executieven der Kwo
Min Tang ,dic sedert 21 Januari in Tsjoeng-
king bijeen zijn. In de tenslotte aangenomen
resolutie wordt vastgelegd, dat het onmo
gelijk is bij de jeugd der Kwo Min Tang
andere partijen als zoodanig op te nemen.
De communisten hadden too'aling der com
munistische jeugdorganisaties in de Kwo
Min Tang gevraagd. Daarentegen zal de
hooge oorlogsraad ,die tot dusverre onder
de Kwo Min Tang ressorteerde, in het ver
volg onder de centrale regeering slaan. Hr}
zal verscheidene ministers omvatten en le
den der commissie voor militaire zaken. Dit
besluit opent onmiddellijk den toegang tot
het nationale defensie-óigaon voor leden
van andere partijen dan de Kwo Min Tang.
Stefani- meldt:
Inzake de opgedoken geruchten over de
voornemens, nu Barcelona gevallen is,
een conferentie der vier mogendheden te
beleggen, schrijft de „GiornaJe d'Italia"
in een redactioneel artikel: „Het moet
duidelijk gezegd worden, dat Italië van
een dergelijke conferentie niets weet en
niets wil weten. Zij zou nutteloos zijn, 011
geen andere uilwerking hebben dan nadeel
berokkenen aan de belangen der Spaan-
schc nationalisten. De zegevierende actie
der nationalistische beweging inocl tot het
eind' worden voortgezet.
De kwestie der uitgezette Poolseke
Joden.
Van senri-offieieclc zijde wordt gemeld:
Over de kwestie van den lerugkeer naar
Polen van de in Duitschlaud wonende Pool-
sohe Joden, zijn, zooals gemeld, onderhan
delingen tusschen Duitsdhland en Poten
gevoerd. Hierover wordt van welingelichte
zijde vernomen, dat den Poolschen Joden,
die zich thans aan de grens ophouden, zal
worden' toegestaan, binnenkort naar Duilsch
land terug tc keeren. Men wil hun gelegen
beid geven, hun zaken (e regelen. Ook
zou hun worden toegestaan hun roeren
de goederen mede te nemen. Bankdepo
sito's, onroerende goederen, e.d. worden
vermoedelijk op een gemeenschappelijke
speciale rekening gezet. Eind Juli 1939
zou deze zaak geregeld moeten zijn. Over
de toekenning van het kapilaal aam de
crediteuren worden de onderhandelingen
voortgezet.
Ariërs en niel-Aricrs.
Het Noorsche telegraafagenlschap publi
ceert een bericht, luidende:
Norges Handelsslands Forbund deelt
mede, dat verscheidene van zijn leden hel
korleling vragenlijsten toegezonden heb
ben, waarin Duitsche maatschappijen hun
handelscorrespondenten in Noorwegen vroe
gen of do ondernemingen, dio door bon
vertegenwoordigd werden, bestuurd wer
den door Ariërs. Norges Handelsstands For
bund is van meening, dat ecsn dergelijke
praclijk overeenkomt met buitenlandsche
inmenging in zuiver Noorsche zaken en
ontraadt derhalve gevolg te geven aan de
gestelde vragen".
Mandaten van communistische senatoren en
afgevaardigden ongeldig verklaard.
Het hooge administratieve gerechtshof
heeft in een arrest vastgesteld, dat de man
daten van alle communistische senatoren
en afgevaardigden op 28 December 1938
hun geldigheid hebben verloren. Dit ar
rest treft 25 afgevaardigden en 14 sena
toren.
ChatfieW, minister van coördi
natie der defensie.
In het Britsdbe kabinet zijn de volgende
wijzigingen aangebracht:
Admiraal lord Clhatficld is benoemd tot
minister van coördinatie der defensie,
Insfcip van dominions, sir Reginald Dor-
niansmilli, conservatief en oud-president
van den landbouwersbond', tot minister van
landbouw, Morrison tol kanselier van bet
hertogdom Lancaster, Winterton tot pay
master-general, lord Munster tot onder-se
cretaris van oorlóg in do plaats vam lord
StraUioona, die is afgetreden en geen nieu
we lunolie bekleedt.
Morrison zal ChafJield bijslaan en voor
hem in bet Lagerhuis de vragen beantwoor
den. Winterton blijft geen lid vam bet
kabinet, malar behoudt zijn funotio vam
voorzitter der intergouvemementeelo vlucü
telingcncommissie.
Uc nieuwe benoemingen voltooien de
reorganisatie van het kal)ine. die begon
met de benoeming van Anderson. Naar ver
luidt is dé afwezigheid van Strallhcona van.
tijdelijken aard. öialfield, die beschouwd
wordt als de vooraanstaande strateeg vaii
hel oogenblik, verblijft nog in Italië, docfh'
zal onmiddellijk naar Engeland komen.
Door de wijzigingen wil men bereiken,
dat de critiek op liet gebied' van defensie
en landbouw voor een belangrijk deel ver
dwijnt, zonder dat het kabinet do capaci
teiten van Inskip en Morrison zal behoeven
tc nolccren.
De productie van militaire vliegtuigen.
L. G. S. Payne, de bekendo militaire
vlieger, schrijft in de „Dtaily Telegraph",
dat de productie van Britsche militaire
vliegtuigen in do laatste twaalf maanden
bijna verviervoudigd is on thans meer
dan 400 toestellen per maand bedraagt
De Duitsche productie wordt door des
kundigen geraamd op 500 tot GOO toestel
len per maand, doch, aldus Payno, binnen
afzienbaren tijd' zal de vliegtuigproductio
in Groot-Brittannië do Duitsche kunnen
evenaren.
De Paleslijnsche cov',erotic.
Vijf delegaties, die zullen deilnermen aan
de Palestijnsche conform tie, zijn in Enge
land' aangekomen. Hef zijp de delegaties
uit Egypte, Irak, Saoed'rm-ArabiG, Jemen
en Palestina.
Dr. Rencsj krijgt ecu professoraat
De „Daily Telegraph" meldt uit Chicago,
dat dr. Benesj,' de vroegere president van
Tsjecho-Slowakije, Donderdag te Southamp
ton scheep zaJ gaan naar do Vcreenigdo
Staten. Op 20 Februari zal hjj zrjn functio
aanvaarden van liooglecraar aan de uni-
vórsitcit van Chicago.
