EERSTE BLAD.
Donderdag 9 Februari 1939
De strijd loopt ten einde
Engeland
91ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53!!.
buitenland
Frankrijk bepaalt zijn houding ten opzichte
van het rechtsche Spanje. De onderhande
lingen. van Bérard te Burgos. Het probleem
der, Spaansche vluchtelingen op Franschen
bodem. Reeds contact tusschen Franco en
Generaal Miaja.
Staking van den burgeroorlog
over eenige dagen?
Militaire huis van Azana naar
het rechtsche Spanje
De strijd aan het Catalaansche
front
Chamberlain over
de terugtrekking der Italianen
De Palestijnsche conferentie
Italië
De verdediging van Nederlandsch-
Indië
België
Vereenigde Staten
Ruim 3000 extra vliegtuigen
aangevraagd
Japan
Protest te Moskou
jitze courant verschijnt «lj^elijUs, mol uit
sondering van Zon- en F«e»td«gen.
ïfrijs ?ef farartaal f 2.—; franco por poat
f 2.80. Prijs per weck: 15 ets. Afzon
derlijke nummer» 4 ets. Abonnementen
'worden dagelijks aangenomen.
.idvertentlën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf nar aas het Bureau
bezorgd zijn, *e Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van adveiteutiën
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Adverzentn-n: van 1 - rrgcts 1 i 55;
u_ AAftM iedere regel meer IOAO; m bet Zaterdagnummer
HO. aaUiK' 15 regels fl.80, iedere regel meer ftt35
Reolame# EG,7T> per regel. lncassokosteo5 ets
postkwitanties 15 ct&'Tarieten tan adtertentien
by abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelgks orden tegen vooruitbetaling lvleine
Advertentiën opgenomen f 050 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. *25 woorden. Eik woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
- - 's Woensdags: Kleine Ad vertentiëntoV25 woor
den IÜ25, mits vóór Dinsdagavond 8 nar aan het
Bureau bezorgd. -
's Zaterdags: Kleine Adv ertentiën 11.00,indien
- dei vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
f
De snelle oritwijdcèling.van tie Spaansche
kwestie" hoeft de Frans'cheïcgeéringvoor
de noodzakelijkheid geplaatst een tweetal
problemen' "onaet 'ötjgèn të, zien, wélke tot
nu toe- niet tot de" acute politieke" on
derwerpen behoorden,' Hét vluchtelingen
probleem bezorgt Parijs veel moeilijkhe
den. Frankrijk torn 'onmogelijk' den stroo'm
buigers en soldaten - binnen zijngrenzen
houden. "Bijna zónder uitzondering zijn
de burgers armlastig en de soldaten kun
nen in de toekomst wel eens een gevaar
opleveren voor de rust.
Aan de voeten der PyreneesClie bergen is
thans een heel leger geïnterneerd, dat ge
vlucht is voor do opmarsch der rechtsche
Spaansche troepen en dat" onmogelijk op dit
neutrale grondgebieu kan blijven.
'Bovendien zal Paiijs nu met spoed een
beslissing moeten nemen in de kwestie
van erkenning der Franco-regeering. Hoe
wel een zekere tegenzin aan den dag
gelegd wordt, zal men in politieke krin
gen tc Parijs toch ook otei wegen, dat
uitstel van een dergelijke beslissing tot
een nader tijdstip wei eens moeilijkheden
ia dc toekomst zal kannen opleveren. An
dere mogendheden zijn Frankrijk dan voor
geweest, weliswaar niet met een diplo-
matn-ken voitegenwoordsgcr, doch in vele
gevallen toch reeds met een agent" te
Burgoc.
Dit zijn de problemen, wan ros er de
Fransche vertegenwoordiger Bérard, de se
nator der Basses Pyrenees, in Burgos on
derhandelingen heeft gevoerd. De bespre
kingen werden gevoerd met den recht-
selien minister van huitenlandsclre zaken,
generaal Jordana.
In de wandelgangen van de Frausche
kringen schijnt men nogal optimistisch
over den uitslag dezer besprekingen. Deze
zouden zich niet streng tot de genoemde
punten hebben beperkt. Ook de teiug-
trekkking van de Italiaansehe troepen aan
het Catalaansche front is onder handen
genomen, evenals de mogelijkheid van een
contact tusschen de beide partijen ia Spanje
en de rechtsche krijgsgevangenen in han
den der republikeinen.
Béraiö verwacht binnenkort rntar Burgos
terug te keeren, waar hij besprekingen zal
voeren met Franco, teneinde de voorwaar
den vast te stellen, waaronder officieel
'Hplomatieke betrekkingen zouden kunnen
orden aangeknoopt tusschen Parijs en
'urgos.
Béraml zou van meening zijn, dat een
'tlcenning de jure van de regeering te Bur
gos in den korist mogelijken tijd tot stand
moet komen. Ilij heeft van Jordana, reeds
de beslissing kunnen krijgen, dat men de
Italiaansehe troepen van liet Catalaansche
front zal terugtrekken, opdat zij zich niet
zullen kunnen "bevinden in de nabijheid
van de Fransche grens, in verhand met
denreChtscheu opmarsch. Dat is een eerste
betoon van den wil tot kalmeering, die
door Burgos te kennen is gegeven. Burgos
wil de volledige politieke onafhankelijkheid
handhaven, ondanks de geboden buiten-
landsche hulp. Het blijkt dus, dat de te
rugtrekking der Italiaansehe (roepen zal
volgen op het einde van den burgeroorlog,
dat tlians nabij schijnt.
Het schijnt inderdaad, dat reeds be
sprekingen zijn geopend door personen,
die als tussehenfiguur optreden tus
schen de generale staven en Franco
en van Miaja en dat de laatste zich
thans in staat zou zien tot onder-
lumdeiingen met den tegenstander, aan
gezien het gezag der republikeinsche
regeering verminderd is sedert den val
van Barcelona en het verlies van Ca-
talonië.
Bovendien is de Italiaansehe invloed niet
veel verder gekomen dan de Falangis-
tisehe kringen en zouden de rechtsche lei
dende figuren eer geneigd zijn zich te
oriënteeren naar een monarchistische dan
naar een totalitair systeem.
Bespreking tussclien Berard en
Bonnet.
Beraad heeft den Franschen minister van
buitenlandsche zaken, Bonnet, verslag uit
gebracht over zijn missie naar Burgos.
Volgens in gezaghebbende leringen na
het onderhoud verkregen inlichtingen heb
ben de besprekingen van Berard in Span
je plaats gevonden in een zeer hartelijke
atmosfeer. Berard heeft twee besprekingen
met Jordana gevoerd. Hij betoonde zich
De Daily Mail publiceert onder laat
ste berichten het volgende zonder
bron vermelde telegram:
Laat in den nacht is medegedeeld, dat
Franco met Miaja onderhandelt over
de voorwaarden voor een wapenstil
stand. Men meeat, dat de vijandelijk
heden over cenigc dagen zullen wor
den gestaakt.
De leden van het militaire huis van
president Azana, die tot dusver ver
blijf hielden in de buurt van Pcr-
pignan, zijn vanmorgen met hun ge
zinnen in officieele auto's naar ïTen-
daye vertrokken.
Naar Beuier uit Pcrpignan meldt, be
geven zij zich naar het rcchlsche
Spanje.
zeer voldaan over het begrip van zaken,
dat hij bij de nationalistische autoriteiten
heeft ontmoet.
De zorg der Fransche regeering te
zien, dat de burgthMüchteïingën zoo "Sjxfe-
dag mogelijk weer hun haardsteden berei
ken, wordt ten volle gedeeld door de auto
riteiten van Burgos.
Overigens beweegt zich, dank zij de in
menging der Fransche regeering, de kwestie
der gijzelaars en rechtsche krijgsgevange
nen eveneens in de richting van oen goede
oplossing, waarhij een uitwisseling aan bei
de zijden zal geschieden. De gijzelaars en
gevangenen konden worden gered.
Gaat Berard terug met defini
tieve voorstellen?
Wat de kwestie der vestiging van nor
male diplomatieke betrekkingen met
de regeering van Burgos aangaat, geeft
men vooralsnog voorzichtig te ken
nen, dat de regeering deze aangele
genheid moet onderzoeken.
Pas wanneer de regeering een besluit
zal hebben genomen, zal de mogelijk
heid' van een nieuwe reis van Berard
onder oogen kunnen worden gezien.
Negrin en Azana.
De Spaansche minister-president Negrin,
die nog steeds voorstander van strijd lot
het uiterste sdblijnt te zijn, is gistermiddag,
in gezelschap van generaal Rojo en van den
militairen gouverneur van Barcelona, in
het grensplaatsje Le Perth us, dat gedeelte
lijk in Frankrijk ligt, aangekomen. Hij heeft
zijn intrek genomen in een Heine woning
aan den Spaanschen kamt van de hoofd
straat gelegen.
Tegenover een vertegenwoordiger van
Havas heeft de minister van huitenlandsdhc*
zaken, Del Vayo, uit naam van Negrin
een verklaring afgelegd, dat Mj zidh op
Franscüi gebied van iedere verklaring zal
onthouden.
Toen de vraag gesteld werd, of Negrin
voornemens was naar Valencia te gaan, ant
woordde Del Vayo, dal het een taak van
den president was om hierop te ant
woorden.
Nader meldde Havas, dat men meent te
weten,* dat Negrin, nadat de regeeringstroe-
pen de Fransche grens zijn gepasseerd, per
vliegtuig naar Valencia zat' vertrekken.
Treedt Azana. af?
President Azana is gisteravond' per snel
trein naar Parijs vertrokken en. daar van
morgen aangekomen.
ooraanstaande Spaansche republikeinen
die gisteren te Parijs zijn aangekomen, be
vestigen, dat zich meeningsversdkillen heb
ben voorgedaan tusschen Azanai en Negrin.
Negrin is van meening, dat slechts te
genstand zal in staat stellen tot een oplos
sing der Spaansche kwestie te komen op
de basis der volgende drie punten:
1. Waarborg der onaflknk'elïjkttïeid en
onschendbaarheid van het grondgebied.
2. Volksstemming en
3. Staking der politieke en maatschap
pelijke onderdrukking.
Terwijl Negrin echter van meening is, dat
deze drie punten onafscheidelijk zijn, is
Azana minder positief.
Bedoelde personen zeggen, dat men zich
zelfs kan afvragen of dit meeningsverschil
niet zou kunnen, leiden tot een aftreder
van den president der republiek.
Negtin demissionair?
In Le Perthus doet een 'hardnekkig
gerucht de ronde, dat Negrin demissio
nair zou zijn.
Toen de minister van landbouw Urï-
ge hiernaar werd gevraagd, ontkende
hij het gerucht formeel.
Verzet bij de inneming 5 an
Figueras.
De rechtsche opmarsch in Cataloniè
wordt nog steeds voortgezet. Gisteravond
om half zetfen rukten de Navarreesche
troepen van generaal Sanchez Figueras
aan de zuidzijde binnen. De legionarissen,
die tot dusverre den "Navarreeschen op
marsch tcrgezeld of gevolgd hadden, zijp.
in den loop van den dag afgelost. Intus-
schen blijven de regeeringstroepen nog ver
zet bieden. In de stad hebben zich buiten
gewoon hevige gevechten afgespeeld, doch
het linksche front is niet doorbroken. De
vernieling van bruggen, en wegen heeft
den opmarsch van den rijond aanzienlijk
bemoeilijkt.
Na ontruiming van al het zware mate
riaal uit de omgeving Van Figueras, heb
ben de regeeringstioepen verscheidene brug
gen opgehlaven. Zij houden nog een stuk
tusschen de Rao Muga en Figueras bezet.
De meeste bewoners zijn uit Puigcerda
vertrokkken. Ongeveer 4000 vluchtelingen
zijn Frankrijk binnen gekomen, en 14.C00
wijken nog naar Frankrijk uit. Er zijn
ongeveer 1300 gewonden in Puigcerda, die
zuilen worden weggevoerd.
De rechtsclien hebben nog laliijkc dor
pen veroverd. Uit Valencia, Puigcerda en
Cartagena worden bombrdementcn door
rechtsche vliegtuigen gemeld.
Dc toestand in bet centrale link
sche .gebied.
Reuter meldt uit Madrid:
Uiterlijk is., in den loeriand in liet cen
trale linksche gebied door de gebeurtenis
sen in Catatonia niets gewijzigd. De pers,
die tot verzet blijft aansporen, doet bui
ten het officieele legerbericht geen ïnodn-
deeJingcn omtrent Cataloniè. D<e openbare
orde is uitstekend en aan de fronton
heerscht vreedzame rust. Het regeeiings-
gezag is voor het gohoele gebied overge
dragen aan generaal Miaja. Algemeen wordt
aangenomen, dat de Tegeering te eenigei'
tijd haar zetel in het centrale gebied val
vestigen. De meeste menschen gelooven,
dat het verzet zal voortduren, en dat be
middeling onwaai schijn) ijk is. Ook to Va
lencia is het kalm.
Eerst na beëindiging der vijan
'lelijkheden in Spanje.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis
bevestigend geantwoord toen opnieuw
de vraag werd gesteld, of het de mee
ning der Britsche regeering was, dat
de Italiaansehe regeering zich ver
plicht heeft haar troepen uit Spanje
terug te trekken, zoodra de vijandelijk
heden ten einde zullen zijn.
De Informazione Diplomatic»
oi*er dc jongste vcrl a ring
van Chamberlain.
In een artikel in de Informazione Diplo
rnatica wordt o.a. gezegd, dat de verkla
ring van Chamberlain over de politieke
en militaire Fransch-Britsche solidariteit,
Italië geenszins verrast heeft, daar Cham
berlain bij zijn bezoek aan Rome reeds
dergelijke duidelijke verklaringen had af
gelegd.
De anü-fascistisclie Fransche kringen,
die over consternatie in Italic gesproken
hebben, vergissen zich.
De aard van dit ware militaire bond
genootschap tusschen Frankrijk en Enge
land is natuurlijk defensief, aldus het
Italiaansehe blad, doch men moet zich
omtrent de beteekenis van dit woord niet
te veel illusies maken. Dat een werkelijk
militair bondgenootschap tusschen Enge
land en Frankrijk voorziet in een pre
ventievf-n of aanvalsooüog tegen do auto
ritaire staten, is iets, dat voor het oogen-
-blik buiten beschouwing moet worden ge
laten, anders zou men het Brilsch-lta-
liaansche ac-coord van 1G April en het
Fransch-Duitsche aocoord van G December
niet kuunen rechtvaardigen. Toch zou het
vermetel zijn, de toekomst met een hy
potheek te bezwaren.
In verantwoordelijke Romeinsehc krin
gen is men van meening, dal Italië, hoe
wel het zijn vredespolitiek moet vomt-
zelien, niet anders kan doen, dan de con
clusie te trekken uit hetgeen voorafgaat,
d.w.z. dat nog meer gestieefd moet woi
den naar bespoediging van de voltooiing
der militaire voorbereiding van het land
Dit streven zal ten uitvoer gelegd wor
den.
Lord Halifax begeeft zich mei sir Lan
celot Oliphant naar St James Palace te
Londen ter bijwoning van de Palestijn-
sche Conferentie
Dc JootLschc zaak.
Ongeveer twintig Joodschc gedelegeerden
waren in het St. James paleis aanwezig bij
de eerste besprekingen inzake Palestina,
in den loop waarvan Weissman de Jood
sdie zaak voor de Brilsohe delegatie heeft
bepleit. Wcissmann sprak twee uur lang,
Er zou afgesproken zijn, dat omtrent zijn
rede geen verklaring zal worden gepubli
ceerd.
Overeengekomen is, dat hedenmiddag om
5 uur weer een conferentie met de Arabie
ren zal worden gehouden, terwijl morgen
ochtend opnieuw met de Joodsdho gedele
geerden zal worden vergaderd. De Britsche
regeering zal dan de discussie openen door
commentaar te leveren op de rede van
Weissniann.
De moeilijkheden onder de
Arabieren.
Naar men meent te weten, heeft minister
Mao Donald vanavond laat nogmaals een
onderhoud met de vertegenwoordigers van
de Arabische verdedigingspartij gebat en
zich daarna voor verder overleg naar het
hoofdkwartier van den Moefti hegeven.
Men verwacht evenwel niet, dat de moeilijk
heden tussdben de twee Arabische delega
ties binnen enkele dagen zullen worde!r ge
regeld.
Troepen ei» vliegtuigen geconcentreerd in
DjMjiga..
Volgens le Dziboetï ontvangen berichten,
worden Italiaansehe troepen en vliegtuigen,
geconcentreerd in Djidjiga, op 30 mijl ten
Westen van Britsch Somalitand en 125
■mijl ten Zuiden van Franscli Somaiiland.
Na de spoorlijn gedurende zes maanden
te hebben geboycot, heeft de Italiaansehe
regeering een overeenkomst gesloten met
den spoorweg voor transport van 15.000
ton meel.
Dertigduizend maa troepen in Libyc.
In het Britsdbe Lagerhuis heeft Chamber
lain medegedeeld, dat volgens een van de
Italiaansehe "regeering ontvangen informa
tie het aantal Italiaansdhe soldaten in Libye
tuserlmn de .30 000 on .32 000 bedraagt.
Verklaring van Butler in hel
Briïsche Lager buis.
Op een vraag betreffende samenwerking
tusschen de Britsche en dc Nederlandsche
regeering op hef stuk van defensie-aange
U-genheden in liet Verre Oosten, heeft de
onderstaatssecretaris van buitenlandsche
zolen, Butler, in het Lagerhuis verklaard,
dat huiten de normale uitwisseling van
inlichtingen omtrent technische punten,
verband houdende met defensie-aangelegen
heden, zooals deze lnssct-<m verscheidene
regeeringen en oa. ook die van Nederland
is geschied, geen speciale besprekingen
zijn gevoerd.
Britsche troepen doorzoeken 22 Arabische
dorpen In Palestina.
Britsche militaire afdeeüngen hebben gis
teren, in samenwerking niet de luchtmacht
met succes uitgebreide zuiveringsoperaties
verricht in 22 Arabische dorpen m Middcn-
Pa'estina. liet kwam tot botsingen met ge
wapende Arabieren, die zware verliezen le
den. De Arabierenleider Abdoel Kader,
werd gedood. Talujke verdachten werden
gearresteerd, terwijl een groole hoeveelheid
vuurwapens in beslag weid genomen.
Dc vrijwillige dienst,
In liet Lagerhuis heeft Anderson mede
gedeeld, dat tot 4 Februari reeds 100.000
oc-rsonen zich hadden aangemeld voor
dienstneming hij de plaatselijke bureaux.
Er waren toen nog slechts 6 dagen verloo-
pen sinds de verspreiding van den Gids
voor deu nationaJen dienst, terwijl in ge
noemd aantal niet opgenomen waren de
aanzienlijke personen, die zich rechtstreeks
aangemeld hadden hij de bureaux der ver
schillende diensten.
De bomvrije schuilplaatsen voor «1c burger
bevolking.
De Britsche steden die in aanmerking
komen voor de gratis levering van de thans
in aanmaak zijnde stalen bomvrije schuil
plaatsen voor huisgezinnen, hebben van
minister Anderson het verzoek ontvangen,
binnen een week een voorloopige schat
ting in te zenden van het henoodigde aan
tal. De levering zal in de derde week van
deze maand oen aanvang nemen en gratis
zijn voor huisgezinnen met een inkomen
beneden een bepaald bedrag. De levering
zal beperkt blijven tot de gebieden, die bij
een aanval liet meest gevaar loopen.
Handgranaat 111 een tram.
Een tramconducteur te Londen heelt
gisteravond' een handgranaat ontdekt, die
op zijn zitplaats in het i'ijtuig was achter
gelaten. De politic stelt een onderzoek in.
Moties van vertrouwen in de regeering.
Met zitten en opstaan heeft de Kamer
een eenvoudige motie om over te gaan tot
de orde van deu dag aangenomen in ver
hand1 met de interpellatie der Vlaamsch
nationalisten over de gevangenhouding \an
Grammens. Voorts werd eeu gelijke motie
aangenomen ten besluite van de commu
nistische interpellaties over liet zenden van
een commercieclen vertegenwoordiger naar
Burg o--.
Bespoediging in uitvoering van
defensieprogram.
De mihtaiic commissie uit bet huis \an
afgevaatdigden, heelt dc mogelijkheid, dat
eerlang 111 Europa een ooi log zou kun
nen uit In eken, aangeduid als ecu reden,
om een onvciwijlde uitbreiding van de
luchtmacht en van de andere verdedigings
middelen aan te hevelen. De commissie
zegt in haar rapport waarin zij het huis
van afgevaardigden een desbetreffend wets-
onlweqi aanbeveelt, o.a. liet volgende;
Eerlang kan een oorlog in Europa uit
breken. Indien zulk een betrcurenswaai-digo
toestand zou ontstaan, zou liet dringcndl
noodzakelijk zijn, dat wij gereed zijn en
ons hebben toegerust met een ononlboei-
Jykc luchtvloot en bewapening, welke oen
voldoende bescherming vormt voor onze
eigen kusten, zoodat wij minstens con eer
biediging van onze rechten in ons cigom
land kunnen afdwingen.
De commissie wenscht de luchtmacht ta
zien uitgebreid met .3032 extra vliegtui
gen en wenscht het gebied1 van liet Pana
makanaal to zien toegerust. De commissie
wijst voorts op do noodzakelijkheid haast
te maken met het verdedigingsprogram en
zegt, dat Frankrijk en Groot-Brittaimië twee
jaar geleden met hun nationale defensie-
programma's begonnen zijn, en dal toch
geen van heiden hel punt van massapro
ductie voor liun eigen veiligheid bereikt
heeft. Daarom zijn zij thans bezig met
Jiegtuigordcrs le plaatsen in dc Vereenig-
de Staten, en deze orders worden zoo
snel mogelijk behandeld. Dit alles wijst
er op, aldus de commissie, dat eerlang
een oorlog in Europa kan uitbreken.
luzako een conccssie-kwestie in j
Neord-Soehalin. J
Door tusschenkomst van de Japansehe
ambassade le Moskou heeft de Japansehe
regeering geprotesteerd tegen oen aiomvj
geval van „niet te rechtvaardigen" tegen
werking in Japansehe concessies ia Noord-
Sachalin.
Het geval betreft een steonkolomeoiices-
sie te Agnewo, welke vroeger was ver
leend' aan do Japansehe Sakai-maatschap-
pij, in overeenstemming mot het Japanscli-
Russisch verdrag van 1925, welke con
cessie later is overgedragen aan de mijn-
bouwonderneming van Noord-Saclialin. Do
Sovjet regeering probeerde dezo con ces-1
sie in te trekken.
Konoye blijft miuistcr zonder
portefeuille.
Van gezaghebbende zijde wordt vernomen'
dat prins Konoye, die voorzitter is van den
geheimen raad en tevens minister zonder
portefeuille, niet als minister zonder porte
feuille zal aftreden.
Het feit, dat hij deze twee functies be-
Heedt, is in liet Iluis van Afgevaardigden
ter sprake gebracht, doch naar vernomen
wordt, is Konoye met den minister-presi
dent Hiranoema overeengekomen, dat hij
beide posten nog zal behouden met het
oog op het juist begonnen opbouwwerk, ia
China en met liet oog op de omstandig
heid, dat de kwestie van. de regeling der
betrekkingen met Engeland en dc Vereenig-
de Staten nog open staal.
