m
nieuwe
positie
Nog geen voorjaar te Parijs
Duitschlands
economische
TWEEDE BLAD
SCHIEOAMSCHE COURANT
Maar er zijn tëekenen van de naderende
lente. Nederlandsche schilders en schilde
ressen exposeeren.
BINNENLAND
De geheime-zender
De bouw van het Haagsche
stadhuis
Aan productie- en arbeidscapaciteit wordt
veel gewonnen. De beteekenis van de Tsje
chische bewapenings-industrieën.
(Van onzen Parïjschen correspondent).
Panjs, 16 Maart.
Het weer is nog Maarlsch te Panjs. De
Parijzenaars murmureeren al. Maar er zijn
onmiskenbare teckenen van de naderende
lente niettemin. De schilderijententoonstel
lingen. Wie er twee „doet" per dag, kan
de hoop om binnen enkele weken gereed
te komen, wel laten varen.
We zijn na zoo'n „scbilclerijendag" neer-,
gestreken in het hotel Claridge, waar de
Nederlandsche verceniging s nds eenige we
ken een eigen home heeft, en laten den
blik dwalen over de breede Champs-Ely-
sées. de mooiste avenue van heel Parijs.
Hel i« in dit rustig kader wel de meest
geschikte plaats om te bekomen van al
die sunst en van de onvermijdelijke cham
pagne der \ernissages, de doopfeesten. We
trachten onze indrukken wat te ordenen
en zoeken tusschen ai die opgevangen en
naarstig genoteerde bekende en minder be
kende Fran&cjie namen onwillekeurig naar
de Nederlanders.
Dat is niet zoo moeilijk als men mis;
sehien wel denkt. Nederland is en vo
gue, in trek tegenwoordig. En zoo' ergens
te Parijs, dan ontmoet men onze iandge-
nootcn in de schilderkunst.
Een enkele maal exposeeren ze samen.
Zoo vindt men momenteel een tentoon
stelling van het werk der..Nederlandsche
schilders en schilderessen in een onder-
grom.sdhe zaal van het Juüanagebouw der
Cité Universitaire. Al de officieele per
sonen uit Nederlandschen kring ,zijn er
op een regenachtigen Zaterdagmiddag ge
weest, met jonkheer Loudon, den vader
der kolonie, aan het hoofd en oud-mi-
mster Honnorat als vertegenwoordiger der
Fransche regeering. We troffen er werk
van de wakkere organisatoren, Bob Lok
horst, Jannetje Prins en Penning, de beeld
houwers Schnkker en freule \an Pa'landt,
den Fries Tjerk Botlema na'uurlgk nut
zijn kunstzuster freule Bieruma Oosting,
Maud von Loon, den Zeeuw Mooyen ar
chitect \an het Nederlandsche paviljoen
der tentoonstelling an Vincennes in 1931,
Line Couwonberg, Annie van der Feer,
aït Snoek, Mina Loopuyt van Schiedam,
Dinio 'Hendrix uit Bergen, L. Delhorbe, uit
de Zaan, om er maar cenigen te noe
men. En zelfs Kees van Dongen, die oor
spronkelijk uit Delfshaven komt, voelde
zich, ondanks zijn Fransch staatsburger
schap, teveel Nederlander nog om te mo
gen ontbreken
toonstel'ingeri komen zelden voor, en de'
Cite Universitaire is net de aangewezen
plaats, niet om kijkers en nog minder
om koopers te lokken. Trouwens, de dircc-
teui, di. Van Dijk, is, naar hij ons zeide
allei minst voornemens 0111 van het e u-
dentenhuis aan, den boulevard Jourdan en
Nedeilandsch centrum te maken, te m'n
der, nu de Hol'andsche kolonie over e n
prachtie appartement beschikt, waar ook
landgenooten, die Panjs voor zaken of
met vakantie bezoeken, terecht ku n n Ten
hunnen behoeve heeft de secretaris-pen
mngmeester, jonkheer dr C. de Graeff,
52 avenue des Champs Elvsées, tal-van
voordeelen aan een bui en idnnaischap ver
bonden, weten *to bedingen.
Meestal dus "zoeken de schilders het in
individueele exposities of tenminste in ten
toonstellingen in kleiner verl>and. Van .zulke
exposities is de'nieuwe „Galerie de Berd".
nabi| de Cbamps-Elsyées <de plaats van
renuez-vous geworden. De uit Goes af-,
komstige schilder Mooyen heeft daar bij
den heer Van der-Klip af ©énige malen ge-'
exposeerd éii er.1-pas. nog' zijn landschap
op Bali zierf.aankoopen voor'het museum
van het Luxembourg te Parijs.' En tot'liet
einde dezer maand stellen thans Jeanne
Bicrema Oosting, uit Leeuwarden, Maud
van Loon, de echtgenooie van den be
kenden journalist en letterkundige, dr. H.
van Loon, wiens portret wij één der meest
geslaagde werken der schilderes achten,
dc beide Verspijchs, Kees Schrikker en
R. Penning er hun stillevens eb figuur ten
toon.
Me- vindt freule Bieruma Oosting, die
in Nederland aanvankelijk naam maakte
met haar grafisch werk van aan Daumier
verwante onderwerpen, ook vertegenwoor
digd op den salon der independanien, welke
dc volsende 'week zijn poorten opent en
daarmede officieel de lente pleegt in te
luiden. Evenals Eekman, die boven de
galerie du Montpamasse, waar hij korte
lings exposeerde, zijnhoeren schildert
en als zoodanig wel een unieke verschij
ning is te Barijs. Hij heeft den landman ïn
diens arbeid jaren bestudeerd1 in Brabant
en Zeeland*, werd een teekenaar van de
visschers van Vee re, exposeerde voor het
oerst in 1925 bij Gerbramds te Utrecht, en
zijn^verk vindt men ten onzent in het
prentenkabinet te Amsterdam en dé musea
te 's-Gravenhage, Rotterdam, Dordrecht,
Eindhoven en. Arnhem.
Dit is maar een groep.- Wij .vergaten de
pamen van Konrail .Kikkert,.den cubist,.van
IJselmuiden, Julie van der" Veen} van Has
selt, 'die hier al dcconnia' wobnt,1 Frans
Boers,. Reinier Pijnenburg', van 'der Bilt,
Hooykaas, Reuser, Mia van Oostveen^Si-
nemus en misschien nog wel anderen. Maar
ze zijn uit kunstcritisch oogpunt niet alle
rvpn belangrijk, en in ieder geval is he<t
vooigaanric wel voldoende om aan te too-
nen hoe groot het.aantal der geroepenen
is. Parijs is de stad van kunst en cultuur
in,het algemeen en van de schilderkunst
wel zeer in het bizonder. En het is waar
lijk niet zoo, dat de Nederlanders niet
kunnen meepraten in het kapittol. Geen
salon wordt er geopend, geen tentoon
stelling van belang georganiseerd of men
treft in de lijst van exposanten wel Neder
landsche namen.
Als we onze beschouwelijke plaats hij
het raam verlaten stelt men ons enkele
brieven ter hand. Invitaties voorschil-
aerijententoonslellingen. Diat zijn er tien
of twaalf deze week. Waarlijk een onfeil
baar teeken van het naderende voorjaar
te Parijs. Ondanks de dagelijksche grij/e
luchten, de Maartse!)e buien en de mop
perende en door, do politieke gebeurtenis
sen der laatste dagen verontruste Parijze-
naars.
T. O.
Schriftelijke vragen van het
Tweede Kamerlid De Visser.
Die heer De Visser, comm. Tweede Ka
merlid heeft aan den minister van bin-
nenlandsche zaken de volgende vragen
gesteld
Heeft de minister kennis genomen van
de uitzendingen van een z.g. geheimen
zender, die blijkbaar met groot© kracht
DER
VRIJDAG 17 MAART 1939. No. 22123.
werkt en na de uitzendingen van de
V.A.R.A. zich in het nachtelijk utxr doet
hooren
Zijn er ten deze reeds onderzoekingen
ingesteld door den betreffenden dienst van
de P.T.T. en zoo ja tot welke resultaten
hebben die geleid?
Is het juist, dat deze zender zich in
het buitenland bevindt en zoo ja, zijn dan
reeds stappen gedaan om die uitzendingen
te doen beeindigen?
Draagt de minister er kennis van, dat
deze uitz.endingen in de fascistische pers
worden toegejuicht en dat het adres van
Eef Winkelier te Amsterdam werd gepu
bliceerd, waar men giften voor de finan
ciering der zendkosten in ontvangst neemt')
Welke maatregelen neemt de minister
om deze handelingen te doen lieemdigen?
Het resultaat 'van, de boringen.
Ten behoeve van de voorbereidingen
tot den bouw van het nieuwe Haagsche
stadhuis, dat eerlang op het Alexander
veld zal verrijzen, zijn in de afgeloopen
maanden diepboringen op het veld er
ne ht. De mogelijkheid "bestond, dat men
eenige maanden zou mbolen vachten met
den bouw, wanneer de grond van het
Alexander) eld niet - zoüder -extra voorzie
ningen geschikt zou blij kén oni het ge
bouw te dragen.
De boringen hebben-,thans uitgewezen,
dat inderdaad zware betonnen platen de
fundamenten zullen moeten dragen. Zeer
waarschijnlijk zal men dus niet, zooals
men aanvankelijk van plan was, medio
1939 met den bouw kunnen beginnen.
Voortaan zullen Tsjechië en Slowakije
,dgei_ldtpiatep^vah het economische .stelsel
Maar als gezegd, "zulke gé/arncnlijkchfèn^ Van 'DuiRehTand en" rieTtefinfïihJelfgïSê ge~
volg hiervan zal zijn, dat de spanning
op het Duitsohe economische leven wordt
vemimdeid, zegt de „Financial News"' inj
een aiükel over „De economische winst
voor Duitschland na het, uiteenvallen van
Tsjeciho Slowakije".
j Duitschland, zoo vervolgt hel blad, zal
de controle verkrijgen over ongeveer 60
millioen pond ste Üng, aan goud, builen-
.andsche deviezen en realiseerbare activa.
Tevens k ijgt het de bescS'iikkmg over een
groote hoeveelheid Tsjechisch oorlogsma
teriaal, de controle over de industrie en
over een reserve aan arbeidskrachten.
Op den langen duur zal dit misschien an
ders worden. Tsjecho-Slowakije was een
groot invoerlamd. Misschien zouden juist
daarom zijn behoeften een krach li gen druk
uitoefenen -op' Duitschlands meest kwets
bare- plek:zijn hulpbronnen voor buiten-
landsche deviezen,
De militaire' bezetting van Tsjecho-Slo
wakije door Duïtsehlafid zal ongetwijfeld'
gevólgd worden dopr de inlijving van dit
land in het economische stelsel van het
Derde Rijk.' Onlangs reeds hebben de Duit-
sdhers druk uitgeoefend op Praag, vrijwil
lig toe te stemmen in een munt- en tolunie
met het Duitsdhe rijk. Zij zullen waarschijn-
'ijk niet aarzelen thans hun militaire kracht
in te zetten om economische voordeelen
te behalen. Wat zal dan het economische
gevolg zijn van Duitschlands jongste an
nexatie'op zijn eigen economische positie?
Om deze vraag te beantwoorden, moet
men onderscheid maken tussdhen het on
middellijk gevolg en het gevolg op den lan
gen duur.
i
Duitschland wint veel.
Op het eerste oog wint DuitsdVand onge
twijfeld ontzaglijk veel. Het is geen geheim,
dat het Duitsdhe economische stelsel de
laatste vier maanden aan ernstige en snel
toenemende spanningen, deels veroorzaakt
door den onbevredigenden huiten*aindsche 1
deviezen-toestand en deels door de buiten
gewoon groote eisdhen die aan de pro
ductie- en arbeidscapaciteit van het land
worden gesteld, was .blootgesteld'. In beide
opzichten beteekent de annexatie van Tsje
cho-Slowakije voor Duitschland een be
langrijke én onmiddellijk© hulp.
Gedurende verscheidene maanden lieèft
Duitschland goud en buiten]andsche devie
zen verloren tot een bedrag van meer dan
5 miilióen pond sterling per maand. Deze
afvloeiing.Jkon. korten tijd gehandhaafd' wor
den, doch zou, 'hij aanhouding weldra1 ern
stige gevolgen gehaid hebben voor de Duit-
schV mógelijkheid 'tóf, invoer van "dé essen-
"tieelê grondstoffen1 en levensmiddelen.' In
dieV Düifsdiland' dé' effectieve controle
verkrijgt over het Tsjechische betaalmid
del, zal Duitschland den voorraad goud,
buitenlandsche déviuezen en realiseerbare
buitenlandscbe activa ten bedrage van bijna
JiCLmilhoen pond ste Migjin beslag nemen
een sorri'giöot genoeg-Om Dnitseth'-ands ver
lies aan deviezen in de ee stkomende
twaalf maanden te eompensee-en.
Nieuw© a-boidsreservcs en oor
logsmateriaal.
Eveneens za Duitschland voosdeel trek
ken uit het feit, dat bet in staat is bes'ag
te leggen op de Tsjechische a bcidsre-
serves we'ke nog aanzienlijk zullen toene
men door de demolu'isatie van een groot
aantal tioepen. Ten slotte zal Duitschlands
militaire kiacht aanzien'ijk sterker worden
door de toevoeging van groote lioeieellhe-
den prima oorlogsmateriaal, varieerend van
vliegtuigen tot a'le soorten ar!Rene, toebe-
hoorend aan het Tsjechische leger.
De Skeda-fabriekcn.
Nog grooter zullen voor Duitschland do
voordeelen zijn uit het bezit van een
van 's werelds grootste en meest effficiente
bewapening«»indust ieen. Doch tegenover
deze onmiddellijke voordeelen, staan een
aantal factoren, die op den langen duur
Duitschlands economischen stiuctrur zul
len verzwakken. Tsjecilio-Slowakije is een
stek geindustria'iseerd land en hoewel het
zichzelf van levensmiddelen kan voorzien
en een houtoversd'iot heeft, bezit het nau-
we'ijks een eigen binnenlaindsche groid-
stofbron.
Tsjecho-Slowakije is daarom afhankelijk
van een vrij groofen invoer, we'ks liooge
peil gehandhaafd kon wo-den door uitvoer
op groote schaal. Een dine is wel zeker,
dat een door Duitschland gecontroleerd
Tsjecho-Slowakije een groot deel van zijn
uitvoerhandel zal vertieren. Met andere
woorden, Tsjech o-SVj\\ ak'ije zal, voor zoo
ver het de Duitscl'ie deviezenpositie be
treft, meer en meer tot een last worden
Het Tsjechisch© goud in Londen.
In sommige Londenrehe banl'krtngen gaf
men te kennen, dat de goudvoorraad
van de Tsjeoho-Slowaaksdhe Nationale
Bank', welks voorraad thans in Londen
wordt bewaard, niet aan Diritsch'and mag
worden uitgeleverd. Men herinnerde aan
het feit, dat, toen Duifsd'iland een jaar
geleden Oostenrijk inlijfde, de Engelsche
autoriteiten aan do Duitsohe regeering al
bet goud en sterlingtegoed van de Oosten-
rijksche Nationale Bank, dat toen bij de
Engelsche Bank was ondergebracht, heb
ben overgedragen. In het huidige geval
echter, zoo redeneert men, zouden de Brït-
scüie autoriteiten gemachtigd kunnen wor
den het bezit van de Tsjed'io-Slowaafcsche
Nationale Bank te bewaren, totdat Tsjecho-
Slowakije zijn vrijheid zal hebben her
kregen. 5
Het achterhouden van dit bezit te Lon
den zou eveneens' een garantie kunnen
vormen tegen een in gebreke blijven van
Duitschland wat betreft het handhaven van
den dienst' op dc Tsjechische buitenland
sche leeningen.
f
Het nieuwe veilinggebouw te Gouda Is Woensdag officieel ge
opend. Burgemeester James, zittend op de plaats gemerkt No. 5,
was kooper van een fruitmand op de eerste velling
mmr%>
s
Na de bezetting van Bratislawa. De wacht voor het Deutsche Haus, 'dat
versierd is met hakenkruisvlaggen, Slowaaksche- en Hllnkavlaggen
te- 3* tótete
5-W
Bij het binnenrukken der Duitsehe troepen» Praag werden dese door de Daitsehe
inwoners der stad met den Nazi-groet verwelkomd.
