EERSTE BLAD
Maandag 20 Maart 1$39
Het Duitsche imperial isme
De geheime zender te Lisse
gevonden
Volmachten goedgekeurd
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
91ste Jaargang.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53ll.
BUITENLAND
De „economische'bezetting" van Roemenië.
Diplomatieke bedrijvigheid gedurende het
week-éindé.
Gedurende het weekeinde heersdite
In verband, met dentoestaniï in Mid
den- en Zuid-Öost-Europa ui alle be™
langrijke hoofdsteden van. Europa een
intense diplomatieke bedrijvigheid. Te
Berlijn, tvaar Hitier gisteravond is te-
ruggekeerd, werden* nóg Zaten!agmid-
dag twee nota's overhandigd,van En
geland en van Frankrijk. De anrbassa-.
deurs weid echter geantwoord, dat'
Duitschland de protesten tfgen* dé' in-
name van Tsjecho-Stovtalkije niét kon..t
aanvaarden, daat zij, ontbloot rijn van
iedere politieke,1 wettjge of morèele
basis. 'i -
Inmiddels zijn de F .mscbe" verte-*
genwooidiger, Gonloudxe, en zijn Brit-
sch e collega, Henderson, naar bun land
teruggekeerd. De Duitsche zaakgelas
tigden te Pai ijs en Londen werden
eveneens teruggeroepen om rapport uit
te brengen.
Wat de meeste aandacht trok was de
verhouding DuitsahlamdRoemenië.
Hoewel tegenspiaken niet achterwege
zijn gebleven, mag als vaststaand aan
genomen worden, dat Duitschland' ver
gaande economische eïscben aan Roe
menië heeft gesteld.
Duitschland wenscht een monopolie voor
de gehcele Roenieenscho export en buiten
dien eisebt het, dat Roemenie geheel tot
den landbouw zal terugkeeren.
Deze eischeu, welke werden overhandigd
door den Doitschen economischen verte
genwoordiger Wohlthat, werden, naar Reu
ter verder verneemt, onmiddellijk door
Roemenie verworpen.*'" 1
De kroonraad is onder voorzitterschap
van koning Carol bijeengekomen.
De leiders van allle" partijen, ook van
de oppositie, hebben zich aaneengesloten
tot een „heilig verbond", zooals in Frank
rijk in 1914 is geschied, en zullen dé
regeering in deze moeilijke tijden steunen.
Voor zoover te Londen bekend1, heeft
Wohlthat Roemenie nog niet verlaten.
Te Boekarest zijn orders uitgevaardigd
voor de mobilisatie van vijf legercorpsen.
Dit besluit, dat ten doel heeft de Roe-
meensche verdedigingswerken te bemannen,
is genomen als resultaat van de vergaan
de economische eischeu van Duitschland.
Koning Carol lieeft de Bntsche regeering
op de hoogte gesteld van zijn bezorgdheid,
dat Roemenie in ernstig gevaar van een
Duitsche agressie verkeert en dat bij vast
besloten is liever te vechten dan toe te
stemmen in het verlies van grondgebied
of onafhankelijke souvereiniteit.
Hij heeft te kennen gegeven, dat indien
Groot-Bnttannié, Frankrijk en Sovjet-RuS'
land hun steun zullen verleenen, hij zich
erop kan verlaten dat Polen, Bulgarije en
de geheele Balkan-entente, n.l. Roemenië,
Griekenland, Turkije cn Zuid-Slavïe hem
krachtig ter zijde zullen staan.
Groot-BriUynuïë en de verhou
ding Duitsch'andRoemenië.
De situatie, welke voortvloeit uit het
verzoek van Roemenie om van GTOot-Brit-
tannië verzekeringen te ontvangen tegen
over de economische eischen van Duitsch
land zijn vandaag, volgens den diploma-
tieken correspondent van Reuter, door Hali
fax besproken met de ambassadeurs van
Frankrijk, de Vereenigde Staten, Engeland'
en Duhscliland.
Het verluidt, dat de band tusschen Groot-
Brittannië en Roemenie nauwer is aan
gehaald, evenals Roemenië nog vaster be
sloten is weerstand te bieden aan een
schending van haar gebied' door Duitsch
land of een anderen staat en daarbij ge
bruik zal maken van de' volledige kracht
barer wapens.
Er wordt aan herinnerd', dat kort na de
crisis in September Duitschland gelijke
eischen heeft gesteld aan Hongarije, dat
een landbouwstaat zou moeten zijn en den
omvang van zijn leger zou moeten beper
ken.
Er wordt te kennen gegeven, dat Duitsch
land iQnganje in zijn economischen kring
heeft gebracht en liet Hongaaxscbe leger
vun gering belang heeft gemaakt en dat het
nu zijn volgenden territórialen zet doet door
er naar te streven het land, dat er achter
Hgt economisch en vervolgens politiek te
onderwerpen.
De diplomatieke correspondent van
Reuter verklaart ten besluite, dat de
kwestie van een gemeenschappelijkeac-
- tie niet aan de orde is geweest*
Verdrag tegen de Duitsche
r - agressie
De Sovjet Unie mlgenoedigd
met Engeland en Frankrijk
samen te werken.
De diplomatieke correspondent van
de ~,;DaHy_ Mail" bericht, dat de Bnt
sche regeering de Sovjet Unie formeel
heeft" uitgenoodigd om te overwegen,
tezamen met Frankrijk, Engeland en
a nd éremogendhedendie bereid zijn
jxiede' te werken aan het weerstand
bieden aan dê Duitsche agressie, een
verdrag tê. sluiten.
- Deze vraag zou door den Britschen
minister Van huitenlandsche zaken,
.lord „Halifax, - aan den Sovjet Russi-
schen-ambassadeur, Maisky, zijn voor-
geléga ijj diens bezoek aan h"et Fo
reign, Office, met het verzoek dit door
te geven aan zijn regeering.
Bezetting van Roethenië voltooid
Echter nog steeds gevechten.
Het Hongaarsche telegraaf agentsclip
meldt, dat volgens een door den chef
van den generalen staf gepubliceerd bulle
tin de bezetting van Roethenië voltooid
is en dat het militaire bestuur in bet
gebied is ingevoerd. De tegenstand der
Roetheensche vrijsoharen blijkt echter nog
lang niet gebroken. Van verscheidene plaat
sen worden hevige gevechten gemeld.
Geen Duitsche troepen naar de
Oekraïne,
Reuter meldt uit Berlijn
Officieel wordt ontkent, dat de bedoe
ling beslaat de Duitsche troepen door Slo
wakije te laten oprukken naar de Sub-
Karpathische Gekraine,
Ven Nenrath rijksprotector
voor Bohemen en Moravic.
Von Neurath is benoemd tot rijksprotec
tor in..Bohemen cn-Moraviè, met als-ambts
zetel Praag. Hij behoudt zijn functie van
rijksminister en voorzitter van den ge
heimen kabinetsraad.
Verder heeft Hitier den plaatsicrvangen-
den gouwleider van bet Sudeten!and, Karl
Hermann Frank tot staatssecretaris en de
regeerings-president Kurt von Burgsdorff,
benoemd tot ,imnistcrial-ji!refcloren bij den
rijksprolector in Bohemen en Moravie,
De status van Slowakije
Slowaaksche onderhandelaars
niet door Hitier ontvangen.
Er s nog geen enkele Inzonderheid ten
aanzien van den status va® Slowakije be
kend gemaakt, hetgeen in Duitsdbe poli
tieke kringen nog al wat verlegenheid ver
oorzaakt heeft. Men heeft met verwondering
vernomen, dat de SJowaafetih© onderl^ande-
laars, die Vrijdag naar Weenen waren ge
gaan en daar met Duitsche ambtenaren ge
sproken hebben ,niet door Hitier ontvan
gen zijn.
Uit Slowakije zijn berichten over aansla»
gen tefen Duitschers ontvangen. Die toe
stand is zeer verward. Men heeft den in
druk, dat Duitschland, na het protectoraat
over Showaikïje aanvaard te hebben, niet
zelf den nieuwen status wil publioeeren,
maar de Slowaaksdhe regeering de verant
woordelijkheid wil laten' dragen voor de
vermindering barer roölrten ten voordeeie
van het Duitsdbe rijk.* Het schijnt, dat
de Slowaken weinig haast -tóonen, en dit
zou de weigering van - Hitier 'moeten ver
klaren. Men gelooft echter, dat'bet samen
gaan van Slowakije met Duitschland door
de Slowaaksdhe autoriteiten zal worden
geproclameerd als een souvereine daad.
Met het oog op de reactie,-die de afkondi
ging van het protectoraat over Babe-men
en Moiavië in het buitenland heeft veroor
zaakt, zou Duitschland een nieuw uit Ber
lijn afkomstig dec eet willen vermijden.
De Vereenigde Staten nemen
maatregelen -
Retorsie-rechten op Duitsche
goederen..
Het Amerikaansohé ministère van finan
ciën heeft medegedeeld, j.ièi retorsierechten
zullen worden geheven bp den belastbaren
Duitschen invoer.
Ve Kaard wordt, dat «deze maatregel ge
nomen is met voorfcennjsfvan hpt departe-
-ment van-staat, - ;-t
Het onmiddellijke"* effect van dit hesluit
is, dat* boven de gewone^jedhten eett recht
Van 2S pOt. zal geheVen.
'C- Vereenigde Staten zullen an
nexatie niet erkennen.
Het anwdord der Amerikaansche regee
ring op de.' 'Duitsche mededeeling van de
bezetting van Bohemer^ en Moravië zai deze
week overhandigd widen volgens mede-
deelingen üit offfiCSeüze kringen zal liet j
document een formeele veroordeeling van
den „Duitschen aanval" bevatten en ver-I
Maren dat de legeering der Vereenigde!
Staten de Wettigheid daarvan niet erkent.
Vliegtuigbouw vrijwel op voel
van oorlog.
In regeofingskringen wordt medegedeeld,!
dat de vHegtuigproduetie en de opleiding!
van vJiegtrngbestuttrders vrijwel op voet
van oorlog" gebracht zullen worden. Jaar
lijks zullen 20000 gegadigden hun eerste
opleiding voor de luchtmacht kunnen
krijgen.
Sovjet-Rusland erkent de
aanhechting niet
Litwinof, olkscommissaris van buï-
lenlandsche zaken, heeft den Duitschen
ambassadeur Von der Schulenburg, die
hem in kennis stelde van de aanhech
ting van Bohemen en Moravië, mede
gedeeld, dat de Sovjet-regeering wei
gert de aanhechting \an Tsjechie cn
Slowakije in een of anderen vorm
bij Duitschland te erkennen.
Zij beschouwt liet Duitsche optre
den ais een daad van willekëur, ge
weld en agressie en is van meening,
dat het besluit van Hacha en Chwal-
kowski geen conslitu'ioneele waarde
heeft.
edesonderhandt ingen I Neville Chain berlain, dc Engelsche minis-
in Spanje ter-president, tijdens zijn groote rede bo-
Besteiro doet beroep op Franco, treftende fen internrtionakii politiekeu toe-
Julian Besteiro, minister van buitenland- sUnd' wclke te «'«ungham hield,
scbe zaken van den Madrileenscben ver-I
dedigingsraau, heeft voor den Madrileem- oogenblik in Saragossa bevindt, heeft ver-
schen radiozender een beioep gedaan op klaard op de hoogte te zijn van het ver-
Franco vredesonderhandelingen te begin- zoc-k om een eervollen vrede, dat door
neri, de junta van Madrid tot de rechtsche
Nanif-n® den verdedigingsraad las hij de regeering gericht is. Hij voegde hieraan
volgende verklaring voor: {echter toe: „Wij kannen slechts een zege-
„Het oogenblik is gekomen, dat de na-1 vierenden vrede aanvaarden."
tionale verdedigingsraad zijn missie moet
voltooien. Daarom wendt hij zich tot uw
regeering om u et van in kennis te stel
len, dat wij bereid zijn onderhandelingen
aan te gaan, welke ons een eervollen
vrede zuilen verzekeren. Wij wachten uw
besl-'ssing af."
Serrano Suaner/tte .iwbtsehe minister
van "binncn"!an3scb"é' zakèn, ffie Zich "Op liéfci
Zeven personen gearresteerd, de installatie
in beslag genomen. Na een moeilijken speur
tocht een sensationeele overval.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
is te Lisse de geheim© politieke zendi-
installatie door de politie en amb
tenaren van den radio-controledienst
het zwijgen opgelegd. De apparaten
zijn in beslag genomen, de daders, die
zich met deze brutale en ongeoorloof
de uitzendingen bezig hielden, zijn
op heeterdaad betrapt en gearresteerd.
Uiterst lastig recherchewerk.
Dit is in enkele woorden het succes van
wekenlang zoeken naar dit zendstation,
dat zich gedurende een maand iedenen
Woensdag- en Zaterdagnacht van 12 uur
tot 12.15 uur liet hooren op een golfleng
te van 311 M.
Direct nadat Hilversum gesloten was,
viel de zender in. Meestal werd een korte
redevoering gehouden en de onbekende
spreker ontzag zich niet om verscho
len achter zijn anonimiteit op de meest
grove en beleedigende wijze aanvallen te
doen op de regeering, publiekrechtelijk© in
stellingen en overheidspersonen. Direct
nadat de eerste uitzending, die gehoord
de geluidssterkte vanuit Amsterdam
kwam, stelden zoowel de radio-controlecom
missie als het bureau van den commissaris
van de rijkspolitie K. H. Broekhof! een
uitgebreid' onderzoek in. Een onderzoek,
dat gezien de gemakkelijke verplaatsbaar
heid van het zendstation grootemoeilijk
heden opleverde.
Gezien de politieke strekking van de
uitzendingen vermoedde men in welke
richting men moest zoeken.
Een groot aantal personen, die voör
een eventueele medewerking aan deze on
geoorloofde en krenkende uitzendingen in
aanmerking kwamen, weid nader onder
de loupe 'genomen.
Eindelijk een speer.
Kt was een werk, dat zeer veel tijd1
kostte.
Tenslotte was het duidelijk, dat van alle
gevolgden, slechts één man, een 28-jari-
ge Amsterdamsche koopman, érnstig In
aanmerking kwam, bij de zaak betrokken
te zijn. Inlusschen had de geheime zender
reeds spoedig de uitzendingen uit de hoofd
stad gestaakt.
Soms wezen de peilingen uit, dat uil
Amstelveen werd gezonden, dan weer had
den de „aethergeuzen" zooals zij zich
pleegden te noemen, hun tenten aan den
rand van liet Gooi, onder Weesp opgesla
gen. Twee rechercheurs volgden editor m
hun poldieauto hardnekkig het spoor van
den Amsterdamschen koopman T. en Za
terdag zon dit tol het betrappen op heeter
daad' leiden. Laat in den avond volgden
zij hem tot even buiten Lisse. Daar sloeg
de geheimzinnige auto, die door de Am
sterdamsche rechercheurs zoo hardnekkig
gevolgd nas, een duister, doodloopend'
laantje in. Behalve een woning stond daar
slechts een ruime schuur. D© rechercheurs
vatten bij het laantje post en vroegen
telefonisch assistentie.
De overval.
Besloten werd om met de twaalf be
schikbare mannen in een wijden cirkel een
vordon te trekken om de schuur. Dit was
in den donkeren nacht geen gemakkelijk
werk, temeer daar het te nemen terrein
doorsneden werd door slooten. Herhaal
delijk moesten de politiemannen in het
fluister een sprong wagen, maar alles ging
goed en tegen middernacht, het tijdstip
waarop de uitzendingen begonnen, wan
alles voor een verrassenden overval ge
reed. Zoo nu en dan zag men uit de
schuur een -lichtflits en men was er vrij
wel zeker van, dat men op het punt stond
óm met succes toe to slaan. Afgesproken
was, dat precies vijf minuten over twaalf
de aanval zou plaats hebben.
Van alle kanten renden de politieman
nen met de revolver in de vuist
naar de schuur. D© deur werd open-
gerukt en de aethergeuzen waren en
flagrant délit betrapt, juist was een
spreker bezig met tpn aanval op de
regeeringZijn :nond klapte mid
den in een zin dicht, toen hij de
politie zoo plotseling en onverwachts
voor zich zag,
In de Schuur bevonden zich vijf man
nen tusschen de 2D ©n 39 jaar. Buiten be
vond zich nog een zesde man, die bhjk-
LaAr als -wachtpost had dienst gedaan.
Ook hij werd ingerekend en later bleek,
dat in zijn woning twee uitzendnigen heb
ben plaats gehad.
In de schuur, die door een petroleum-
'ai ip spaarzaam werd verlicht, trof de
jrütie een volledige zendinstaliatie aan
van uitstekende kwaliteit. Een groot deel
van de toestellen was ingebouwd in kof
fers, de kleine microfoon was gemonteerd
op een statief van een fototoestel.
De zes gearresteerden werden overge
bracht naar het politiebureau te Lisse,
evenals het in beslaggenomen zendtoestel
en een koffergramofoon met platen. Ver
volgens werd de officier van justitie to
Haarlem, in welk arrondissement de fei
ten zijn gepleegd, van de gebeurtenissen
op de hoogte gesteld.
Na een kor! verhoor z.ijn de verdach
ten, roeerendeels leden van de N.S.B., naar
Amsterdam overgebracht, evenals de in
beslag genomen zender.
Nadat de zeven mannen, waaronder vier
Amsterdammers en drie inwoners van Lis
se, hun verklaringen hadden afgelegd, zijn
zij in den loop van gisteren op vrije
voeten gesteld, daar voorarrest voor dit
misdrijf niet is toegelaten.
Sedert Januari j.l. behoort het heb
ben van een zendstation zonder de
voreischte vergunning tot de misdrij
ven, strafbaar gesteld met eon maxi
mum gevangenisstraf van een half jaar
of met een maximumboete van f5 09.
Vroeger voor de jongste wijziging
van do wet op de telegrafie en tele
fonie kon slechts overtreding ten
laste worden gelegd.
Een winstgevend zaakje?
Het bleek uit de verhooren, dat de
hoofddader de reclamevlieger en technicus
Van G. is. Het zendtoestel was zijn
eigendom. Hij is echter geen lid van de
N.S.B. en waarschijnlijk was het ziin be
doeling om winst te maken met de uit
zendingen, waarvoor door he* publiek geld
kon worden gestort
De verdachten hebben een volledige be
kentenis afgelegd. Ontkennen zou gezien
de betrapping op heeterdaad niet veel
hebben gebaat. Op het oogenblik staat
nog met vast, ol deze verdachten ook
nullen worden vervolgd op grond van den
inhoud van hun uitzendingen, b.v. wegens
beleediging, smaad, beleediging van het
openbaar gezag e.d.
Behalve deze instrumenten heeft de po
litie ook de auto van den Amsterdam
mer T.' in beslag genomen, omdat daar
mee de installatie'werd vervoerd.
Nader vernemen wij nog, dat de re
clamevlieger G. in België al eens met
do justitie had kennis gemaakt; hij heeft
te Gent terecht gestaan wegens het ver-
oorz.aken van dood door schuld, hij raakte
op het strand te Oostende met zijn vlieg
tuig een dame.
Frankrijk
De Franscke Kamer heeft met 334
tegen 25S stemmen de rege -ring Dala-
dier de gevraagd volmachten verleend.
--Gisteren -heelt de Senaat het ont
werp behandeld en eveneens aange
nomen.
Engeland
Dö ïlgfmecne Joodscfie staking in Palestina
uitgesteld.
De Joodsehe nationale raad heeft, na
de verschillende Joodsehe oiganismen, zoo
ais den algemeenen bond van arbeiders,
den centraïen plantersbond en den bur
gemeester van Tel Auv, te hebben geraad
pleegd, besloten de algemeen e staking uit
le stellen in verband met de internationale
spanning.
De Arabieren hebben van hun kant alle
Arab'sche landen verzocht 1e interveniee-
ren, teneinde 'te Arabische zaak te doen
zegeveren.
volgens een Paleslijnsch blad zullen half
April te Cairo opnieuw besprekingen wor
den gehouden.
Gemengd Nieuws
Auto geslipt
Tegen boomen langs den weg
gebotst. Drie gewonden.
Gisterochtend werd een automobilist, die
nabij de Gihkel tusschen Ede en Arnhem
in de richting van laatstgenoemde plaats
reed, dooi een man, die een teefeen gaf
langzaam te rijden, er opmerkzaam op
gemaakt, dat de weg glad was. De bestuur
der ondervond dat onmiddellijk, want toen
hij remde, sJipte de wagen. Deze kwam
met verschillende hoornen in aanraking
om tenslotte tegen een daarvan tot stilstand
te komen. De auto werd gedeeltelijk inge
deukt. De bestuurder, de heer D. Venema',
kwam er zonder letsel af, dodh van de
overige drie inzittenden werden twee vrij
ernstig en een zeer ernstig gewond. De
22-jarige heer J. Venema kreeg een her
senschudding, de eveneens 22-jarige mej.
M. Lindeman, brak een rib en Hop een
hersenschudding op, terwijl de 52-jarige
mevreaw Veuem" een schedelbasislractuur
nek'wam. Nadat door dokter J. IL A. Offer-
haus de eerste hulp verleend was, werden
die slachtoffers, die allen uit' Hèn Ilaag
afkomstig zijn, naar het Jidianaziekenhuis
te Edo vervoerd.
Mevrouw Venema was gisteravond niet
buiten levensgevaar.
In den loop vaai den dag zijn op den-
zelfden weg nog drie auto's geslipt. Zij
werden beschadigd, dooli de inzittenden
bleven ongedeerd.
Arbeidsongeval met doodelijken afloop.
In de bakkerij van Nolen en Bochoyo
te Ederveen, is vanochtend een doódelijk
ongeluk gebeiird.
De'18-jarige bediende Chr. van Doorn,
was werkzaam aan een kneedmachine. Toen
bij het deeg er uit wilde halen, vergat hij
de machine af te zetten. De jongen werd
gegrepen ©a zoo "ernstig gewond, dat de
dood vrijwel onmiddellijk intrad. 1
Dfcc courint verschSnt dtgiljjka, «telnit-
londermg Tan Zon- er ïeeeMegen.
I»rfl8 per kwartaal f fW100 per post
f 2.50, Pro» per week" 15 cts. Afaon-
derloke nummer» i et» Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentie» root iict eerstvolgend num
mer moeten Tèór elf uui aan bet Iturea»
bezorgd zón, 'a Zaterdag» vóór ura.
Een bepaalde plaat» van advertentie»
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Wrertcnt-tn* van 1Srrjrds M55;
!tk» itanties 43 ets. iarieven van adtertenUëa
bij abonnement zijd aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen ooruitbetaling Kleine
Ad\ertentien opgenomen tOJM t/m. 15 voor
den, f 0.75 Urn. 25 «oorden. Elk woord tneer
5 cent tot een .maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Ad vertentifen tot 25 woor-
-den rö.25, mits vóOr Dinsdagavond G uur aan het
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags Kleine Advenentiën 14.00, indien
met \65r Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
