Woensdag 22 Maart 1939
EERSTE BLAD
Memel hij
het rijk
buitenland
Roemenië
Int. Samenwerking
91ste Jaargang.
No. 22127
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
Duitsch ultimatum aan Litauen iiad
onmiddellijk succes.
Duitsche bezetting van Slowakije
De reis van Attolico
Het Brïtsch-DuitscTie vlootverdrag
Conferentie der vier mogendheden
De strijd m nei Verre Oosten
- Vereenigdé staten
Italië
Italië blijft trouw aan de as
Engeland
Het bezoek van President Lebrun
Grensversterking
Duitschland
BINNENLAND
Ned. Vereen, van Huisvrouwen
Rechtszaken
De beleedigingszaak te
Bergen op Zoom
ikix courant lersciujut tUigelïjks, metuit-
zandormg tod Zon- en Feestdagen.
Ms per kwartaal 2.—; Iranco per post
f 2.50. Pnjs per week* 15 ets. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn. s Zaterdags vóór aux.
Een bepaalde plaats ran advertcntien
wordt niet gewaarborgd.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Prijs der Ad\ert< ntuti: \an 15 regels 1105;
Iedere regel meer f 0.30, in het Znterdagnumraer
15 regels 1.80, iedere regel meer f (135 -
Reclames f0.70 per regel. IncassotostenOcts.;
Dostkwitanties 15 ets. Taneven van adveitcnuen
by abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kit me
Advertentiën opgenomen i 10.50 t/m 15 woor
den, f O.ia Vm. 25 woorden. Elk woord tneef
5 cent tot een maximum van 30 woorden,
*s Woensdags: Kleine Advertentiëntot25woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond C uur bezorgd.
Havas meldt uit Kaunas.
Volgens berichten betreffende do be
sprekingen te Berlijn zou een Duitsche
nota de ontruiming van het Memelge-
bied binnen een termijn van vijf dagen
eïsclien. In geval van tegenstand van
Litauschen kant, zouden de Duitscke
troepen, die aan de grens geconcen
treerd zijn, opmarcheeren zonder te
waarborgen, dat hun opmarsch zou
worden gestaakt, in geval van aan
vaarding zouden de nationale grenzen
van Litauen gewaarborgd worden met
het recht van vruchtgebruik der ba-
ven.
Te Warschau beweert men, dat Duitsch-
land belangrijke eenheden heeft geconcen
treerd in Oost-Pruisen nabij de grens van
het Memelgebied. Volgens kringen te
Warschau zal Duitschland, wanneer het
zich meester maakt van hot Memelgebied,
trachten daarna algeheele controle te vesti
gen over Litauen zelf, evenals over Let
land en Estland.
Joden en Lit a tiers vlochten uit
Memel.
Den geheelen dag vertrokken Joden en
Litauers in paniek. Bijna alle Joden waren
tegen den avond vertrokken. Het spoor
wegstation van Memel was gisteravond vol
vluchtelingen, die trachtten een plaatsje te
vinden in de treinên. Aile beschikbare
auto's waren gehuurd door Joden en Li
tauers, die weg wilden.
Wat betreft de evacuatie van Litausche
-troepen meldde Reuter, dat op het spoor
wegstation lange rijen wagons geladen wer
den met militaire uitrustingstukken.
Memel aan Duitschland afge
staan.
De mimsterraad van Litauen heeft,
nadat de minister van buitenlandsche
zaken, Urbsys, verslag had uitgebracht
van zijn onderhoud te Berliju met den
Duitschen minister van buitenlandsche
zaken, Von Ribbentrop, waarbij Von
Ribbenlrop had voorgesteld het Meinel-
gebied vrijwillig aan*Djitscliland terug
te geven, besloten dit verzoek in te
willigen.
Dit besluit is nog denzelfden dag ter
kennis van de Litausche Sejm ge
bracht.*
Vandaag vertrekt een Litausche dele
gatie naar Berlijn om de overdracht
van het gebied te regelen.
Het Duitsche ultimatum.
Von Ribbentrop heeft tijdens het onder
houd, dat hij in het Duitsche ministerie
van buitenlandsche zaken" met Uïbsys heeft
gehad, den Litauschen minister van bui
tenlandsche zaken practisch een ultimatum
gesteld.
Duitschland heeft den onmiddellijken
terugkeer van het Memelgebied naar
Duitschland geëischt. Aan Litauen is
eveneens medegedeeld, dat, als zich
in den tusschentijd ongeregeldheden
mochten voordoen, de Duitsche troe
pen het land zouden binnenrukken om
de orde te herstellen.
Verklaring van de Litausche
regeering.
In den afgeloopen nacht heeft de re
geering van Litauen de volgende verkla
ring gepubliceerd:
„Nadat de minister van buitenlandsche
zaken, Urbsys, op 21 Maart te Kaunas
was teruggekeerd, heeft hij in 'en minis
terraad, welke van 14 tot 19 uur verga
derde, verslag uitgebracht van het resul
taat van de besprekingen, - welk» -hij "hóeft
gevoerd met den'minister, van buitenland
sche zaken ^yan .Duitschland,Von Pubbèn-
trop;
Hieruit- bleek, dat de .Duitsclie minister
van buitenlandsche zaken uit. naam van de
Duitsche, regeering aan de regeering van
Litauen voorgesteld heeft het Memelge
bied aan Duitschland terug te geven.
Hij noemde dit de. eenig, doeltreffende
oplossing,' welke den vrede kondienen
en voegde hieraan toé, dat indien dit
teruggeven tot stand kwam langs den weg
ven vrijeovereenstemming, Duitschland
op zeer groote schaal rekening zal hou
den met de economische belangen van
Litauen in de haven van Memel.
ming is met den duidelijk kenbaar gemaak-
ten wensch van de bevolking van Memel.
Ook wees hij er op, dat deze oplossing
zeer dienstig zou zijn voor de goede be
trekkingen tusschen beide landen in de
toekomst en herinnerde hij aan de beken
de eiscli van de geheelc Memel-Duitsclie
bevolking toi het rijk terug te keeren.
De stemming in het Memelgebied is dus
danig, dat de regeling van het vraagstuk
op den door Duitschland voorgestelden
grondslag, dringend noodzakelijk is, ten
einde botsingen te voorkomen.
Nadat de minister zijn verslag had be
ëindigd', heeft de ministerraad den toe
stand breedvoerig besproken.
Nog vandaag zal de minister van bui
tenlandsche zaken in de Sejm, in de ge
heime zitting verslag uitbrengen.
Groote vreugde.
Het D.N.B. meldt uit Memel:
Toen lied en ocili tend te acht uur bekend
werd, dat tusschen Duitscldand en Litauen
een oveieenkomst bereikt was over bet
teiuggeven varn het Memelgebied aan
Duitschland, ontstond een groote vreugde
onder de bevolking. De sirenes van de
schepen in do haven loeiden en overal
weiden de klokken geluid.
Ovetal werden de hakenkruis-vlaggen gc-
hescilien en een groote me n sc hen men i g te
trok door de straten.
Reeds te negen uur werd op Je markt
een gtoole vreugde-betooging gehouden.
Do overdracht officieel reeds ge
schied geacht.
Men acht te Memel de overdracht van
het Memelgebied aan Duitschland sedert
hedenochtend acht uur officieel geschied.
Overal zijn de hakenkruisvlaggcn uitge
stoken ter eere van de Duitsche troepen,
welke naar men verwachtte omstreeks 12
uur zouden binnenrukken.
Do Litausciie troepen hebben iu den
afgeloopen naclit het gebied verlaten.
Verrassing te Berlijn.
Het bericht over de aansluiting van
Memel bij Duitschland heeft te Berlijn de
bevolking verrast, aangezien men niet was
voorbereid door een campagne van voor
bereidende maatregelen. Dj bevolking stak
onmiddellijk de vlaggen, welke eerst giste
ren waren ingehaald na de viering van
de inlijving van Bohemen en Moraviê, v eer
uit.
In officieele Duitsche kringen verwacht
men geen verzet in het buitenland tegen
de aanhechting van .Memel, aangezien Li
tauen vrijwillig heeft toegestemd.
Men venvacht, dat Hitler met de Duit
sche troepen het Memelgebied zal binnen
rukken. Ook venvacht men, dat de vloot
aan de feesten zal deelnemen, aangezien
dit de eerste keer is, dat een gebied, dat
aan de zee grenst is ingelijfd.
Tegenspraak van berichten
Havas meldt uit Berlijn:
Men spreekt tegen ,dat Slowaalksdi ge
bied -bezet is d-oor Duitsche troepen on
danks de serieuze berichten, die daarover
uit Slowakije zijn ontvangen. Duitschland
streeft er naar Polen gerust t>e stellen,
dait de bezetting van de Rarpatkisdhe Oe
kraïne door de Hongaren niet kan beschou
wen als de verwezenlijking van de gemeen
schappelijke Poolsch-Hongaa:sdhe grens,
zoolang Slowakije op min of meer verdekte
wijze onder volstrekte militaire controle
van Duitschland blijft.
De besprekingen, die gisteren begonnen
zijn. tusschen de Slowaahsahe ministers
Tuka en Duidkansky en de Duitsche leiders,
hebben ten doel het binnenlaindsdhe ei
buitenlandsche statuut van Slowakije te
regelen.
Politieke Duitsche -kringen toonen 'een
'teer merkwaardige reserve ten aanzien
yam, dit statuut.
Vrees voor de ontwikkeling
vu» den toestand in de Mwl-
detlandsehe zee.
De diplomatieke correspondent van de
Daily Telegraph schrijft, dat een zekere
vrees bestaat, .dat thans de ontwikkeling
van den toestand inde Middellandsche
zee onmiddellijk gericht zal'zijn tegen de
belangen" van Engeland, en Frankrijk. Hij.
voegt hieraan toe, dat men Veronderstelt,
dat de Ilaliaansche ambassadeur te Ber
lijn, Attolico, een uitvoerig schrijven van
Hitler aan Mussolini moet 'overbrengen,
waarin de volledige steun van Duitschland
Minister,Von Ribbentrop merkte verder wordt beloofd bl onmiddellijke eischen,
VIV; dat* deze^ regeling ook in, overeenstem- welke Italië wil, stellen. r.
Km» met worden opgezegd.
Er zijn berichten gepubliceerd, volgens
welke de Duitsche regeering een opzegging
zou overwegen van het Engelsch—Duit
sche vlootverdrag van 1935. Te Londen
wordt er in dit verband op gewezen, dat
het verdrag geen bepaling 'behelst, betref
fende opzeggingen. De positie is aldus,
dat het verdrag legaal slechts beëindigd
kan worden door wederzijdseh goedvinden
van beide partijen. Voorts wordt verklaard,
dat de Duitsche regeering geen stappen
heeft ondernomen in deze richting.
De gezamenlijke verklaring.
Reuter meldt
De gezamenlijke verklaring, waarin
zal worden aangekondigd dat de vier
mogendheden solidair zullen zijn in
gerai van verdere Duitsche daden van
agressie, welke verklaring door Groot
Brittanmë bepleit wordt, zal waar
schijnlijk in algem»ene termen worden
gesteld.
Er verluidt, dat bet document geen
bepaalde verplichtingen of uitgewerkte
ehu-ule- zal behelzen. De te*si wordt
bestudeerd door de vier betrokken
regeeringen, n.l. Engeland, Frankrijk,
Rusland en Polen.
Terwijl de Russen en Polen wemchen,
dat het document clausules zal bevatten,
welke de onderteekenaars binden tot op
treden, moept men, dat Britschc kr.ngen
meer voelen voor een onmiddellijke ai-
gemeene verklaring, die niet de mogelijk
heid udsluit van definitieve mi!i aire, ver
plichtingen of zelfs van een internationale
conferentie, later, waaneer de ondertee
kenaars zulks wenscben. Men is van ge
voelen, dat een conferentie ia/de huidige
crisis uiterst te onpas' zou zijn, vooral
wanneer zij te Boekarest zou worden ge
houden, gelijk, naar verluidt, de Russen
voorstellen, terwijl de Uitwerking van be
paalde verplichtingen te veel tijd zou kos
ten.
Men lept den nadruk op het feit, dat
de onderhandelingen, 'die met de Russen
gevoerd worden, over het ontwerp der
verklaring, niet moeten worden uitgelegd
als verscliil van meening. Men legt ver
voorts den nadruk op, dat de huidige
onderhandelingen me.j be reivkmg heb. en
op de methoden, dan op de algemeenc
beginselen.
üiootc belangstelling*.toont men ia de
houding van flalie, welke ongeliv-ijle.d op
gehelderd zal worden door de rede, die
Mussolini Zondag /a. uitspreken. Het ver
trek van den Ilu.li lanschen ambassadeur
Attolico, mt Br r.ijn naar Rome, beeft com
mentaar gewekt in diplomatieke kringen,
ever,als de geruchten uit Parijs o\er Fran-
sclie stappen bij Rome, welke echter tot
duovorie zijn teg'"ig-spiokeu. De PooKehe
en Turksche ambassadeurs behberi giste
ren met Halitas beraadslaagd. Bonnet, dio
den Franschen picsident bij zijn bezoek
vergezelt, zal vandaag een bespreking voe
ren met Halifax, waarbij zij waarschijn
lijk de verklaring zullen bespreken en den
concreten vorm, die daaraan zou k.ntien
worden gegeien. De Hoemeenscho go/.anr,
Tillea, die vandaag naar Boekaicst ver
trekt, heeft ook een bezoek gebracht aan
liet Foreign Office.
Amerika zou gelijke vcrkla
ring afleggen.
Uit Washington wordt gemeld:
i'au betrouwbare zijde wordt hier
verklaard, vo.gens de Associated Prtss,
dat, wanneer de voorgestelde anti-
agressieverklaring te Londen wordt
ondw teekend, Amerika bereid zou zijn
een gelijke verklaring voor zichzelf
af le leggen.
Japanseh offensief in China.
Domei meldt uit Tokio.:
In samemveiking met de Japansdie strijd
krachten in Noord-Clhina en de vloot heb
ben uitgezochte eenheden van het Japan
sdie expeditieleger in midden Cliiina 20
dezer een algemeen offensief op zeer groo
te schaal.
Zij staan tegenover 800.000 man Clhinee
sehe geregelde en ongeregelde troepen, die
volgens persberichten uit Sjanghai over
een front van meer dan 100 K.M. ver
deeld zijn.
In een communiqué van de marine wordt
medegedeeld', dat vliegtuigen der Japan
sdie marine in actie zijn geweest en den
vjtjand groote sohade hebben toegebracht.
Domei meldt verder uit Hankau, dat^hij
de- eerstegevechten na" vier maanden aam
het front langs do rivier Sioe (in het
Noord-Westen' der provinde Kiangsi) en
Japansche troepen Maandagochtend vroeg
een algemeen offensief hebben ingezet
Het wetsontwerp inzake dc-oorlogs-
voorruten.
De Amerikaansehe legercommissie uit
het Huis van Afgevaardigden heeft hét
wetsontwerp goedgekeurd, strekkende tot
verwerving door de Vereenigde Staten van
den voorraad grondstoffen, welke in oor
logstijd noodig zijn, o.a. mangaanerls, tin,
chroom en kwik, tot een bedrag van. 100
millioem 'dollar. De aankoopen dezer
grondstoffen zonden zich over vier jaren
uitstrekken.
Dagorder van Mussolini in den
groeten fascistische» raad.
Gisteravond heeft de groote fascisti
sche raad, onder voorzitterschap van
den Duce, de vierde zitting van het
zeventiende jaar der fascistische jaar
telling gehouden.
De Duce besprak o.a. de jongste ge
beurtenissen en gaf een uitvoerige uit
eenzetting van den internationalen toe-
tand.
Na de besprekingen nam de raid'
de volgende dagorder aan:
„De groote fascistische ïaasl ver
klaart, ten aanzien van de dreigende
vorming van een „democratisch een
heidsfront, verhonden met het bolsje
wisme" tegen de autoritaire staten,
een eenheidsfront dal geen vrede, dodli
oorlog brengt, dat hetgeen in centraal
Europa is geschied, op de eerste plaats
een gevolg is van hel verdrag van Ver
sailles en, vooral op dit oogenblik be
vestigt hij zijn volledige aanhankelijk
heid aan de politiek van dc as Rome-
Berlijn". 1
Enthousiast» ontvangst door de
Londenschc bevolking.
Gistermiddag om 3 uur zijn president
Lebrun en zijn echtgenoot© aan hot Vic
toria Station te Londen aangekomen. De
gasten werden verwelkomd door den ko
ning en de koningin van Engeland.
Na de begroeting verlieten de koning
en president Lebrun het station. Zij stap
ten in een gereedstaand rijtuig, gevolgd
door de hertogen van Kent en Glouclios-
ter. Mevrouw Lebrun, de koningin en de
beide hertoginnen stapten in hel tweede
rijtuig.
Een dichte menigte stond langs den weg
naar Buckingham Palace geschaard, waai
de sto legen half vier arriveerde.
Toe» de rijtuigen don ingang van Buc
kingham Palace binnenreden, riep de on
telbare menigte: Wij willen den ko-ning
zien. Wij willen den president zien.
President en mevrouw Lebrun verscho
nen met den koning, de koningin en de
prinsessen Elizabeth on Margeret Rose om
4 uiu 13 op liet balcon, waar zij drie en
een lialve minuut bleven.
In den loop van den middag werden en
kele officieele bezoeken afgelegd. Des
avonds werd in Buckingham Palace een
galadiner gegeven.
Verscheidene contingenten re
servisten naar de grens.
Gisteravc is te Boekarest een offi
cieel communiqué gepubliceerd, waarin,
wordt medegedeeld, volgens liesluiten, die
genomen zijn door den kroonraad, de Roe-
meensche regeering liesloten beeft in bet
grensgebied verscheidene contingenten re
servisten te concentreereu, teneinde de
sterkte der dekkingstroepen aan te vullen.
Het communiqué voegt hier echter aan
toe, dat deze contingenten op aanzienlij
ken aftsand van de grens zullen blijven en
zich er toe zullen bepalen onleidingsoefe-
ningen te houden. Ook wijst het commu
niqué er op, dat Roemenië vast besloten
is een vredespolitiek te voeren.
In officieele kringen wordt niets mede
gedeeld omtrent het totaal der nieuwe
effectieven, die onder de wapienen worden
geroepen.
Als gevolg van de maatregelen, die dc
vorige week genomen zijn ,is de Weste
lijke grens reeds over de geheelo lengte
bewaakt, en de nieuwe troepen schijnen
bedoeld te zijn als steun voor de strijd
krachten in de eerste linie.
Japan e&eht stopzetting van wapenlevcran-
ües van Skoda aan China.
De Japansche ambassadeur te Berlijn,
generaal Osjima, heeft een langdurig on
derhoud gehad met Von Ribbentrop.
Japansche kringen hopen vopral, dat
Duitschland, nu het de contréle heeft over
'de wapenfabrieken van Skoda,, de< wapen-
leverantios van Tsjecho-SIowakije aan
China, niet zal voortzetten. Alles wijst er
op, dat Japan teratond de annuleering ge
vraagd heeft van de bestellingen, die voor
rekening van China nog niet zijn* uitge
voerd.
De controle der non-interventieeommissie ter
zee gestaakt.
Naar wij van particuliere zjjde vernemen,
zou het hoofdkwartier te Londen van de
non-interventieeommissie voor de con
tréle ter zee zijn medewerkers hebben
aangezegd-, dat de controle is gestaakt.-
Souritz, de Russische ambassadeur te
Parijs, verlaat den Quai d'Orsay na
zijn onderhoud met den Franschen
minister van Buitenlandsche Zaken, Bon
net, over de internationale toestanden
En'de ïjkw et-
De Nedcrlandscbe Vereemging van Huis
vrouwen heeft een request gericht tot den
minister van economische zaken, waai in
zij haar teleurstelling er over uitspreekt,
dal de nieuwe ijkwet, die in April 1937
tot stand is gekomen, nog altijd niet is
ingevoerd.
Reeds jaren lang ijvert de vcrecniging
voor aiccbaffing van de verouderde lengte
maat, waarvan de juiste lengte niet bij
de wet is vastgesteld. Aangezien bovendien
de "'„nei lagere prijsnoleering bij vermel
ding van Jen prijs per cl, in plaats van
per meter op argelooz.o huisvrouwen sug
gestief werkt, ondervinden de zaken, die
stotfen per meter verknopen, hiervan een
ongunstigen invloed, hetgeen ben zelfs
tegen hun zin noopt, ter wille van de
concui renüe, weei tot verkoop en prijs-
noteering per el terug te keeren.
De veïcmiging dringt daarom op spoe
dige invoering dezer wet aan, omdat dan
ook conlrole op aulomatischo weegtoestel
len zou worden uilgeoefend.
Vereeniging „NederlaniLch Fabrikaat'".
Door „Nederlandsch Fabrikaat" is uit
gegeven een aantrekkelijke en practischQ
folder, waarin men op overzichtelijke wijze!
geheel op de hoogte komt van het veel
omvattend werk van deze nuttige hél
algemeen belang dienende vereeniging.
Naast een toelichting van den voorzit
ter, dr. ir. M. II. Damme, geeft Z Exc. mr.
M. P. L. Steenberghe, minister van eco
nomische zaken, zijn inzicht1
„Ons volk kan op een zeer eenvout-
„dige en doeltreffende wijze zijn bij
drage leveren tot bestrijding d« werk
loosheid door zooveel mogelijk do
„voorkeur te geven aan producten uit
„eigen land".
Deze in kleuren uitgevoerde folder is
op aanvrage gratis verkrijgbaar bij het al
gemeen secretariaat van de vereeniging tel
's-Gravenhage.
Schadevergoeding krijgt lief
dadige bestemming.
Naar wij vernemen, heeft burgemeester
mr. drs. P. A. F. Blom te Bergen op
Zoom, de hem door do rechtbank 1e Breda
toegewezen schadevergoeding, to r vloeien
de uit een aauklacht wegens beleed iging
tegen een locraar aan de rijks H.B.S. al
daar, geschonken aan hel college van re
genten van het algemeen burger ga-thuis
te Bergen op Zoom. Als voorwaarde i3
gesteld dat het geld een bedrag van
f 750 verminderd mei eenige procureurs-
kosten, zoodal resteert f 612.78, jpentege-
vend wordt belegd, hieruit telken jare op
het Kerstfeest hel lot van verpleegden ia
het ziekenhuis, die zulks van noode heb
ben, wordt gelenigd, een en ander naar
het inzicht ran uat college. s
o. 0ever dupeerde predikant. 1
De rechtbank.te 's-Gravenhage vcroor-,
deelde den 33-jarigen uitgever L. L. uit
Voorburg, die den Haagsdhen predikant'
ds. H. H. voor een bedrag ran f*11.000*
heeft benadeeld, tot oen gevangenisstraf"
van één jaar en zes maanden, niet aftrek!
van de preventieve hechtenis.
Het 0. M. had twee jaar gevangenisstraf
geëisoht.
Commies vm strafgevangenis eigende
1 zich gelden toe.
De Haagsdke' rechtbank veroordeelde den
•37-jarigen 0. B. S., 'die als commies belast
was met de administratie van de bizondero'
strafgevangenis te Scheveniogen en ill deze
functie zich gelden heeft toegeëigend, toS
een gevangenisstraf van één jaar.
De -eisdh - luidde twee jaar gevangenis
straf. k.-
