EERSTE BLAD. garantie aan Griekenland en Roemenië Vrijdag 14 April 1939 Engeland Tel. No. 69300 (3 lijnen). S2ste laargang, No. BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTEj HAVEN)., TEL. 69300 (3 lijnen>. Postrekening No. 53IL I BUITENLAND Ook Daladier legteen verklaring af. Spoedig garanties voor Turkije, te verwachten. Verklaring van Daladier Ook een garantie^voor Turkije Ongunstige reactie in Italië en Duitsciiland De wijziging in de politiek der Vereenigde Staten Italië Victor Emmanuel aanvaardt de kroon van Albanië Dintschland België De positie van Gibraltar Griekenland Spanje Midden-Europa Kunst en Wetenschap. Rotterd. Pt harmonisch Orkest Dei* t-ouiaui \ci*tv„ui a.ip Iv'.t, uieI Uil- yuidering v-iu /.uil- ui 1 etfii'iagpf Piyfl per kwariiiil f Iintni-o pel pest 50 M I'riJS per %cek 15 cts Af?j;n- nummers 4 eta ASonOenseole» dagelijke aangenomen, Aèrertsntiën voor het eerstvolgend nam- m«r moeten vóór elf uur a&n het Bureau btüorgd zijn, 's Zaterdags vóór tt aur. Ben bepaalde plaats van advertentiën wordt niet gewaarborgd. Prijs der Adverte/iUeu van 1^icgfciaïi55} am j c Iedere regel üieer f 0.30; io het Zaterdagnummer AA 1^0 15 regels f t.80, Iedere regel meer f (X35 wmi Reclames f 0.75 per regel. Incassokostend ets.; poetic wltanties 15 ets. Tarieven van advertentien oy abonnement zrjn aan liet "Bureau verkrygbrar. Dagel'jks worden tegen vooruitbetaling Kleai* Advertentiën opgenomen fOüO t/m. 15 woor den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer 5 cent "tot een maximum van 30 w oorden, 'a WoensdagsKleme Advertentiën tot 25 woor den f 035, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het Bureau bezorgd. 's Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00,indien niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd. r t x Voor de verklaring van den Britsckén minister-president Neville Chamberlain" in het Lagerhuis, bestond groote belangstel ling. Toen hij opstond om' zijn rede te houaon, werd hij luide toegejuicht. Vooral de verklaring, dat Engeland en Frankrijk garanties hadden gegeven zoowel aan Grie kenland als aan Roemenie, ontlokte een storm van applaus. Toen Chamberlain aankondigde, dat een toezegging was gedaan aan Griekenland en Roemenië zeide hij De regeering meende, dat zij een plicht had te vervullen door geen twijfel te laten, tij) wie het ook zij, ten aanzien ran haar standpunt. Daarom maakte zij gebruik van de gelegenheid om te zeg gen, dat de regeering er het grootste be lang er aan hechtte, dat vermeden werd om door geweld of door bedreiging met geweld de status quo in de Middellandsche Zee en op het Balkan schiereiland ver stoord werd. Bijgevolg was zij overeen gekomen, dat ingeval eenigerlei actie werd ondernomen, die duidelijk de onafhanke lijkheid van Griekenland of Roemenië zou bedreigen en waartegen respectievelijk de Grieksche of Roemeensclie regeeringen het noodzakelijk zouden achten weerstand te bieden met haar nationale strijdkrachten, de Britsche regeering zich terstond ver plicht zou voelen om de Grieksche of Roemeensclie regeering allen steun te ver- leenen, welke in haar vermogen ligt. (Toe- iuiebingen). In, zijn rede gaf Chamberlain nog uitdrukking aan de zeer diepe teleur stelling over het optreden van de Italiaansche regeering, die een scha duw geworpen had over de oprecht heid ^van^ haar ^verzekeringen. De pre- mier sprak over zijn "wënschen tot het handhaven van goede betrekkingen" lussohen Groot Brittanniu en Italië en voegde hieraan toe: „Lk kijk naar de Italiaansche regeering om een prac- tisch bewijs-te zien dat zij mijn wensch deelt." Dc Iia'iaanschc vrijwilligers in Spanje. Voortgaande verwees Chamberlain naar de verzekeringen, die door Mussolini op 9 April zijn gegeven, en. volgens welke de Italiaansche vrijwilligers uit Spanje zou den worden teruggetrokken onmiddellijk na de overwinningsparade te Madrid. De Italiaansche vliegtuigen en piloten zou den terzelfder tijd uit Spanje vertrek ken. De Britsche ïegeering, zoo zeide .Chamberlain, heeft goede nota geno men van deze nieuwe verzekeringen. Zij heeft altijd de evacuatie van de Italiaansche vrijwilligers uit Spanje beschouwd als een vitaal element van - het Britsch-Italiaanschc accoord. Zij ziet de spoedige nakoming daarvan tegemoet. In zijn vérdere verklaringen zeide de premier, dat hij ondanks de vele teleur stellingen bij zijn pogingen om den arg waan weg te nemen, den goeden wil te bevorderen en 'den vrede te handhaven, piet wil gelooven dat dit streven geen. vrucht zal dragen, hoe duister de voor uitzichten. op dit oogenblik ook mogen; Bobijnen, Jaladiar verlas* met de overige mini. ven ïjjn kabinet het Elysée te S. v f' besprekingen over de onithtele verklaring, welke door den rranscnen premier werd afgelegd - Ook Sovjet Rusland. Hieronder voegde hij toe: „Wanneer ik geen melding gemaakt heb van Rus land, dan beteekent dat niet, dat wij niet ten nauwste contact houden met de vertegenwoordigers van Rusland'. Wij hebben een moeilijke taak te ver vuilen. Wij hebben niet alleen reke ning te houden met wat wij willen, maar ook met wat andere volkeren willen doen." Chamberlain besloot met te zeggen „Thans moéten wij onze vastberadenheid hecht doen worden, niet alleen om ons zedf sterk te maken ter verdediging van onszelf, maar ook om onze rol te ver vullen in het terzijde staan van hen die, wanneer zij komen te staan voor een agres sie of bedreigd worden met het verlies van hun vrijheid, besluiten om verzet te bieden. Wanneer bij die vastberadenheid de stap pen die wij genomen hebben en nog zul len nemen, dat gevolg hebben, dan ben ik er zeker van dat wij de goedkeuring! zullen krijgen van het huis, het land en het Britsche rijk." Tijdens tie debatten wees de oppositie op de noodzakelijkheid terug te keeren naar de oollectiviteits-politiek1, Simon beant woordde de sprekers namens de regeering. In het Hoogeifouis sprak' lord Halifax. De status-quo in de Middelland' sclie Zee en op den Balkan. De Fransdhe regeering heeft gisteren de besluiten, bekend gemaakt welke de minis- tenaad"genomen heeft. Daladier heeft hier van mededeelfng gedaan aan de pers en hierbij een verklaring afgelegd, waarin o.a. wordt gezegd: Wanneer een actie doeltreffend wil zijn, behoeft zij niet te worden begeleid door redevoeringen of bedreigingen. Daarom heb ben wij militaire maatregelen genomen die een waarborg bieden tegen iedere verras sing aan de grens van Frankrijk en zijn rijk. Terzelfder tijd en met dezelfde metho den hebben wij do noodzakelijke en diplo matieke actie voor de handhaving van den vrede door versteviging der solidariteit, welkje een eenheid moet vormen tegen over het maatschappelijk gevaar voor alle landen, die vastbesloten zijn hun vrijheid te behouden, voortgezet. Wij blijven in voortdurend contact met de regeeringen van Engeland ,de Vereen. Staten, Rusland, Polen en den Ba&anbond. Ons doel is die noodzakelijke samenwerking te organise eren tusstihen alle naties die er niet aan den ken om de vitale belangen van ©enig volk, welk het ook zij, te bedreigen, die geen enkel loyaal onderzoek der huidige pro blemen afwijzen, en die vastbesloten zijn om weerstand te bieden aan iedere poging tot overheersdhing. Moet ik hieraan toe voegen dat onze nauwe en diepe overeen stemming met Groot-Britlannië nooit een grooter kracht gehad heeft dan thans? Ik richt dus tot de Fransclhe natie de volgende verklaring, welke is opgesteld in overeenstemming tussehen de Fransdhe ©n de Engelsche regeeringen: do Fransdhe re geering hedht er het grootste belang aan, iedere wijziging te voorkomen, die opgelegd wordt door geweld of door bedreiging met gewejd, .in, den status quo in de Middel landsche Zee en op het Balkan Schiereiland Rekening houdende met'de bizondere onge rustheid1, die de gebeurtenissen dezer laat ste wekten hebben doen ontstaan, heeft de Fransclhe regeering bijgevolg aan Roeme- -nië.en Griekenland' de. bizondere verzoke- ring gegeven dat, Ingeval een actie zou worden ondernomen', welke duidelijk de on- afliankelijkllieid van Roemenië of Grieken land* zou bedreigen, en waartegen de Roe meensclie of d'e Grieksdbe regeering het in haar vitaia! belang zou adhten verzet te bieden met haar nationale strijdkrachten, d'e Fransdhe- regeering zidh gebonden zal achten haar onmiddellijk allen bijstand die in haar vermogen is te verleenen. De Engelsdhe regeering heeft een gelijke houding aangenomen. Frankrijk en Polen waarborgen elkander onmiddellijk en rechtstreeks tegen iedere directe of indirecte bedreiging die oen aanslag zou beteekenen op hun vitale be langen. Nog vandaag, doen onze ambassa deurs mededeeling van deze veiklaring aan alle betrokken regeeringeh en in het ln- zonder aan Turkije. Bespretóngjen^qna-ceds aan den gang. Ook Bulgarije gaat mee. Terwijl, zoo schrijft de, diplomatieke re dacteur van Reuter, 'algemeen verwacht werd, dat Griekenland terstond een ga rantie tegen een aanval zou krijgen, ge loofde men nauwelijks, dat de garantie in dit stadium tot Roemenië- zou worden uitgebreid. Het besluit van Chamberlain en Daladier, Roemenië ook onder de ga rantie te doen vallen, zou gevolgd zijn op langdurige besprekingen, die de laat ste 24 uur tussehen Londen en Parijs waren gevoerd. Op te merken valt, dat de garantie aan Griekenland en Roeme nië eenzijdig is. De mogelijkheid wordt onder het oog gezien, dat Polen zich aan sluit bij de garantie voor Roemenië, en met Warschau worden voortdurend bespre kingen gevoerd. Thans zijn hartelijke en openhartige be sprekingen aan den gang met Turkije, en hel is waarschijnlijk, dat, wanneer deze beëindigd zijn, nog een verklaring zal wor den afgelegd ten aanzien van de Britsche houding tegenover Turkije, ingeval Tur- kïje wordt aangevallen. - Ofschoon zieh met betrekking lot Bul garije moeilijkheden voordoen, is de mo gelijkheid niet uitgesloten, dat Bulgarije tenslotte zal toetreden-- tot de groep van mogendheden, aan "welke bij een Duitscben of Italiaanschen aanval steun zal worden verleend. De Italiaansche reactie op de verkla ringen van Chamberlain en Daladier schijnt niet zeer gunstig te zijn, hoewel men zich in regeeringskringen nog uiterst gereser veerd toont. Te Rome is men van meening, dat de Italiaansche verzekeringen, welke Griekenland spontaan gegeven zijn, een ga rantie overbodig maakten, een .garantie, waarin men bovendien een voortzetting van een politiek tot omsingeling der spil- mogendheden wil zien. "Men uit verder de meening, dat dte garantie aan Roemenië een ontspanning- tussehen Boedapest en Boekarest niet zal vergemakkelijken, door dat zij Roemenië slechts- minder welwil lend tegenover de verlangens van Honga rije kan maken. Kortom^ fascistische krin gen zijn van oordeel, dat do verklaringen van gisteren. efn,,moeilpker situatie jscliep- pen op den Balkan; waar zöneS* van span ning Bestaan. De „Lavoro Facista" schrijft boven het korte verslag van de Lagcrhuisvergadoring Cliamberlain biedt Roemenie en Grieken land een ongevraagde garantie aan". In Berlijnsche politieke kringen tracht men de beteekenis van de verklaringen van Cliamberlain en Daladier te verkleinen. Men s.elt de door Frankrijk en Engeland' aan Griekenland en Roemenië verstrekte ga rantie als een slag in de luelit, omdat, zoo zegt men, deze gebaren op geen en kele werkelijke bedreiging van de zpdte der autoritaire staten tegen de onafhanke lijkheid van Roemenie en Griekenland cor- respondeeren. Te Berlijn blijft het consigne „,zich niet van de kalmte der sterke vol ken laten afbrengen". Men zegt, dat offi- cieele kringen de verklaringen zorgvuldig willen bestndeeren, alvorens zij zich for meel uitspreken. Zij verklaren echter reeds thans, dat de Fransch-Britsche garantie al thans- geen nut heeft. De „Deutscher Dienst" noemt de rede voering van Chamberlain, welke een zoo groote sensatie zou brengen, slechts een heel grooten bluf. Zij bewijst opnieuw, dat Engeland paniek en oorlogsstemming noodig heeft oni ten slotte op te treden in de rol van vredes- stieliter. De Deutsch Diplomatisch-Politische Kor- respondenz schrijft: De nieuwe actie der Westelijke mogend heden is weer eens een typisch voorbeeld voor liaar streven de kleine mogendheden rond Duitsciiland en Italië Voorloopig sug gestief te verontrusten om daarmede ten slotte tot het doel te geraken, dat ligt in de onvoorwaardelijke gehoorzaamheid der kleine naties; bij vele staten hebben deze manoeuvres gebaat, door andere zijn zij tijdig doorzien. Dat ditmaal Turldje in dis- creten vorm de nieuwe verklaring van bijstand uit voorzorg is ter kennis gebracht, bewijst, waar met 'niéuwe pogingen be-* staande vriendschappelijke betrekkingen te verstoren en een atmosfeer van onvrede en wantrouwen te scheppen, moet worden gerekend, waar nuttige samenwerking en nitet wederzijdsche rivaliteit als gebiedende eisch van het oogenblik moet worden be schouwd. Sumner Welles pleit voer wijzi- ging van de neulraliteilsweh In een te Gliarlottesvilllé gehouden rede heeft de Amerikaansche onderstaatssecre taris van buitenlandselio zaken, Sumner Welles gewezen op de gegaren, die voor de Vereenigde Stalen gelegen zijn in den internationalen toestand en gepleit voor lier/.iening vaa de Amorikaansclïe neutrali teitspolitiek, in een voor de süachtoffers an agressie gunstigen zin. Sumner Welles bracht in herinnering, dat hef doel der regeering in de eerste plaats is, den vrede voor de Vereenigde Stalen te bewaren. Het schijnt, zeide hij, dat de volken der wereld onder leiding van een bandjev-ol mannen, den afgrond en de ver nietiging tegemoet gaan. De wereldvrede is heden ten dage ondeelbaar. Een daad' van agressie of verovering tegen een vreed zaam volk is zeifs op ons geografisch iso lement van invloed. Telkens wanneer de wereldorde verstoord en de regels van het menschenrecht en de rechtvaardigheid geschonden worden, worden onze eigen belangen geschaad. Spr. stelde de vraag, of er voor zijn land een middel bestaat, zijn stem te laten hoeren, zoolang het nog tijd is. Hij verwierp het denkbeeld eener interna tionale conferentie, zoolang met ,.bij alle eventueele deelnemers de oprechte wenscb bestaat, de verplichtingen, die er zullen worden aangegaan, na te komen". Het Amerikaansche volk, zoo \ervolgde spr., verlangt zonder eenigen twijfel, dat de t'oreemgde Staten in staat zullen zijn, zich met succes tegen iederen aanval te ver dedigen. Moet verder onze regeermg voort gaan met het toepassen van de tegen woordige neutraliteilswet, die allen landen zou beletten om, als een oorlog zou uit breken, zich van wapens te voorzien Welles herinnerde aan de ervaring van pirsident Jefferson, die, na een totaal em bargo te hebben afgesondigd, dit moest intrekken en vervolgde: Ik geloof, dat Jef ferson van meening zou zijn, dat de neu traliteit in 1939 met met meer succes door weten kan worden gewaarborgd dan in 1807 het geval was, en dat de vrede van het Amerikaansche volk beter gewaarborgd is, als men den landen, die het slacht offer van agressie kunnen zijn, toestaat in de Vereenigde Staten in vredestijd, zoo wel als in oorlogstijd, de voor hun ver dediging Qoodige goederen, met inbegrip van munitie, te betrekken. Het hoogste belang van ons land, evenals dat van den vrede, wordt niet goed gediend, als wij de landen aanmoedigen, d'e een poli tiek voeren van overheerscliing der vreed zame landen, die onze veilighed of onze nationale belangen niet bedreigen, en als wij aan laatstgenoemde landen zelfs bet belangrijkste onthouden, van wat hen m staat zou stellen, aan verovering te ontkomen. Het eerste Nederlandsche Congres voor Lichamelijke Opvoeding is geopend in het Koloniaal Instituut te Amsterdam. De ope ningszitting werd o.m. bijgewoond door mi nister prof. dr. J. R. Slotemaker de Brnïne en nr. dr. A. baron Roêll, com missaris der Koningin in Noord-Holland. Koning Victor Emmanuel van Italië heeft de kroon van Albanië aanvaard. Gisteren is de vergadering van den groo ten fascistisohen raad gehouden. Een dagorder werd bij acclamatie door den raad' goedgekeurd, waarin kennis werd genomen van de „plechtige en unanieme uitspraak, waarmede de constitueerende ver gadering van Albanië besloten heeft de kroon van Albanië aan te bieden aan den koning van Italië en keizer van Abessi- mè". Rede van Mussolini, Na voorlezing van deze dagorder ver- scheen Mussolini op het balkon, die de volgende woorden sprak: De historische gebeurtenissen, welke zich dezer dagen voordoen, zijn het re sultaat van onzen wil, ons geloof en onze kracht. Wij begeven ons naar de bevriende vol ken met een houding van vrienden, tegen over de vijandige volken zullen wij ©en duidelijke en goed vaststaande houding van vijandigheid hebben. De wereld wordt ver zocht ons met rust te laten in onze groo te en dagelijksclie vermoeidheid: Do we reld moet in ieder geval weten, dat wij morgen, zooals gisteren en zooals altijd recht vooruit zullen marcheeren. Albanië uit den Volkenbond. Volgens een Reuter-bericbt heeft Alba nië besloten uit den Volkenbond te tre den. De Duitschevloot zal manoeuvres houden voor de Spaansche kust. Reuter meldt, dat de Duitsche regeering de Britsche en de Fransclhe regeering heeft medegedeeld1, dat de gebruikelijke voor jaarsmanoeuvres van de Duitsche vloot dit jaar voor de Spaansche kust zullen wor den gehouden en ongeveer een miaand zullen duren. De betrokken eskaders zullen hun thuishavens op 18 dezer veriaten en bestaan uit zes kruisers, waaronder drie van het type „.Deutsdhland'", een flottielje torpedojagers, duikbooten en hulpsdhepen. Regeering voor Maandag gereed? Pierlot heeft gistermiddag besprekingen eevoerd met den voorzitter van het di rectorium van het katholieke blok, Hoyois en met den minister van openbare wer ken, Marck. Beiden beperkten zich ertoe, te verkla ren, dat Pierlot dacht, Zaterdag met de vorming van zijn kabinet te kunnen be ginnen, en spraken de hoop uit, dat de regeering voor Maandag gevormd zou kun- n'éTi zijn. Opvallende activiteit van dc Spaansche troepen in de ©m- geving. De militaire attaché en de luchtvaarf- atachê der Fransche ambassade zijn te Gibraltar aangekomen. Men meent te we ten, dal zij een speciale missie hebben. Te Londen zijn volgens Havas berichten, ontvangen, welke wijzen op een activiteit van Spaansche troepen bij Gibraltar. De Engelsche militaire autoriteiten hebben de noodige voorzorgsmaatregelen genomen. Tweehonderd man genietroepen werkten aan den aanleg van een barricade op den gro'oten weg op ongeveer 200 M. van de neutrale zone tussehen het Spaansche en Engelsche gebied. Na zonsondergang mo gen geen auto's en autobussen meer Gi braltar in of uit. Deze maatregelen werden genomen na een aantal constateeringen. Men meldt, dat verschillende soorten veldgeschut, mitrailleurs, tanks en muni- lie alle dagen op groote vrachtauto's van Cadiz naar La Linea zijn overgebracht. Sinds Dinsdag zouden in (leze stad 2000 tot 3000 man troepen zijn aangekomen. In La linea hebben de autoriteiten alle uute's opgevorderd. Koningin Geraldine hersteld. De Grieksche geneesheer Louros, die ko ningin Geraldine te Laiissa heeft behan deld ,is te Athene teruggekeerd. Hij verze kerde, dat dc koningin geheel- hersteld is. Meer dan een milliorn dooden gedurende den burgeroorlog? Naar schatting zijn ongeveer 1.200.000 personen, waarvan 450 000 militairen en 750000 burgers tijdens den Spaanschen Lnrgeroorlog gedood. Wat de strikt militaire verliezen aan gaat, hadden de nationalisten 130 000doo- den te betreuren. Dit was liet gevolg van de overweldige meerderheid van Fran co op het gebied van artillerie en lucht macht. De republikeinsche artillerie was bij Teruel bet talrijkst. Daar stonden 180 kanonnen opgesteld. Aan de Ebro had Franco 1400 stukken tegenover de repu- blikeinen 120. Slechte betrekkingen tussehen Hon garije en Slowakije. i De Hongaarsch-SJowaaksdhc betrekkin gen zijn weer meer gespannen. De Slo- waakédie regeering beeft d'e „öej Hrrek", het orgaan der Hongaren in SlowtaMjte, ver boden. Deze maatregel is een gevolg van de incidenten, die zicth hebben voorgedaan toen Hongarije een deel van Oost-SlowaMje bezet heeft. De Slowaaksche pers doet heftige aanvallen op Hongarije naar aan leiding van de voorvallen te Komjatioe, waar een zwangere vrouw d'oor de Honga ren is gedood. Zij beklaagt er zidh over, dat in Hongarije geen enkele Slowaiaksdhe krant is toegestaan voor de 600.030 Slowa- ken, die er wonen. Zij acht Biet verbod! van de* Hongaarsdhe krant,"die, bovendien aanhechting van geheel Slowakije bij Hon garije bepleitte, dan ook! 'volkomen ge rechtvaardigd. f Laatste Zaterdagmiddag concert. Op het laatste abonnementsconcert van dit seizoen, "morgenmiddag,- zal Eduirdf Füpse, het programma' openen met éen uit voering yan' Wijdingsnacht, van Henri Zag- wijn Daarna speelt het' R.Ph'.O. hét tüs- schenspel en de slotscène uit het mysterie spel ,',Bêa;trys", van Willem Laodrê," waar bij Jo Vincen t de solopartij vervult Verder zingt Jo Vincent" me't( orkestbegeleiding 4. copla's (wiegeliederen) "van" Henk" Badiugs en Les Prières van "Andiré1 Caplot. N<i"de pauze zal door het "'orkest Vk% "ten *ge- hoore worden gebracht de derde sympjha- nie van St. Saëns. Feike Asma zal hierbij de orgelpartij verzorgen. .1 I- '''-".-.-'-.'""'.wwte "W-W..•w-',-,-W-A

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1939 | | pagina 1