MEER WERK,
MEER WELVAART,
LIBERAAL|
No. 1 van LUST 6
HOUTMANl
STADSNIEUWS
De Ned. Herv. Kerk
C.-H. Kiesv. „Groen v. Prinsterer"
OPENBARE
VERGADERING
De interruptie
in de N.S.B.-vergadering
Eenheid door Democratie
BEZOEKT in elk geval ONZEN PROPAG AND A-AVOND
MAANDAG 17 APRIL 1939
's-avonds 8 uur, Vereeni-
gingsiokaal, Nieuwe Haven 155
SPREKER:
Passage-Theater
Aanbesteding
Monopole-Theater
R. K. Staatspartij
En. de vrijzinnigen.
He! volgend jaar zal weer door leden
van de Ned. Herv. kerk hier ter stede de
vraag moeten warden beantwoord: kerke-
iraad of kiesocilege?
Om de 10 jaar hebben de gemeente-
jeden het recht te bepalen of de benoe
mingen o.a. van kerkeraadsleden en het be
roepen van predikanten moet geschieden
door den kerkeraad, dan wel door een
kiescollege.
Negen jaar geleden is de bestaande toe
stand van dat oogenblik gecontinueerd;
d.w.z. de kerkeraad kreeg do bevoegdheid
o.a. zich zelf aan te vullen. Het gevolg
daarvan is, dat de kerkeraad, die recht
zinnig is, er angstvallig tegen waakt, dat
een andersdenkende in dit college wordt
opgenomen, zoodat een belangrijk deel der
lidmaten de vrijzinnigen geen in
vloed kan uitoefenen op den gang van
zaken in de Ned1. Herv. gemeente hier
ter stede.
De commissie tot behartiging der be
langen der Vrijzinnig Hervormden heeft
tegen Donderdag a.s. in het Vrijzinnig
Jeugdhuis aan de Lange Ha\ en een bij
eenkomst uitgeschreven, waarin ds. K. A.
Beversluis, Hervormd predikant te Zutfen
en oud-secretaris van de Vereeniging \an
Vrijz. Hervormden zal spreken oier Do
Ned. Herv. kerk en wij.
In een circulaire, die de Commissie der
Vrijz. Hervormden heeft samengesteld,
wordt o.a, gezegd:
Het gaat hier om tweeerleï belang lo
voor persoonlijk: wat kan de Ned. Herv.
kerk ook vooir U als Vrijzinnige beteeke-
nen en 2o voor de kerk: wat kunnen en
moeten wij als Vrijzinnigen tot meerdere
bloei en kracht van die kerk bijdragen?
T. SLAVENBURG.
Wethouder v. Financiën.
TOEGANG VRIJ.
Een noodzakelijke verduide
lijking.
Wij komen nog even terug op de door
ons gesignaleerde intenuptie, geplaatst
door een verslaggever in de vergadering der
N. S. B. op Dinsdag 11 Apnl j.l. in iGe*
bouw Eendracht. Ons is namelijk gebleken,
dat men er personen op aanziet, die aan
deze „slip of the tongue" niet alleen go-
heel onschuldig zijn, maar die zelfs de ver
gadering niet bezocht hebben. Men had
ou. het oog op een soa-demoaraiiséh raads
lid, aan een dagblad verhonden.
Wy wensdhen de kwestie tot de
normale proporties terug te brengen, als
wij thans vermelden, dat het hier een ver
slaggever betreft, die in bedoelde verga
dering aanwezig was naar wij althans
veronderstellen mogen hetzij als corres
pondent van het A. N. P., hetzij als verte
genwoordiger van een a,r. Rotterdamsdh
Had.
Het monster van Frankenstein.
Een kerel van de zee.
La de film „Het monster van Franken
stein", welke na de pauze wordt vertoond,
is het „monster" een product van de ex
perimenten van den bioloog baron Franken
stein (wijlen Colin Clive). Hij heeft zich
tot taak gesteld een menschelijk wezen
samen te stellen en pleegt daartoe graf
schennis om een complete serie lede
maten machtig te worden. Bouten en moe
ren moeten het geheel bijeen houden en
met behulp van electriciteit moet het in
dividu tot leven gebracht worden. Het ex
periment gelukt, doch het product van zijn
intellect ontgroeit den gelieerde en ver
morzelt hem ten slotte. De rol van het
monster wordt gespeeld door Boris Kar-
loL.
De film is een aaneenschakeling van
griezelige momenten, zoodat sensatie-lie-
venden volop kunnen genieten.
„Een kerel van de zee", ïs een film
met spannende momenten en interessante
opnamen van storm op zee en een aan
varing met ijsbergen. De hoofdrol wordt
hierin vervuld door Charles Bickford'.
Een aardig teekenfilmpje „De uil en de
poes" en het journaal completeeren het
programma.
Veertig jur getrouwd.
Het zal Woensdag 26 April a_.s 40 jaar
geleden zijn, dat de heer N. v. d. Touw
en mej. J. v. d. Graaf in het huwelijk tra
den. Zij zijn heiden geboren Sclii edammers
en zijn hun stad trouw gebleven, ook na
de pensionneeririg van den bruidegom.
Op 26 April zal er gelegenheid bestaan
het echtpaar in gebouw Eendracht te com
plimenteeren. i
Openbare vergadering. Rede
voeringen van mevr. W. A. L.
RosVrijman en de heer W.
Thomassen.
Gisteravond heeft de Schïedamsehc af-
deeling van de beweging „Eenheid door
Democratie" een vergadering gehouden in
Musis Sacrum, welke niet alleszins be
vredigead bezocht is.
De voorziter, dr. U. S c h u 11 z, zeido
in zijn korte openingsrede, dat ons volk
zich feitelijk eerst de laatste jaren bewust
is geworden van zijn kracht. liet is oen
politieke en geestelijke bewustwording ge
worden, met als uitgangspunt het woord
van H. M. de Koningin
„Wij willen ons zelf zijn en blijven".
Democratie, godsdienst en vrij
heid.
Vcnolgens sprak mevr. \V. A. L. Ros-
ma nV x ij m a n, uit Den Haag, over
Democratie, godsdienst en vrijheid.
Wil men iels behouden, dan moet men
zich eerst bevust worden van hetgeen men
bezit. Ons Nederlandsche vo'k heeft koe
tehjhe zaken, nationale goederen, groote
beginselen, waarop alleen een gezonde sa
menwerking kan worden gebaseerd. Er is
gevochten voor onze vrijheid, onzen gods
dienst en onze democratie. Daarbij gaan
de gedachten steeds weer terug naar de
groote Intuin ran Willem de Zwijger. Hij
heeft zijn stempel gechukt op ons volks
karakter en ons staatsbestel.
De strijd om vrijheid van godsdienst
werd tenslotte een strijd om de alge-
heele vrijheid, waarin Protestant en
Roomsch Katholiek samenwerkten. De vrij
heid was immers een erfgoed, dat ons
volk reeds eeuwen lang bezat.
Wanneer ons volk zijn vrijheid zou
verhezen op godsdienstig en staatkundig
gebic-d, dan zon dat niet alleen een ver
lies zijn voor dit land, maar voor ge
heel West-Europa.
Zijn wij niet rrjk in onze godsdienstige
vrijheid In ons geloofsleven kennen wij
gelukkig niet als elders verdrukking, ver
raad en spionnage.
Godsdienst is een proces tusschen het
innerlijk van den mensch en het Hoo-
gero en niemand kan aan dat fijne spel
raken. Geen Nederlander zou dat willen
en kunnen aanvaarden. Elk kiest hier zijn
eigen weg, op grondslag ran de innerlijke
vrijheid, die tot verdraagzaamheid leidt.
Ais wi; de vrijheid van denken zou
den wegnemen, zouden wij raken aan de
hartader van ons volksbestaan, aan de
waardigheid van onze persoonlijkheid.
Wie de vrijheid van de beweging van
zijn geest stelt onder de leiding van een
ander, heeft zijn mensdhelijkheid verloren,
want men heeft zijn verantwoordelijk.1,icid
afgelegd.
Deze vrijheid' is een van de groote waar
den, welke de democratie ons waarborgt
Daaiom kunnen wij geen dictator gebruiken,
omdat wij weten, dat onze verantwoorde
lijkheid gedragen wordt door eenheid door
democratie van ons allen. Het gaat ons
allen aan, men kan het niet overlaten
aan anderen, want men heeft de plid'it
om gezamenlijk onze vertegenwoordigende
lichamen en hun leiders te kiezen en te
stemmen.
Het staatkundig organisme grijpt ieder
oogenblik in ons leven in. Men dient daar
om een goed inzicht te krijgen in de groote
belangen, die ons allen aangaan. Als dat
geschiedt, dan behoeft men niet bevreesd
te rijn voor de toekomst van ons vo'k. Het
'vi (.ntniTrjijk mogelijk, dat ook Nederland
wordt overrompeld en geknecht, maar wij
zijn wel zoo, dat we vrijheid boven boter
verkiezen en niet kanonnen boven boter.
Als wy zien hoe de jeugd elders stelsel
matig wordt opgevoed in een bepaald stel
sel en hoe dë vrouw slechts beschouwd
wordt als soldatenmoeder, dan moeten wij
ons bewust worden, dat het tlians om lioo-
gere dingen gaat dan om brood en boter.
Zoo wordt een volk opgevoed in een
geest van wreedheid, welke nog béleeJi-
gend zou zijn voor de dieren.
Onze adelsbrief van de vrijheid laat der
gelijke dingen niet toe. Zij staan ver
beneden onze eer. "Wij willen in de eerste
plaats blijven verdienen den eerenaam van
mensch. De beweging Eenheid" door De
mocratie heeft daarom de diepere betee-
kenis, dat zij ons staatkundig bestel ge
plaatst heeft in een hooger licht van gees
telijk leven.
Democratic heden en morgen.
in 1821 dat, men, nadat hij getracht had
Europa inet de wapenen te winnen, ons
werelddeel moet o\eilmg n. Zoo is het noi^
steeds. Maar dat moet dan geschieden
op het kompas der gerechtigheid.
Op het gebied der sociale gerechtigheid
kunnen ook Provinciale State», en gemeen
teraden belangrijk werk verrichten.
Meer dan deze dingen vraagt echter ook
de landspotitiek in dit verband bizondere
aandacht.
Vier jaar geleden traden 44 N.S.B.-ers
do Staten binnen. Intusschen hebben er 12
bedankt en 11 zijn niet weer opgenomen
in de nieuwe lijsten, - Over de rest zal
het kiezersvolk we! oordeelen.
Toch is een overwinning \an de demo
craten belangrijker dan een nederlaag ran
de nationaal socialisten, welke trouwens
al voor de deur staat.
Het is zoo gemakkelijk te spreken over
fouten ran de democratie. Maar het is
noodig. want een zwakke democratie gaat
ten onder.
Het is de democratie, die in dezen
tijd staat als een muur voor de bescha
ving tegen den aanstormenden vloed van
het fascisme. Van links naar rechts staat
geheel ons volk achter de regeering als het
gaat om de verdediging ran onze vrij
heid cn zelfstandigheid van ons volk
In Europa gaat het ook om de gerech
tigheid. thans, na zooveel terugwijken,
blijft de democratie staan op de bres ter
verdediging van de gerechtigheid.
Zooals onze mannen dijken bouwen, zoo
zullen wij voor de democratie een dijk
voor de aanstormende vernietigende krach
ten opwerpen, opdat in de democratie
de plaats blrjve voor gerechtigheid en
menscbehjkheid.
Met een korte rede, waarin hij de spreek
ster en den spreker dank zegde, heeft dr.
Schultz de vergadering gesloten.
zoo heet het en terecht! in één der vele strooi
biljetten, die onze brievenbussen de laatste weken over
stroomden. Er is echter verzuimd hieraan toe te voegen,
dat dit alleen te bereiken is, wanneer de liberale be
ginselen weer algemeen in toepassing worden gebracht.
Natuurlijk met behoud van allerlei speciale maatregelen
die geleidelijk burgerrecht hebben verkregen.
Het is dus zeker ook een cordinaal werkNEMERS be
lang ook in België zag men het zoodat er in
breede kringen
Verbouwing vin garage tot
slagerij.
Door den architect C. v. d. Vlies is
namens zijn principaal den heer N. H. v.
d. Ree, aanbesteed onder Schiedamsche
aannemers, het verbouwen van oen garage
met woning, tot slagerij met woongelegen
heid, Smgel 212 alhier.
Het resultaat der inschrijving was:
G. A. Slavenburg f 7163
J. Bokhorst - 7100
Firma Mak en Zoon -7020
Ku.pers en Klopppen - 6950
Ge' rs Smits -6826
H. v. d. Kraan f-6763
D. Koene - 6750
P. Heijnsbroek - 6740
N. Scheurkogel - 6690
J. Schotel -6540
L J. lan Amerjden -6350
Het werk is opgedragen aan den laagsten
inschrijver.
Na de pauze sprak de heer W. Tho
massen, uit Amsterdam over: Democra
tie heden en morgen.
Wrj moeten, aldus spr., eerst de werke
lijkheid goed onder oogen zien en niet
toegeven aan onze wensdhdroomen.
Voorts dienen wij ons bewust te zijn van
het feit, dat wij niet moeten verstarren,
want er is veel verkeerd begrip omtrent
het bekende woord van de Koningin.
In de wereld heeft: zich de laatste ja
ren een bepaalde politiek van overweldi
ging voltrokken. Niemand kan zeggen, waar
at alles eindigt.
De democratie is zwak in den aanval,
volgens prof. Booger. Maar er moet een
vraagleeken geplaatst worden ach Eer diens
uitspraak, dat de democratie sterk is in
de verdediging. Want Miinéhea 1938 is
een voorbeeld van slechte verdediging der
democratieën. De fascistische machten zijn
op het hellend vlak en kannen niet meer
terug. Maar een staat komt ook eens
tot zijn vollen wasdom, waarna geen ge
zonde groei meer mogelijk is.
Zoo zal Hitier zich de schim van Na
poleon voor den geest kunnen roepen als
waarschuwend voorbeeld. Napoleon schreef
..Do- ongeschreven wet".
,,BIauwbaard's achtste vrouw".
Xa een uitgebreid journaal, wordt de
geheel in kleuren opgenomen film „De
ongeschreven wet" vertoond.
Sylvia Sidney, Henry Fonda en Ered
MacMurray, vervullen hierin de hoofdodlen.
Het buitengewone spel van dit drietal, ge
combineerd met de prachtige kleurenop
namen maken deze film wel zeer aantrek
kelijk.
Na de pauze gaat „Blauwbaard's achtste
vrouw", een avontuur, dat zich afspeelt
aan de Riviêra en waarin Gary Cooper en
Claudette Colbert de hoofdrollen vervul
len.
Gary Cooper is hierin weer op zijn best
als de Amerikaansch© multi-millionair, die,
na reeds zeven vrouwen te hebben gehad,
de grootste moeite krijgt met de achtste,
vóór zij werkelijk zijn vrouw is.
Deze rol is bij Claudette Colbert in goede
banden.
Na veel avonturen slaagt zij erin den
man te temmen, nadat deze zijn pogingen
om het haar te doen, jammerlijk ziet mis
lukken. Vele mooie opnamen en het spel
van genoemd tweetal maken - deze film
zoowel amusant als boeiend.
Vlïegkracht-verloting. i
In het Venduhuis der Notarissen in Den
Haag, werd ten overstaan van den heer L.
W. A. Buvnstee, als plaatsvervanger van
notaris J. C. J. Waldorp, de trekking ge
houden van de loten Nationaal Lucht
vaart Fonds. De hoofdprijs, waarde f6000,
viel op lot no. 87.257 (groenkleurig lot). De
hoofdprijs, eveneens waarde £6000, van de
loten Nationaal Luchtvaart Museum viel
op lot no. 4791 (violette-kleurig lot).
De trekkingslijsten zijn verkrijgbaar van
Maandag a.s. af.
gestemd wordt. Brengt dus als één man Uw stem uit op
MAANDAG A.S. 8U. IN „MUSIS SACRUM", LANGE HAVEN 115, SCHIEDAM
SPREKERS: De heeren Ir. C. HOUTMAN en H. GROENEWOUT
Feestavond.
De Chr Voetbalver©on. H.B.S. heeft gis
teren ijj het gebouw voor Chr. 3oc. Be
langen haar 13e jaarfeest gevierd. In zijn
openingswoord herinnerde de voorzitter, de
heer Jac. Poort, er aan, dat H.B.S. bijna
kampioen was; Stormvogels heeft echter
dit seizoen de ©eretitel veroverd. Spr.
roemde de goede geest, die er in de ver
eeniging heerscht
De heeren L. de Bruijn en J. Brou
wer hebben de aanwezigen prettig bezig
gehouden met voordrachten; de heer J. G
Hakker' bespeelde de piano.
Concert-tooneelavond.
Ter gelegenheid van haar eerste lustrum
geeft de Orkestvereniging Eendracht, di
recteur Louis v. d. Harst, Zaterdag 22 April
a.s. in Musis Sacrum een caneert-tooneel-
avond. Opgevoerd zal worden: Gebroeders
Kalkoen.
Een gedeelte van de opbrengst komt ten
goede van de Vereen, tot bestrijding der
tuberculose.
Verkiezingsvergadering.
De afdeeling Schiedam van de R.-K.
Staats pa trij beeft gisteravond in de zaal
van den R.K. Volksbond een vergadering
gehouden met het oog op de a.s. Staten
verkiezing.
Begonnen werd met het zingen van het
Wilhelmus.
Een vrije ILK. lijst bij de raads
verkiezing.
De voorzitter, de heer W, Rad ©ma
ker zeide na zijn welkomstwoord een
bizondere mededeeling te kunnen doem.
Bij de eerste onderhandelingen met d.e
oud-K.D.P.-ërs kon de R.K. Staatspartij niet
toegeven aan het verlangen een" oud-
K.D.P.-ër als candidaat op de R.K. lijst
voor verkiezing van raadsleden ie plaatsen.
Daarbij kwam, dat het R.K. arbeidersele
ment in den raad' moest worden versterkt,
zoodat helaas eenige reeds zittende raads
leden pp de lijst een hooger nummer kre
gen.
Er zal nu een vrije R.K. candidaten-
lijst worden ingediend met namen, van
oud-KuD.P.-ërs. Deze lijst zal verbon
den worden met die van de R.K.
Staatspartij, zoodat geen R.K. stemmen
zullen verloren gaan.
Spr. noemde dit een lumineuze oplos
sing en sprak de hoop uit, dat dit de
laatste faze zal ziju van R.K. dissidentisme.
De oplossing is tot stand gekomen met
veel begrip en waardeering wederzijds.
De nieuwe gemeenschap m de
politiek.
Nadat bet R.K. Mannenkoor St lOaed-
lia onder leiding van zijn dirigent dim
heer Wl M. de Rooy een tweetal hedenen
had gezongen, leidde ir. W, H. v. dL
Toorn, voorzitter van de Propaganda-
commissie, den heer RademakeT met en
kele woorden in. Diens red© droeg tot titel:
,De nieuwe gemeenschap en d© politiek".
De heer Rademaker zeide, dat d!e
wereld schijnbaar naar den afgrond rent,
maar de geschiedenis leert, dat nooit deze
afgrond bereikt wordt.
Er moet komen een nieuwe, rechtvaar
diger, liefdevoller gemeenschap. De R.K.
Staatsparty wil daaraan meewerken. Zij
is echter niet een partij, die tot eiken
prijs den huidigen staatsvorm of de de
mocratie wil behouden; wat zij wil is neer
gelegd in de encycliek Quadragesimo An
no.
De R.K. Staatspartij staat niet op het
standpunt der liberalen, die God willen
op sluiten in de kerk. God is overal; ook
in de politiek!
De actie naar een nieuw© gemeenschap
moet met de grootste voorzichtigheid gc
voerd worden, -ook in eigen kring, ei>
loopt parallel met de Actie voor God.
den Bond zonder naam en de geestelijke
en mbreele herbewapening.
Door te werken voor Quadragesimo Anno
graaft de R.K. Staatspartij feitelijk haaT
eigen graf, want Q. A. wil een ordening
op corporatieven grondslag.
De "Wesü&ndsche teleurstelling.
Spr. deelde mee, dat aan burgemeester
mr. dr. F. L. J. van Haaren door de jScdiïo-
damsdhe afdeeling een öandidatuor voor de
Prov. Staten is aangeboden. i
De burgemeester heeft dat geweigerd;
(achteraf gezien: gelukkig, want dan zou
het edkeo als gevolg van dte actie der JEL K.
in 'het WesÜand, zeer pijnlijk voor de afdec
ling Schiedam van de R. K. Stajatspertyi
den Schiedamsdhen candidaiat op de kan
didatenlijst niet zoo erg; misschien is het
zelfs voor d'en betrokkene (i.e. spreker),
wél een opluchting.
Spr. gelooft niet in een plotselinge om
vorming van de maatschappij. Vooral de on-
geloovjgen staan onverschillig tegenover or
dening, als daarmee niet loonsverhoging
gepaard gaat. Uit de tegenwoordige orde
ning is wel iets goeds te verwachten,
al is dit niet de ordening, waarvan Q. 'A.
spréékt.
Is Nederland rijp voor een nieuwe ge
meenschap? Spr. meent die vraag ontken
nend te moeten beantwoorden.
De nieuwe gemeenschap moeten we pro-
pageeren en het R. K. isolement moet
voorzichtig worden losgelaten.
In vrije samenwerking met gelijkgestemd©
landgenooten, moeten de nieuwe denkbeel
den in wetten worden vastgelegd1. En daar
om is elKe verkiezing van groot belang.
De werkloosheid.
Na de pauze behandelde spr. in de eerste
plaats de Weikloosheid.
Er zijn altijd twee partijen: de één
met de hand op den zak en de ander, die
wat vrijgeviger is.
De eerste is de „aanpasser"; bi) gaat
niet af van zijn „sluitende begrooting";
de andere heeft den naam Gods water
over Gods akker te laten loopen en is
voorts niet bevreesd voor de gevolgen van
een eventueel© devaluatie.
De groote meerderheid van de R. K.
staat aan de zijde van ëm vrijgevige.
Voorop staat de noodzakelijkheid van werk;
later komt de kwestie van het geld
Do regeering weet meer dan wij, lat
is den laatsten tijd wel gebleken. Dit
Ohr. kabinet beeft de landsverdediging met
wijs beleid ter hand genomen. De arbeider
blijft liever werkloos, dan knechtschap te
aanvaarden (applaus).
Andere partijen
Alles wat defensie heet, is een noodzake
lijk kwaad; de R. K. hebben zich ten
opzichte van de defensie niets te verwijten,
zooals b.v. de S.D.A.P.
Ook de liberalen en_ vrij::, dem. hebben
het in het verleden niet altijd zoo nauw
genomen met de defensie. De liberalen
oen, aan wat minister Golijn noemde,
„vieze" politiek. Hef liberalisme coquet-
teert met bet nat. socialisme en bestrijdt de
R. K. op ongeoorloofde wijze o.a. in
baar pers en in baar pamfletten. Wie
aan onze priesters raakt, aldus spr., raakt
echter aan elk onzer (applaus).
Het nat. socialisme zint, ook al met
het oog op de Duitsche ervaringen, der:
R. K. niet. De N.S.B. heeft afgedaan zij
tast de rechten van vrijheid, onafhankelijk
heid en godsdienst aan en beleedigt de
R. K. partij en liegt bovendien.
Als grootste partij draagt de R. K.
Staatspartij groote verantwoordelijkheid; 19
April is van groot belang voor het Ne
derlandsche volk met het oog op de sa- -
menstelling van de Eersle Kamer en van
de colleges van Ged. Staten.
Tenslotte richtte spr. zich tot de oua-
K.D I .-eis er. wekte op de eenheid onder
de R. K. te bewaren. Met all©
kenden scharen de R. K. zicn
Huis van Oranje.
Ir. W. H. v. d. Toorn sprak een slot
woord.
Zondagsdienst doctoren en apothekers.
Voor spoedgevallen nemen morgen de
volgende geneeskundigen den dienst waar:
Geerdes, Veenlantstraat 2; Hoogendijb,
Tuinlaan 74; Meyer, Swammerdamsinge!
48 en de Ridder, Rozenburgschestraat 8b.
Morgen is geopend de apotheek van de»
i*s n CVi_ T 1 '- - J KO dln/vlO
heer Backer, St. Liduinastraat 68, die ook
zijn geweest. Nu is het tensgddhjmven van den naohtdienst waarneem
