EERSTE BLAD.
Donderdag 20 April 1939
Halifax over de Britsche politiek
De uitslag
der Provinciale Statenverkiezing
buitenland
92ste Jaargang.
22150
141 fHOEK KORTE .HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUREAU LANGE HAVEfi
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
Hongarije
STADSNIEUWS
Londen is tot iedere vredespoging, welke
wederkeerig zou kunnen zijn, bereid. Hen
derson „na afloop van zijn verlof" naar
Berlijn terug.
Gisteren is in het Britsche Hoogerhuis
een debat gehouden over de buitenland
sche politiek, dat werd geopend door lord
Cecil.
Minister Halifax heeft de sprekers be
antwoord en daarbij een overzicht gegeven
van de Britsche buitenlandsche politiek.
Ten aanzien van de geruchten over troe
pen bewegingen in Span j e zeide de mi
nister, dat men te doen heeft met een demo
bilisatie van het Spaansche leger, zoodat
een groot deel der troepenbewegingen na
tuurlijk zijn. Er behoeft geen ongerustheid
te bestaan. Op grond var: de ontvangen
inlichtingen behoeft- niet al te veel geloof
te worden gehecht aan de geruchten over
den aanleg van versterkingen door Duit-
schers bij de Fransche grens in Spanje.
Dc mislukking van Munchen.
De voornaamste beginselen der Britsche
buitenlandsche politiek, aldus schrijft de
Londensche correspondent van het Vad.,
kunnen worden samengevat in enkele
woorden: handhaving van een werkelijken
vrede in de wereld en de bescherming van
de wettige belangen van Britsche onder
danen in het buitenland.
Ten aanzien van de verzwakking van
den Volkenbond gaat geen
mogendheid geheel vrijuit. Een van de
betreurenswaardige gevolgen van die
verzwakking is, dat de landen, welke
niet tevreden zijn, thans de beginselen
verwerpen, met behulp waarvan men de
volkerengemeenschap had willen be
sturen. Er is thans geen gemeenschappe-
pelijkheid van begrippen bij de ge
sprekken tussehen de. landen. Wij be
oefen niet hetzelfde, wanneer we het-
Geen tegenvoorstellen aan
Roosevelt
Volgens de Giornale d'Jtalis.
In het Giornale d'Italia verklaart Gayda,
dat niet verwacht moet worden, dat Rome
en Berlijn met tegenvoorstellen op
de boodschap van Roosevelt zullen ant
woorden.
Tegenvoorstellen, zoo zegt liij, worden
gedaan tussehen partijen, die op voet van
gelijkheid en wederzijdsch vertrouwen
staan.
Gayda ontkent, dat Italië op instructies
uil Berlijn zou hebben gewacht voor het
antwoord, dat door middel van de pers-
op de boodschap moest worden gegeven.
Lij komt tot de conclusie, dat Roose
velt „de zaken in Europa laat, zooals zij
waren".
zelfde zeggen. De regeering heeft ge-*
tracht deze ontwrichting 'tier interna
tionale betrekkingen er dit conflict
der ideologieën te vermijden.
De hoop, dat na September 193$ door
onderhandelingen een algeheele regeling
tot stand zouTcomen, is teleurgesteld. Het
is een van de moeilijkheden, dat de regee
ring, wanneer zij besprekingen voorstelt,
van zwakheid beschuldigd wordt, en wan
neer zij zich besloten toont de Britsche be
langen en de beginselen, waarop de maat
schappij rust, te verdedigen, net verwijt
van aggressieve bedoelingen te hooren
krijgt.
Desniettemin zette de regeering haar
streven voort, tot het door de Duitsche
militaire actie tegen Tsjecho-Slowakije
duidelijk werd, dat de basis van weder-
keerigheid voor een dergelijke politiek
op dit oogenblik blijkbaar niet bestaat.
Wij zullen nooit eenige poging opgeven
die eenigerlei hoop op succes "zou hebben,
wanneer zulk een poging van de andere
zijde beantwoord zou wei den en een weder
keerig karakter zou dragen.
Halifax verklaarde verder, dat de Brit
sche ambassadeur Henderson, na afloop
van zijn verlof, op normale wijze naar
zijn post te Berlijn terug zal keeren
Het is een fantastische bewering, dat de
beraadslagingen, waarmede wij een begin
hebben gemaakt, en de garanties, welke
wij verstrekt hebben, eenige aggressieve
bedoeling hebben. Het geroep van om
singeling is met duidelijke bedoelingen
aangeheven. Een dergelijke gedachte zou
bij de Britsche regeering nooit opkomen;
zij zou in strijd zijn met het Britsche be
ginsel „leven en laten leven".
De Britsche regeering heeft met het ver
langen de nationale welvaart van welken
anderen staat ook, te bedreigen. Zij hoopt,
dat de thans aanvaarde politiek van weer
stand tegen verdere aggressie op den duur
zal leiden tot den terugkeer van aggressie
tot vriendschappelijke bespreking.
Ten aanzien van Rusland zeide
Halifax, niet meer te kunnen mededeelen
dan dat de onderhandelingen met dien staat
worden voortgezet.
Halifax zeide verder, dat geen enkel land
moeilijkheden heeft gehad bij het verkrijgen
van grondstoffen uit het Britsche Rijk, ten
zij het welbewust zichzelf rantsoeneerde ter
wille van de oorlogsindustrie. Ongelukkig
gaf men de voorkeur aan" andere methoden
dan vrije besprekingen en dat Iaat ons geen
keus; wij moeten voortgaan met onze kraclït
te vergrooten.
Halifax betuigde nogmaals zyn instem
ming met de boodschap van Roo
sevelt en zeide, dat de Britsche politiek
steunt op het beginsel, dat de rechten van
kleinere landen niet door sterkere terzijde
worden geschoven, dat het geweld niet- de
beslissende factor m het verkeer tussehen
de volken zal zijn. Indien ooit een oorlog"
zou uitbreken, zou dat voor zoover hét
Engelsche volk betreft, slechts veroorzaakt
worden, doordat men beseft, dat er geen
ander middel was om de waarden, die men
zelfs belangrijker dan het leven acht, ie
verdedigen.
In Dantzig Is niets bizonders in
voorbereiding
Een der correspondenten van (Lavas te
Dantzig bericht, dat niettegenstaande de
geruchten, welke zoowel hier als in het
buitenland de ronde hebben gedaan over
een wijziging te Dantzig en niettegenstaan
de de talrijke betoogingen, welke zijn ge
organiseerd, men den indruk heeft, dat
niets buitengewoons zal geschieden.
Wel zijn 31 leden van de vroegere opi-
positie gearresteerd, voornamelijk socialis
ten. Zij worden beschuldigd een complot
to hebben gesmeed, doch -niemand1 hecht
hier geloof aan. Veeleer is men van oor
deel, dal bier sprake is 'van „een maat
regel' van. "de plaatselijke politie, om' alfé
anti-nationaalsociaJislische betoogingen te
Voorkomen.
Verder zijn detachementen SS uit Oost-
Pruisen aangekomen teneinde den orde
dienst te versterken, zooals steeds het ge
val is bij een groote nationaalsocialistisclie
betooging in de vrije stad.
Op alle openbare gebouwen is de vlag
van Dantzig naast het hakenkruis gehe-
scben en ook is bij zeer veel particu
liere huizen de hakenkruisvlag uitgesto
ken. Ook hebben velen hun huis versierd
met portretten, van Hitier, waarop in. gou
den of zilveren cijfers het getal 50 is aan
gebracht.
Alle winkels en werkplaatsen zijn ge
sloten.
Troepen aan ïtoemeensek grens morden
teruggetrokken.
De bevoegde Hongaarsche autoriteiten
deelen officieel mede, dat het terugtrek
ken van de Hongaarsche troepen aan de
Roemeensche grens op 12 dezer begonnen
is en normaal voortgaat.
In officieele kringen voegt mep. hieraan
toe, dat deze verklaring wordt afgelegd
om een einde te maken aan de geruchten,
welke door enkele buitenlandsche bladen
zouden zijn gepubliceerd», volgens welke
de Hongaarsche regeering niet tot terug
trekking van haar strijdkrachten aan de
Roemeensche grens zou zijn overgegaan.
Vereenigde Staten
Dreigende staking in-de-steenkool-industrie.
D? Vereenigde Staten worden bedreigd
met een staking in de steenkool-industrie.
Reeds zijn de mijnwerkers in acht sta
ten gisteravondin staking gegaan en de
voorzitter van de commissie voor in
dustrieele organisatie, John Lewis, heeft
gedreigd een volledige staking in alle steen
kolenmijnen van de Vereenigde Staten af
te kondigen, indien de vertegenwoordigers
van de mpnwerkersbonden niet spoedig een
nieuw collectief contract kunnen sluiten.
De gedeeltelijke staking is reeds verschei
den dagen geleden begonnen en de onJer-
Iiandelingen tussehen werkgevers en werk
nemers hebben nog tot geen enkel resul
taat geleid Op hei. oogenblik staken meer
dan driehonderd duizend mijnwerkers. In
dien Lewis zijn bedreiging ten uitvoer
brengt, zullen nog 150D00 man het werk
neerleggen.
De diplomatieke vertegenwoordiging
te Berlijn.
Iri diplomatieke kringen te Washington
is men van meening dat de Vereenigde
Staten op het oogenblik geen ambassadeur
naar Berlijn zullen zenden. Wel zal 10
Mei de nieuwe zaakgelastigde der Ver
eenigde Staten uit Moskou te Berlijn aan
komen.
Japan
Boodschap vanRoosevelt aan Japan
verwacht.
De „Asahi Sjïmboen" verneemt van Arne-
rikaansclie zijde, <kd president Roosevelt
-einde dezer maand eea persoonlek© bood
schap zal richten' dot-*dé "Japansche xegee-
ring, waarin een oproep tot vrede, zal
worden ogèdaan. Het ministerie van buï-
tenalndsche- zaken der- Vereenigde Staten
zou overwegen ofwel ©en gelijk© t©kst te
zenden ais aan Hitler en Mussolini, o»fw©l
het aanbieden van de goede diensten der
Vereenigde Staten voor bemiddeling tus
sehen de mogendheden in het Verre Oosten.
Volgens de Asahi zou. het antwoord van
Japan reeds gereed zijn en als volgt lui
den: Ten eerste Japan deelt het stand
punt van Duitschland en Italië in de intèr-
hationale politiek en zal zich vereenigen*
met het .antwoord van Hitler en Mussolini.
Ten tweede zal Japan weigeren deed te
nemen aan een internationale conferentie
over de zaken van het Verre Oosten.
De balans voor de verschillende partijen.
Hoe zal de nieuwe raad er uitzien? Varia.
Britsch-Turksche overeenkomst
Het blad „Vakit" te Istamboul kondigt
aan. dat de besprekingen tussehen de Brit
sche en Tuxksche regeering hebben geleid
tot een volledige overeenstemming.
De strijd in China
De militaire bedrijvigheid der
Chineezen.
Naax het Cllnneesohe persbureau meldt,
ondernemen de Chineesdhe troepen op de
grens van Kiangsoe en Anhwei een alge
meen tegenoffensief, waartoe de Japameczen
ruim 10.000 man cencentreeren, teneinde
Woehoe, de handelsstad van de provincie
Anhwei, te verdedigen.
Uit Kwelling wordt gemeld, dat 8000
man Japansche troepen tegenaanvallen on
dernemen op Tsengsjmg "in Oostelijk
Kwangtoertg en wél -Van vier zijden, doch
dat de Chmeezen hen met zware verhe
zen weten te verdrijven.
Vooits woidt melding gemaakt van zware
gevechten om liet berg oord - Koeling. Zes
Japansche vliegtuigen zouden daarbij meer
dan tien bommen hebben laten vallen op
hun eigen 'stellingen,'waarbij ruim honderd
Japanscheófheïeren, en manschappen ge
dood en'twintig gewond zijn.
Duitschland
Hitler ontvangt Gafencn.
Ilitler heeft gistermiddag in tegenwoor
digheid van Von RibbeutTop den Roe
meenschen minister van buitenlandsche za
ken Gafencu ontvangen en een langdurig
onderhoud^ met hem gehad.
Gafencu heeft in besloten kringen ten
huize van -Von Ribbentrop het noenmaal
gebruikt.
Italië
Begin Mei belangrijke rede van Mussolini.
Vernomen wordt, dat Mussolini zich in
de eerste lmlft van Mei naar Turijn zal
begeven, waar hij e©n belangrijke rede zal
houden.
BINNENLAND
Ondernemersovereenkomst vlecschwaren en
vleescbconscrven-industrie.
De regeeringspersdienst meldt:
Volgens mededeeling in de Staatscou
rant van 29 Maart 1939 heeft de minister
van economische zaken een bij lnem inge
diend verzoek tot algemeen verbindend ver
klaring van een o nd'e memers o vereeïiko m st
voor de vleesdhwaren- en vleeselhconserven-
industrie aan de vaste commissie van den
economischen raad ex-artikel 8 van de
wet op het algemeen verbindend en on
verbindend verklaren van ondememersover-
eenlomstcn 1935 om advies gezonden.
De in deze overeenkomst opgenomen af-
zetquotc regeling houdt in, dat de afzet-
quola der fabrikanten van vleesdhwaren en
vleesohconserven met uitzondering van
versdh en gezouten vleesdli, gerookt vet
spek, paarde- en sdhapevleesclh en soe
pen worden vastgesteld in overeenstem
ming met hun afzet in een bepaalde basis
periode. Onder fabrikanten worden in deze
overeenkomst niet verstaan zij, die vleesdh
waren en vleesohconserven sledhts fabri-
ceeren voor redhtstreeksdhen verkoop aan
consumenten, voorzoover zij tenminste niet
meer dan 5 winkels exploiteeren.
Ingeval van algemeen verbindend verkla
ring van bovengenoemde overeenkomst,
zullen de daarin opgenomen bepatlngen, be
houdens eventueel door den minister vast
te stellen uitzonderingen, gelden voor alle
personen, die handelingen verridhten, welke
naar haar aard onder deze overeenkomst
vallen.
Voor nadere inlichtingen met betrekking
tot een door bovengenoemde commissie op,
28 April a.s. te houden veiihoor, kan men
zich wenden tot het secretariaat dezer com
missie, Bezuidenhojitsdheweg 87, 's-Graven-
hage.
De stembus heeft gesproken en geen
verrassing opgeleverd.
Het beeld, dat de uitslag hier ter stede
geeft, komt nagenoeg overeen met den
landelijken uitslag, d.w.z. winst in ver
gelijking met 1937 voor de Chr. Hist
liberalen en Vrijz. Dem aebteruiigang i oor
A. R. en N.SB.
De S.D.A.P.
De S.D.A.P. ging hier ter stede m ver
gebjking met 1937 éen stem ioou.it, wat
in feite een teruggang is, want bet aan
tal kiezers steeg van 32.116 to* 33103,
dus met ruim 3 pet. Om gelijk te blijven
had de S.D.A.P dus met 255 in plaats
van met één stem ooruil moeten gaan.
De R. K. Staatspartij.
De R. K. Staatspartij kwam va» 7556
op 7875 stemmen. Maar bij die 7875 stem
men zrn zeer waarschijnlijk ook een groot
deel van de 368 K.D.P. stemmen van 1937
Dit deze cijfers kan men de conclusie
trekken, dat het aantal R K. stemmers m
verhouding met het aantal andere kiezers
niet etenredig is gestegen, of dat lang niet
alle oud K.D.P.-ers op de lijst van de
R. K. Staatspartij hebben gestemd. Als
dat vel het geval was geweest, zouden
op lijst 1 mtgebracht moeten zijn 7556
_t_ (3 pet. van dit aantal is) 237
8161 'stemmen.
Het zal wel riet makkelijk zijn uit te
maken, of het aantal R. K. percentsgewijs
in Schiedam achteruitgaat of dat oud-
K.D P.-ers op een andere lijst dan die
van de R. K. Staatspartij gestemd heb
ben. De algemeene indruk is, dat liet
aantal R. K. hier ter stede vermindert.
De A. R.
De A. R. hebben de klap gekregen, die
verwaent werd De groei in 1937 was on
natuurlijk; bet waren niet de A. R. be
ginselen, die aantrekkingskracht uitoefen
den, maar de persoon van dr. Colijn. In
de teruggang van 4765 tot 3623 stemmen
kan men. zien, dat een groote groep kie
zers, die in 1937 A. R. stemde, teleur
gesteld is. Dat zal weL-.verband houden met
de in het vooruitzicht gestelek ,'breede
basis" en de daarvoor in de plaats ge
komen regcering op z.g. positief Chr. grond
slag.
In vergelijking met 1935 kan de A. R.
echter ook hier ter stede, evenals in den
jiande, nog op vooruitgang wijzen. Bij de
Prov. Staten behaalden zij 2815 en bij de
gemeenteraadsverkiezing 2720 s'emmen. Het
aantal kiezers steeg echter resp.. van 30 573
en 28.930 tot 33.103, dus met resp. ruim
8 en ruim 14 pet., zoodat, om gelijk te
bléven met 1935 de A. R. hadden moe
ten behalen 3094 en 3100 stemmen. Zij
blijven dus nog niet Onbelangrijk boven
1935, wat een pleister zal zijn op de
wonde, veroorzaakt door den teruggang
in vergelijking met 1937,
De Ohr. Hist.
De Chr. Hist. Unie heeft reden tot
groote voldoeningl Zij is met een Hinken
sprong omhoog gegaan en heeft nu 740
stemmen meer behaald dan in 1937. Een
groot deel van de Colijn-stemmers is ver
moedelijk naar de CH.U. terug gekeerd,
zoodat deze hier ter slede thans 345 stem
men meer behaalde dan de A. R., die
in 1937 de C.H.U. met niet minder dan
1537 sloeg!
Op de C.H.U. en de A R. lijsten werden
gisteren bijna even veel stemmen uitge
bracht als op de lijst van de R. K.
Staatspartij, n.l. resp. 7591 en. 7875. Bij
de laatste raadsverkiezing werden op de
heide Pmt. Chr. partijen. 6120 en op de
R. K. Staatspartij sn K.D P. 7159 stem
men uitgebracht. De beide Prat Chr. par-
tijen, die in den raad vertegenwoordigd
zijn, zijn dus aanzienlijk op de R K.
Staatspartij mgeloopen.
K. S. B.
Met de N S.B gaat het ook hier berg
afwaarts an 1678 bij de Pro\Sta en-
verkiezing in 1935, en 903 bij de Tweed©
Kamerverkiezing, liep het aanla! aanhan
gers van Mussert in Schiedam terug tot
733. Als men rekening houdt met de toe
name van het aantal kiezers, spreekc de
teruggang nog sterker! Schiedam telt \ol-
gen« dezen uitstag 2.21 pet NSB -ers.
en blijft daarmee belangrijk beneden het
gemiddelde, dat voor Nederland blijkens
den uitslag der verkiezing 3.89 pet be-
draagt
De liberalen en Vrijz. Dem.
Evenals de Ghr. Hist, zijn ook om
in een beursterm te spreken de libern'en
sterk in herstel, veigeleken bij 1937 \an
1262 werd een avance gemaakt io! 1644.
In vergelijking met 1935 is er echter nog
een belangrijke achterstand.
Het meest merkwaardige bij de rei kie
zingen van gisteren is geweest de vooruit
gang van den t'njz. Dem. Bond. De per
soon van den heer Oud, burgemeester van
Rotterdam, zal daaraan wel niet \reemd
zijn!
De cijfers over 1935 (raads- en Prov. Sta
tenverkiezing), 1937 en 1939 geven dit
beeld 398, 411, 1034, 1631.
Liberalen en Vrijz. Dam. kobben hier ter
stede gisteren 3275 stemmen uitgebracht
Dat is aanzienlijk meer, dan de laatste ja-
icn het geval was (resp. 2291, 2348, 2296)
Van een schommelen om de 230D bij
drie verkiezingen, is nu op eens een sprong
gemaakt tot 3275.
Do aanhangers van de vrijzinnige ge
dachte in de politiek winnen hier ter stede
dus op eens veld!
Andere partijen.
De communisten blijven de. laatste jaren
ongeveer "op hef zelfde peil; van de
kleine partijp bracht de,Staatkundig Geref.
partij hei'tot"^527*,'de Chr. Dem. Unie tot
208, de RS.AP tot 122, de Chr Nat.
Actie tot 45, ,de Hen'. Geref. Staatspartij
fot 44 en "de Bolsjewistische Leninisten!
tol13!
0e a.s. gemeenteraadsverkiezing
Bij do gemeenteraadsverkiezing op 21'
Juni a.s is de situatie wel iets andera
dan gisteren, maar eenige aanwijzingen rijm
misschien toch wel te vinden voor dem
vermoedelijken uitslag van de raadsver
kiezing. j
Bij een gemeenteraadsverkiezing doenl
een aantal kleine partijen zeer waarschijn
lijk niet mee. De N.SB; RSA..P.; Chr.
Dem. Unie; Staatkundig Geref. Partij"1;
Bolsjewistische Leninisten; Herv. Geref.
ctaatsp j en Chr. Nat. Unie zouden ge
zien de uilslagen van gisteren, geen lans
maken op een raadszetel, gesteld dat zij
aan de verkiezing zouden d»eelnemen.
De kiesdeeler zal, gezien het aantal kie
zers voor den gemeenteraad en het ge
middeld» aantal thuisblijvers en ongeldige
stemmen, vermoedelijk om de 950 liggen.
Hoe zal de samenstelling zijn?
Hoe de stemmen van laatstgenoemde
partijtjes verdeeld zullen worden over de
groote, is moeilijk te zeggen. De werkelijk
(VervoJg. pagina 2, le Blad).
V*
X)eï® cottraat mhi.lujuL iiagelyks, aietutt-
xonlariog vin 'iaa- ta feestdag®.
Mi per kwartaal f 8.-; franc» per post
f 3.50. Brij; per week: 15 ctt.-~ Afeon-
ierlfl^e nummer» 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertenties voor het eerstvolgend num
mer moeten vóói elf nttr aan het Bureau
bezorgd rijn, 's Zaterdags vódr
Een bepaalde plaaU 'tan idvertenti«n
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der AdrertenuCn' van 15 regels M 55;
Iedere regel racer f 0J3Q, m het Zntrrdagnurpmer
5 -regels f 1.80, iedere regel meer 035
Reclames 10.75per regel. lncas8ök.oslen5cts„;
postlcwitantlesIS ets. Tarieven tan advertentièa
by abonnement njn aan bet Bureau verkrijgbaar
Dagelijks Vorden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiên opgenomen tO.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
'b Woensdags. Kleine Advertenttón tot25woor
den f 0.25, mits vóór Dmsdaga\ ond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags Kleine Advertentiên 1 1.00, indien
met vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Dr. W. de Vlugi, burgemeestei van
Amsterdam en zijn echtgenoot© bij hei
vervullen van hun itemplichl In de
hoofdstad
Koning George VI in het uniform van
kolonel der Cameron Hooglander*.
Deze opname l« het nieuwste statie
portret van den Brltschen vorst
