y
y
KOOLHOVEN
EERSTE BLAD
VLIEGTUIGEN N.V.
Zaterdag: U: Mei 1939
Een Britsch-Turksche
overeenkomst
Lucht Verdedlqinqs Fonds
Öök. Uw steun!
92ste Jaargang.
No; 22170
X
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LARGE HAVER 141 (NQ£K KORTE HAVER). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Een belangrijke verklaring van Chamberlain.
Voldoening in het Lagerhuis. Engeland lijdt
volgens Duitschè"kringen aan „pactomanie".
HetLuchtverdedigings*
fonds stelt jongelui
financieel in Staat tot
vlieger opgeleid te
wordén/.
Een versterking van de
vliegërfreserve is ver-
stérking van onze Neu
traliteit
ZendtUw
aan hét,
bijdrage
De strijd in China
Engeland
De reis van het koningspaar
België
l-l-i••'v;;-:..: Spanje
Motie var vertrouwen
Samé«swerking
Volkenbondsraad
De Engeisch-Roemeensche
overeenkomst
Polen
De spanning te Danzig
Zuid-Slavië
Voor üCCHtdstoföeH
N.V. SCHI ED AMSCHE
STEENKOLENHANDEL
Kunst en Wetenschap
De Eskimo's
BINNENLAND
Goed zwemwater
Palestina!
Duitschland;
IMC» couiaul nngtiu Ju^iyka, inoxuit-
zondering van- Zoo- eii FeestilagftiJ.
l'vys por kwartaal f 2.franoo p«r post
C 2.50. Prijs por week: 15 ots. Afzon-'
derlijke nummers. 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adverteatiën. voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bnrean
bezorgd 7-ijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advortentiëu
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Advei ti*»:iien: vjiii 1—i> regels Ï1&5;
iedere regel meer 10.30; jn het Zaterdagnuimm r
15 regels f 1.80, iedere regel meer f'Otifö
Reclames f0.75 per regel. lncassokosteriScts.;
löstkwitantlcs 15 ets. Tarieven van ndverlenttën
-ij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Adverteatiën opgenomen i l 0.50 t/m. 15 woor^
den, f 0.75 t/m. 25 woorden! Elk woord meer
5 cent tot een m^jciraum van 30 woorden.
's WoensdagsK leine AdvertentiSn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bot
Bureau bezorgd.
'a Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
De Britsche ministec-p-resident Ctlxamber-
laia heeft, gisteren in liet'fagéihüis meegÊ-
deold, dat <lêregeeringen van Engeland
en Turkije uitvoerige onderhandelingen lieb-
ben" awgekhoop-t on dat deze. besprekingen,
■welke nog vodïtduven, hebten aangetoond»,
dat deopvattingen der .'regeering&n zooals
gewoonlijk overeenkomen..
Men is overeengekomen, dat de U:idc-
mogend'heden .ecu- definitief we-Jc-rkee-
irig aecoord v«t••'langen; duitr- zailen.'
sluiten 'in het helang van.naar. natio-
nale veiligheid; In,, afwachting van de
voltöoiïng der definitieve overeenkems?
verklaren de rogeoringeh van Enge
land' en Turkije, dat zij in geval van
een aanvalsdaaid, die tot een oorlog
in het gebied tier MidriëUandsche Zee
leidt, bereid zullen zijn op doeltref
fende wijze samen te werken en el
kander alle hulp en bijstand te ver-
leenen, die in ih aar vermogen ligt.
Deze verklaring is evenmin als d'e voor
genomen overeenkomst tegen eenig land' ge-
richt: zij heeft ten doel Engeland en Tur
kije van eifcand'ers hulp en bijstand te
verzekeren, indien de noodzakelijkheid zidhi
zou voordoen.
De. beide regearingen hebben ingezien,
dat zekere punten, waaronder de scherpere
deffinitie der verschillende omstandighe
den, waarin de. wederkeerigé verbintenissen
in werking zullen treden', een nailer onder
zoek vereischen, - alvorens de definitieve
overeenkomst kan worden volt cold. Met
dit. onderzoek is' men "bezig,--
De beidé régèêrin'gen .beseffen- ver
der, dat het ook noodig is de veilig
heid in het Balkan-Schiereiland te ver
zekeren zjj. plegen met elkander over
leg om dit dpel zoo spoedig mogelijk
te bereiken.
Het is de bedoeling, dat genoemde re
gelingen de heide regeeringen niet verhin
deren, overeenkomsten met andere partijen
in het algemeene belang van den vrede te
sluiten.
Nadat Chamberlain deze verklaring had
afgelegd, vroeg de arbeidersleider Attlee,
of het sluiten van een overeenkomst zou
worden gevolgd door stafbesprekingen..
Chamberlain antwoordde, dat dit punt naar
zijn meening niet naar voren zal worden
gebracht, alvorens de definitieve overeen
komst tot stand is gekomen..
Henderson stelde de vraag of Britsche
oorlogsschepen de Zwarte Zee zouden kun
nen binnenkomen, -indien men' Roemenië
te hulp zou moeten komen. Cihamiberlain
antwoordde hierop, dat de verklaring geen
betrekking hoeft op dergelijke; specifieke
piunten, die ongetwijfeld behandeld zullen
worden in de definitieve overeenkomst.
Vervolgens sprekende over de betrekkin
gen van Turkije ihet" Rusland, verklaarde
de premier, dat het meest directe «n har
telijkste contact wordt onderhouden met
de machtige en bevriende buurmogendheid.
De gemeenschappelijkheid van opvattin
gen en belangen doet ons zien hoe duidelijk
ae weg van samenwerking is, welke zich
voor ons opent.
Het jongste bezoek van Poternkin heeft
in slaat gesteld te erkennen, dat wij ver-
eenigd wórden door gelijkheid van" inzicht
en begrip en dat onze -politiek van mor
gen er toe bestemd is zich op dezelfde
bases te ontwikkelen.
De Balkan!)Mid.
Ten slotte.sprekende over'deBalkan
kwestie <gar.de iprexjuéiri uitdrukking-aan
de hoop/''dét d'e 'betrekkingen tüséch'en
de bondeeno.otén op den. Balkan ihét .de
gèbrüikéhjkërKaïtélfjkheid '*züllèn~ - blijvën
voortbestaan.yjDé positie vanTiirkijë? in,
den Balkanbönd' zal niét worden. gewijzigd,'
daar Turkije, het' standpunt inneemt.op.
de meest doeltreffende wijze je verken
aan den vrede.
Spreker beslp'pt'-Jlk.' hoopten wenscb,.
dat dit blók,' datyippjdeii".Bailiaiï de wèrT
kelijke BalfctobeTangerr 'verdédigt,.^tegen
heid moge; vindenzichverder-té vërbreé-
den om eêh'vnTclltbaardew'werk té" dóen."
De redevoering, -werd 'langdurig ioégè-
juicht-. 'be
De hoiKli'ng jdeé-regeering werd -ten;vpÜe>
- goedgeimuicby,L-/;
De nationale; .gergadè^ing-.heëft met', al-,
gemeene stemihein'.dè Turkscli-Britsclié ver
klaring góedgeke.urd.
„Voldoening- 'in hei Lagerhuis,
'In alle kringen- -van het Lagerhuis was
men algemeen voldaan over don inhoud
van Chamborlains verklaring over de be
trekkingen met Turkije. -
De Duitsche meening over de
Britsch-Turksche verkiarng.
Met betrekking tot het door Chamber
lain aangekondigde Britsch-Turksche pact
verklaart'men in, bevoegde kringen te Ber
lijn, dat Duitschland hierin vooral een
uiting ziet van de „pactomanie", 'die--zich
plotseling, van Engeland meès.tcr hééft ge
maakt. Men verwijt Chamberlain,'gisteren.
vreeselijk lichtvaardig" .over den oorlog
te .hebben gesproken en wil in de over
haaste aankondiging-van-het nieuwe pact
con toeken van zwakheid zién.
Men beschuldigt de Turksche leiders er
xan, „de veilige basis van de politiek
van KemalAtaturk te hebben prijsgege
ven" rn stelt de vraag, of Turkije er wel
goed aan heeft gedaan, de door zijn stich-
7 W
Póstgiro 320 000,. Haag, len name van
de .Vereeniging voot/Nationale- Veiligheid.
ter gewilde strikte neutraliteit te laten
varen. Men geeft té verstaan, dat de hou:
ding van de tegenwoordige Turksche regee
ring niet door de geheele bevolking
deeld wordt. Tenslotte verklaart men, dat
Duitschland en Italië zich door deze com
binaties niet zullen laten inliiiiideeren.
Geen Russische troepen naar
Noord China.
Het Telegxaafagentschap der Sovjet Unie
is gemachtigd het d;oor een Japansch pers
bureau verspreid bericht tegen te spreken,
dat 50.000 man Sovjettroepen op weg naar
Noord China zouden zijn.
Dit bericht' wordt 'dwaas' genoemd en
is volgens Tass van allen grond ontbloot.
Hevig bombardement van
Tsjoêngking.
GisteTxmduagdiièbbeii. .21 'Tapansche vlieg
tuigen .Tsjoengking zoo hevig gebombar
deerd, dat zelfs "de diep onder den grond'
gelegen schuilplaatsen sohudden alsof een
aardbeving plaats vond. Zij die in diep
gelegen schuilplaatsen een toevludlit had
den gezocht en er overigens zonder ver
wondingen .waren afgekomen, voelden ste
kenden. pijn in de oor^n. Chineesci-'e jacht
vliegtuigen bondén, gesteund'ao'or het lucht
afweergeschut. tien strijd aan met de Ja-
panscbe machines en naar officieel wordt
medegedeeld, werden drie Japanschevlieg
tuigen neergehaald'. In de stad zijn ver
scheidene groote branden uitgebroken.
Do „Empress of Australia*' in
de mist.
De bizondere cox-respondent van Reuter
aanx boordvan de„Ëmptress of Australia!'
bericht. dat gisteravond1 plotseling de
mist rond het schip optrok. Men kon toen
zien, dat het' schip omringdwas door
ijsbergen. Een nuar later kwam demist
weer even plotseling opzetten en het schip
werd wederom, stilgelegd.
Tengevolge van het herhaalde stoppen
in Verband met de mist, zal het vrijwel
onmogelijk zijn, het schip op den vasi-
gestelden. tijd, Maandag a.s. te doen aan
komen.
Liberalen keuren dienstplicht goed.
In een te Scarborough gehouden confe
rentie van- de liberale partij is met groote
meerderheid van stemmen een resolutie,
aangenomen ten gunste van den dienst
plicht.
Geen buitenlanders op den Vlaamsch-
nationalen landdag. -
De" leden' dér regeering zijn gistermid
dag bijeengekomen,, 'onder. Voorzitterschap
vanPierlot. .Do minister;v van financiën,
Gutt,gat..een uiteenzetting j van den fi
nancieelen. toestand; Het -goud keert in
bevredigend tempo maar Bélgiej! teriig.
Eon aJgerheen beginsel toépassèhiJe, heeft
dp .regeering besloten, dat .geen .buiten-
lahders "mogen déelnëmèn'aan dén landdag'
van bet fjaamsctóiationaal Tverbónd, die
binneiikort te Gent'zal'worden gehóuden.
Franco inspecteert dé luchtmacht."
F^po^Hé^'gStorm.'jQgii'-hót W^'firdten
.Madrid gelegen vliegveld,-Rarajés'"dé,'Diriit-
sche.j ltaiiaansghe ,,en Spaahsehe.Iucht-ésj-
kadjers', geen '.vlieg!
tuigenj :.op"stegën,',' stonden ongeveer 'vier-
.hqhdëxdhjtpêstelïéii 'opgesteld,. tówï|l 'Cé».
troepenvóorbijfrokken.. /Franco; ..deoaéoórr
dé. perscipnlijk één aaht^. Duitsche ©n -ïtsu-
jiaahsche .vliegers"
De ovcrwinningspmrade.
De overwinningsparade te - Madrid zal
worden gehouden tusschen 16 ea 26 Mei.
Be datum 19 Mei is niet officieel bevestigd.
DévsoSalisftn contra de
'i régeenng.
De Fransche Kamér.Boéft met 376 te- -
gen 230 stemmed een motie van ver
trouwen in de regeering.aangenomen.
Deze motie was ingediend door den- ra-
dicaai-soeialist Chichery. Er was ook een
communistische :möfié^ingediend, die pleit
te voor een politiek van wederzijdsctxen
bijstand met de Sovjet'.Unie op den grond
slag van gelijkheid. Bij den aanvang der
vergadering vroeg Blum Schorsing der bij
eenkomst,, opdat de ^socialistische fractie
de moties zou kranten onderzoeken. Ge
durende deze schorsing .besloot de fractie
tegen de door. deTregeering aanvaarde
motie wan vertrouwen te stemmen, omdat
Daladiër geen' stemmkijg in gedeelten bad
willen toestaan-." iMt^ béslxiit werd met 48
legem.4 2. sti
Zitting vaneen raad een week' uitgesteld.
Het algemeen secretariaat van den Vol
kenbond deelt mede, dat op verzoek van
verscheidene regceingen de aanvangsdatum
van de zittingvan den Volkenbondsraad
is vastgesteld op 22 Mei.
Do wetten togen <1q «Joden in Boliemen
en Moravië.
De Tsjechische ministerraad heeft de
redactie opgesteld vaj3„de Jodenwetten. De
wetten zullen pas gorden gepubliceerd,
nadat Von - Neurath'/er zijn goedkeuring
aan zal hebben gegeven.
Volgens Nerodny Politika wordt het be
grip Jood zijn niet bepaald door het ras,
doch door den godsdienst.
Als Jood zal degene worden beschouwd
die voor 30 October 1918 Jood was en
die voor diëix datum "minstens een Joden
ouder of grootouder had. Het aantal toe
gelaten Joodscbe advocaten en dokters
wordt vastgesteld op 2 pet. Joden zullen
geheel uit hetopenbare leven zijn uitge
schakeld.
Toch zullen er. zekere uitzonderingen
worden gemaakt, doordat zekere Israëlie
ten bij wijze; van eer zal worden toegestaan
tot het arische ras te behooren.
Nieuwe anti-Peolsche demon-
st ratios.
Terwijl..de Polen te Dantzig den dood
van Piisoedski herdachten, heeft een natio-
naaf-socialistische menigte verwoestingen
aangericht in een Pooisch restaurant en de
ruiten van! dé Poolsche krantencentrale in
gegooid'. Stèenen werden naar, het portret
p van Pilsbédski geworpen. Van rouwfloers
yrallKrI|Kvoorzieng vlaggen wérden van vele Pool
sche gebouwen ueeigeliaald.
De editiesvan twintig Poolsche bladen
zijn in beslag..genomen. De Polen, die in
de Poolsche school te Langfuhr een ,her
denkingsbijeenkomst wilden houden, zijn
door de politie gewaarschuwd, dat deze
j.geeri l.eseeerming kou waarborgen;
Uit Duitschland bomende kranten verbrand.
Aan dep. uitgang van het station te Lodz
hebben gisteren voorbijgangers alle uit
Duitscldand komende kranten in de Duit
schè taal, verbrand.
Stakende studenten.
De studenten van de universiteit van
Belgrado zijn voor twee dagen in staking
gegaan om te protesleeren tegen de ver-
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
NOORDVEST 13 TELEF. 68208—Ó8831
Eeu verdwijnend volk.
De Garxadeesche Noorupooireiziger Ri
chard Finnie, die vijfmaal een tocht ge
maakt heeftnaar het Oostelijk deel van
het Noordpoolgebied, heeft- verklaard)
dat de Eskimo, zooais hedeu ten dage be
kend, geu-oemd is te verdwijnen. Hij is
van meening, ilat een nieuw ras zich in do
Poolstreken zal ontwikkelen uit een ver
menging van b!ank- en Eskimo-bloed, en dal
dit nieuwe ras een groote rol zal spelen in
de ontwikkeling van Canada's Poolstreken:
De gebruiken en folklore van den Eskimo
zrjn aan het uitsterven. D-e voortschrijdende
beschaving ixeeft een revolutie teweeg ge
bracht in het leven van dén Eskimo. Zij
dragen nog pelzen in den winter, doch de
pelsdieren sterven uit, vooral de kariboe,
-welk dier tevens zijn trekpaden'wijzigt.
i
Tegenwoordig eten de Eskimo's geïm
porteerde voedingswaren, welke afbreuk
doen aan hun gezondheid. Hun tanden b.v.
zijn minder goed dan vroeger. Ziekten, die
traging in de totstandkoming yan het ao-1 onöor de blanken voordoen, doen ook
coord tusschen Servexx en. Kr oaten. je Eskimo's hun intrede en zij heb
ben hiertegen weinig weerstandsvermogen.
Ite. eenige redding-is een kruising.en! dë
inbrenging van blank bloed om hun weer
standsvermogen tegen deze ziekten te vcr-
grooten. In het Oostelijk Poolgebied' beeft
thans .75 procent van de Eskimo's eenig
blank Moed: Dat is hun redding.
Een deskundige commissie brengt
rapport uit
De door de Vereeniging van Directeuren
van Overdekte Zweminrichtingen geïnstal
leerde commissie tot het vasts lellen van
de eischen aan zwemwater te stellen, Ixeeft
haar taak voltooid.
De commissie bestond uit die lieeren
prof. dr. C. E. Benjamins, dir. J. Idzerdiai,
prof. G. Kapsenberg en prof. dr. Jan Smit.
Na rijp overleg heeft de commissie haar
inzicht vastgelegd in een uitvoerig rapport
waarin de eischen worden geformuleerd,
waaraan zwemwater moet voldoen.
Aan het "slót wordt het volgende opge-
Geïnspireerd op de Diiitseh-
Roemeensche overeenkomst.
De tekst der Engeisch-Roemeensche han
delsovereenkomst, welke gisteren te Boe-
karest werd gepubliceerd, schijnt op tal'merkt: „De ervaring heeft geleerd', dlait
geïnspireerd te zijn op fte 0p verschillende eenvoudige manieren kan
Duxtsch-Roemeeasche overeenkomst. j,, ie A
Men Vult er de: .voornaamste ctausules Wen voorkomen dat de aangegeven gren
in, welke-*'eenige weken geleden velerlei j overschreden, zoodat de com-
commentaar" hebben-, opgeleverdhet ver-m'ssie de hoop uitspreekt, ddor Jxaair op-
leenen van vrije zones;- faciliteiten voor stelling van normen te. bevorderen, dlait b!rj
de verkrijging van. vergunning tot explo- den bouw van nieuwe of de restauratie van
ratie," van concessie en exploitatie vanoudere zweminrichtingen meer dan tot.nu
mnt,rtlniimrrnXin.:QT) rt 11.11.11 1 -1I
petroleumgebieden, de zending van des-
ktmdigen vopr de aanpassing van het Roe-
meensche bedrijfsleven aan de" behoeften
der Engelsche markt en ten slotte de
regeling van de betaling.
toe aandacht aan de hygiënische eischen,.
waaraan het water moet voldoen, wordt
besteed, waarbij de keuze van deskundige
voorlichting natuurlijk van dé grootste be-
"Het voornaamste verschil is, dat Èp.- j teekenis moet worden geacht
geland een crediet verleent van 5 mil- j Gift voor het Centraal Tredes Bureau,
lioen pond, hetgeen Duitschland niet heeft Ter gelegenheid van den zesden vrouwen
kramen doen. i vredesgang waarvan de administratie
Duitschland kan overigons Roemeensche J $OOT het Centraal Vrédes Bureau te Den
producten opnemen, die het niet in devie- -«vordt gevoerd1 heeft een onbe-
zen zal beliceven te betalen. oa{jer initialen P.A.X. een be
llet ras zaJ voortbestaan, doch sJedhts
nadat het gewijzigd is. De Eskimo's als
zoodanig, met hiin eigen bloed' en eigen
beschaving, zullen verdwijnen. Zij zullen
vervangen worden door een kruising, welke
immuun zal wórden voor onze ziekten. De
„blanke Eskimo" zal zich vermenigvuldi
gen en met het blanke ras samenwerken
in de Poolstreken. Zij zullen van groot nut
zijn ea de blanken kunnen helpen in het
Verre Noorden, waar zich een Uitgestrekt
gebied' van delfstoffen bevindt. In de mij
nen zal de Eskimo zijn weik vinden.
Engeland is verplicht rekening te hou
den met zi|n Dominions ea de prijzen
op de wereidmarkt. Het kan" dus een be
perkte hoeveelheid invoeren.
Ten slotte kan Roemenië slechts met
moeite de uit Engeland ingevoerde pro
ducten betalen.
Evenals de Duitsch-Roemeensche over- j
eenkomst is ook de Engelschjlóemeensche
overeenkomst een raamovereenkomst. Voor
het oogenhlik zijn de resultaten cr vatx
nog niet ie beoordeelen.
Engeland heeft op ieder gebied de ciau-
'sulë verivorven van jneestbegunstigde" natie, j
drag vain £1000 aan genoemd bureau ge
schonken voor het bevorderen van die
vred'esgedachte.
Bijna achtduizend meter diep „gat" in
den Atlantisch en Oceaan.
Het hydrografische bureau van het Ame-
rikaausche vlootdëpiartemeat maakt er jn
zijn -laatste verslag melding yan) dait- de
Amerikaansche kruiser Milwaukee op, den
Atlantisclien Oceaan eén plek,heeft gevon
den, waair een diepte gemeten is .van
bijna 8000 meter, Dit is ongeveer 60 mijlen
ten noorden van Kaap Engano ten oosten
van het Carabisdhe eiland' Hispaniola. Dit
is de grootste diepte, welke tot dusverre
geregistreerd' is,zulks door middel van een
echo-diepvinder, die een meting aangaf van
28.680 voet. In. 1878 slaagde de Britsche
Ad'miraail Narés, beyelvoerdér over het slag
schip Gltallenger, erin een diepte te meten'
van 23.250 voet.
Dr. Schmitz niet toegelaten.
Dr. Schmitz, de correspondent van de
Völldsohe Beobachter, die niet verder in J
Egypte mocht blijven, heeft geen verlof»
on tvangen in Palestina aan land te gaan. j
Is Hess te Dantzig geweest?
Het gerucht gaat, dat Hess, de .pJaats-
vervanger van' Hitier, Donderdagavond te
Dantzig is geweest, waar hij met Greiser
heeft geconfereerd'. Hij zou gisteren ta
Berlijn teruggekeerd rijn.
Louis Rothschild vrijgelaten.
De bekende bankier Baton Louis Roth
schild, die op 16 Maart van het vorig
jaair te LWeenen werd gearresteerdi, hóeft
de stad ftan® ibogeax verlaten en la te
goede gezondheid 'te Zürioh' aangekomteo.
Met de triditienecle eeremoniën is dr. L. Adam geïnstalleerd' als gouverneur vajpr
Djocja. Een, foto tijdens de instailatiepieehtigheód, welke deer véle inheemsehe
ritriten werd bijgewoond, die den nieuwen gonvernenr hun opwachting kwamen
maken.
