Maandag 15 Mei 1939 EERSTE BLAD Een stap terug door Mussolini 1 Engeland Int. Samenwerking Frankrijk Tsjechië bij Duitschland Palestina De Palestijnsche kwestie 92ste Jaargang. No. 2217! Tel. No. 69300 (3 lijnen). BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK-KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen}. Postrekening No. 53IL BUITENLAND „Geen vraagstukken die een oorlog zouden rechtvaardigen". Een uitdagende toon, maar een voorzichtig retireeren. Tsjechië én Duischland De strijd in China De Empress of Australia Het Engelsch-Turksche pact Roosevelt tot nieuw initiatief bereid Spanje Duitschland Gemengd Nieuws Goederentreinen tegen elkaar gebotst Het drama in de Hertzogstaat te Haarlem Moordepidemie Deze corn au i \er»ch]jul d.i^dijLs, met uit zondering van Zon- en Feestdagen. Pngs per kwartaal f 2.—; franco per post f 2.50, Prijs per veete 15 ets. Afzon derlijke nummers 4 ets. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentien toot het eerstvolgend num mer moeten vóór elf uur aan het Bureau bezorgd rijn, 's Zaterdags vóór uur. Een bepaalde plaats van ad verten tiën «ordt met gewaarborgd. Prijs der Advttrtemicn: van 15 regel» 11 &n iedere regel meer i 0.30, in bet Zaterdag-nummer 15 regels f 1.80, iedere regel meer f (X35 Reclames f 0.75 per regel. Incassokosten» ets.; postkwitanties 15 ets. Tarieven van advertentien bij abonnement zyn aan bet Bureau verkrijgbaar. Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleme Advcrtentiën opgenomen A f 0.50 t/m. 15 woor den, f 0.75 t/m. 23 v.oorden. Elk woord meer 5 cent tot een maximum van 30 woorden. "s Woensdags: Kleine Ad verten tién tot 25 woor den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het Bureau bezorgd. 'f> Zaterdags Kleine Advertentiën i iJOO, indien met vóór Vrydagavond 6 uur bezorgd. ©en Mussolini heeft gisteren te Turijn rede gehouden, waarin li'ij de successen van Italië in Afrika en in Spanje in herinnering bracht. Terwijl ik lol u spreek, aldus Mussolini, vragen miflioenen, misschien honderden millioenen zich in alle doelen van de we reld van. hoog tot laag, optimislisdb. of pes simistisch af: „Blijft het vrede of wordt het oorlog?" Het is voor allen een ernstig vraaigteeken. De antwoord er op met te verklaren, dat bij een objectief en kalm onder zoek van den toestand' Mïjfkt, dat er tlians in Europa geen vraagstukken zijn van een omvang en scherpte, welke een oorlog zou kunnen woidten. Er zijn knoopen in de Europeesche politiek, doch het is misschien niet noodzakelijk naar het zwaard te grijpen. Toch moeten deze knoopen worden door gesneden omdat men vaiak een harde wer kelijkheid verkiest boven een langdurige onzekerheid. Dat is niet alleen de gedachte van Italië, doch ook van Duitsdhland en dus van de ais. Het militair hondgenootschap, dat in den loop dezer maand te Berlijn zal. worden geteekend, zal de onscheidbare gemeen schap worden van de beide staten, de beide volken. Zij die iedere morgen uitkijken naar mo gelijke barsten of ommekeer, kunnen van daag beschaamd en vernederd zijn. Dat nie mand zich illusies make, want mijn wil is onbuigzaam als te voren en beter dan te voren. s Wij zullen met Duitschland optnar- cheeren om Europa dien vrede van rechtvaardigheid te geven, we'ke innige wensch is van alle volken. De pole einde in staat te zijn onzen vrede te ver dedigen zal u dus duidelijk voorkomen. De binnenlandsche toestand schetste Mus solini in een enkelen zin„,het volk en 'het regiem vormen in Italië een onafscheidelijk blok". Na gesproken te hebben over de verwe zenlijking van een nieuw physieb en zede lijk Italiaansch type, wees Mussolini op de noodzakelijkheid de Overzeesche gebieden productief te maken, betgeen. een strenge discipline en groote volharding vereischt. Mussolini besloot: „dat niemand aan on ze toekomst twijfel©". Wat ook gebeure. Ek zeg u in alle ze kerheid', dat alle doelen zullen worden bereikt". De beteekenis van de rede van Mussolini. In diplomatieke kringen te Rome is men "Jgemeen van oordeel, dat de rede van Mussolini het stempel van een afwach tende houding draagt en den zorg ver laadt, de dingen niet op de spits te drijven. Men beschouwt het als een rede, die geen nieuwe elementen in den internationalen toestand brengt, doch geen enkele brug afbreekt. Ten slotte meent men er een aanwijzing in te zien, dat Italië, even min als Duitschland, de gebenrleri'-scn wil overhaasten, doch dat beiden vastbesloten zijn tot daden over te gaan, als men af wijzend blijft staan tegenover hetgeen Rome en Berlijn rechtvaardige en redelijke aan spraken achten. De indruk te Londen. De diplomatieke medewerker van Reuter verneemt, dat de indruk van Mussolini's ïode in diplomatieke kringen te Londen niet ongunstig is. Men -is van- oordèel, dat de Duce vreedzaam en gematigd was. Zjn nadrukkelijke verklaring, dat er in Europa geen vraagstuk is, waarover oor log gevoerd moet worden en zijn zinspe ling op de knoopen, die ontward kunnen worden, worden beschouwd als aanwijzin gen, dat, voor zoover het Balie belreft, misten van de groote democratieën de deur niet voor de mogelijkheid van worden uitgenoodigd, een zoo mogelijk 'cderliandeling is gesloten Natuurlijk was de rode voor een groot rechtvaardig ooideel te geven over ons standpunt. Het is ook niet uit fysieke vrees voordten oorlog, daar dit gevoel ons volkomen on bekend is. Ziet daar, waaiom de bedenksels van die kamerslrategen van de andere zijde der dichtstbijzijnde grens, waarin gesproken wordt van een gemakkelijke wandeling door het dal van de Po, absurd zijn, Is er misschien reden zidb, af te vragen of met den emstigen wensch der totalitaire staten naar vrede een zelfde houding van de zrjde der democratién overeenkomt? (de menigte roept „neen"). Gij antwoordt reeds. Ik zal mij er toe be palen te zeggen, dat het bij den huidigen stand van zaken geoorloofd is er aam te (Wijfe'en. De kaart van Europa gewijzigd. In de laatste tijden is de geografische kaart van Europa gewijzigd. Er moet wor den opgemerkt, dat noch Japan, noch. Duitschland, noch Italië een vierkanten me ter gronds, noch een enkelen bewoner aam de souvereiniteit der groote democratieën hebben ontnomen. Maar hoe dam toch is die woede te verklaren i i len zij ons misschien doen geiooven, dat er sprake is van moreele scrupules? Terugkomende tot het verdrag van Ver sailles, ,,het stelsel der togei Italië en Duitschland gerichte pistolen", zeide Mus- so'mi verder: thans is dat stelsel ortherstel- baar ingestort en tracjit men liet Ie vervan gen door min of meer gevraagde en min of meer tweezijdige waarborgen. Een *witte oorlog. Dat de groote democratieën niet oprecht zijn toegewijd aam de zaak van den vrede bewijst het feit. dat zij reeds begonnen zijn met d'en „witten oorlog", dat wil zeg gen een oorlog op economisch terrein. Men koestert de illusies ons te verzwakken, ft et alleen met goud wint men oorlogen. Roven goud is van meer belang nog de wil en nog meer de moed. Het formidabele Mok van150 millloen menschen, dat snel in aantal toeneemt, van Oostzee tot Indische Oceaan, zal niets met zsch laten doen. Iedere aanval zal noo- ;f°! "f Iedwe zal met vastbe- xadenheid worden afgeslagen Na het systeem der pistolen,-l«et systeem der waarborgen. -lotte zeide Mussolznn de reden waar* om wij ons steeds machtiger wapenen'tem deel voor binneniandsch gebruik bos'emd, doch men gelooft, dat de algemeen© at mosfeer door de verklaring van den Duce n e< nadeelig is beïnvloed. De Duitschc pers over de rede. De Duitsche bladen leggen den nadruk op de onverbrekelijke eenheid van het Duitsch-Italiaansehe blok. De „Vbelkischer Beobachter", schrijft- Mussolini heeft de onbetwistbare waar heid uitgesproken, dat geen der vraagstuk ken, die op regeling wachten,, reden voor een wereldoorlog behoeft te zijn. Weinig belangstelling van Fransche zijde. De Fransche pers maakt zich in het geheel niet druk om de rede van Musso lini De „Action Francaise" schrijft: „De oratorische betoogingen der Europeesche staatslieden verliezen- wat van haar be'ee- kenis, doordat ze menigvuldiger worden. Alles in dit ondermaansche slijt af, zelfs de belangstelling der volken." De „Populaire" verklaart, zich niet te kunnen herinneren, dat de Duce in ©en redo ooit een zoo verdedigende houding heef) aangenomen. „Wat moet men daar uit opmaken Dat hij, een beslissende crisis verwachtende, de verantwoordelijkheid daarvoor tracht af te schuiven? Of dal hij, na zijn volk zoo vaak te hebben opge stuwd, het thans in een afwachtende hou ding wil brengen, te meer, daar de ge varen van een actie thans onoverzien baar zijn geworden? Maar vooral heeft men het gevoel en als het juist bleek te zijn, zou het he( belangrijkste punt van de rede zijn dat de stap terug hem noodzakelijk is gemaakt, doordat de Italiaansche open bare mooning in zekeren zin terugdeinst voor het risico van een dwazen oorlof. Verduitsching vaa Tsjechisch autonoom be- stuur. In strijd met de verzekeringen, die ge geven zijn door fle rijksregeering aan oud minister Chwalkowski, schrijdt de verduit- scliing van de Tsjechische autonome !>e- stuursliehamen snel voort. Het aantal Duit- schers, dat aangesteld is in de verschil lende bestuurslichamen op gebied van Bohemen en Moravië bedraagt ongeveer 20.000, vooral zijn zij aangesteld bij de politie en het financieel beheer. De Tsjechische -bestuurslichamen wer den gedwongen hun voornaamste bureaux ter beschikking te stellen. Vluchtelingen. Uil de grensplaatsjes Pietwalt en Rych- wald in Silezisch Teschen, wordt gemold, dat de stroom vluchtelingen, die ille»aai de grens passeeren naar Polen en die de wijk nemen uit het protectoraat Bohemen en Moravie, weer toeneemt. Talrijke vluch telingen komen dikwijls zelfs van de Wes telijke grenzen van Bohemen. Amerikaanse!» protest tegen vlieg- luigaanvalïei De Vereenïgde ^jtaten hebben Zaterdag opnieuw geprotesteerd' tegen de heriiaaide luchtaanvallen der' Japanneezea op Cl'ii- neesche bevolkingscentra. Moeilijke overtocht. Kort na het noenmaal aan boord waar van zich de koning en koningin van Enge land bevonden geraakte de Empress 'of Australia in gordel pakijs van een mijl breedte. Het schip voer den ïjsgordel in en baande zich een weg voor de twee ach teraan varende kruisers, De ijsmassa was zoo dik, dat men uit het schip zou hebben kunnen stappen en over het ijs voortloopen. De koningin l>e- gaf zich naar de brug en bleef daar naast den gezagvoerder het schouwspel gade- Onbehaaglijkheid in Rome. In politieke kringen te Rome ziet men hel Engelsch-Turksche pact als in de eer ste plaats tegen Italië gericht, juist zoo als het pact van Engeland met Polen den spits naar Duitschland wendt. Men verklaart te Rome, dat door het Britsch-Turkscbe pact een der voornaamste bepalingen van de Bntsch-Italiaansche ac- coorcien, n.l de instandhouding van den status quo in de Middellandsche Zee, thans illusoir wordt. Daarbij constateert men te Rome met voldoening, dai het Britsch- Turkscbe pact op Zuid-Slaviè hoogstens in zoo verre indruk gemaakt heeft, dat men dit verdrag in Belgrado als volko men onvereenigbaar met de beginselen van gö Balkan-enlenle genoemd heeft. Wanneer Engeland gemeend heeft indruk te kunnen maken op Zuid-Slaviè, zoo verklaart men verder, dan zal het juist het tegenoverge stelde liereikt hebben. De wijziging in de buiienlandsche politiek. Naar aanleiding van de aanvallen der totalitaire staten op het BritschTurksche accoord rechtvaardigt en verklaart men in Turksche kringen de nieuwe politiek met de bezetting van Albanië door Italië, een land, dat thans alle Balkanstaten bedreigt. Men herinnert aan de nadeelige gevolgen, die het bondgenootschap met Duitschland in 1914 heeft gehad en verklaart, dat Tur kije thans den weg heeft gevonden, die met zijn werkelijke belcngen overeenkomt In geval van nieuwe crisis. Volgens een bericht van de „New-Yoik Times", is presideftt Roosevelt bereid tot een nieuwen oproep tem gunste van den i-rede, als de gelegenheid zidh voordoet of er een nieuwe kritieke toestand in Europa zou ontstaan. Een ambtenaar aan het departement van buitenlandsclie zaken, die medewerking heeft verleend bij bet vorige initiatief van Mr. dr. J. van Walrede Bordes »s met ingang van 1 Juni a.s. benoemd tot burgmeester van Middelburg slaan, terwijl de koning zich naar hei Roosevelt, heeft volgens liet blad verkhunl 1 Ar 1 A IWAfii/lAAT 1 f» AH rtTV>rZ».ll Art /VA1" voorste deel van hot schip begaf, waar dat cde Weiden t dan zou voorstellen een conferentie te houden, waarop de hij filmopnamen maakte, terwijl het schip zich door het ijs drong. Vervolgens ging de koning naar héjt achterschip, waar hij de beide kruisers filmde. Toen de ïjsgordel gcaasseerd was, aldus do speciale corresponded van Reuier, voe ren wij full speed door en maakten des middags goede vorderingen bij helder weer. De koning en de koningin toonden zich bezorgd om de lasten, die de ontstane ver traging in Canada zullen veroorzaken. Het is niet waarschijnlijk, dat het schip voor Woensdag in Quebec zal zijn tenge volge van het slechte weer onderweg, zoo dat het twee dagen over tijd zal zijn. De „Empress* of Australia" vaart op volle kracht. Volgens de Jaalsie van de „Empress of Australia" ontvangen ladiobericliten vaart het schip thans op volle kracht. Het wordt Dinsdag omstreeks middernacht te Quebec verwacht. Bomaanslagen, Door de drie te Londen gepleegde bom aanslagen is c-enige schade aamgeridn, doch er zijn geen slachtoffers te betreuren. De uitbreiding van de luchtmacht Volgens de „Evening Standard" zal de maandelijksche vliegluigptroduclie in Enge land over zes weken de duizend overschrij den. Dit getal van 1000 per maand wordt, aldus het blad, beschouwd als het maxi mum van de productie, die de Duitsche industrie kan hei eiken, het Brilsohe cijfer zal echter snel blijven stijgen en liet staat vast, dat vóór het einde van den zomer d'e meerderheidsmarge van de Duitsolie luchtmacht verdwenen zal zijn. Aan het einde van het jaar zou de Britsche lucht macht sterker -dan de Duitsdlie kunnen zijn. eco nomische vraagstukken geregeld zouden moeten worden,zonder dat van grensuit- hrefding sprake zou zijn. De overwinningsfeesten. Woensdagavond as. zullen in alle ste den de overwinningsfeesten beginnen. Het feest van Jeanne d* Are. In geheel Frankrijk is gisteren het feest van Jeanne d' Are, de nationale heilige, gevierd. Te Parijs werd de traditioneele op tocht gehouden. Troepen^ en Patriottische vereenigingen marcheerden 'voorbij het ruiterstandbeeld van Jeanne d' Are op de Place des Pvramides, waar minister-presi dent D-aJadier met lal van autoriteiten had plaatsgenomen. Ook in Polen is het feest van de be schermheilige van Frankrijk met grooten luister gevierd. Hitier op inspectietocht. Hitler is Zondagochtend vroeg in de huurt van Aken aangekomen om er de versterkingswerken te inspecteeren. Arbeiders onttrokken aan het protectoraat. In verband met het zenden van Tsjedlii sche arbeiders naar BuitsdWand, hebben talrijke industrieel© ondernemingen in Bo hemen en Moravië gebrek aan geschoolde arbeiders. Tot dusverre zjjn 20.000 ge schoolde Tsjechische arbeiders naar Duitscfc land' gezonden. Met het oog op het weghalen naar Duitschland' van kostbare machines en in- dhstrieele installaties zijn industrieele Tsje- chisdhe kringen van meeming, ctat een der gelijk optreden een desindustrialislatie van De hoofdlijnen van een ver wachte regeling. De publicatie van een witboek, dat de oplossing zal moeten brengen voor het Palestijnsche vraagstuk, zal, naar uit goede bron bekend word,t op 17 Mei a.s. geschie den. De regeling zal slechts van voorloopigen aard zijntijdens een overgangstijd zal in Palestina een onafhankelijke souverei niteit worden gevestigd. Deze periode van tien jaren zal twee stadia hebben. Na vijl jaren zullen nieuwe besprekin gen worden gehouden over de werking der instellingen en zal de definitieve grond wet worden uitgewerkt. Tezelfder tijd zal de Engelsche regeering zich bevrijd voelen van haar verplichtin gen met betrekking tot de vestiging van eui Joodsch nationaal tehuis. Zij zal dan oen Volkenbond verzoeken haar van het mandaat te ontheffen. In de tussohenperiode zullen de Pal-eslij- nen,. geadviseerd door Engelsche directeu ren de regeeringsdepairtementen leiden.'Het staatsbeheer blijft toevertrouwd aan een hoogen 'commissaris. •Het witboek voorziet in de toelating, het land' met zich mede zal brengen en een j gedurende de eerste periode, van 75.000 verarming van Bohemen en Moravië. 1 Joden. Belangrijke malerieelc schade. In den nacht van Zaterdag op Zondag zijn op het nieuwe rangeerterrein in Am sterdam Oost twee goederentreinen met elkaar in hotsing gekomen. Er ontstond over een afstand van ongeveer 100 meter een groote ravage, beide locomotieven kre gen aan de voorzijde groote schade; in to taal ontspoorden vijftien wagons, terwijl acht van deze wagens zoodanig in elkaar werden gedrukt, dat zij niet meer bruik baar zijn. Persoonlijke ongelukken gebeur den gelukkig niet. De oorzaak van de botsing is verkeerde wisselstand. Een goe derentrein op weg naar Hilversum reed op een verkeerd spoor, waar een andere goederentrein stond te wachten. Beide goederentreinen waren geladen met stukgoederen. Het vrachtgoed in de acht vernielde wagons is uit den aard der zaak verloren gegaan, terwijl ook liet vrachtgoed in bijna alle andere wagons van beide treinen meer of minder bescha digd is geworden. Hel personenvervoer ter plaatse werd gisteren riïet gestagneerd, omdat het on geluk is gebeurd op een zijlijn van het rangeerterrein. Wat de oorzaak betreft, vernamen wij nog, dat de verkeerde wisselstand eon gevolg is geweest van een vergissing, die in de wachtpost Watergraafsmeer Dost hoeft plaats gehad. Aardverschuiving. I In de gemeente Sulz (kanton Aargau) vindt sedert Woensdag een groote grond verschuiving plaats. De Schijn berg is in beweging. Tot dusver zijn 30 H.A. weide-, bosch- en akkerland verwoest. De beweging houdt nog aan. Gearresteerde verzekeringsagent legt gedeeltelijke bekentenis af. De 32-jange verzekeringsagent V., die door de politie was gearresteerd, verdacht van moord op zijn collega, Do la Qhambre en van brandstichting in diens woning aan de Hertzogstraat te Haarlem, heeft gisteravond bekend, dat hij Donderdagavond De la Cl ambre na een twistgesprek met een zwaar voorwerp in de keuken heeft neerge slagen. Hij ontkent ten steil igsle daarna brand gesticht te hébben om zijn. mis daad te verbergen. V. had aanvankelijk hardnekkig ontkend, iets van ue tragische gebeurtenis in de wo ning aan de llertzogstraat af te weien, doch de politie had zooveel bezwarende aanwij zingen legen hem verzameld, dat lijj ten slotte wel inzag, in deze houding niet to kunnen volharden. Er was o.a. vastgesteld, dat de fiets, welke op den noodlotligen avond geruimen tijd voor het huis van De la Cllamhre had gestaan/ zijn eigendom was .Voorts had hel argwaan gewekt, dat hij zich met hij de politie liad aangemeld. Men wist, dat De la Ohamhre 's avonds be zoek had ontvangen. Een van dc mees! bezwarende aanwij zingen was echter, dat op V.'s kleeren bloedsporen werden aangetroffen, die van recenten datum bleken te zijn. V. heeft bekend, dat hij zijn collega in een opaveiling van drift heeft neergeslagen. Hij was dien avond om tien uur naar de woning van De la Clliambre gegaan, omdat blij meende, dat deze hem op oneerlijke wijze concurrentie aandeed. De l>eide man nen voerden in de woonkamer een gesprek, over deze kwestie, dat tot half twaalf savonds duurde. Het meeningsrerschil was toen echter geenszins opgelost. Er ontstond' integendeel een hevige woordenwisseling, waarbij V. zijn collega een klap gaf. Deze snelde daarop naar de keuken, blijkbaar om iets te halen, dat als wapen kon dienen. V .liep hem achterna, greep een zwaar oorwerp wat het geweest is, kan hüj zicli niet lierinneren en sloeg De la Ohamhre daarmede op het hoofd. Hevig bloedend viel hef slachtoffer op den vloer. V. heeft, naar lilij verklaarde, onmiddellijk daarna de woning verlaten. Het was toen omstreeks hal ftwaalf. Hij ontkende brandi gesticht 4e hebben. Wel wist hij zich te herinneren, d'at in de keuken een bran dende petroJeumvergassor stond. Er is indien V. de waarheid hoeft gesproken reden om te veronderstellen, dat de heer De Ja Chamhre, die door den slag op het hoofd bewusteloos is geworden, eenige uren later hij kennis is gekomen en toen ge probeerd' heeft zich op te richten. Moge lijk heeft liij daarbij den vergasser, die op het aanrecht stond, omver getrokken waar door brand is ontstaan. Niet bij machte zichzelf te redden, moet de heer De la Cliambre een vreese'.ijken dood in de vla ra men hebben gevonden. V. toont zeer veel lierouw over zijn daad, die zulke noodlottige gevolgen heeft geliad. Het stoffelijk overschot van liet slacht- offer is door de justitie vrijgegeven en zal Woensdag op het r.k. kertdhof Buifen- veldert te Amsterdam ter aarde worden besteld. Ter wille van verzckeringsuil- kecringen. In PhUadelpihia (Voe. Staten) en de Ooste lijke Staten worden meer dan 100 sterfge vallen toegeschreven aan een bendte, welke er haar werk van maakte vrouwen, wier be langstelling voor haar echtgenooten was verflauwd er toe te brengen hun rattekruid te geven en .de uitkeeringen te beuren, welke door de bende op het leven der a.s. slachtoffers waren aangegaan. E/r bevinden zich reeds 26 mannen en vrouwen in arrest.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1939 | | pagina 1