EERSTE BLAD
De nieuwe Palestijnsche staat
Vrijdag 19 Mei 1939
92ste Jaargang.
Het Britsche witboek verschenen. Een derde
der bevolking Joodsch, twee derde Arabisch.
Groote teleurstelling bij de Joden.
Engeland
De koning en koningin
Spanje
De overwinningsparade te Madrid
De strijd in China
Ijpreenigde Staten
Duitschland
De volkstelling
Frankrijk
De fierstelarbeid
De Britsch-Russische besprekingen
Koopt vandaag nog 'n pakje
België
Sovjet Rusland
Het Duitsche aanbod
Gemengd Nieuws
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (H°_gg_JS^IEJj^yEW)* TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53II.
BUITENLAND
De plannen der Britsche regeering ten
aanzien van Palestina, zooals die uiteen
gezet zijn in liet gepubliceerde Witboek
komen neer op liet vestigen van een on-
aibankehjhen Pale&tijnschen staat binnen
tien jaar en beperking van de Joodsche
immigratie tot 7Ö.OQO personen over vijf
jaar met daaropvolgende stopzetting der
immigratie.
De nieuwe staat zal door verdiagen ver
bonden zijn met het vereenigd koninkrijk,
■waardoor op bevredigende wijze wordt
voorzien in de commercieel© en strate
gische behoeften der beide landen.
Overleg met den Volkenbond zal noo-
dig zijn met het oog op het beëindigen
van het mandaat.
De onafhankelijke slaat zal cr een zijn,
waarin de Arabieren en Joden tezamen
tegeeren zoodanig, dat de levenstelangen
van beide gemeenscheppen worden gewaar
borgd.
Overgangsperiode.
De vestiging van den onafbankelijken
staat zal worden voorafgegaan door een
overgangsperiode, gedurende welke die
Britsche regeormg verantwoordelijk blijft.
In de overgangsperiode zal het Palestijn
sche volk een grooler aandeel in de regee
ring worden gegeven.
Zoodra de vrede en. orde voldoende her
steld zijn, zullen stappen worden onder
nomen om de politiek ten uitvoer te leg
gen, waarhij den Palestijnen een steeds
grooter aandeel in de regeering des lands
wordt gegeven.
Het doel is, met de leiding van alle
departementen JPalestijnea te belasten, die
terzijde worden gestaan door Britsche ad-,
viseurs, doch die aan het toezicht van.
den hoogen commissaris zijn onderworpen.
De Palestijnsche departementshoofden
zullen zittingen hebben in een uitvoeren
den raad, die dien hoogen commissaris van
advies dient en Arabische en Joodsche
vertegenwoordigers zullen worden uitge-
noodigd, tot het vervullen der functies in
verhouding lot de sterkte der onderscheide
ne bevolkingsgroepen. Do uitvoerende raad
kan later worden omgezet in een minister
raad.
De regeering is bereid, het apparaat in
het leven te roepen noodig voor het in
stellen van een volksvertegenwoordiging,
indien de openbare meening zich hiervoor
zou uitspreken.
Na vijl jaar.
Na vijf jaar van het herstel van den
vrede en orde af, zal worden overgegaan
tot het instellen van een geschikt lichaam
ter vertegenwoordiging van de Palestijnen
en de Britsche regeering, welke aanbeve
lingen zal doen voor een grondwet van
het onafhankelijke Palestina.
De regeering verwerpt den eiscli der
Arabieren, dat Palestina tot een Arabische
staat wordt gemaakt, alsook den eiseh
der Joden, dat Palestina een Joodsche
staat wordt, daar dit laatste in strijd! zou
zijn met de verplichtingen tegenover de
Arabieren krachtens het mandaat.
Verklaring neemt onzekerheid
weg.
De Lobby-correspondent van Reuter
meent te weten, dat het voornaamste doel
van de verklaring der regeering inzake
de politiek ton aanzien van Palestina is,
de onzekerheid omtrent de plannen weg
te nemen, daar de onzekerheid een der
voornaamste oorzaken van de woelingen in
Palestina wordt geacht te zijn. Het feit,
dat de politiek vast staat, zal, naar men
verwacht, van beide zijden kritiek uitlok
ken. Deze zal echter worden bezien in
de overtuiging, dat de voorstellen een
rechtvaardige oplossing vormen, welke re
kening houdt met de verplichtingen, zoo
vel tegenover de Joden als tegenover de
Arabieren.
Omtrent den vorm van den nieuwen
staat is geen willekeurige beslissing ge
nomen en deze kan federaal zijn of uni
tair, Hij zal bepaald worden in overleg
met den Volkenbond. Het geheele plan is
onderworpen aan de goedkeuring van dien
Volkenbond en men verwacht, dat de per
manente mandatencommissie het in Juni
in behandeling zal nemen en het later zal
doorgeven aan den Volkenbondsraad
Het Witboek zal Maandag en Dinsdag
a.s. in het Lagerhuis besproken worden
en minister MacDonald zal dan de redenen
uiteenzetten, welke de regeering tot het
nemen dezer besluiten aanleiding hebben
gegeven.
Teleurstelling,
In Palestina is onder de .Toden een
hel'.ge verontwaardiging over den inhoud
van het Witboek aan den dag getreden.
Woensdagavond zijn zoowel le Jeruza
lem als te Tel Aviv ongeregeldheden voor
genomen. In- laatst genoemde stad is een
staking uitgebroken.
Gistermiddag trokken 15 000 Joden on
der leiding van opperrabbijn Herzog en
andere rabbijnen in een ordelijke betoo
ging duor de hoofdstraten van de 'Jood
sche wijk van Jeruzalem. In den stoet wer
den boiden met de volgende opschriften
meegedragen. „Wij willen ons niet over
geven aan de politiek van de regeering"
en „wij willen geen minderheid vormen
onder Arabische heerschappij".
De Joodsche leiders hebben de menigte
aangespoord de orde te handhaven. Her
zog heeft een toespraak gehouden, waarin
liij zeide, dat Engeland ontrouw is ge
worden aan de goddelijke opdracht Israel
te verlossen.
Het Britsche plan voor Palestina wordt
in Zionistische kringen in Amerika heftig
gecritiseerd. Dr. Goldman, president van
liet nationale comité voor Palestina, heeft
een communiqué gepubliceerd, waarin ge-
zego wordt, dat het plan ontoelaatbaar en
onaanvaardbaar is. Hij geeft uiting aan
de hoop, dat liet Britsche volk de onrecht
vaardigheid er van zal inzien Een Zioms
tische delegatie zal bij den Britschen am
bassadeur tegen het plan protesteeren.
De Britsche bladen beschouwen het plan
vcor Palestina als een eerlijke poging tot
het bereiken van een compromis, belialv
de „Manchester Guardian" en de „Daily
Herald", die spreken van een capitulatie
voor.de Arabieren, Alle bladen •zijnMntas-
scben geneigd te betwijfelen, of het plan
succes zal hebben en wijven er op, dat
liet berust op samenwerking tussclien Joden
en Arabieren, terwijl de tegenwoordige toe
stand juist is veroorzaakt door gebrek
aan samenwerking.
Het Parijsche blad de „Epoque" schrijft
„Daar de stellingen van Joden en Aiabie
ren niet met elkander te verzoenen wa
ren, was men wel gedwongen een tusschen-
oplossing te zoeken. De verdeel in g zou
liet beste geweest zijn, doch Joden noch
Arabieren wilden daarvan weten. Thans
stelt men hun voor tezamen te leven
Zij protesteeren heftig. En niettemin schijnt
Engeland vastbesloten zijn besluit te doen
eerbiedigen. Men kan dat den Engelsclien
niet euvel duiden
Weizmann, de voorzitter der Zionisti
sche wereldorganisatie, heeft gezegd het
te betreuren, dat de Britsche regeering „een
verschrikkelijken slag heeft kunnen toe
brengen aan de hoop op verlossing der
Joden, en teruggekomen is op de 22 jaar
geleden plechtig gegeven belofte". Volgens
Weizmann geeft het witboek in feite aan
In Canada.
Met veel enthousiasme zijn Woensdag
de koning en koningin van Engeland te
Quebec ontvangen.
Gistermiddag kwart Over 2, plaatselijke
tijd is het koningspaar naar Montreal ver-
tiokken; 's avonds 11 uur vertrok dit
naar Ottawa. Halverwege werd de trein
lot stilstand! gebracht, opdat de liooge gas
ten hun nachtrust konden genieten. Ottawa
biedt een feestelijken aanblik als het in
zijn geschiedenis niet eerder gekend heeft.
Bezoek van Fransehe oorlogs
schepen.
De volgende week zullen Fransehe oor
logsschepen een bezoek aan Engelsche ha
vens komen brengen.
Enkele schepen zullen Dinsdag te Cardiff
aankomen voor een bezoek van vier dagen
en 25 Mei zullen de slagschepen Dunkerque
en Strassbourg te Liverpool aankomen,
waar zij iuec dagen zullen blijven.
Ontploffing ie Woolwich.
Te Woolwich is gisteren ten geiolge in
proeren bij liet laden van een 3,7 luchtdoel
kanon, een ontploffing voorgekomen. Vijf
personen werden gedood en zes gewond.
Door meer -dan 100.000 man. H.M. de Koningin en H.K.H. Prinses Juliana hebben een belangrijk deel van den
Vandaag is te Madrid de o\erninnings- N.J.V.-marsch, welke op Hemelvaartsdag in Den Haag werd gehouden, gade gcsla-
parade voor generaal Franco gehouden, gen. De vorstelijke bezoeksters tijdens het voorbijtrekken der deelnemers.
waaraan door meer dan 100 000 man is
deé!genomen De straten waren crsi-erd
met het rood en goud van de nieuwe
fcpaansche vlag. Op vele plaatsen zag men
kostbare tapisserieën, terwijl de door den
oorlog aangerichte schade inderiiaast her
steld was.
De parade werd geopend door ongeveer
10.000 Italianen. Naar schatting bevon-
de Joden het statuut van onderdanen van
een Arabischqn staat: d.wz, van een blij
vende minderheid.
Het hooge Arabische comité heeft de in
het witboek vervatte regelingen verworpen,
De regeering van Egypte heeft de Brit
sche regeering officieel medegedeeld, dat
zij de Arabieren van Palestina niet kan
aanraden het witboek te aanvaarden.
Egypte voegt zich in de beoordeeling
van het witboek bij Saudia-Axabië en Irak.
Duitsche wapens voor de
Ctóneezen
In antwoord op een vraag heeft de
minister van handel, Butler, jn het Britsche
Lagerhuis meegedeeld, dat niet alle wa
pens, welke door de Ghineesche regeering
werden ingevoerd over Britsch gebied gin
gen. Van de wapenen en ander oorlogs
materiaal welke via Britsch terrein werden
ingevoerd, heeft men evenwel kunnen vast
stellen, dat het grootste deel Duitsch
fabrikaat was. 1 i
Van je vrienden moet je het maar
hebben!
Uitweiding der vloot.
De Senaat heeft het wetsontwerp aange
nomen, waarin eredieten worden uitgetrok
ken tot een bedrag van 773.049.151 dollar
o.m. voor het maken van een begin met
den bouw van twee slagschepen van 45.000
ton, 21 andere oorlorgsschepen en 500
vliegtuigen. Het ontwerp gaat thans terug
naar het Huis van Afgevaardigden, waar de
amendementen van den Senaat behandeld
worden. 1
Polen worden statistisch ver
moord".
Overal in Duitschland, ook in Oosten
den zich twee millioen m-ensciien in de rijk en Memel, zijn Woensdag de volkS-
hoofdstad. tellingbiljetten voor meer dan 80 millioen
Op de tribune in liet midden had franco I menschen oogoïiaa'd.
plaats genomen, temidden «?an de leden j j)e verzamelde gegevens zullen gebruikt
der regeenng. Links zaten generaal Queipo UOI,le], om het g,°o!st moge]lJ,ko protljt k,
kunnen trekken van do arbeidskrachten
de Llano, generaal Kindelan en leden van
den generaien staf. Te tien inmulen over
negen begon het défilé. in Duilschland.
Na bijna een uur passeerde de eerste De Duitsche volkstelling lieeft te vVar-
gtheel Spaansobe afdeeling, die een reus- schaiu verontwaardiging gewékt, Men ver
achtig portret van Frgnco meedroeg. Daar- klaart hier, diat meer dan een. millioen
/ia volgden J>atterüöar*JucbtaXvveergescljut Polen „statistisch vermoord"'worden. De
"O»™-»-™'. «O» M
Franco.
Tien terechtstellingen in
Alicante.
Te Alicante zijn tien ter dood veroordeel
den gefusilleerd. In een na de executie door
den generaien staf uitgegeven medodee-
lirig wordt gezegd, dat het doodvonnis is
voltrokken over tien hizonder vooraanstaan
de „Tooden".
Raynaud voor de finaurieele
Camcrconi missie.
De financieele Kamercommissie heeft den
minister van financiën, Reyinaud, gehooid.
Reynaud wees op de verschillende resul
taten, die reeds met den herstelarbeid te-
reikt zijn.
Voorts zou hij te kennen hebben gege
ven, dat Frankrijk vooralsnog geen bespre
kingen zou hebben geopend over een aain
aantal leden van de Pooiscl.e minderheid in
Duitscliland op ongeveer anderhalf mil
lioen. Men vreest, dat als gevolg van inti
midalie slechts een paar honderdduizend
als Polen op de volhstellingsstaton zullen
voorkomen.
De Britsche legatie te Praag.
De Duilsche regeering heeft aan de Brit
sche regeering medegedeeld, dat na 25 Mei
de Britsche legatie te Praag niet langer
extra-territoriale rechten zal genieten.
Sedert eenigen tijd is gesproken over de
positie van do Britsche en andere legaties
te Praag.
Int. Samenwerking
Neg steeds geen oplossing.
Tegenstrijdige berichten doen de ronde
betreffende de vordering der Britsch-Rus
sische besprekingen. De diplomatieke cor-
Spanje te verstrekken leening en voorts,1 respondent van Reutor vernoemt, dat Sovjet
dat de heffing van retorsiercoiden zou kringen te Londen uitdrukking hebban ge
worden overwogen voor het geval Duitsch- geven aan pessimisme na de bijeenkomsten
land niet de Tsjecho-Slowaalksche schulden! van Maisky en Vansittart.
zou erkennen. Deze kringen hadden den indruk, dat do
De minister schatte de hoeveelheid goud, laatste Britsche opmerkingen nog niet vol
die sedert October teruggekeerd is op on-.doende zijn en geen grondslag bieden voor
geveer twintig milliard1. j een regeling. In ieder geval is nog geen
antwoord van Moskou ontvangen.
Jaden wetten.
Bij het presidium van de Kamer van
Fasces en Corporaties is een wetsontwerp
ingediend, dat de uitoefening van bepaalde
beroepen door Joden regelt.
Volgens het ontwerp zullen Joden geen
journalist of notaris mogen zijn. Andere be
roepen, zooals geneesheer, advocaat, koop
man of ingenieur, zullen Joden slechts kun
nen uitoefenen na inschrijving op een spe
ciale lijst. 1
Voor Joodsche vluchtelingen,
kinderen.
Koningin-moeder Elisabeth lieeft dezer
diagen een groote som golds geschonken aan
het comité tot hulp aan de Joodsche vluch
telingenkinderen in België. Genoemd comité
verzorgt momenteel 750 Jood'sche kindoren,
die uit Duitschland en Oostenrijk naar
België zijn geëmigreerd'.
De zeedienst van drie tot vijf jaren
verlengd.
De diensttijd bij de Sovjet-marine is van
drie op vijf jaren gebracht.
De Russische bladen juichen het besluit
toe, dat onder de persoonlijke leiding van
Stalin een groote Sovjet vloot zal worden
gebouwd', welke volgens de Izvcstia de j dat „nog steeds tusschen Engeland en Rus-
kust der Sovjet-Unie ontoegankelijk zal;land druk overleg van diplomalieken aard
maken. {wordt gevoerd".
In Britsche kringen had men oen hoop
voller opvatting en achtte men de vooruit
zichten geenszins zoo duister a's dit door
de Sovjet critici wordt afgeschilderd. De
grootte en ingewikkeldheid van liet pro
bleem ziet men volkomen in, doch d© 'belan
gen der heide landen zijn identiek voor wat
d'e voornaamste kwesties betreft, n.l. be
houd van den vreie en weerstand tegen
agressie. Britsche kringen zijn van gevoe
len, dat liet probleem van zoeken cener for
mule derhalve niet onoplosbaar behoort te
blijken.
Er verluidt, dat de Fransclien actief een
rol spelen bij de pogingen om een com
promis-oplossing te zooken, die de bestaan-
de verschillen zon oplossen.
De correspondent van Reuter te Moskou
seint:
Do Sovjet Tegeering blijft vasthouden aan
gelijkheid en wederkeerigiieid hij ieder pact
met Groot-Brittanniê.
De Britsch-Russische bespre
kingen.
Volgens Press-Association is men in wel
ingelichte kringen te Londen van oordeel,
dat het wellicht niet noodig zal zijn, dat
Engeland officieel antwoordt op de Maan
dag jJ. te Londen ontvangen Russische
notaJntusschen wordt officieel verklaard,
De nut weerden der Scandina
vische landen overhandigd.
De Noorsche landen hebben in de Wil.
heJmslrttsse eën gemeensoliappebjken stap
gedaan teneinde de antwoorden mede te
deelcn van deze regeeringen op de Duit
sche voorstellen in zake de sluiting van
bilaterale non-agressiepacten met Duitsch
land.
De Finsche'gezant had door een vergis
sing naar men zegt als gevolg van een ver
keerde uitlegging der instruclics van zijn
regeering, reeds een dag eerder dezen stap
bij het Duitsche ministerie van buitenland:,
sche zaken gedaan, zoodat Woensdagmid
dag om twaalf uur de drie gezanten van
Zweden, Noorwegen en Denemarken zich
in de Wilhelmstrasse aandienden.
Het antwoord van Denemarken,
Gemeld' wordt dat de Deensche regeering
het Duitsche voorstel inzake een D.uitsch-
Deensch niet-aanvalspact heeft aanvaard en
zich bereid veikbaard heeft over de nadere
hizonderhqden te onderhandelen, mét het
dool een verdrag te sluiten,
Eenige geprikkeldheid te Berlijn,
Te Berlijn betoont men oen zekere ge
prikkeldheid, welke overigens vooral go-
richt is jegens dep Zweedscton minister
van buitenlandsche zaken, Sandler, die hier
als de promotor weidt beschouwd van deze
beleefde weigering der Scandinavische lan
den. j
Ook do houding van Finland heeft hof
rijk teleurgesteld, dat van de zijdo van
dit land meer „begrip" had verwacht.
Met f t00.~ er van door
Zich bij «I© politie gemeld.
Bij de gemeentepolitie te Maastricht heeft
zich de 21-jarige slagersknecht 11. O. uit
Amsterdam gemeld, die op Zaterdag 13
Mei jJ. ten nadeelo van zijn paLroon in
de hoofdstad' een bedrag van f 100 heeft
verduisterd.
Hij had de wijk genomen naar Valken
burg, waar hij zijn intrek' nam in een hotel
en van het geld goeden sier maakte. Toen
de f 100 echter verdwenen was, heeft hij
zich bij de politie te Maastricht gemeld'.
O. heeft zich reeds cwider aan verduiste
ring schuldig gemaakt. Hij zal op transport;
naar de hoofdstad' worden gesteld1.
Vergiftigingsaffaire.
Te Philadelphia is gearresteerd een ze
kere Rosa Carina, bijgenaamd de weduwe
des doods, die de leiding moet hebben ge
had in Je z.g. vergiftipngssyndicaten. Zjj
is minstens vijfmaal gehuwd geweest en
minstens drievoudig weduwe. Twee van
haar cdilgenoqten zjjn nog in leven, waar-
scliijnlijk omdat zij geen levensverzekering j
liaddèn gesloten. De dood van den dcidei
echtgenoot, op wien lijkschouwing is ver
richt, duidt op vergiftiging.
UL/.C t-UU »U i illsll Ijtlt lljivS, III it lilt*
zondering "V«m Zon- en roestdagen.
Pnjs per kwartaal 2.—: franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 ets. Afzon
der! yke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentien voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDIMSCHE COURANT
Prijs der Advertentien: van 15 regels 11 55;
Mft 771 7A -Iedere regel meer f0.3Q, tn bet Zaterdagnunimer
I1U. alI *T 15 regels f 1.80, iedere regel meer f0-3o
ltcclames f 0 75 per regeL Incasso kosten5 ets.;
postkvritanties 15 ets. faneven van ad\ertentiêa
btj abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Klemo
Advertentién opgenomen h tOJjO t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 tcent tot een maximum van 30 woorden.
's WoensdagsKleine Advertentien tot 25 woor
den 10.25, mits "vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags* Kleine Advertentien i 100, indien
met vóór Vrijdagavond 6 nor bezorgd.
llu'm
