2L«S D.K.W.
De opening van den Volksraad
arco
TWEEDE BUi
SCHIEDAMSCHE COURANT
-IF ■-:>**
KOMKOMMERSLA
Rede van den gouverneur-generaal. Indië's
begrooting heeft een tekort van 40 T.illioen.
Zware lasten van de defensie. Nieuwe finan-
cieele voorstellen.
Yf;
GEPANEERDE
Gemengd Nieuws
Invalide-wagentje door tram
gegrepen
GEBR. WINKELMAN, WESTVEST 4,
J 1
De gouvemeur.generaal heeft heden de
nieuwe zitting van den Volksraad geopend.
Aan zijn rede on tl oenen wij tiet volgende:
Toen in 1937 gewag kon worden gemaakt
van de verbetering welke de economische
toestand van NelerlandsclUndie te zien
«gaf, moest aanstonds een voorbehoud wor
den gesteld ten aanzien van de duurzaam.
Iheid der ingetreden wending. In 1938 moest
•worden erkend, dat de economische om
standigheden zich in mm bevredigenden
zm hadden gevrtjzigd. De politieke en eco
nomische onzekerheid op internationaal ter
rein, welke als de voornaamste oorzaak
daarvan moest worden beschouwd, be.
[heerscht den toestand tot dezen dag. Tot
tweemaal toe namen in bet afgeloopen zit
tingsjaar de spanningen in Europa zelfs
een bizonder dreigend karakter aan. Al
kon ook toen de vrede worden bewaard,
de tegenstellingen zijn in verscherpten vorm
gebleven. Het Japanscb.Chineesche conflict
duurde onverminderd voort. Verdere opvoe.
ring van bewapening Keek van een en
ander bet onafwendbaar gevolg, algemeen
economisch herstel bleef uit.
Terughouding bij 'aankoop van grondstof
fen en verbruik'svoorra den drukte onzen
uitvoer en bet prijsniveau daarvan. Het haal
delsverkeer met landen, welker economie
tot op zekere boogte op voet van oorlog !is
ingericht, ondervond in toenemende mate
de belemmering van stringente deviezen-
regelingen. Daartegenover stond we'is waar
een toenemende vraag naar voor bewape.
ning essentieele goederen, alsmede vorming
van oorlogsvoorraden, doch een meer duur.
zame bate valt van een bierdoor gesti.
muieerde ontwikkeling van den export niet
te verwachten. Wij zijn wat dit aangaat
niet verder dan ten vorigen jam
Zou Indie er mmidde's in slagen bet
huidig niveau van zijn uitvoer in algemee.
nen zin. te .handhaven, dan zou vooral bij
eenige verbetering van prijzen in de zwak.
ste categorieën van zijn voortbrengselen,
taSthans kunnen worden gezegd, dat voor
een verdere ontwikkeling van zijn volks,
huishouding de gronds'ag behouden Heef.
De binnenlandsrbe handel.
Het is een verheugend feit, dat de- weer.
- stand dien de binnenlaadsche goederen ruil
aan de schokken van de conjunctuur kan
•bieden, met bet jaar sterkier Kijkt te
woïdên. In 'toenemende mate voorziet Ne.
derlandschindië in eigen behoefte aan voe-
dingsmidde'en. Het interinsulai r verkeer
wint relatief aan beteekenis, vooral voor
Java. De waaide van den gezamenljken in.
en uitvoer van NederlandscbJtndiê met het
buitenland bedroeg in 1938 rond 45 pCt,
die van Java 38 pCt. van 1929. Daarentegen
was de handel met Java met de buitenge,
westen'in 1938 nog 60 pCt. vain dien van
1929. Java's bande! met de buitengewesten
was in 19281929 20 pCt. van zijn handel
met bet buitenland. Dit percentage is thans
tot 35 gestegen.
Het welvaartspeil.
Het ten vorigen jare reeds .vermelde ver.
schijnsel ,dat de dalende conjunctuur zich
over bet geheel genomen in de buitenge,
westen sneller en scherper doet gevoelen
dan op Java en Madoera, openbaarde zich
ook in het afgeloopen jaar. Niettemin bleef
bet bevo'kingsinfcomen daarginds aanmerke.
lijk grooter dan blier.
De a's gevolg van de crisis ontstane wel.
vaartsverschuivingen blijven in enkele stre.
ken van Java voelbaar. Waar zij liaar on.
gunstigén invloed nog doen geldein en zich
bovendien misoogsten voordeden, werd bet
Ule het Amerlkaansch
van DONN BYRNE
3;
Ik weerhield de vraag, wat hij veran
derd vond, want ik merkte op, hoe zijn
neusvleugels trilden.
Binnen eenige dagen zou hij naar het
Zuiden trekken, als hij zich wat georiën-
'ieerd had na de zeereis. Dien avond
scheen bet, alsof iedereen binnen kwam
ea rond het, vuur kwam fitten: Randall,
-de dichter en de twee blonde Decnsdhe
meisjes met vlashaar, Fraser, de golfspe-
ler, zoo juist uit Prestwick gekomen en
een jong schrijver, die zijn sporen nog
•moest verdienen en die en gene...
Zij allen zwegen stil, terwijl de oude
Malaehi sprak, sportlui, artisten, mannen
'en vrouwen van de wereld; een stilte
kwam over hen en hun oogeri zeiden, dat
"zij niet voor een knappend vu'ur zaten in
een groote kamer, maar zich vol verwon
dering in de valleien van Antrim waan-
dtn.
Jfl» zeide de oude Malaehi, er was daar
ginds veel veranderd en een grootere ver
andering was mogelijk... Men Duisterde,
dat in de Vailed van het Zwarte Zwijn
noodig de bevolking te hulp te komen. Voioir
deze streken wordt zoowel door directen
steun als door voorzieningen die -meer op
duurzame verbetering van den toestand:
zïjn gericht het mogelijke gedaan.
Financieel aspect.
Den gang van het economische leven in
aanmerking* nemend mag men. den. loop
der ontvangsten bevredigend' noemen. De
totale middelenopbrengst van 1938 heeft
nog 8 millioen meer beloopen dan die van
1937 en ruim 34 millioen meer dan de
herziene rammg van het eigen jaar, terwijl
de uitgaven slechts 3 millioen boven de
herziene raming zijn uitgegaan. De gewone
dienst van dat jaar wijst voorloopig een
voordeelig saldo aan van 1,4 millioen.
Voor 1939 moet thans worden gerekend
op een tekort van 36 millioen voor den
gewonen dienst, een bedrag dat bijna 4
millioen boven de herziene raming .ligt.
Deze stijging vindt haar oorzaak met aan
de zijde der middelen, waarvan de ver
wachting vrijwel overeen zal komen met
de herziene raming, doch in stijging der
uitgaven.
De ontwerp-begrooling voor 1940'wijst
voor den gewonen dienst een nadoel ïg
saldo aan van 40 millioen, dat wil
zeggen wederom bijna 8 millioen hoo-
ger dan de herziene raming van het
loopende jaar.
Het totaal der zuivere gewone landsuit-
gaven beloopt volgens de uitkomst van
1938, de verwachting voor 1939 en de
thans voorliggende ontwerp begroeiing voor
1940 onderscheidenlijk 374, 401 en ruim
408 millioeiTj naar zich met stelligheid laat
voorzien, zal de stijging zich na 1940 voort
zetten.
Uit de op 28 October 1938 aan den
Volksraad verstrekte mededeeling omtrent
de kosten der defensie is gebleken, dat
reeds bij beperking tot de plannen waarvan
die mededeeling uitging, bedoelde kosten,
voorzoover jaarlijks terugkeerend, nog om
streeks 12 millioen boven die van 1940
zullen komen te liggen.
Meer nog dan het voor 1940 berekend
tekort, hoezeer op zichzelf al bezwaarlijk,"
is het vooniitzicht„_yan-. een - steeds verder
uiteengaan van ontvangsten en uitgaven
dat te denken geeft.
Het zal na bet voorgaande geen verdere
toelichting behoeven waarom de soberheid
streng werd doorgevoerd.
Met erkenning van den ernst der bezwa
ren mèent de regeering niet" voor land' en
volk de kwade, directe of indirecte ge
volgen te mogen aanvaarden van de her
nieuwde, uiterst drastische beknotting van
alle of de meeste diensten, die alleen in
staat zou zijn het begrootingsevenwicht na-
bjj te brengen. Een bescheiden terugtred
van het uitgavenpeil van 1939 bleek al
niet doenlijk. In velerlei opzicht was zelfs
het markeeren van den pas onraadzaam.
Daar was vooreerst de onafwendbare
noodzaak in het tegenwoordig tijdsbe
stek wel bizonder naar voren gekomen
tot het in paraatheid brengen en houden
van de weermacht te land en ter zee. Hier
naast stond ook onafwijsbaar de
plicht tot handhaving van den standaard!
van ons bestuur, tot verzekering van orde
en veiligheid en tot die verzorging der
volksbelangen, die het Nederlandsch be
wind in deze gewesten zich tot taak en
tot eer heeft gesteld. Evenals bij die lands
verdediging. viel ook hier aan verhooging
van uitgaven niet te ontkomen.
DER
DONDERDAG 15 JUNI 1939. No. 22196.
Kon aan de uitgaven-zijde het ongunstige
saldo niet worden verwerkt, aan de zijde
der ontvangsten bestaan daarentegen nog
eenige zij het beperkte mogelijkhe
den; de situatie vordert dlat zij worden be
nut.
Nieuwe financieels voorstellen.
Voorstellen zullen worden ingediend tot
herziening van enkele tarieven van de ïn-
komenstenbelasting, welke maatregel on
geveer 2 millioen zal opbrengen;
Verhooging van de opcenten op de in
komstenbelasting van 50 op 75, waarvan
een meerdere opbrengst van 6,6 millioen
wordt verwacht;
Verhooging van de opcenten op de
vennootschapsbelasting van 100 op 150,
welke verhooging naar raming een meer
opbrengst van 8,8 millioen zal opleveren.
Van de aldus gevonden middelen zal,
als equivalent van het per ultimo 1939 af
kopend defensie-uitvoerrecht, tot verlen
ging waars an geen voorstel zal worden
gedaan, ecu bedrag van 7,5 millioen af
gezonderd worden- ten bate van den bui-
I ten gewonen dienst,- zoodat de ïedresmaat-
j regelen den gewonen dienst met 9,9 mil
lioen gunstig zullen beinvloedcn en het
tekent terugbrengen tot 30 mühoen.
Het tekort van den buitengewonen dienst
hetwelk op ruim «32 millioen is geraamd,
zal vanwege het reeds vermelde aandeel
van 7,5 millioen in de redresmaatregelen
terugloopen tot bijna 25 millioen. Op dezen
dienst is 21 miliioten -gulden aan legeruit-
gaven geboekt.
Defensie.
De omstandigheden hebben er toe geleid
in het afgeloopen. zittingsjaar het tempo
van uitvoering der maatregelen tot leger-
versterkmg nog tej" versnellen. Eerder dan
in het voornemen lag, werd overgegaan tot
verdere uitbreiding van de luch taf weermid
delen en van het aantal automatische on
de Beer zonder Borstels op het eind© van
den dag gezien was en dat er een bloe
dend beeld was in Templemore en dit
waren onheilspellende teekenen Som
mige menschen geloofden het en anderen
niet En het groote ferscihe jachtpaard,
dat de Grand National gewonnen had,
het beste paard ter wereld Maar onze
Man-of-War, dan, Malaehi? O, zeker,
alles wat hij kon doen was rennen en
,e°n haas of windhond kon hem daarin
slaan, maar Shawn Spadah was, behalve
een renner, ook een groot springpaard
in het kort een paard. En wist ik wel,
dat Rbode Simon McEwer van Cushun-
d.ill de golflinks in Portrush had gedaan
in achttien achtereenvolgende vieren? Een
inwoner van Rathlin Island had gepro
beerd naar Schotland te zwemmen, maar
was er niet in geslaagd en er werd hevig
over gestreden, óf het kwam door de
stroomingen, dan wel door gebrek aan
kracht Ér was gerommel gehoora in
den Rettzendam heel vreemd Een
vrouw in Oran was helderziend en bezat
de meest krachtige gave van helderziend
heid, sedert generaties Er was ©en
nieuwe doedelzakspeler in Islay en er
werd beweerd, dat hij een tweede McCriru
men was En een nieuwe bard was op
gestaan in IJist en over de geheel© Hoog
landen reciteerde men zijn" ge-zangen en
zijn „klaagzang op den Rruce" Was
nk nog zoo vol belangstelling en herinner
de ik mij nog de gedichten en de groote
verhalen?... -
Zie, de nacht is van groote lengte,"
Dr. W. G. Leyds vierde gisteren in Den Htag zijn SOsten verjaardag en tevens
het feit, dat hij voer 55 jaar benoemd werd tot staatsprocureur van Transvaal,
Vele autoriteiten o.w. minister-president dr. H. Colijn (links) en de Zuid-Afrikaan-
sche gezant, dr. H. D, van Broekhuizen waren bij de huldiging van den jubi
laris (X) tegenwoordig.
WCfWi.
Op het Binnenhof in Den Haag werd gisteravond door de Kon. Militaire Kapel het
eerste van een reeks komende zomereon eerten gegeven, evenals dit vroeger het
geval was.
OP HET BLIKJE VELERLEI KNAX-RECEPTEN
VERKPUCBAAR IN BLIKJES VAN S EN 10 STUKS
haalde.ik aan, „ondraaglijk. Vertel ons
daarom van deze wondere daden."
.Het is lang geleden, sedert je een ver
haal van mij gehoord hebt; twaalf lange
jaren en het zal lang duren, voordat je
er nog een zult te liooren krijgen, want
morgen ga ik weg. De oude sergeant, de
Dood, heeft zijn order al lang voor mij
klaar liggen en het is alleen, de wijsheid
van een ouden vos, die mij doet ontsnap
pen, maar hij zal mij ©en dezer dagen
wel te pakken krijgen en dan zal
er een einde zijn aan de mooie vertel
lingen. Als je dus voortaan een verhaal
wilt hebben, zuil je het zelf moeten schrij
ven...
„Maar voordat ik sterf, zal ik je de
geschiedenis van Marco Polo laten hoo-
ren. Er is een macht boeken over Marco
Polo geschreven; de geleerden hebben hum
brillen omhoog geschoven en de spinragen
uit hun ooren geveegd en gezegd: „Dat
is alles, wat er over Marco Polo kon
gezegd worden."
Maar de geleerden zijn een eigenaar
dig ep blind soort menschen. Ik heb eens
liooren beweren, dat er een dokter in
Spanje is, die de aarde kan wegen, maar
hij kan geen voor ploegen, die noodig fs
om graan te zaaien. De geleerden kunnen
je wei vertellen, hoeveel voeren de vleu
gel van een vogel heeft, maar zij hebben
mrj noodig om hun te vertellen, waarom
zij de roepstem booren en over oceanen
vliegen zonder kompas of sextant en zon
der land te zien.
,Heb je ooit een geleerde voor een jong
andere wapenen, voor het leger ep Java
zoowel als voor de troepen in de buiten
gewesten, tot versterking van de artillerie
en de genietroepen van het veldleger en
tot vermeerdering van het aantal vlieg
velden.
De vloot.
-De-beoogde-sterkte van cte vloot-isr'nog
niet bereikt, terwijl ook de basis-ou tillage
nog niet gereed is. Aanbouw van schepen
en vliegtuigen wordt zooveel mogelijk be
spoedig en de uitzending vindt geleidelijk
plaats.
Met gespannen aandacht wacht Indië de
beslissing af over plannen tot verderen uit
bouw van de vloot.
Afbouw van een nieuw motorschip voor
de gouvernementsmarine en aanbouw van
een tweede vaartuig van hetzelfde type
belast de begrooting voor 1940 met rond
1 millioen gulden.
Welk aandeel de weermacht heeft in de
sinds de diepste crisis, met name liet jaar
1935, gestegen uitgaven, kan uit het vol
gende blijken, dat jaar bedroeg het totaal
der zuivere gewone militaire uitgaven voor
leger en vloot ongeacht de militaire
pensioenen en 'na aftrek van de vlootbij-
drage van Nederland bijna 50 millioen;
dit bedrag is thans gestegen tot ruim 106
millioen. Dit beteekent een stijging van
niet minder dan ruim 56 millioen, terwijl
de overige gewone Iandsuitgaven buiten
beschouwing gelaten uitgaven verband hou
dende met pensioenen, rente en aflossing
en bevolkingsrubberrestrictie in dezelf
de periode gestegen van 144 tot ruim 191
millioen, derhalve met 47 millioen. Daar
bij dient dan tevens in het oog te worden
gehouden, dat in de jaren 1936 tot en 'met
1940 aan iegeruitgaven, welke vroeger uit
sluitend ten laste van den gewonen dienst
kwamen, een bedrag van bijna 87 millioen
op den buitengewonen, dienst is of zal
worden gebrariit.
Doodelijk verkeersongeluk te
Amsterdam.
Gistermiddag is op de Rozengracht te
Amsterdam, een tragisch ongeluk gebeurd;
waarbij een oude man om het leven ia
gekomen.
Ter hoogte van de Eerste Rozendwars
straat werd een invalide-wagentje bij het
oversteken van dén rijweg, door een mo
torwagen van lijn 13 gegrepen en omver
geworpen. Do 80-jarig© hoer, die het wa
gentje bestuurde, geraakte onder de baan-
schuiver van de tram, waarbij de bejaarde
man hoogst ernstige kneuzingen opliep.
Een juist passeerende geneesheer ver
leende de eerste hulp. waarna de onge
lukkige per ambulance-apto naar het bin
nengasthuis 'werd overgebracht. Kort nai
aankomst is het slachtoffer overleden.
meisje zien staan? In al zijn kennis kan
hij niets vinden om tot haar te zeggen;
maar elk broodpoèet in het land kan het
wel.
„Luister nu, Brian Oge en laat de ge
leerden ook luisteren; maar of de ge
leerden het doen of niet, dat kan mij
nii ts schelen. Eens luisterde een paus mot
veel respect naar mij en een maarschalk
van Frankrijk en dichters zonder tal ook,
maar de geleerden trekken den neus op.
En, wee' je, ik bezit evenveel geleerdheid
als de eerste de beste, zooals je uit mijn
vcrhaal-zult bemerken."
„Is er, behalve ikzelf, niemand hier,
die snuif gebruikt? Neen? Ach ja, wat
veranderen de tijden toch?"
II.
De avond van den eerSbn lentedag be
gint nu te vallen en het is te zien, (hoe
traag de dag is om been te gaan, zelfs
voor den korten tijd tot het herrijzen
van de zon. En hoewel er kilte hing over
de kanalen, toch was er grootsdhe kleu
ring in den zonsondergang, het rood er van
op het water overgaand in oranje en
zich oplossend in de olijfkleurige plekken
rondom de meerpalen. Ea een zachte
wind woei van de Grieksche eilanden,
zwellend en zwevend alsof een harpist zijn
instrument bespeelde; men hoorde geen
geluid, maar er was melodie, bet was het
rhvthme van de lente, dat oude men
schen herkennen.
Maar de jonge menschen, die wisten
STERK verminderde prijzen.
Vraagt demonstratie, het verplicht U tot mets.
Telefoon 67521.
ook, dat het lente was aan ae vroq-'
lijklieid, die de lucht vervulde, want niets
brengt zoozeer geluk in het hart ais de
komst van de lente. De menschen, die
gedurende het geheele overige jaar blind
zim zij" openen de oogen en een zons
ondergang en de kleine maagdelijke
bloempjes, die tusschen do steenen groeien
of het gesjilp van een vogel op een tak
grijpt hen aan En jonge vrouwen
tooien zich en jonge mannen zingen, zelfs
al hebben zij stemmen als raven en
er is iets in hen, dat ontwaakt, evenals
in den grond, met het ontkiemen der
raden...
En de jonge Marco Polo wierp de gan-
zepea neer ia de schrijfkamer, waar hij'
zijn vak leerde. De nacht was in aan-,
tocht; hij was nog maar een jongeling
en voor jonge lieden dient de nacht niet
om uit te rusten van het werk en voor
de kalmte van den slaap, maar om te
spelen en te drinken on jonge vromven
bel .hof te maken. Nu waren er twee vrou
wen, die hij zou kunnen bezoeken, ent
de ©ene was een voorname Venetiaansche
dame met haar, zoo rood als het kleed
eenei koningin en met een mooie gestalte
en een grooto waardigheid. Maar bjj haar
zon hii slechts verzen reciteeren of hoof-
sche, stijve complimenten maken, zooals
ge zoudt kunnen hooien in een tooneel-
spd. En hoewel dat goed scheen 1» pas
sen bij winterweer en kaarslicht, wfis het
ean poover vermaak in de Jent».
(Wordt vSfvoOgd).
