Vrijdag 23 Juni 1939.
EERSTE BLAD
Wat zal Engeland doen
Oss in de Tweede Kamer
Britsche schepenMjven te Swatau
Vereenigde Staten
Gemengd Nieuws
92ste Jaargang.
No. 22203
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LAW6E HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen)^
Postrekening No. 53IL
BUITENLAND
Te Londen wacht men nog steeds met het
nemen van maatregelen. De Vereenigde
Staten nemen krachtiger houding aan.
Washington wenscht klaarheid
De toestand in Tientsin
De strijd in China
De besprekingen te Moskou
Het debat over de conclusies van het rapport
der commissie-Schouten begonnen. Moet
minister Goseling aftreden of niet?
Duitschland
De handelsbetrekkingen met
Sovjet Rusland
Engeland
De aankomst van het koningspaar
België
Palestina
Daze sourant verachgot dagelijks,, metvit-
londering van Zoo- an Feestdagen.
Prijs pet kwirtaal f 2,—; franco per post
i 2.60. Prijs per week: 15 ets. Afzon-
derlij fee nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentie» Toor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf nur aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van advertentie»
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Adverteiitiën: ran 15 regels 4 55;
Iedere regel meer f &30; in bet Zaterdagnummer
4—5 regels 1180, iedere regel meer f 0-35
Reclames fO.75 per regel. ïncassokostenö ets.;
:ta-Tarie 1
postkwitanties 15 ets, Tarieven van advertentiëa
Dij abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen rooruitbetaliög Kleine
Advertentiëa opgenomen 4 10,50 t/m. 45 wpor-
den, f 0.75 Vm. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Ad verten tiön tot 25 woor
den f CL25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags: Kleine AdYertentièn f 4.00, indien
met vóór Vrydagavond 6 uur bezorgd.
Gietermiddag heeft de Britsche mi
nister-president Chamberlain in ant
woord op een uitlating van den labour-
afgevaardigde Noel Baker, dat de ax>
tie van Japan in China in werke
lijkheid een aanval beteekende op de
rechten van de vreemdelingen in
China, het volgende opgemerkt: „Ik
hoop, dat dit niet het geval is. Indien
het wel zoo zon zijn, dan zou dit een
ernstige zaak zijn."
Deze kwalificatie van Engelands pre
mier teekent wel de situatie. Londen im
mers weigert nog .steeds de juiste con-
sequenties te aanvaarden vsan_ hetgeen er
thans in het Verre Oosten gebeurt. Twee
maal kort achtereen, eerst te Tientsin en
vervolgens in Swatau, neemt Japan de
gelegenheid te baat, om te toonen, dat
het eenvoudig maling heeft aan de En-
gelscken, wier handen gebonden zijn aan
Europa, eu nog steeds blijft Londen even
kalm, even apathisch.
De Fagelsche regeering redeneert aldus:
Wij willen het conflict te Tientsin rege
len als een plaatselijk conflict, maar a's
Japan voortgaat met het gebruiken van
de huidige methoden, dan moet dit on-
veimijdelg'k leiden tot maatregelen tot be
scherming van do Britsche rechten. Het is
niet mogelijk, dat deze toestand tot in
het oneindige voortduurt.
Nu is het maar de -vraag, hoe lang men
Japan wil laten voortgaan met het uit-
kleeden van Engelschen en het uithonge
ren van de concessie. Vroeger zou het
Britsche geduld ai lang uitgeput zijn.
Halifax wxtde een Japansche formule
zien, met duidelijke eischen, alsof men
nog niet wist wat Tokio wih-~.
Het Japansche kabinet is bijleen geweest
om te bespreken of het nuttig zou zijn
de vragen van Japan te formuleeren tot
regeling van het conflict van Tientsin en
zoo te antwoorden op de bedekte uit
nood iging van lord' Halifax. Een besluit
werd echter niet genomen en de bespre
kingen zullen voortgezet worden.
Verscheidene leden van het kabinet wa
ren, volgens Havas, van oordeel, dat men
zich niet moet haasten de Japansche
eischen te formuleeren. Zij zijn van mee-
ning, dat dit af moet hangen van den te
genstand, welke Groot Brittanhie biedt en
van den steun welke het van de Voreenig-
de Staten ontvangt. De maximum-eischen
van Japan zijn, dat Engeland1 geheel breekt
met de Chineesche nationale regeering en
samenwerking tusschen Japan en Groot
Brittannie tot het instellen van ©en nieu
we orde in het Verre Oosten. Indien even
wel de blokkade de energie van Engeland
niet uitput, dan is .het tijd1 voor Tokio
een compromis en een plaatselijke rege
ling te zoekeu.
Tot zoover het bericht van Havas.
Japan probeert eenvoudig te sjacheren,
om te halen wat er te halen is. Bindt En
geland niet in, als we een groolen mond'
opzetten, zoo luidt hun logica, wel, dan
zullen we nog wel eens zien.
Volgens welingelichte kringen zijn de
mïnimum-eischen van Japan, dat de Brit
sche banken zullen medewerken tot het
op peil houden van de „nieuwe Chinee
sche'munt", welke in Noord-China in om
loop is gebracht onder auspiciën van Ja
pan en welke op het oogenblik gevaar
loopt.
Verder is men te Tokio van oordeel,
dat de houding van Amerika de sleutel
van het probleem vormt, welke de Brit
sche politiek bepaalt. Op het oogenblik
schijnen de Vereenigde Staten Londen zoo
sterk te steunen als de Amerikaansche
^openbare meening slechts toelaat en
schijnt men alle pogingen„in het werk te
stellen, om deze openbare meening dui
delijk te maken, dat de Vereenigde Staten
en Engeland in het Verre Oosten gelijke
belangen hebben.
Onthullingen van de Veree-
nïgde Staten verwacht.
Havas meldt uit Tokio:
In welingelichte kringen verwacht men,
dat de regeering van de Vereenigde Staten
binnenkort .vermoedelijk Zondag a.s. de
tekst van de nota's, welke zijn gewisseld1
tusschen Japan en de Vereenigde Staten
piert het begin' van den oorlog in China
inpik© de schade, toegebracht aan. Ameri-
kaïangdh eigendom in China door de' Ja-
panscjEe aanvallen uit de lucht, zal publi-
ceeren. De Amerikiaianscjhé protesten in een
zestigtal gevallen zullen worden gepubli
ceerd, alsmede de Japansclhe antwoorden,
waarin Japan steeds weer uitleg geeft, ver
ontschuldigingen maakt en beloften doet
voor de todkomst. 1 1
Deze publicatie is ihet einde van de
onderhandelingen, welke de Aïneri-
Kaansche vertegenwoordiger te Tokio,
Dooman, heeft gevoerd, deze heeft ge
wezen op de ijdelheid van de -pogin
gen om te verkrijgen, dat Tokio een
eindia maakt aan het bombardeeren
van Amerikaansch eigendom. Washing
ton 'wenscht thans de Aïnerikaansche
openbare meening een-juist beeld van
den toestand te.geven.
Vernederende behandeling van
Engefeehen.
Het Britsche consulaat-generaal te Tient
sin heeft een protest ingediend naar aanlei
ding van een bizonder vernederende behan
deling, die twee Engelschen bij den in
gang van de concessie hebben moeten ver
duren. Beiden hebben een kwartier lang
uitgekleed moeten staan, temidden van Chi
neesche vrouwen en kinderen. Een der
■beide Engelschen werd gedwongen, zijn
mond te openen, waarna een Japamnees
hem zijn paspoort in den mond duwde.
Voorts heeft zich, naar van betrouwbare
zijde vernomen wordt, vanochtend' nog een
ander geval van molestatie voorgedaan.
Vijf Britsche employé's van den spoorweg
PeipingMoekdenj die zich over de inter
nationale brug naar hun kantoor begaven,
werden, -heewel-rverscbeidene Belgen en
Franschen ,die zich/ in hun gezelschap"be
vonden, ongehinderd mochten pas see ran,
aangehouden en gedwongen, zich voor de
oogen van een talrijk Chineesch publiek
te ontMeedea.
De Sovjet-staat&buigers, wier aantal on
geveer 2<X) bedraagt, worden, volgens de
verklaringen van ooggetuigen aan nog groo-
tere vernederingen onderworpen, vooral de
vrouwen.
De Japansch econtroleuxs hebben giste-
teren hun activiteit uitgebre'd tot een punt
dat in het Britsche gebied is gelegen. Zij
begaven zich aan boord van Britsche lich
ters, die aan den Britscben Bund' gemeerd
lagen en begonnen de lading te doorzoeken.
Zij waren reeds weder vertrokken, voordat
de Britsche autoriteiten tusschenbeide had
den kunnen komen.
Het is niet waar.
Het Japansdie agentschap Domei publi
ceert een telegram uit Tientsin, waarin ge
zegd wordt, dat de Japansche autoriteiten
te Tientsin de persberichten, volgens welke
Britsche staatsburgers bij de controle een
fouilleering, waaraan zij zich te Tientsin
moeten onderwerpen ,door de Japansclie
autoriteiten op baxbaarsehe wijze worden
behandeld, als kwaadwillige propaganda be
titelen.
Offensief der Japanneezen in Zuid-
Sjansi Leeft gefaald.
In een officieel telegram uit Tsjoengking
wordt verklaard', dat het jongste offensief,
dat ten doel bad Zuid) Sjansi te zuiveren,
in een mislukking is geëindigd'.
Volgens den woordvoerder van het Chi
neesche leger waren de verliezen aan bei
de zijden groot Hg voegde hieraan toe,
dat bier en daar in Zuid'-Sjansi nog ge
vochten wordt terwijl het aan de andere
Noord-Chineesche fronten betrekkelijk rustig
is.
Britsche autoriteiten verwerpen
Let Japansche verzoek.
De Britsche marine-autoriteiten te
Sjanghai hebben het Japansche ver
zoek tot terugtrekking van de schepen
en staatsburgers uit Swatau verwor
pen en verklaard, dat zij het volste
recht hebben, daar te Wijven.
In het Biritsche antwoord wordt nog
gezegd, dat Tokio op de hoogte is
van het standpunt der Britsche regee-
ring in een dergelijke aangelegenheid!.
De Biritsche marine-autoriteiten hebben
den Engelschen reedterijen geadviseerd', die
vaart op Swatau te hervatten, niettegen
staande hetJapansche verzoek, dat geen
buitenlandsclie schepen de haven zouden
binnenkomen. De blokkade wordt door de
Britsche autoriteiten niet erkend.
De Engelsche toipedobootjagers „Scout"
en „Tbanet" blijven in de haven om te
voorkomen, dat de Britsche scheepvaart
gehinderd' wordt. Verder liggen de Ameri-
kaansche jagers „Kllsbury" en „Pope" in
de haven, terwijl de. kanonneerboot
„Asheville" naar Koelangsoe vertrokken is,
doch gereed' blijft om naar Swatau terug
te keeren, indien dat noodig mocht blij
ken.
Te Hongkong zijn 70 Engelsche vrouwen
en kinderen uit Swatau .aangekomen. Zij
hebben tijdelijk onderdak gekregen.
Naar verluidt is het id de stad' Swatau
rustig.
Havas meldt uit Washington:
Het Amerikaansbhe ministerie van ma
rine bevestigt, dat admiraal Yameil de
Japansche vlootautorileitöi heeft medege
deeld, dat de Amerikaarische oorlogssche
pen in de Chineesche havens zullen blij
ven, „zoolang de Amerikaansche burgers
bescherming en' hulp noqdig hebben". Het
ministerie heeft hieraan toegevoegd, dat
niet alleen de Amerikaaöiche torpedojager
„Pillsbury", Swatau niet 4al verlaten, doch
dat een andere torpedojager, de „Pope",
eveneens in deze haven voor anker is
gegaan.
-Nieuw onderhoud met Molotof.
Gistermiddag te vijf uur,hebben de am
bassadeurs van Frankrijk en Engeland te
Moskou, Nagguar eu Seedsj-alsmede Strang,
zich naar het Kremlin begeven, waar Molo
tof hen het officieel© antwoord van de
Sovjet Unie op de nieuwe Fransch-Brit-
sche voorstellen heeft overhandigd'. De be
spreking duuide ongeveer een half uur.
De secretaris van Seeds, Robert, is gis
teren per vliegtuig naar Londen vertrok
ken om het Foreign Office rapport uit te
brengen.
Reuter meldt:
In den loop van de gisteren gehouden
bespreking heeft Molotof, naar men meent
te weten, verklaard, dat de Britsch-Fran-
sche voorstellen nog steeds onaanvaard
baar zijn voor de Soyjet-regeering. Dut
door liet Kremlin nog 'meer wordt ver
langd, was gisterochtend1 vroeg reeds ont
huld.
- In.niet óffieieclöfcdjjjgen.-"* geiooCt ïfi-on,
dat de Sovjet-regeering staat op hechte
garanties voor de Oostzeestaten en dat de
nieuwe Britsch-Fransehe formule in dit op
zicht niet ver genoeg ging.
Dit beteekent geen afbreken der onder
handelingen, doch het besprokenen wordt
thans ter kennis gebracht van Londen en
Parijs en waarschijnlijk zullen geen nieu
we besprekingen met Molotof worden ge
voerd, alvorens nieuwe instructies zijn ont
vangen.
Londen u acht rapport van
Seeds af.
Te Londen is nog geen officieel© bevesti
ging ontvangen van het bericht uit Mos
kou, dat Molotof de jongste Britsche voor
stellen heeft verworpen en eerst zal thans
bericht van Seeds moeten worden afge
wacht, alvorens de Britsche regeering een
nieuw initiatief kan nemen. In diploma
tieke kringen te Londen heeft men, naar
de diplomatieke medewerker van Reuter
verneemt, den indruk, dat de houding der
Sovjet-Unie doet vermoeden, dat hierach
ter een diépere oorzaak schuilt dan al
leen de kwestie der formule, doch het is
nog te vroeg om zich een oordeel te vor
men over wat hiervan do verklaring kan
zijn.
Grootseh plan tot uitree ring van open
bare werken.
Roosevelt heeft aan senator Byrnes een
schrijven gezonden, waarin hij een pro
gramma ontvouwt, voor de uitvoering van
openbare werken, welke zelf de er aan
bestede kosten zullen dekken. Het pro
gramma strekt zicli uit over een penode
van zeven jaar en de tolale kosten er
van worden geraamd op 3 060 miUioen
do'Iar, waarom ongeveer 870 miUioen uit
gegeven zullen worden in het komende
begrootingsjaar, dat op 1 Juli aanvangt.
Tot het programma behooren ook bui-
tenlandseh© leeningen tot een maximum
van een half milhoen dollar over twee
jaren, tot bevordering van den buitenland-
schen handel.
De neulraliteitswet.
Het wetsontwerp - tot herziening van de
neutralileitswet is op grond van een gis
teren door de commissie voor de regle
menten genomen besluit, a's eerste punt op
de agenda van het Huis \an Afgevaardigden
geplaatet. De debatten zullen Maandag of
Dinsdag begiamm en in twee .dagen-beêin-
digd moeten zijn
Onder groote publieke belangstelling, zoo
wel op de tribunes als op het Binnenhof,
heeft de Tweede Kamer zich gistermiddag
hoofdzakelijk beziggehouden met de z.g.
kwestie-Oss.
De Kamer heeft zich uit te spreken over
de conclusien van het verslag van de com
missie-Schouten, dat is uitgebracht omlrent
de nota van den minister van justitie be
treffende de feiten en omstandigheden, op
grond waarvan op 1 April 1938 aan de
brigade der Koninklijke Marechaussee te
Oss is gelast zich tijdelijk van opsporings
diensten te onthouden.
Naar men weet stelt de meerderheid'
van de commissie aan de Kamer voor
uit te spreken, dat deze feiten en om
standigheden genoemden maatregel niet
rechtvaardigen, terwijl aan hetgeen na
dien is gebleken in elk geval geen
motiveering voor dien maatregel kan
worden ontleend'.
Een communist aan het woord.
De heer W ijnkoop (comm.) voerde het
eerst het woord. Hij laakte sterk dien door
de minister genomen maatregel, doch zag
in de eerste plaats den procureur-generaal
van het Bossche gerechtshof als den schul
dige. Hij meende voorts, dat de minister
ten onrechte de commissie inzage van dos
siers geweigerd heeft en leidde daaruit af,
daè< deze inzage eerder ten nadoel© dan
ten voordeel© van den minister had kun
nen zijn. De heer Wijnkoop was van oor
deel, dat het rapport "voor dten minister
vernietigend is en meende, d'at de minister
zoo spoedig mogelijk moet aftreden.
Ook 't c.h. lid, jhr, mr. De Geer was
van meening, dat hier niet met het ver-
eischte beleid was opgetreden. Hij verklaar
de dan ook met overtuiging voor de con
clusie te zullen stemmen, doch voegd© daar
aan toe, dat deze stem slechts een zake
lijk karakter zou dragen.
Aftreden niet noodzakelijk vol-
gens jhr. Do Geer.
Hij was van oordeel, dat aanvaarding
van de conclusie door de Kamer aller
minst een consilium abeundi beteekent.
Aan zoodanige aanvaarding mogen,
geen politieke - gevolgen worden ver
bonden. Wanneer de minister niette*
min wenscht af te treden, dan is dit
een zaak voor hemzelf.
De heer De Geer zeide, het te zullen
betreuren, wanneer de minister zou heen
gaan, daar ieder, die werkt, fouten maakt.
Het sysleem-Sjieyarl.
Het s.d. lid, de heer Van der Goes
van Nalers, was eveneens van meening,
dat het beleid' van den minister niet ge
lukkig was geweest. Hij was van oordeel,
dat de justitie in het Zuiden des lands
zeer willekeurig vervolgt en dat daardoor
een groot gevoel van rechtsonzekerheid ont
staat. Ook de verhouding van Den Bos
schen procureur generaal tot dc officieren
van do marechaussee keurde dezo spreker
ten sterkste af. De heer Van der Goes
noemde het systeem van den procureur-
generaal, waarvan de minister het slacht
offer zou zijn geworden, verderfelijk en
Nederland onwaardig. Hij vroeg dan ook
overplaatsing of ontslag van dezen ma
gistraat. Wat de gevolgen van aanvaarding
der conclusie betreft voor den minister,
sloot spreker zich hij den heer Do Geer
aan.
Een r.k. pleidooi.
De laatste spreker was de r.k. afgevaar
digde de heer Van Maarseveen. Deze
wees op de groote activiteit van do Os-
sche brigade, waardoor allen met politie
onderzoek -en politiemaatregelen warden,
hedreigdi. Naar zijn oordeel heeft het par
lement de taak te waken tegen willekeur
van overheid of overheidsorganen.
Wanneer de conclusie wordt aanvaard',
dan zal aan het gezag een zware slag wor
den toegebracht, evenals aan do persoon
lijke vrijheid. Hoewel ook hij wel enkele
kleine fouten bij den minister zag, was
hij niettemin van oordeel, dat een zoo
scherp votum over zijn beleid 'niet juist
is. De minister werd slechts geleid d'oor
een hooge opvatting van plichtsvervulling;
men moet het waardeeren, dat de regee
ring de burgers beschermt tegen haar
eigen organen, aldus deze spreker. Wat het
niet ter inzage geven van documenten be
treft, hier was spieker van meening, dat
dit terecht is geschied'.
Vanmiddag -worden de debatten voortge
zet"
Delegatie van Duitsche in-
dustricelcn naar Meskon.
Een groep belangrijke en invloedrijke
Duitsohe industrieelen zal een delega
tie naar Moskou zenden met het doel,
de Duitech-Russrêcbe bandeBbelrekk'n-
gen te ontwikkelen.
Reuter meent te weten, dat de dele
gatie uit zeven deskundigen bestaat.
Enkeier zijn reeds vertrokken, terwijl
anderen binnenkort zullen gaan.
Volgens berichten, die betrouwbaar
schijnen te zijn, is de delegatie gemach
tigd, Moskou een crediet van tien
jaar ten bedrage van 750 millioen
mark aan te bieden voor aankoopen
in "Duitschland, terwijl Duilschland be
reid is, enorme hoeveelheden grond
stoffen te koopen, in bet bizonder hout,
leder en olie.
^Monumentenzorg" in Tsjechie.
Terwijl de monumenten, welke de Tsje
chen na 1918 hebben opgericht ter her
denking van den strijd om hun onafhan
kelijkheid en hun vriendschap met Frank
rijk, zooals het standbeeld' voor maarschalk!
Foch te Caslav, - worden- afgebroken, wor
den de' monumenten, welke in 1918 wer
den vernield', wéér opgericht. Te Iglau
is het monument, voorstellende de Duit
sohe adelaar op een rots, met het op
schrift „Wij zijn gevallen voor ons va
derland", weer opgericht, evenals de
standbeelden voor de Oostenrijksche kei
zers te Bmo.
Te Southampton.
Om half vier gistermiddag is het Brit
sche koningspaar te Southampton aan land
gegaan. Op de kade werden de vorsten
door een ontelbare menigte toegejuicht.
Toen de koning en de koningin aan
land gingen, werden zg gevolgd door de
prinsesjes, die hun ouders aan boord van
een torpedojager tegemoet gegaan waren.
Zoowel de koning als de koningin zagen,
er zeer goed int, de koning was gekleed
in de admiraalsuniform en de koningin
droeg een blauw cosluum.
Blijde intocht in Londen.
Het koningspaar is tegen half zes te Lon
den aangekomen.
Na de begroeting door de autoriteiten
en dc diplomaten reed bet vorstenpaar met
de koninklijke familie in vier open lan
dauers van Waterlooslation naar Bucking-
nam Palace De koning en de koningin
werden door een groote menigte verwel
komd. Bij hen in den eersten landauer
zaten ook de beide prinsesjes.
Vooi Buckingham Palace had zich een.
geweldige menigte verzameld, die luide
haar vreugde over den terugkeer van het
koningspaar uitte. De koning en de ko
ningin verschenen tweemaal op het balkon,
eenmaal voor het diner en eenmaal daarna.
De kaning opent de Mending-tentoonstelling
te Brugge.
Gistermiddag is in tegenwoordigheid van
Z.M. de koning, de Memling-tentoonstelling
in het stedelijk museum te Brugge geopend'.
Hier zijn 45 werken van de 97, welke
aan dezen Middeleeuwschen Vlaamschen
meester worden toegeschreven, verzameld'.
De koning werd iuide door de bevol
king toegejuicht.
De koning maakte na de opening een
rondgang over de tentoonstelling. Vervol,
gens begaf de koning zich naar het Sint
Jans-hospitaal, waar volgens de legende
Memling de eerste maanden van zg'n ver
blijf in Brugge heeft gewoond. Een kamer
is gemeubileerd met meubelen uit Mem-
lings tijd.
Het terrorisme.
Gisteren is een gevaarlijke bendeleider
gedood, toen hij trachtte het dorp Ala-
tara ten Noorden van Toelkarem, binnen
te dringen. In de omgeving van hetzelfde
dorp zijn de Britsche troepen in gevecht
geraakt met een gewapende bende. Vier
rebellen werden gedood en twee gevan
gen genomen.
Aardverschuiving tengevolge van
wolkbreuken,
Door d© wolkbreuken, die di© laatste
dagen boven Bohemen losgebarsten zijn, is
het tot een aardverschuiving gekomen op
d© helling van den Hasenburg-beng bij
Laiun in Noordwest Bohemen. De grond!
is opgeschoven in golvingen tot drie meter
hoogte en is vol scheuren. Het dorp Klapei
dat aan den voet van den berg ligt, verkeert
in groot gevaar. i i i
Wolkbreuk.
Boven de gemeente Lutschki bij Krem-
nitz (Slowakije) is een zware wolkbreuk
losgebarsten. Het door bet dal stroomen-
de water steeg tot een hoogte van zes
tot zeven meter en sleurde vijf van de
zeven bruggen, waarvan er drie van be
ton waren, mee. Talrijke woonhuizen en
bedrijfsgebouweh stortten in.
