De
wereldoorlog "S
Een gevaarlijk beroep. Mademoiselle Docteur.
Het einde: in-een sanatorium.
ik
Cum Laude'geslaagdt
Filmitieuws
- -„Mannen met vleugels"
„Levensproblemen"
„Vier dochters"
Valentino redivivus
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Wjj leven injeen tijd van" verraèmhgen.
Voor en. na openen zich de archieven en
laten de geheimen" ios, die zich 'tijdêns
den grooten oorlog opstapelden. Zelfs
oudere mysteries worden opgelost- of-eens-
Idapfe met fel licht beschenen.
.jMademoiseti© Docteur*", die ,„de groot
ste spionne van den wereldoorlog'woidt
genoemd, is in haar geheimzinnig leven
van verspiedster bekend geworden door
de publicatie van een lEafiaansch Wad, de
Corrièia, al vrij! lang geléden. Het blad had
authentieke stukken als bron voon zijn
mededeelxngen kunnen ex pi oreeren. Wat
het publiceerde doet den arbeid van „Ma-
demoieslle Docteur" duidelijk naar den.
voorgrond komen. Die arbeid is zóó ont
stellend, het bedrijf der spionnen deze
tragiseh-lugubere en toch zoo met lank
moedigheid te beoordeeleii figuren van
den krijg wordt er zoo in zijn gruwe
lijkheid geschetst, dat liet verhaal als een
afschrikwekkend voorbeejd en als een ver
oordeeling van den krijg., die dergel ijkten
arbeid mogelijk maakt, eischt .en in ze
keren zin rechtvaardigt, mag .worden over
verteld.
„Mademoiselle Docteur" was een Duit
sche, die Annemarie Lesser heette. Zij
behoorde tot een goede Berlijnsche fa
milie. Zij begon haar spionnage-diensten,
toen zij nog zeer jong was en de wereld
oorlog" nog in het verschiet lag. Op een
goeden dag verscheen zij in een.Fransch
garnizoensstad je, gaf voor uit oen Fransch-
Zwitsersche kostschool te komen en nam
haar intrek in een klein hotel. Spoedig
had zij een vertrouwehjken omgang met
eenige Pransche officieren, verzamelde een
schat van gegevens en fotografische ojpt-
namen over de juist plaats vindende ma
noeuvres, meldde zich daarmee bij den
militairen spioainage-dienst te Berlijn en
zette zich daardoor in liet zadel. Zij werd
aangenomen en haar werden gevaarlijke
opdrachten verstrekt Haar geschiedenis
vindt men uitvoeriger dan ik haar vertel
in HR Berndorff's S pi on nage.
In het Lniksehe.
In het voorjaar van 1914 kreeg Anne
marie Lesser dus vóór liet uitbreken
van den grooten.. -oorlog, dat in begin
Augustus plaats had tot taak de be-
wapening van de"fort en'"van Ltiïk "en"3ë~
nieuwste spoorlijnen in het Belgisch ves-
tingsgebied in de kleinste bizonderheden
uit te vorschen. In het Hötel Anglais te
Brussel maakte zij „toevallig" bennis met
een jongen Belgischen officier, Itené Austin.
Na eenige ontmoetingen met hem in café's
en schouwburgen koopt zij een auto en
daarmee ondernemen de twee excursies
door het land, waarbij de elegante Duit-
scbe vooral aangetrokken wordt door het
Luiksche gebied. Zij is kunstzinnig, houdt
vhm de natuur, is vol bewondering voor
land, stad en bevolking. Zij teebent aar
dig, neemt hier en daar een schetsje,"" zet
ginds een.jiaar krabbeltjes en nadert zoo
de Nederlandscbo grens. Daar knjlgen zij
een „panne". Austin kruipt onder den wa
gen om het defect te ontdekken. Inmid
dels teekent en noteert zijn vriendin, wat
haar interessant voorkomt. Door een wind
vlaag waait een van haar blaadjes met
asanteekeningen weg. De beiden hollen er
Jachter aan. Als Austin terug komt, staat
rijn gezicht somber. De machine gaat weer
In snelle vaart tuffen zij verder. In het
eerste het beste dorp gaat Austin uit
den wagen, loop op een gendarme toe en
roept:
„Kom onmiddellijk mee!"
Maar Annemarie vermoedt kwaad. Zij
geeft vol gas. De wagen stuift verder,
komt in een veld terecht, slaat over den
kop en vliegt in brand. Annemarie ban
door een gewaagden sprong zich redden,
zij loopit, zoo hard zij kan, verder, ver
dwijnt in een boschje, stort zich in een
kanaal, dat aan dé andere zijde van het
boschje is en klampt zich vast aan een
bootje, dat voorbij vaart.
„Dertig duizend francs, als ge me naar
Nederland brengt", roept ze den schipper
toe. Deze gaat op het voorstel in en de
door Austin gealarmeerde Belgische po
litic zoekt tevergeefs naar do, voortvluch
tige. In handen van d'en Belgischen Ge-
'V neralen Staf blij® echter een enkel blaadje
"v-met aanteekeningen achter, dat medédee-
lingen behelst omtrent de vesting Luik.
Schilderen op Wight?
Te Amsterdam koopt Annemarie eenige
benoodigdheden, waaronder een verrekij
ker, en reist naar Dover. Van het eiland
Wight uit onderneemt zag lange motorboot-
reizen in alle richtingen. Zij teekent en
schildert als een artistieke dilettante op|
gen pleisierreis. Op een 'avond hoort zij,
dat er over een vrouwelijke spion ge
sproken wordt, die zich ergens 'in de
buurt moet ophouden. Dadelijk vertrekt
zij naar Parijs en vervolgensmet een
nieuwen "pas* naar Berign. DeE ngel sche
'en Belgische militaire overheid zijn in
middels tot de overtuiging gekomen, dat
de vriendin van Bené Austin en de te©?
lemende én schilderende dame op Wight
één' en dezelfde'' persoon zijfo: - Van dat
oogenblik af heet zij in dé rapporten
van de Emgelsche en Belgische -con traspi coi
nage „Mademoiselle Docteur".
Toen 'de wereldoorlog uitbrak, was zij
in Italië. Als een Bóode'Kruis-zuster gaat
z ijnaar'Parijs. Daar" ontmoet zij monsieur
Pissawl, directeur van dé zaak" Meunier et
Cie, speciaal handelend in auto-onderdee-
len. Monsieur Pissard is in werkelijkheid
geen technicus, maar chef van den Duit-
schen spkmnagedienst in Frankrijk,
Van Parijs uit maakt „Mademoiselle Doc
teur" een nog al gevaarlijk uitstapje naar
Compiègne, Charleroi en Maubeuge, waar
reeds de oorlog woedt. Haar reis heeft suc
ces. Met een schat van aanteekeningen reist
zij naar Luik. Twee dagen later nemen
Duitsdhe voorposten haar gevangen; zij is
bij haar landgenooien
Annemarie aks verloofde.
Te Berlijn wordt Annemarie Lesser de
zeer gewaardeerde medewerkster^ van den
dief van den spionnage-dienst Mattnesius.
Terwijl zij daar werkzaam is, -blijven piot-
s'eling de berichten uit de „Centrale" te
Parijs weg. Annemarie gaat over Londen en
Bordeaux naar de Fransdhe hoofdstad. De
bureaux "van Meunier et-'Cie. zijn gesloten.
De heer Pis sand, bang voor ontdekking,
heeft zich van kant gemaakt. „Mademoi
selle Docteur" vindt in den vruchtenhamde-
laar Constantino Coudovanis, een Griek,
een opvolger voor Pissard. Hij neemt de
firma over: de zaak (met Berlijn) marcheert
weer en Annemarie verlooft zich, na aller
lei reizen door Frankrijk, met een onder
geschikten ambtenaar van den Franschen
spionnagediensf. Eens komt deze laat en in
zeer zenuwachtige stemming thuis.
,,Wat is er?" vraagt Annemarie.
Wel, ne hebben bericht gekregen,
dat een gevaarlijke Duitsche spion in Pa
rijs zit. 't Is een vrouw; men noemt haar
„Mademoiselle Docteur". Het heele bureau
is op stelten". Later in den avond vertelt
de man, dat een zekere Coudovanis. een
Griek, op het bureau is gekomen en heeft
aangeboden tegen 100030 francs „Made
moiselle Docteur" uit te leveren. „Nu zullen
.we rust krijgen".
s Nachts on t vangfê Coudo van is van Anne-
.j .li.
y.A-i i britÜllisp.ruLtitab
jSo(ns',zpp meö dM&en^dait gelooven'éen
.Kwestie van 'aanleg:jep: •femlhéfciditiê is-.'
»-MM is'rmhzikaal M/meads het niet. Wie het
wek is/ berust er in, daf anderen het niet
zijn.-. Hetvreemde .en ropr, velen irritante
ym gelOovjgen is echter, dat zij er nooit
in .berusten mogen, anderen ongeloovig-te
weten. -Zij hebben opdpgghj het allen aan
te zeggen. Een, schooje£?torst een klomp
zuiver goud jdoor de .wereld en moet er
een ieder op wijzen, jpeze lieden hebben
UaaM.de gewone.lastigheid- van interessante
of vervelende menschep nog een goddelijke
lastigheid. „Jullie jwilbmliijd maar bekee-
ren. Laat ons toch met rust','. De schooiers
toonen echter hun gotid. Er staat in ge-
scirrevenBe heb u bij uw naam geroepen,
gij zijt Mijn. Goed, goed, voor anderen
wellicht waar; ieder 'zijn overtuiging; ik'
neem het niemand kwidijk, als hij gelooft,
maar mijn aard is anders, Het goud ant
woordt. Os heb u bij jm naam geroepen,
gij zijl Mijn.
Waarachtig, ik héb voor zooiets geen
tijd, ik heb het ook''niet noodig; mijn
leven vs vol. BovendiM) is het misschien
imitatie-goud? "Waarom worden andere deze
schooiers geen meneeresi? Het goud ant
woordt, onverstoord: Ik heb u bij uw naam
geroepen, gij zijt Mijn, Mijn leven zou
zmneioos zijn zonder:dit goud? Nu, wan
neer ge dan hét laatste wilt weten, dim.
maar zinneloos. i
i
„maar gg fesrgeet,
.1 dat men in open, zee
ver van de vejjl'ge kusten 1 1
recht als een man op een recht schip kan
- staan
en onversaagd tot aan. den dood toe
j strijden".
Doch het goud antwoordt: Ik! heb
u Lij uw naam geroepen, gij zijt Mijn.
En gelukkige mensclSi, die de schooiers
vergaten voor de stein van GoJ, om als
hongerige bedelaars te' grijpen en te ont
vangen. F.
neemt haar gevanaeaV'S
.««m. Dju kapitein wpagt:
maoeua^afeijJgL jaa-rden^rolgénffoa-.ifls' w is hét
houd
„Ga morgen vroeg naar het café X. Daar
zult ge iemand onier ontmoeten, die u
voor den dienst 5000D francs zal geven".
Gelijktijdig echter zendt zij een brief aan
het bureau der Fransche cont.arSpionuage
met de mededeeling:
Constantino Coudovanis is een Duitsche
spion. Morgenochtend kunt ge hem in
café X. gevangen nemen. Zijn. verloofde,
die van alles op tï efhoogle is, is verbonden
aan het Variété-theater te Bordeaux
Den volgenden morgen wordt de Griek
gearresteeid .De brief van „Mademoiselle
Docteur" wordt in zijn bezit gevonden De
verdachte legt een volledige bekentenis af
en wordt spoedig daarna gefusilleerd. Maar
Annemarie verdween uit Parijs en dook te
Berlijn weer op.
De schoonmaakster,
fn 191? trad de groote worsteling in een
beslissend stadium. De landen gingen over
tot -het recruteeren van het laatst beschik
bare menschenmateriaal Nauwkeurige in
lichtingen over de gemobiliseerde contin
genten, hun verdeeling, enz., waren op
dat oogenblik van liet grootste belang. Aan
gezien de namen van alle ra Frankrijk
werkende Duitsche spionnen door de ar
restatie van een Duitsohen agent bekend
v, aren geworden, moest de geheele Duit-
scl e spionnen-dienst in Frankrijk opnieuw
georganiseerd worden. Annemarie Lesser
besluit weer naar Parijs te gaan. Zij slaagt
er n als schoonmaakster in het bureau
van de Fransche Contra-spionnage, rue St.
Franpois 3, te worden aangesteld en ver
dwijnt op een gunstig oogenblik met het
deel van het dossiei, dat zij noodig heeft
en bereikt langs een omweg weer Ber
lijn, waar de officieel© aanteekeningen hoog
op prijs woTden gesteld.
Do Spaansche Roode Krnis-
expeditie.
Haar taak is nog niet ten einde. In
den z-omer van 1918 wenschte de Duit
sche Generale Staf inlichtingen te heb
ben over de sterkte van de in Frankrijk
gelande Amerikaansche troepen. Ia de hoo-
gc knngjen te Barcelona duikt op een
goeden dag de mooie vrouw van een
Zuid-Amerikaanscben groot-grondbezitter op
en bepleit met alle kracht het uitzen
den van een Spaan sche Roode Kruis-ex-
peditie naar Frankrijk. Dit geluikt na eeni
ge diplomatieke bemoeiingen en de Zuid
Amerikaansche vertrekt "met haar Spaan-
sche kennissen naar het Fransche oor-
logclerrein. Tientallen hospitalen worden
bezocht en verrijkt met medicijnen en le
vensmiddelen. De dames wedijveren, met
elkaar in toewijding en in de zorg voor
de verpleegden.
Herkend.
In een hospitaal aan den rand van
een bosch komen tegen het vallen -ran
den avond tal van gewonden binnen. De
Spaansche Roode Kruls'-dames staan met
alle kracht de artsen bij. Een jong offi
cier wordt binnengedragen. Zijn beide bee-
nen zijn doorschoten en moeten geampu-
Mede doordat de zenuwen gekalmeerd en
de geest helder bleef-door het gebruik van
H ij it tia rd t' Ze nwwtab letten.
ZenuwstillendZenuwsterkend
Buisje 75 ct. Bij Apothekers en Drogisten.
teerd Worden. Hij verzoekt om een siga
ret en de Zuid-Amerikaansche haast zich
hem die te geven. Op eenmaal betrekt
het gezicht van den gewonde, hij gesticu
leert hevig met zijn armen en schreeuwt:
„Kameraden, dat is een Duitsche spion,
De officier wijstnaar -de Amerikaan
sche
Die daar!"
- Je hebt hallucinaties, mijn beste, ant
woordt de vrouw kaJm. Ik ben een Zuid-
Amerikaansche en behoor tot de Spaansche
missie,
.Maar de verwonde geeft geen kamp, blijft
haar beschuldigen.
„Je liegt! Je liegt! Je bent een spion. En
je kent me. Ik ben ftené Austin en jij de
spion uit Luik!"
Als je dan zoo zeker bent van je
zaak, zegt de kapitein, "dan...
En hij geeft last de vrouw te arrestoeren.
Doch voordat de poilus het bevel kunnen
uitvoeren, trekt de Zuid-Amerikaansche oen
revolver uit haar zak, schiet den naastbij
staanden soldaat neer, holt de tent uit
Er is algemeen© consternatie: men snelt
haar achterna, maar zij slaagt er in tus-
schen de bootnen door een bosch te be
reiken en vandaar de Duitsche linie. Hier
wordt zij gevat; zij legitimeert zich, wordt
naar een stafofficier gebracht en „Made
moiselle Docteur" want deze is de zoo
genaamde Zuid-Amerikaansche wordt
per vliegmachine naar het hoofdkwartier
vervoerd, waar zij hare inlichtingen in
alle rust kan geven en toelichten.
Het einde.
Ddt was de laatste periode van haar ar
beid in den dienst der Duitsche spiomiage.
Korten tijd later was de oorlog uit. Zij
werd toen opgenomen als verpleegde in
een Zwitserech sanatorium, verslaafd aan
morphine en cocaïne, die zij in groote
hoeveelheden had gebruikt gedurende den
tijd harer gevaarlijke opdrachten. Haai* ge
zondheid was geknakt Aan den geweer
kogel van het straffend krijgsrecht of aan
den strop was zij ontkomen. In het hospi
taal vond „Mademoiselle Docteur" haar
tragisch einde.
Haar geschiedenis is slechts een enkele
pagina uit het boek der ellende van den
"oorlog. Zij is een der afschuwelijke, on
vermijdelijke consequenties van «en oor
log op leven en doodl tusschen do volken.
En zij zal herhaald worden, ettelijke, on
telbare malen, zoo met het begrip oorlog
niet voor goed wordt afgerekend'. Naar
zulk, een afrekening ziet hot er in de we
reld niet uit. Er schijnt een onverdelgbare
waanzin te zijn, We noemen dien machts
wellust. De eenige hoop £s, dat de machts
wellust tegenover zich moge vinden een
macht even. groot of nog grooter, die de
heide partijen tot voorzichtigheid en tot
vrede dwingt. DM is een droevige hoop;
men zon hoog er motieven kunnen en wil
len aanvoeren, voor - hot trekken der wape
nen;' maar deze hebben in de wereld van
nu niet veel kans gehoord en begrepen
te worden.
At' L ROTHENIÜS BROUWER.
De saltan van Marokko werd ter gelegen herd van zijn bezoek; urn Parijs op het
Elysée door president Lebrnn ontvangen. Een eerewaeht stond voor het gebouw
opgesteld.
Op den terugweg naar huis. De koning De Oude Kerk te Delft in de steigers,
van Engeland tijdens een partij dektennis <iv® behoeve van de op handen zijnde
aan boord van de „Empress of Britain", mUurltit vgn dcB Jln" té Drift
welk spel de koning op den tocht over
den Oceaan na zijn bezoek aan Canada ^4nSs 8®heelc Westzijde van de kerk
veelvuldig beoelende. een steiger geplaatst.
Capitol.
„Mannen met vleugcis" is, zuoals de
titel van de film al doet vermoeden, een
verhaal van twee vooruitstrevende jon
gens, die reeds op jeugdigen leeftijd hun
hart aan de vliegerij verpand hadden. In
hun jongensjaren begon men pas vliegtui
gen te bouwen. Bij een poging om met
ern door hem zelf gebouwd vliegtuig lucht
te kiezen, zien de beide jongens de vader
van hun vriendinnetje omkomen. Dit schrikt
hun niet af Integendeel, eenmaal ouder
geworden, gaan zij zelf een vliegtuig bou
wen en zij nemen dienst m het leger.
Dif gedeelte uit deze geheel m kleuren
opgenomen film is wel zeer spannend.
Na uit den oorlog teruggekeerd te zijn,
richten zij een fabriek op, en zij werken,
steeds met hulp van hun jeugdvriendin
netje, die inmiddels de echtgenoot© van
een hunner is geworden, voort aan de
wikkeling van den vliegtuigbouw. Hun fa
briek verkrijgt een wereldnaam. Helaas,
moet een der mannen weer dienst ne
men in het leger en dit zal zijn laatste
vliK'h1 zijn, die een roemrijke vliegers
loopbaan afsluit. De feestmaaltijd, die ge
geven wordt ter herdenking van het zoo
veel jarig be«taan der fabriek, mocht hij
niet meer meemaken. Ilij wordt door zijn
vrouw en zijn trouwen vriend bij die
gelegenheid herdacht als de pionier voor
de luchtvaart. De hoofdrollen worden ver
vuld door Fred Mac Murray, Ray Millaud
en Louise Campbell.
Na de pauze wordt vertoond „Parijs
op Je Huwelijksreis", met Franciska Gaal
en Bing Crosby in de hoofdrollen. De film
is nogal onsamenhangend.
De Doelcn-Lumière,
John Case, een jong veelbelovend za
kenman, leert op een vaeantiereis Julia
Seton kennen, die later een millionnairs-
dochter blijkt te zijn.
Haar vader, die slechts één motto kent:
„to make money", wordt met veel moeite
door haar overgehaald' zijn toestemming
te geven „lot een verloving.
Maax 'al spoedig Wijkt, dat John Case
ideeën, heeft, die niet stronken met die
van Julia, die evenals haar vader zeker
heid en een onbewogen rustig leven ver
langt. John wil echter geen zekerheid. Hip
verlangt naar vrijheid. Hij wil „leven".
In Linda en Ned; een broer en zuster
van zijn verloofde, vindt hij gelijk ge
stemde zielen. Vooral Linda, voor wie
hij een groote sympathie gaat koesteren,
kan zich niet schikken in dat weefsel van
geld, conventies en tradities.
Tusschen Julia en John rijizon onver-
mijdeijjk conflicten. Linda, die van hem
is gaan houden, stelt alles in het werk,
om een breuk te voorkomen.
Het mag echter niet balen. Hij heeft de
vnjheia'' te lief en verbreekt de banden,
tot opluchting van Julia en haar vader
en gaat alléén bp reis. Linda reist, on-"
dunks de protesten van vader en zuster,
Jofcn achterna en twee menseben, die bjj
elkaar passen, vinden hun weg naar het
.gelik.
Cary Grant speelt de rol van John Case
vlot en mannebjk. Katherine Hepburn valt
niet zoozeer op door uiterlijke schoon
heid, dan wel door de geestige en char
mante wijze, waarop zij haar rol van
Linda vervult.
De tweede hoofdfilm: Kinderen uiit oen
gezin, speelt in de Eizas na den wereld
oorlog. Een boerengezin, door den oor
log uit elkaar gerukt, wordt, als de wa
penstilstand gesloten is, hereen.igd. Alleen
de moeder en een zoon zijn gestorven.
De oorlog heeft echter zoo'n groote kloof
te weeg gebracht, tusschen het gedachten-
ieven van den ouden vader en zijn zoons,
dat het gezin weer als een zeepbel uit
elkaar spat. De oude vader blijft achter
met zijn dochter Fram-oise, die een hu
welijk met een majoor, die zij lief gekre
gen heeft, om zijnentwil afwijst. Het is
haar offer, dat tenslotte het gezin weer
bij elkaar brengt. In deze film vallen bi
zonder op Francois© Rosay, door haar rust
en eenvoud, en Dita Parlo, als een Duit
sche verpleegster, die de vrouw wordt
van Emile, een van de zoons, een Fransdhë
man...
Prinses ontvangt de zosters
Lane op bezoek.
De „Vier dochters" is een van de laatste
Amerikaansche films ,die liet faiinii iele ven
behandelde. Dit genre is thans zeer geliefd.
De zusters Lane, bijgestaan door Gal© Page,
spelen de vier zusters in het drukke gezin,
waarvan Claude Rams, de verstrooid® en
onverschillige 1 eeraar de vader is. May:
Robson vervult een prachtige moederrol.
In de tweede hofdtiim, „Welkom vreem
deling", sjielen Dick Powell, Pat O'Brien
en Pri sciila Lane de hoofdrollen.
„De zoon van den sjeik"
Scala.
Rudolf Valentino, de veelbowondeidie, dé
haxtenveroveraar par excellence, eens de
grootste ster aan het filmfirmament, ge
storven op het toppunt van zijn roem,
deze man is herboren en ,komt in Scala
terug in een van zijn béste films „De zoon
van den sjeik". Er is een nieuw® verste
gemaakt van deze oude film, dié ongeveer
twaalf jaar geleden furore maakte.
Men kan er voorts de „vamp" Vilma
Banky in bewonderen en tenslotte dén
bekenden Karl Dane, later beroemd ge
worden als de spuwer in dé „Groote Pa
rade".
»EB
ZATERDAG 24 JUNI 1839. No. 22284.
s - -t« w %9^r S
'ra >'4"ï£ *4
&^>SÏ
i
l+t*
I
£f
i i
■jspipn
