Waarnemingen bij vogels
De maand der jonge vogels. Bescherming
van broed. Gastvrijheid van houders van
tuinen. De taak van vogefhouders. De ge
heimzinnige.
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Rechtszaken
Hardhandige weesvader
Fümnieuws
Rijksminister Funk bezoekt ons
land
rSi
'Zooals de Meimaand! de maand! is van
jnestbouw en eieren is Juni de maand!,
•waarin de jonge vogeis geboren worden"
Overal waar men komt ontmoet men
angstige vogeiouders, die dikwijls hun
eigen leven in de waagschaal stellen om
dat van lum jongen te redden.
Simulanten,
Er zijn vogels, die z.g. vleugellamheid
simuleeren en daardoor hun belagers uit
de omgeving van hun nest of jongen weten
te lokken. Zulks is b.v. heel sterk met de
kluut, de sierlijke witte vogel met zwart
omrande vleugels, zwarten kop en naar
omhoog gebogen snavel. Zoodra we in
de buurt van zijn nest verschijnen, gaat
hij op de vleugels, laat zich bijna vlak
voor onze voeten neerploffen en loopt,
kruipt zelfs haast, met écn of beide vleu
gels over het strand sleepend precies in
de richting, waar het nest niet ligt. On
derwijl roept hij aanhoudend: „kuut-kuut-
kuut". Zoodoende kan hij een oningewijde
prachtig van nest of jongen weglokten
Dezelfde tactiek passen ook de bontbek
en straadplevieren toe en bij de zangvogels
is de rietgors een echte bolleboos in het
„voor den gek houden".
Overigens hebben bijna alle vogels wel
de een of andere manier om hun jongen
te beschermen en om indringers op een
dwaalspoor te brengen.
Als we b.v. in het weiiand een kievit
met jongen zien loopen, begint een der
vogels bij onze naderingen middellijk alarm
te slaan; de jongendrukken zich, zooals
dat heet, en al weet je precies de plek,
waar ze zich moeten bevinden, dan is het
nog een heele toer oin de diertjes te vin
den. Soms lukt het heelemaal niet. Vooral
tegenover roofvogels, kraaien en meeuwen
is dit een prachtig beschermingsmiddel,
en daar de jongen zich absoluut niet ver
roeren zoolang ze geen orders daartoe van
hun ouders ontvangen, moeten ze uit de
lucht heelemaal niet te zien zijn.
Dubbel bedreigd.
Dat wil natuurlijk nog heelemaal niet
zeggen, dat er geen jonge vogels gekaapt
worden en het hangt ook veel van den
aard van een bepaalden vogel af of hun
jongen tot volwassen vogels opgroeien of
niet.,üen_Jvievitenjong heeft b.v. veel mear
kans om er het leven af te brengen dan
een jong eendje, dat in het water a.h.w.
door gevaren omringd is. Gevaren uit de
lucht en gevaren in het water, resp. roo-
vende vogels (wat tusschen haakjes niet
hetzelfde is als roofvogels) en roovende
snoeken en ratten.
De zangvogels komen er over het alge
meen heel wat genadiger af, dank zij het
beschutlende loover, waarin zij zich meest
al ophouden. Intusschen hebben deze zan
gers weer andere belagers, zooals eek
hoorns, gaaien, marters en een enkel© sper
wer, terwijl stadsbossehen dikwijls weer
door andere liefhebbers van vogelbout on
veilig worden gemaakt. (Zie artikel vorige
maand).
Merels en lijslcrs ia 't bosch.
Desondanks en ook ondanks het uitha
len van nesten, kunnen we met genoegen
vaststellen, dat er toch nog jonge merels
en lijsters met hun ouders door ons bosch
zwerven". Dat dit voor een overgroot deel
is te danken aan de gastvrijheid in dit
opzicht van de houders van tuinen is- een
zaak, die zeker is.
Behalve lijster en merel hebben ook
kool- en pimpelmees reeds uitgevlogen
jongen en half Juni zag ik al een paar
grauwe vliegenvangers met hun jongen
op jacht. Dat was een vermakelijk ge
zicht. Een stuk of acht vliegenvangers met
inbegrip der ouden, ieder op een paaltje
zittend, hielden opruiming onder voorbij
vliegende vliegen en muggen. Ieder oogen-
blik steeg een vogel op, vervolgens hoor
de je de beide snavelhelfbeai op elkaar
klappen en bijna onmiddellijk daarop zat
het beestje weer op zijn oude plaatsje.
Uiteraard grepen de jonge exemplaren nog
al eens mis, doch dan werden ze spoedig
daarna door een der ouders schadeloos ge
steld, want die missen zoo goed' als nooit.
Het eerste broed spreeuwen kan reed's
in dubbelen zin op eigen wieken drijven
en hun ouders zijn thans weer aan een
tweede legsel bezig, dat tusschen haakjes,
altijd kleiner is dan het eerste.
Zes spechten in écn boom.
Het mooiste wat ik in dit opzicht in
het bosch heb gezien is een paar spechten
met hun jongen, vier in getal.
Het was in de laatste week van Juni.
Nu hadden we reeds lang op onze spech
ten gelet, want we wisten precies in wel
ken boom ze hun nest hadden gemaakt;
zoodoende hebben we ze gemakkelijk kun
nen observeeren. Zondag j.l, was het bij
dien boom een drukte van belang; de
oude vogels riepen luidruchtig, zoodat we
haast met zekerheid konden zeggen, dat die
jongen zouden uitvliegen of liever uitloo-
pen. En inderdaad', we bleken juist op tijd
te zijn om getuige te zijn van het gewich
tige oogenblik, waarop de jonge spechten
voor het eerst zouden kennis maken met
deze booze wereld'.
Nummer een kwam eerst do zaak op
nemen door van het veilige nest uit eens
maar buiten te kijken. Aanvankelijk lokte
het hem weinig aan, want even spoedig
aid hij gekomen was, was lirj ook weer
verdwenen. Weldra kwam er weer een
spechtenkop voor het vlieggat (of het de
zelfde was kan ik natuurlijk niet zeggen)
en ai heel gauw zat hij tegen den boom
stam geklemd alsof lnj nooit anders had
gedaan. Na verloop van tijd' kwamen er
nog drie exemplaren te voorschijn en nu
waren we getuige van het zeldzame feit,
dat. zes spechten bij elkaar in en tegen
één hoorn zaten. Het was een zeldzaam
fijn gezicht.
Dezer dagen werd mij een doode specht
Üiuis. bezorgd, een mannetje, dat waar
schijnlijk hier of daar tegen aan was ge
vlogen en zoodoende het leven erbij inge
schoten had. Op deze wijze kon ik eens
goed zien hoe mooi zoo'n specht eigenlijk
is. De grootte viel ook wel mee; ik vind,
dat hij iets grooter is dan een spreeuw.
In tegenstelling met andere vogels zijn de
staartpennen bizonder stevig, beigeen hem
uiteraard uitstekend te pas komt.
Met de jongen van de verschillende in
secteneters, zooals tjiftjaf, fitis, spotvogel
en tuihfluiter gaat het nog niet erg vlot.
Ik heb er tot dusver nog slechts enkele
gehoord, doch daar deze vogels over het
algemeen veiliger broeden dan merels en
dergelijke, vermoed' ik, dat de volgende
maand alle jonge spitsbekjes tegelijk te
voorschijn zullen komen.
Overigens zingen alle vogels nog naar
hartelust, zoodat we nog kunnen genieten
van het gezang der vogeis.
De koekoek.
Ook den koekoek kunnen we iederen dag
nog hooren, ofschoon we daarvoor wel
wat meer aan den buitenkant der stad
moeten zijn dan vorige jaren.
Ongetwijfeld zullen zaj in ons bosch wel
hier en daar htm eieren in de nesten van
andere vogels gedeponeerd' hebben. De
maand Juli is daarvoor de geschikste
want het is werkelijk zoo, zooals het oude
rijmpje zegt:
fn Mei leggen alle vogels een ei,
Behalve de koekoek en de spriet,
""die" leggen in de Meimaand niet.
ZATERDAG 1 JULI 1939. Ne. 22210.
Mocht een lezer derhalve zoo'n groote
slokop in een nestje in of bij zijn tuin heb
ben, dan houd' ik mij voor xaededeelingen
dienaangaande ten zeerete aanbevolen.
Omstreeks half Juli is het weer met den
koekoeksroep voor een jaar gedaan. Ver
leden jaar hebben we het het laatst ge
hoord op 19 Juli en ik ben benieuwd', wel
ken datum het dit jaar zal zijn. Veel zal
het wel niet verschillen met het vorig
jaar.
Zooals men weet deponeert do koekoek
zijn ei bij voorkeur in de nesten van in-
secteneters, zooals roodstaartjes, grasmus-
schen, e.d. De oorspronkelijke eieren of
jongen worden door de jonge koekoek zon
der pardon over boord gegooid'. Deson
danks voeren de pleegouders den grooten
liongerhals, die steeds maar om voedsel
roept, met ontroerende trouw. Als men
nagaat, dat een koekoek van drie weken
oud eenige malen grooter is dan zijn
beide verzorgers, dan kan men wel uit
rekenen, dat de arme dieren zich van dien
vroegen morgen tot den laten avond moe
ten afjakkeren om den grooten schreeuwer
den mond te kunnen stbppen. Het gebeurt
zelfs wel, dat de diertjes er ten slotte
zelf het leven bij inschieten.
Ondanks dit alles, zouden we toch niet
den geheimzinnigen kojekoek graag willen
missen, want hij is en) blij ft de gunsteling
van iedereen. DE JONG.
Tot een geldboete veroordeeld.
De weesvader van het Joodsclie wees
huis aan de Mathenesserlaan te Rotterdam,
Sk.. is gisteren^ door de rechtbank te Rot
terdam tot een boete van f100 subs. 10
dagen hechtenis veroordeeld wegens mis
handeling. De rechtbank legde hem daar
bij een voorwaardelijke gevangenisstraf van
twee maanden op. S. K. had in de jaren
1935, 1936, 1937 en 1938 verschillende
onder zijn toezicht slaande kinderen uit
het weeshuis met een zweep ef met de
hand mishandeld. Zooals op de zitting
bleek, had hij enkele kinderen zoo hevig
bij het oor gegrepen, dat het gedeeltelijk
inscheurue. Verschillende kinderen legden
voor nem bezwarende verklaringen J af,
waarbij Sk. evenwel steeds ontkende, wel
gaf hij toe de kinderen wel a m den
lijve gestraft te hebben. Thans heeft de
rechtbank duidelijk laten merken hoe zij
over ..dezen hardiiapdigen_., „weesvader"
denkt.
De tentoonstelling ,,Het Leger" is in de Houtrusthallen te Den Haag geopend. Een
overzicht van de expositie, waarop de meest moderne militaire bewapening te bezich
tigen is.
Snelheids-impressie bij de training voor de TT-raees op het circuit van Drente. Eea
der rijders.in actie. Reeds „bij de training werden zeer hooge snelheden genoteerd.
„De Citadel"
Een nieuw meesterwerk van
King "Vidor in Capitol.
King Vidor is voor >ons steeds geweest
een van de eerlijkste en sympathiekste
herscheppers van de harde realiteit en het
alle dags-leven van de „gewone" men-
schen. Hij heeft zich nooit probeeren te
voorzien van het aureool van een zede-
prediker, hij is steeds gebleven wat hij
was, een man, die zwoer hij het instru
ment van de film om de dramatiek van
het levenslot en zijn zuiversten vorm uit
te beelden.
Hij schiep „Hallelujah" en het werd een
jubelzang van den negerziel, die soms
klaagde en schrijnde; hij maakte „The
Crowd" niet een film van de menigte, maar
van slechts twee menschen in die menig
te, die eigenlijk niets bizonders beleven;
hij maakte „Our daily bread", waarin mis
schien een zweem van een strekking ge
zien zou kunnen worden in de richting
van: terug naar de natuur 1
Als men zulke herinneringen heeft van
een regisseur, is de verwachting van het
geen hij gemaakt zou hebben van ©en
boek als -Oronin's „De Citadel" niet ge
ring. Maar King Vidor is er de man niet
naar om teleur te stellen. Afgezien van
de sciiier onontkoombare literaire sfeer
met zijn onderscheidene over de film ver
deelde dramatische hoogtepunten, is d'e
film wederom een meesterwerk geworden
een sterk stuk werk van bizoudere allure,
wederom een rustige, beheerscht© en scherp
omlijnde, nooit overdreven teekening van
het leven met al zijn kanten, wederom
een waarachtig, eerlijk beeld van een men
schenleven in zijn omgeving. Nergens over
schrijdt Vidor de grenzen van d'e filtniebe
aesthetica, of bet moest zijn aan het slot,
waar hij de jonge dokter Manson al zijn
herwonnen idealisme laat uitschreeuwen
voor het medisch tribunaal, dat hem ter
verantwoording geroepen heeft, wegens het
assisteeren hij een operatie door oen Ame-
rikaanschen specialist, die geen dokters
hui heeft. Daar is misschien een teveel
aan woorden en een te weinig aan beeld',
zooals het in de rest van d'eze zeer lange
film juist andersom was, en waarom het
contrast zoo sterk op valt.
De rest van de film is een .aaneenschake
ling van rijke beelden, die in een rake mon
tage zijn aaneengeschakeld. Het dorpje Blase-
nelly is hevig ontroerend geschetst in zijn
materieel© en geestelijke naaktheid, maar
overdreven heeft .Vidor niet. Evenmin in
Robert Donat in
zijn rol van dr.
Manson
Rosalind Russell
en Robert Donat
in „De Citadel"
zijn teekening van het mijnwerkers stadje
Aberalaw, waar dokter Manson, bijgestaan
door zijn vrouw Christine, ontdekt, dat de
venaderlijke hoest veroorzaakt wordt door
het kolenstof van de mijnen. Maar zijn
idealistisch arbeid wordt vergu sd door
de met-begrijpende arbeiders, die zijn la
boratorium verwoesten. 1 1
Maar even saherp b.'ijft de omlijning ais
Manson mode-dokter geworden is in Lon
den en zich voor zijn diensten grof laat
betaien. In Londen duikt dan weer een
van die pracihtfiguren op, zooals Vidor
alleen kan scheppen, de vroeger© vriend
van Manson, de practisdlie idealist Benny
die de riolen van Biaenelly in de lucht
liet vliegen om de typihus uit te roeien.
Denny vindt zijn vriend terug a'.s een rijke,
onontvankelijke poen, bedrinkt zioh uit te
leurstelling en raakt onder een auto. De
operatie, verricht door een van Mansons
collega's, mislukt en dan gaan zijn oogen
open. Hij zet in den geest van Denny zijn
werk ais dokter voort,
Manson is levend geworden in de persoon
van Robert Donat, den acteur uit „Tllie
ghost goes West" en ,,The mystery of the
thirteen nine steps"; met Manson leverde
Donat wel zijn beste creatie.
Rosalind Russell speelde Christine, zijn
vrouw, fijn en toclli sterk in uitbeelding
van de begrijpende en helpend© echtgenoot©
Dr. Denny werd gespeeld door Ralpih
Richardson, notabene een bekende Engel-
sche Shakespeare-vertolker, hard en waar
achtig in zijn spel.
Maar een reeks van andere mensclhen op
de juiste plaatsen en wat een prachtig
gekozen extra's vult deze film verder en
heeft haar helpen maken tot een waardig
exempel van Vidors, kunst, dat nu zoo
maar midden in hei zomerseizoen onze
aandacht komt vragen.
Hoofdpijn, Kiespijn. nelpeifhifS
altijd een poeder oï cachet van Mijnhardt.
Mijnhardt's Poeders per stuk Set. Doos 45 ct.
Cachets, genaamd „Mijnhardtjes" 2st. 10 ct.
Doos 50 ct.
BINNENLAND
Besprekingen met minister
Sleenberglic en «en bezoek aan
de Nederlandscbe Bank,
De Duitsche rijksminister van economi
sche zaken, dr. Funk, zal 5 Juli a.s. een
bezoek aan Nederland brengen in antwoord!
op het bezoek' van minister Sleenberg'ne
aan Duilscliland.
Het progiamma van hot bezoek van mi
nister Funk is als volgt samengesteld:
Op Woensdag 5 Juli a.s. zal dr. Funk!
in den loop van den ochtend' te 's-Graven-
hage arnveeren. Hij zal vergezeld zijn van
ministeria'dirigent Scüilotteier van 'tReichs
wirtschafls ministerium, van ptessere-
ferent obenegïerungsral Reohenberg, en zijn
adjudant dr. SchWedler. Na verschillende
bezoeken te hebben afgelegd, zal de mi
nister de lunch gebruiken bij den Duitschen
gezant, graaf J. von Zeok-Burkersroda. Des
avonds zal de minister van economische
zaken ,mr. M. P. L. Steenberghe een diner
aanbieden ter eere.van minister Funk.
Op Donderdag 6 Juli zal dr. Funk een
bezoek brengen aan de Zuiderzeewerken.
Des avonds biedt Hr. Ms. gezant te Berlijn,
jhr. Van Haersma de With, op zijn buiten
te Nijkerk, een soirée aan.
Op Vrijdag 7 Juli brengt dr. Funk, die
president is van de Deutsche Reichsbank,
een bezoek aan president en directeuren
van de Nederlandscbe Rank te Amsterdam,
Prins Bomhard vermoedelijk deelnemer aan
de proeftocht van de Oranje.
In antwoord' op een telegrafischon ge-
lukwensch, welke den Prins ter gelegen
heid van Zijn verjaardag van boord van
de Oranje werd' gezonden, heeft de Prins
in Zijn danktelegram de hoop uitgespro
ken, dat Hij in dé gelegenheid zal zijn op
15 Juli a.s. d'e officieel© proeftocht van.'
het schip mede te maken.
De post voor de grenstroepen
Voortaan met volledig adres.
Vandaag is de veldpost opgeheven. Ten
einde vertraging in de bestelling te voor
komen, wordt er nogmaals aan herinnerd,
dat op correspondentie voor militairen van.'
der-grenstroepen de aanduiding veldpost
niet meer moet worden gebruikt, maar dat-,
een volledig adres met aanduiding vaa-c-
de plaats van bestemming op deze corres
pondentie moet worden geplaatst.
Ml
Mgfl
toHits
DER
i
ïsm
i,OÊ
O-Tjii
t >rf|
Vf I
