'vSyëi
Woensdag 2 ^uguslue 1939
EERSTE BLAD
Grensincident in Middeh-Europa
12237
Italië
Engeland
II
Vereenigde Staten
Palestina
92ste Jaargang.
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE. HAVEN), TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Schietpartij in Oostelijk Sjowakijetüsschen
Hongaren enRoemenen.- Geschil over de
grensrivier dé:/I-hejss/L-- r
In een te Boekarest gepubliceerd officieel
communiqué wordt ;jmeMing .gemaakt van
*r
een ernstig incident aan die. grens van
Roemenië en Hongarije. .^Gisternacht'zijn
voortdurend schoten' -gelost tussphen de'
Roemecnsolio en de --Hóngaarsclie gféns
vflaoht te Teceulmic op den Roemeenscheu
oever van de llhéissj -die de; grens 'vormt
tusschen Roemenie en Sub;Karpathisch Rus
land, liet oostelijk!© deel van Slowakije,
dat Shans tot Hongarije behoort. Volgens
deze officieele lezing zouden Hongaarsdhe
vlotten op aianstiahling van de Ilongaar-
sohe autoriteiten gisternacht hun pogingen
hernieuwd hebben om de Tissai te bevaren,
ondanks het verbod dat de Roemeensche
autoriteiten terstond na de Hongaarscbe
bezetting van Sub-Karpatfiisch Rusland had
den uitgevaardigd'. Ctp de sommaties van de
Roemeensche grenswacht bleven de Hon
gaarsche vlotten doorvaren, beschermd
door het geweervuur der Hongaarsche grens
wachten. De schietpartij duurde, aldus het
communiqué, tot 6 uur 's morgens, doch
er is geen melding gemaakt ^van- het aantal
steohtoffers.
De Hongaarsche lezing van het
v grensincident.
Het Hongaarse he Telegraaf Agentschap
meldt het volgende: Vannacht heeft zich
opnieuw een Roemeensch-Hongaiarsch grens
incident voorgectaaip_ Een, Hongaarschq
grenswacht weid hierbij gewond. "Tot - 7
uur 's morgens hebben Roemeensche solda
ten met hun geweren en machinegeweren,
geschoten in de richting van-Tosco,- een
plaatsje, waar zich de Ilongaarsche.-Brugge-,
wiacilit bevindt. Genoemd agentschap voegt
hieraan toe, dat de Roemenen een batterij
Welke gericht is op het dorp Tesco, hebben
opgesteld.
Roemenië breekt sebeepvaart-
onderhandelingen met Honga
rije af.
Roemenië heeft de onderhandelingen
die te Sinaja met een Hongaarsdhe de-
legatie werden gevoerd en ihiet tot stand'
komen van een nieuw verdrag voor de
riviervaart ten doel hadden, afgebroken
in verband met de schietpartij tusschen
Roemeenschie en Hongaarsche grens
wacht aan weerszijden van de Theiss
Het incident van gisternacht is het laat
ste van een serie grensincidenten, d'ie
zich hebben voorgedaan, sedert Hongarije
Sub-Rarpatihisch Rusland bezet heeft. Sinds
dien is de scheepvaart op de Boven-Theiss
gestaakt in -afwachting van een nieuwe
regeling, die de oude overeenkomst met
TsjeohO'Slow&jkijo - moet vervangen.
In een semi-officieele Roemeensche ver
klaring -over hot laatste grensincident wordt
gezegd, dat de Hongaarsche autoriteiten,
.door de vlotters aan te moedigen de Theiss
le bevaren, de geheele verantwoordelijk
heid' voor het incident dragen. Tien dagen
geleden heeft de Hongaarsche ^regoering
verzocht onderhandelingen over een nieuw
scheepvaart verdrag te openen. De Roe
meensche regeermg stemde daarin toe en
Hongarije erkende, dat op de boven-Theiss
niet gevaren kon worden, zoolang er geen
overeenkomst was gesloten. Het feit, dat
de plaatselijke autoriteiten dezen stand
van zaken niet hebben erkend', heeft de
Roemeensche regeering, aldus de verkla
ring, genood'zaakt de onderhandelinegn. af
-te breken, tot de Hongaarsche regeering
de noodïge maatregelen zal hebben geno
men om een einde te maken aan de on
wettige scheepvaart en daarmede aan de
betreurenswaardige grensincidenten.
Stappen der 'Hongaarsche re
geering bij de Roemeensche.
Het Hongaarsche telegraaf agentschap be
richt, dat de Hongaarsohe regeering bij
de regeering van Roemenië stappen heeft
gedaan om haar verwonderingte kennen
te geven over de grensincidenten bij het
dorp Tescoe.
De Hongaarsche regeering heeft voor
gesteld een gemengde militaire commissie
ter -plaatse een. onderzoektedoèn ins'.ël-
1 en 'naar. de verantwoordelijkheid .en tot
het 'herstellen van -den normalen toestand'
in het dal van de Theiss.
Oüitschiand wil accoord met
-Hongarije/.
Zou Slowakije"-als'.rüil aan- -'
'- - Bieden.'
Volgens"een bericht .'uit .Londen in de
,:,Fi^io"....zu>n ,een; groot;aantal Duibdie
agenten, binnen zijn gedrongen ;in SI ovvakije
•wjelk gebied'iDuitsdiland' pW:tisch con-
trolei^rt. --Siaitschliand!' zou het plan hebben,
Hongarije biet Slowaaksche'grondgebiêd1 aan
te 'iriedén' in Tuil voor' een 'accoord', dat
tot de alisolute controle van Duitscldand!
óvér Hongarije zou leiden. Op grond van
dit; accoord'.'zouden de Duitsche troepen
zich vrijelijk in Hongarije kunnen bewegen,
tot aan de grenzen van Roemenië toe. De
strategische beteekenis van zulk een ope
ratie is gemakkelijk in te zien. Zij zou teD
doel hebben, iedere mogelijk© hulpverlee
ning door Roemenië aan Polen en iederen
opstand in Hongarije te verhinderen. Zij
zou vooral aan de Diuitsche troepen de
grootste beweeglplrheid' geven.
De strijd in China
Japansche treepen uit Midtlen-
China terngelrokkcn.
•Reuter meldt uit Tsjöèrigking:
De terugtrekking op groote "schaal van'
Japansche troépen uit -Midden-Ghina, in
het bizonder uit liet-dal vau den Yaugfse,
geeft in. Ghineesche kringea aanleiding tot
gissingen. - v
■Ook wordt een veelbeteekenend' iets. gé-
noeiod, dat de Japajineezen onlangs sléchts
weinig viiegtriigen hebben laten deelhéhièn-
pap/nachtelijke -aaTrvralleir-op^Tsjoeiigkir^-,'
in" plaats van de_gebruikelijke aanvallen
overaa'gV'~ waarbij een groot aantal vlieg
tuigen-betrokken was.
Een.-woordvoerder van het Ghineesche
leger-verklaart, dat de; -Tapanneezen met
hun .actie in het Z.W. deel van de pro
vincie Honan beoogen hun' terugtocht in
Midden-GJiina te dekken.
Onlangs zijn twee Japansche divisies naar
het gebied van den Yangtse bij Poekau,
tegenover Nanking, gezonden,, naar men
gelooft naar Mandsjóèkwo, zijn doorge
reisd. Déze troepen hebben de beschikking
'over zwaar geschut.
•Ook wordt volgens den woordvoerder
melding gemaakt van belangrijke troepen
bewegingen naar Zuid-Ghina. Deze troe
penbewegingen zouden ten nauwste ver
band kunnen houden met den gespannen
internationalen toestand.
Hevige regens hebben de operaties' in
Z.O. China tot stilsland gebracht. Het
schijnt, dat de Ghineesche aanvallen 'op
de Japansche flanken er succesrijk zijn
geweest en de Japansche pogingen de Ghi
neesche strijdkrachten in de bergen van
Taihong hebben doen mislukken.
Spanje
Militaire samenwerking met as-
mogendheden.
Het schijnt, dat de samenwerking van
Spanje met de as-mogendlbeden op militair
gebied een uitgemaakte 'zaak is, te ooTdee
l'en altibans naar een zoo juist uitgegeven
communiqué, waarin gezegd wordt, dat na
afloop der vlootmaneuvres aan -board van
den kruiser Poliai een gemeenschappelijke
•bijeenkomst zat 'worden gelhouden van de
general!© staven van Italië Duitscliland en
Spanje.- Deze meening wordt nog versterkt
door het feit, dat een Spaansche militaire
missie onder leiding van generaal Santibiez
Gonzalez aan de zijde van den Italiaan-
schen generalen staf en een Duitsche missie
de groote manoeuvres volgt, welke van
nacht zijn aangevangen.
Commandant der Gnardia- Civile vermoord.
Een bende „roodten" heeft op drie K.M.
van Talavera, het vuur geopend op dé
auto van den commandant der Guardia
Civil, Isaac Gabordon, inspecteur der mi
litaire politje Madrid'. Deze werd evenals
zijn chauffeur gedood'. De aanvallers zijn
gearresteerd'.
De legermanoenvres.
Generaal Pariani beeft tegenover de Duit
sche, Spaansche, Hongaarsche en Japan
sche journalisten, die uitgenoodigd! zijn,
de legermanoeuvres hij te wonen, het doel
der operaties" uiteengezet.
De doctrine van het leger vatte hij als
volgt samen: Het front doorbreken, ten
einde het succes te kunnen uitbuiten tot
de vernietiging van - den tegenstander.
Voorts deèlde.-hij méde, dat proeven zou
den wórden genomen een nieuw soort pant
serauto's en tanks.
puitschfand
Gematigder houding te Praag
Frank teruggeroepen.
Dij den terugkeer van Vort Neurath uit
Beriijn "werd 'mede/edeeM, dat zijn liclper,
Frank," één .vurig ywrstandter van de ver-
duitsciting van het .protectoraat, uit Praag
is teTuggeroepeni Dé Tsjechen beschouwen
dit als een teebén, d)St. „de Duitschers een
meer gematigde houding; aannemen in Bo-
hemen'en Móravië. 'in"..verband hiermede
wórdt opgemerkt,"dat" dé onderhandelingen
oyer, een eigen, „territoriaal léger in Bo-
hemérTén Móravië, w,ö]|fe'.door Frank wer
dén geremd1, "thans "sn^ voortgang maken.
Verder'wórdt opgemdikt, dat de decre
ten over - het tweetalig systeem in het
bestuur,'welkè 31 Jidi .in werking zouden
treden, nog niét 'zijn göpjihlioeerd. De Tsje
chische regeéring Éèêïf..vau haar kant be
sloten baar goeden wilte toonen en gis
teren heeft président Hacha te Lany een
confèrèntié bijeéngéroépgi, waarop werd
beslóiién het uitvaardigen;'van de wet tot
het. confisceeren van - die bezittingen van
uitgewekén Tsjechen, we|ke door Duitsch-
lan'd werd' geëischt te versnellen.
Het uitbreken van den oorlog wordt gevierd
Die 25ste verjaardag/van de -oorlogs
verklaring wordt vandaag door. het Duit
sche leger als nationale feestdag gevierd.
De' kazernes zijn gepavoiseerd' en de offi
cieren spraken de troepentoe. Vanavond
worden in alle sbêden; fakkeloptochten go-
houden. De bevolldng is/utgenpödigd aan
de feestelijkheden déél, tó meinén:
De geruchten omtrent' ovérstrpeining in de
Siegfrièd-linier.'.
Naar uit Bazel aan de; Excelsior gemeld1
wordt, bevestigt' uien; eindelijk in Duitsche
kringen, dat de oyèratroomingen van den
Rijn iu het laatste déél yap^Mei-: wel dege
lijk- in de Siegfriedddnie akhzienligke scha
de hebben aangérich^y;y^icht aanzienlg-
ker- dan- men gelooft. Gistéréol werd' medlé-
-gedeeld, - d!at meer -dan' dertig personen,
die. aan .den ;bouwJ ;dlér-;yerstiarkingswerkeh
hébben meegeholpen,"„door deGestapo ge
arresteerd zijn. Dé 'G^tapo'Js tot de slot
som gekomen, datygeeproken kan worden
_vai^rwongawilde-;aal>i^ag^:' /van;/dett;-tenb
dezier' personen.
- Zij worden beschuldigd-van'"het leveren'
van materialen van slechte kwaliteit, o.a.
cement en van het maken van groote
winsten op deze leveranties. Voorts zou
een aantal generaalsnaai men zegt vier
of vrjf, voor deze malversaties verantwoor
delijk gesteld en van hun functie ontheven
zijn.
buitenhndsche politiek en bijeen
roeping van het Lagerhuis
op 21 Augustus.
De parlementaire redacteur van Reuter
meldt, öiait de Labomfractie in het Lager
huis voornemens is Vrijdag een. nieuw de
bat' over de buitenlandsché politiek, ia het
bizonder over het Verre Oosten, te openen.
Volgons latere berichten zal de Iabour-
oppositi-? morgen in het Lagerhuis voor
stellen het parlement tot 21 Augustus te
verdagcD in plaats van "tot 3 October,
zooals door de regeering wordt voorge-
steld.
De labourgroep zal verzoeken het voor
stel in stemming te brengen, maar het
is niet waarschijnlijk, dat de regeering
wijziging zal brengen in haar plannen.
Prins-regent Paul heeft een kaak-
operatie ondergaan.
Buckingham Palace heeft gisteren het
volgende bulletin, uitgegeven: Z. K. H
de prins-regent van Zuid--Slavië, die ver
leden week met succes geopereerd is ter
verwijdering van een diep gewortelde ver
standskies in de bovenkaak, Ihéeft beden het
ziekenhuis kunnen voriaten. De operatie
die Z ,K. H. heeft ondergaan, was niet een
lichte operatie, zooals dé piers de vorige
weck abusievelijk meldde, docli oen. der
zwaarste operaties in do tandlhieelkunde.
De naderende verkiezingen.
Volgens den parlementairen redacteur
ysam RenteT, wijzen de laatste inlichtingen
op algemleene verkiezingen op, 16of 23
November. r - I
Relletjes te Bombay.
Een Mohammedaansche menigte lieeft in
het Noorden van Bombay geprotesteerd'
tegen dé ejgend'omsbelasting, die is inge
steld' ten d'eele om te voorzien in het te
kort, dót het gevolg van ,d'e drooglegging
is. Nadat een charge-met den gummistok
geen resultaat liad-, opende dé politie hel
vuur op de menigte, die met steenen. gooi
de. Naar schatting zijn 42 personen, on
der wie 25 politiemannen, gewond. Ook
vijf politie officieren liepen verwondingen
op-
Professor Freud ernstig ziek.
De „Diaily Herald1" meldt, dlat professor
Sigmund' Freud', düe het vorig jaarals
politieke vluchteling naar Engeland isge
komen, in zijn woning te Hampstead ern
stig ziek ligt
Flreud! is thans 83 jaar.
WMmWm -
'■hi •wm-gi.-A
r^êMXSSÊÉfyëÊ.
i a y 'i
i
In den gevel van het kerkgebouw te Heumcn is gisteren het door den beeldhou
wer Maris vervaardigde monumentale relief van de Graven Lodewijk en Hendrik
van Nassau onthuld, geschonken door het ïstè Bataljon -van, het 26ste regiment
Infanterie der grenstroepen.
De werkloosheid iets afgenomen.
Het aantal werkloozen. heeft in Juni
9.552.000 bedragen tegenover 9.976.000 in
Mei en 10.959.000 in Juni van vérleden
jaar;:- -
Nieuwe hittegolf.
Opnieuw worden de Oostelijke staten be
zocht dooa- een hittegolf, die aanzienlijke
schade aan den oogst-toebrengt.
Te New York .bedraagt detemperatuur
in; de schaduw 32 graden C. Op Long Is
land zijn talrijke' boschbranden uitgebroken.
Negen Arabieren bij botsing met
Britsche troepen gedood.
Négen Ara-bieren zijn gedood' on een;'is
gewond',^ï£!^l^d<m;'"gevalleh~ dér* Rriföéhe
troepen na een botsing tusschen Arabieren
en de militairen. Een bende van twintig
Arabieren, liad' een peleton Britsche troe
pen ten Zuiden van Chebrom beschoten.
Zes geweren en 73 patronen zijn de Brit
ten in handen gevallen: Het was het eerste
belangrijke treffen sinds, eenige weken.
BINNENLAND
De kabinetscrisis
Mr. J. R. H. van Sehaik, voorzitter
van de Tweede Kamer der Statcn-Gen-e-
raai, heeft zich hedenochtend naar
H: M. de Koningin op den Ruigen-
hoek begeven.
Roomsch-roód-rose
"Wat de Rfrontsch-Kathoiieken
zullen moeten slikken.
„De Tijd (r.k.) maakt de opmerking: „Als
deze poging" (een R-R-ll-kabinet) „onder
nomen wordt kan zij slagen on zal zij
slagen". Precies. Ook wij hebben dézer
dagén verklaard, aan een mislukking van
dat pogen niet te gelooven: dit zou al
te gék zijn.
„De combinatie is levensvatbaar", zegt
Do Tijd'. Heel goed1. D.w.z. naar de cijfers
is zij levensvatbaar. Wat dé beginselen
betreft, zullen de compagnons van deze
firma en vooral de roomsché onder lien
heel wat moeten slikken. Wil men enkele
voorbeelden, aan actueele onderwerpen en;
ingediende wetsontwerpen ontleend? Die
zaak is „levensvatbaar", maar wat zullen
de roómsch-katholieken b.v. moeien öp-
soupeeién?
Wetsontwerp 257 Wijziging van het
Burgerlijk Wetboek en van het Wetboek
van Burgeriijkc Rechtsvordering (echtschei
ding). Inslikken.
Wetsontwerp 334. Wijziging van de
Tariefwet. Inslikken.
Wetsontwerpen 401 en 402. Wets
ontwerpen houdende nadere voorzieningen
tot bescherming van de openbare orde
(o.a. verschijningsverbod1 'voor dagbladen,
(enz.) en nieuwe bepalingen inzake de
veiligheid' van den Staat. Inslikken.
Wetsontwerp! 402. -r- Nieuwe bepalingen
inzake de veiligheid' van den Staat. Inslik
ken.-.
Wetsontwerp 411. Wetsontwerp hou
dende ox invoering van het staat-van
dienst-boekje. Inslikken.
Dit zijn slechts enkele voorbeelden van
zeer belangrijke aanhangige wetsontwerpen
(mede) van roomsch-katholieke ministers
uit het vorig kabinet afkomstig (misschien
haddén we het Vaccinatie-ontwerp ook nog
moeten noemen), waartegen de beidé an
dere firmanten- overwegend' bezwaar heb
ben gemaakt. Dé samenwerking is „levens
vatbaar". Maar men moet voorloopig aan
het inslikken blijven.
Denk verder aan de geestelijke en ethi
sche vraagstukken; aan het positief-chris-
telijke, dat voor de katholieken de grond
slag van heel de staatkunde isaan de
gezinspolitiek (groote gezinnen); aan het
vraagstuk der gehuwde vrouw; aan de
crematie; aan zooveel meer, ja, een kabi
net van deze drie is 'stellig „levensvat
baar".
Nog eens, als. wij op den* plicht wijzen
om het te.forineeren is het èn omdat het
de staatsrechtelijke consequentie voTmt van
het gevallen votum èn omdat een„natio
naal"- kabinet; op dit oogenblik toch niet
„levensvatbaar" is. De andere groepen zul
len er voor passen, de katholieken voor
deze „straf" te bewaren; ze moeten nu
maar eens zien waartoe hun optreden heeft
g«leid:
in dé soéialistische''pérs wórdt gewezen
op het oordeel- van één- roomsch blad',
dat een samenwerking met do sociaal
democraten een: ramp" -noemde, en daarna
zegt die pers:.
- „Krasser, taal nog van déze gezind
heid bracht-enkele dagen geleden de
liberale „Avondpost", welke een uitla
ting had vernomen van „een .gezien
man uil roomsch-kathoüeken lering; een
man met een eervolle carrière, die ver
schillende bestuursposten, ook de hoog
ste, heeft bekleed". Van dit' „portret"
toekende de liberale.redactie .de vol
gende; woorden op'„Als bet tot een
samenwerking met de socialisten komt,
voorspel ik een scheuring, in mijn par-
tij". De reactie trommelt blijkbaar al
- haar bemdvenooten op om het libe
ralisme te vrijwaren voor een 'con
frontatie van de aanpassérjj met dé
welvaartspolitiek!"
Inderdaad, die wóórden' zijn. door oeii
oud-bewindsman gebezigd; het bezwaar,
dat er in 1 igt, wordt stellig door vele
katholieken gedeeld' en daarom juist dóet
men van die zijde thans een wanhopige
poging, 'om aan een R.R.R.-kabinet te ont
komen en er een „nationaal" voor in de
plaats te krijgen.
Maar wat den slotzin van het boven
staande socialistische citaat betreft, rekent
die pers ons inderdaad tot „de reactie"?
Komisch is, dat de katholieke pers oms
verwijt, dat wij'een zoodanig kabinet als
„strafoefening" willen doordrijven en dat
de socialistische meent, dat wij er hot
liberalisme voor willen „vrijwaren",
Ook wij staan een krachtige welvaarts
politiek voor, ook en vooral een krachtige
politiek ter bestrijding der werkloosheid,
en het is best mogelijk, dat, als het drie-
partijenkabinet er eenmaal is, wij: ons met
zijn sociale politiek best zullen kunnen
vereenigen. Dat het er komt is een eisclï
van staatsrechtelijke en parlementaire, zui
verheid."
Verder schrijft De Avondpost, die reeds
een protest van een vrijz.-dem. tegen de
houding van zijn partij in de Tweede Ka-
mer had opgenomen:
„Van vrijzinnig-democratische zijde he-,
reiken ons bewijzen .van instemming met
het artikel van den mjzinnig-democraat,
gisteravond in ons blad' verschenen.Een
veteraan in deze'partij belde' ons 'op en
zei: „Ik.kan mij niet voorstéllen, dat de
fractie tot deze samen werking zou durven
besluiten, zonder dé partij zèlvé -te heb
ben gehoerd." -
Evenzeer'hebben ons stemmen van. ka
tholieken bereikt, gelijkluidend aan die,
welke wij dezer dagen hebben vermeld,
en Waarvan er enkele aldus luiddenAls h
liet tot samenwerking met de socialisten
komt, achten wjjons niet inèer verplicht
katholiek te stemmen." -
Déze dingen bewijzen toch wel, welke
gevoelens er leven onder de kiezersl"
Ucxo courant versolijjnl dagoljjks, met ait-
toudoriug van Zon- ea Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.franco per poet
f 2.50. Prijs per week: 15 eta. Afzon
derlijke nummers 4 eta. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór elf uur" aan het Bureau
beiorgd zijn. 'a Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Erffs der Advertentiën: van 1—5 regels f155;
teaerö régel nieer f£130; ln het Zaterdagrmmmer
1—o regels 1180, iedere regel meer f(U£>, -
Reclaipea f0.75 per regel. lncassoko8ten5 cts.j
postkwitanti es 15 ets. Tarieven van advertentiën
by abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen £0.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 #cent tot een maximum van 30 woorden*
Woensdags: Kleine Advertentiën tol25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6nnr aan het
Bureau bezorgd, -
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 1.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
i .'v-.,'" y:U -li 4.. w -
.V- TT v.'i' 'V ,?\i ,vti
yi.V '"v - -•
':-ï.
--:>r
- f c v
vvjt.
- O
