EERSTE BLAD
Halifax acht oplossing
mogelijk.
Vrijdag 4 Augustus 1939
het Verre Oosten
De conferentie te Tokio
België
Dultsehland
Vereenigde Staten
Palestina
Tel. Ho. 69300 (3 lijnen).
92steJaargang.
No. 22239
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
De Britscfie politiek in
is onveranderd gebleven.
BUITENLAND
Lord Halifax heeft gisteren t lo
sitting van het Hoogerhuis, enkele ver
klaringen afgelegd, waarin hij ii u' e.rate
plaats het Verre Oosten behandelde Hij
zeide, dat in versoheiden© redevoeringen
was opgemerkt, dat de formule, welke on
langs met Japan was aangegaan, Groot
Brittannie verplicht to' een fundamenteel©
wijziging in zijn politi'k dat England door
de formule te onderteekenen .rei oorlogs
toestand' in China zou erkennen.
Ik wensch heel eenvoudig te ver
klaren, aldus Halifax, dat naar mijn
meeoing degenen, die een dergelijke®,
ged&chtengang volgen onbekend zijn
zoowel met de bewoordingen der for
mule als met de uitlegging dezer for
mule, welke de regeering er aan geeft.
De Japansche regeering heeft de Brit
sche regeering nimmer gevraagd' haar po
litici om te gooien en de Briische re
geering zou dat ook nooit kunnen doen,
radSen baar dat zou worden gevraagd.
Al wat wij met deze formule hebben,
gedaan, is te trachten de feiten vast te
stellen zooals zij, naar ons voorkomt,
Bestaan en te probeeren op pracüsche
manier den achtergrond! vast te stellen
yum den toestand, zooaJs deze te Tientsin1
is ontstaan. Wij moeten niet onnoodig de
taak van onzen ambassadeur te Tokio ver
zwaren, die in moeielijke omstandigheden
met vastberadenheid en begrip van zaken
optreedt bij zijn pogingen een oplossing
te bereiken.
De regeering ziet zich verplicht de blok
kade van Tientsin en de toenemende agita
tie tegen Britsche belangen in deze doelen
vjain. het bezette China zeer ernstig op te
vatton.
Da Japansclïe" TregeerThg en het Japan
sche volk moeten erkennen, dat indien
deze agitatie voortduurt, indien zij deze
niet kan voorkomen, de betrekkingen tus-
schem onze beide landen steeds moeilijker
zullen worden.
Er dient in herinnering te worden ge
bracht, dal de Japansche ïegeering in d!e
bewoordingen der formule zichzelf verant
woordelijk stelde voor de handhaving van
de openbare orde in de door de Japan-
neezen bezette gebieden in China en daar
om verwacht de regeering, op grond van
deze formule, dat zij de anti-Bntsche propa
ganda in deze gebieden zal onderdrukken,
ïfoewel de kwesties van plaatse) ijken aard
kunnen zijn hebben zij een veel verder
strekkende beteekenis en ziijn zij ook voor
andfrte regeeringen van belang. Er is
reeds gezegd, dat v wij op verscheiden pun
ten een lijn trékken met de Vereenigdie
Staten en Frankrijk. De beide regeeringen
worden door ons nauwkeurig op de hoog
te gehouden, zoowel van onze bedoelin
gen als van hetgeen wij hebben gedaan.
Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat wij
op alle punten juist hetzelfde zullen doen.
Ik kan mij zeer goed' de omstandig
heden voorstellen, welke ook de Brit
sche regeering er toe zouden kunnen
brengen melding te maken van haar
voornemen het handelsverdrag op te
zeggen, doch, zooals d'e premier Za
terdag in het Lagerhuis heeft gezegd,
is dat een aangelegenheid, welke een
zeer nauwkeurige overweging vcreischt
en waarvoor een intense gedachten-
wisseling met de Britsche dominions
in ieder geval noodig zou zijn.
Er rijn verschillende oplossingen voor
gesteld met be trekking tot de iChineesche
valuta en de zilvervoorraden van Tientsin,
döch geen enkele schijnt bevredigend. De
Britsche regeering blijft alle mogelijkheden
onderzoeken, doch wij zullen onze ver
plichtingen jegens de Ohineesche regeering
of andere onderteekenaars van het negem-
mogendhedenverd'rag niet uit het oog ver
liezen.
Het doel nibet niet zijn een koers te gaan
volgen, welke waarschijnlijk veel verder
ga-ande en gevaarlijker gevolgen zal heb
ben doch te trachten een rechtvaardige
en aanvaardbare regeling van het huidige
geschil tot stand te brengen.
Ete regeering is bereid- haar goede
diensten aan te bieden, indien en
wanneer zij nuttig 'zoüdên "kunnen zijn.
Jkgeloof niet, dat het boven de kraclft
van mannen van gpedeni wil is, een
oplossing te vinden, welke recht doet
wedervaren aan China en rekening
houdt met de belangen van andere
bij het Verre Oosten betrokken mo
gendheden.
De toestand in Europa.
Overgaande tot een bespreking van den
Europeeschen toestand ©n meer in het
bizonder tot de kwestie der onderhande
lingen met Sovjet Rusland zeide Lord
Halifax, dat de Britsche regeering de lei
ding had genomen bij de pogingen een
combinatie te organiseeren om tegenstand
te bieden aan agressie en het feit, dat ©en
bizonder deel van de blaam voor iedere
moeilijkneid en ieder uitstek haar -ten deel
valt bewijst, dat baar leidende rol alge
meen wordt erkend.
Van dat punt uitgaande heeft de re
geering haar waarborg aangeboden aan
Polen en Roemenië.
Ongetwijfeld heeft zij door dat te doen
een belangrijke bijdrage geleverd' voor de
veiligheid van Rusland. De dxiepartijen on
derhandelingen met Rusland hebben ten
doel de versterking* der strijdkrachten tegen,
den mogelijke agressie en het zal wel er
kend worden, dat het verschaffen van
een instrument, dat alle mogedijkheden
denkt een zeer ingewikkelde taak is, wel
ke onvermijdelijk aanleiding moet geven
tot een zeker verschil van opvatting.
Wij weten ook, dat het probleem inge
wikkeld is door die noodzakelijkheid1 te
trachten te voorzien in het geval varf een
nieuwe techniek van indirecte agressie.
De drie regeeringen zijn bet er vol
komen over eens, dat het noodig is te
trachten in dat geval te voorzien, doch
de geschillen, die gerezen zijn, houden
i er land met den nauwkeungen vorm, waar
in het begrip indirecte, agressie moet wor
den omlijnd.
Een voorloop!ge overeenkomst, zooals die
met Polen en Turkije, kan. betrekkelijk snel
worden tot stand gebracht.
Onzo waarborg aan Polen berust op
een volkomen eenvoudige, nauwkeurige en
tamelijk verschillende basis. Zij werkt in
geval de Pooische onafhankelijkheid duide
lijk worat bedreigd en de Pooische regee-
nng het noodig acht weerstand te bie
den.
De Sovjet regeering daarentegen heeft
er den voorkeur aan gegeven zonder tu-
sclienstadium over te gaan tot de opstelling
van de tormule, van een overeenkomst en
de bewoordingen van die formule eischen
een nauwkeurige overweging.
In het onderhavige geval, aldus Hali-
•fax, -was, naar ik verneem, Molotof ver-
'plicht in.-< ieder stadium zijn regeering te
raadplegen en wie de Britsche vertegen
woordiger ook.zou; rijn. geweest, zou dal
ook .dan- het geval zijn geweest.
Niets nieuws.
De woordvoerder van het Japansche mi
nisterie van buiteniandsclie zaken heeft in
antwoord op een vraag van een buitenland-
schen journalist verklaard, geenszins pessi
mistisch t e zijn ten aanzien van het resul
taat der besprekingen te Tokio.
Hij zeide voorts dat zich-, sedert de bespre
kingen Maandag verdaagd waren, geen nieu
we factor Jiad voorgedaan. Op de vnaag, of
de Britsche delegatie de conferentie opzet
telijk vertraagde, (antwoordde de woordvoer
der ontkennend. "Wij zijn, zoo voegde hij
ihieraan toe, te' allen tijde bereid, de Brit
sche delegatie te ontvangen.
Weer een anti-B ritschc be toe
ging te Tokio.
Vandaag hebben 25.000 menschen deel
genomen aan een. anti-Britsdhe betooging
te Tokio. In optocht trokken dé betójogers
naar de Britsche ambassade, voorzien van
borden met anti-Biitsche leuzen, zooals
„Weg met Engeland",
Vijf personen uit hun midden overhandig
den een raadsheer der ambassade do aange
nomen resoluties.
Ook in andere Japansche steden zijn
vandaag anti-Brltsche betoogingen gehou
den.
Oe toestand in Dantzig
Moeten de Pooische dohane-
beamten verhongeren?
De laatste ontwikkeling te Dantzig Is
de weigering van de Dantzigers om le
vensmiddelen té verkobpen aan de Pooi
sche douanebeambten.
Een vertegenwoordiger van het Pooi
sche ministerie van handel heeft zitihl naar
Dantzig begeven, om de aangelegenheid
te bespreken.
De strijd in China
Luchtaanvallen oj> Tsjoenking.
Achttien zware bommenwerpers hebben
gisternacht wederom aanvallen gedaan op
Tsjoengking. De eerste groep was weldra
door de Chmeesche zoeklichtafdeel mg opge
spoord en beschoten. De Japanneezen lieten
indoriiaast hun bommen vallen. De tweede
groep viel de Oostelijke voorsteden aan,
waar slechts geringe schade werd aange
richt
Japansche vliegtuigen hebben vannacht
opnieuw Tsjoengking gebombardeerd. Een
hom kwam tepecht in den tuin van dr.
Vieren, den dokter van de Fransche am
bassade, wiens huis gedeeltelijk verwoest
werd. Twee Ghineésche kruiers van de
Fransche ambassade werden gedood, terwijl
een instortende tuinmuur een tient|l Chi-
neezen begroef die zich "naar de schuil
plaatsen begaf. Ook aan het Fransche con
sulaat weid groote schade aangericht. De
aanval, waaraan 27 vliegtuigen deelnamen,
heeft talrijke slachtoffers geëischt.
Japan en de? „As"
Bespreking' aan het Coma-
meer. t
De ambassadeurs van Japan te Berlijn en
Rome, Hirashi Osjima en Tosjio Sjiratori,
rijn te Villa Este aan toet Como-meer bijeen
gekomen om te spreken over het nauwer
■aantrekken van de politieke banden, welke
Japan verbinden aan de ',,as"-mog©ndfhe(len.
De heide Japansche diplomaten hebben
■aan de pers verklaart!, daf zij Villa Este
hebben gekozen als plaats voor hun bespre
kingen, omdat graaf Ciano en Von Ribben-
trop, de ministers van buitenJanclscbe zaken
van Itailë en BuitscMand, hier de bespre
kingen hebben gehouden over het sluiten
van de verdragen, welke ,zoo vruchtbaar
zijn voor de welvaart en'machï van de .bei
de bevriende mogendheden, die tezamen
met Japan het anti-komintern-verdrag heb.
ben gesloten. Dit is een goed voorteeken
voor de Japansche diplomaten, die een
eventueeJe nauwere aansluiting van Japan
aan de politiek van de „as" hebben 'be
sproken. i
Zij zullen tot het einde'dezer week op
Villa Este blijven. f
l Frankrijk
Terug naar Jen vrijhandel?
In een communique van bet ministerie
van handel wordt medegedeeld, dat de
Fransche regeering besloten hoeft de toe
passing te staken van een aantal contin-
g-enteeringsmaalregelenwelke voor den
invoer van industrieele producten gelden.
Het doe. hiervan is, de - administratieve
formaliteiten te vereenvoudigen en aan te
sturen op herstel van den vrijhandel. De
opheffing der contingenteeringsmaatregelen
geldt niet voor landbouwproducten.
Dienstplicht vaar vreemdelingen.
Het Fransche ministerie van b nnenland-
sehe zaken heeft medegedeeld, dat over
eenkomstig het decreet van 20' Juli 1939
de vreemdelingen, die toestemming heb
ben langer -dan twee maanden in Frank
rijk te vetbiijvèn 'als vKtóhtelihg en. die
op grond van het asylrecht zijn toegela
ten, verplicht zijn den Fransdien slaat
persoonlijken dienst te bewijzen gedurende
den zelfden tijd, als de Franschen militai
ren dienst moeten vervullen.
Spanje
De italiaansche luchtbasis op
Majorca
Versterking van Algeeiras en
Cenla,
De Italiaansche luchtbasis op het eiland'
Majorca, zoo verneemt de Parijsche corres
pondent van dé „Daily Telegraph" is niet
teruggetrokken en zal waarschijnlijk voor
aanzienlijken, zoo niet ohbe paalden tijd',
gehandliaafd blijven.
Hoewel bij het terugtrekken der Itali
aansche troepen uit Spanje het er naar
uitzag, dat <ïe luchtbasis zou worden ver
laten, zijn deze voornemens nooat uitge
voerd.
Voorts wordt gemeld', dat de Spanjaar
den geleidelijk de beplerkingen verscherpen
op leden van het garnizoen van Gibraltar,
die Spanje willen bezoeken.
De versterking van Algeeiras en Oeuta,
zoo wordt uit dezelfde bron vernomen,
wordt voortgezet onder de technische lei
ding van Duitsdie deskundigen.
Onderzoek naar beroepsbezigheden van
vreemdelingen.
■Om een einde te maken aan zekere
uitwassen van de concurrentie op han
delsgebied', die gepaard gaat met schending
van de bepalingen op de toelating en
het verblijf van vreemdelingen dn België,
heeft de kabinetsraad besloten op korten
termijn een onderzoek naar de beroeps
bezigheden van, vreemdelingen state-
looze persnoen te doen instellen. Boven
dien zal een telling van deze personen ver
richt Morden.
De anti-semitische campagne in het
protectoraat.
De door de Duatsche autoriteiten ge
steunde^ antisemitiM.be campagne duurt
\oort. Zoo is thans den JoJen te Praag
de toegang tot de openbare baden lerbo-
den, terwijl een lijst wordt aangelegd \an
meisjes, die in gezelschap \an Joden ge
zien zijn Te Sesky Budejovbie heeft het
plaatselijke comité van de nationale solida
riteit een \erordtmng gepubliceerd, waar
bij den Joden verboden wordt lid te zijn
Van cultureele en sportvereenigmgen, Ari
scbe vrouwen beneden de 45 jaar in dienst
te hebben en tenslotte met Tsjechen in
relatie te treden.
De handelsbetrekkingen met Rusland.
In bevoegde Duitsche kringen verklaart
men, dat geen enkele economische dele
gatie naar Sovjet Rusland vertrokken is
Ifr kun, aldus zegt men, wel sprake zijn
van ondernemingen, die belang hebben bij
het handelsverkeer met Rusland, doch de
reizen harer vertegenwoordigers- naar Mos
kou hebben in het geheel geen bizondere
beteekenis. Men meent te weten, dat Rus
land vooral gesteld is op fijne instrumen
ten, die Duitschland slechts verkoopt in
ruil vooi deviezen.
Beperking van de benzine-verkoop.
Te BerSjii werd gisteren een beperking
van de benzine-verkoop geconstateerd. Som
mige benzine-stations leverden slechts 19
liter tegelijk aan vaste klanten en aan
anderen niet meer dan. 5 liter. Hetzelfde
wias te Hamburg het geval.
Men weet niet of men hier te doen
heeft met een algemeene beperking van
het henzine-vertbruik.
Ernstige stakingsonlusten rijn uitgebro
ken te Green Mountain in Colorado Het
kwam tot botsingen tusschen 400 stakers
en 350 arbeiders, die werkzaam zijn bij
den bouw van een grooten stuwdam. Zes
arbeiders werden gewond en ©en brug
werd met behulp van dynamiet opgeblazen.
Vandaag hebben 300 leden van de Natio
nale garde, voorzien van twee tanks, zich
in het dorp geïnstalleerd'.
De gouverneur van Colorado heeft in
verband met de stakingsonlusten te Green
Mountain den „Staat van oproer" afge
kondigd.
De commandant van de Nationale Garde
beeft verklaard, dat hij wellicht artillerie
zal mo-eten talen aanrukken, voor aan de
onlusten een einde komt.
De stakers eischen, dat de maatschappij,
die den stuwdam aanlegt met ben over
een collectieve a.rhei d so vereen koms t zal
onderhandelen.
Dit Washington wordt gemeld, dat de
directeur van den regeeringsbemiddelings-
dienst wellicht zal aandringen op opschor
ting van het werk voor het houden van
een bemiddel Lngsconfereritie.
Taft stelt rich candid&at.
De republikeinsche senator Taft (Ohio),
heeft gisteren verklaard, dat hij zich Candi
da at zal stellen voor de presidentsver
kiezingen in 1940. Hj heeft deze mede-
deeli.iig gedaan in een brief aan den voor
zitter van het bestuur der republikeinsche
partij in Ohio.
i Engeland
De Dnitsehc propaganda in Engeland.
Naar aanleiding van een vraag in het
Lagerhuis heeft minister Hoare verklaard:
„Wj zijn op 3e hoogte van deze activiteit
en waar wij meenen tusschenbeide te moe
ten komen, doen 'wij dat ook, doch mijn
persoonlijke mpening is, dat de propaganda
vaak zoo fantastisch, onverantwoordelijk
en jlwaas is, dat zij haar verspreiders
meer schade doet dan ons land."
Jhr. De Geer formateur
Ï1 M de Koningin heeft hedenoch
tend ten paleize Sozstdijk in audiëntie
ontvangen den minister van staat jhr.
inr D. J. de Geer en hem de op- -
dracht gegeven tot vorming eau esn
kabinet.
Jhr. de Geer heeft verzocht deze
opdracht in beraad te mogen hou
den.
Hiermede is tenslotte komen vast te
staan, wat reeds enkele dagen verwacht
werd in verband' met de herhaalde
audiënties, welke de Koningin aan den
Chr Hist leider verleende.
Tevens is eenige klaarheid' gekomen in
de politiek der r.k. Het blijkt nu, dat
waar zij zelf niet in aanmerking wenscli-
ten te komen om de verantwoordelijkheid
van een kabinetsformatie (en de eventueel©
mislukking) te dragen toch nog eerst
pogingen zullen worden gedaan m de
nckting van een s.g. breede basis. Het
is een open vraag hoe anti-revolutionairen,
liberalen en vrijzinnig democraten hun
houding tegenover zulk een poging zullen
bepalen.
Mislukt deze poging, 3an is het mis
schien de beurt aan de „uiterste nood
zaak"?
Luchtschip voor de Scholsehe kust
gesignaleerd.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
heeft den rapport ontvangen, waarin mede
gedeeld, wordt, dat ter hoogte van. de
Sehotsche kust een luchtschip is gezien,
doch ten aanzien van de identiteit van.
het luchtschip werd1 niets meegedeeld.
Een vuurtorenwachter heeft tegenover
de pers verklaard', dat het luchtschip de
„Graf Zeppelin" was.
Dc uitwijzing van Ieren.
Te Liverpool hebben zich gisteren
9 leren naar Ierland1 ingescheept, zoodat
er gisteren in totaal 16 naar hun laad' zijn
vertrokken. Bij hun inscheping riepen zij
„Leve de Republiek". Een vrouw, die zich!
aan boord bevond', riep den vertrekkende»!
Ieren toe: „verliest den moed' niet. Hitier
zal het werk, dat gij begonnen zijt, vol
tooien."
Verbetering in den toesta»!.
Arabische terroristen hebben drie Ara
bieren ontvoerd. Het stoffelijk overschot
van een dezer drie is later gevonden.
Toch is een zekere ontspanning merk
baar. De regeering heeft besloten het inter
nationale telefoon-verkeer ie herstellen, d©
'haven Saint Jean d' Acre weer open te
stellen voor het verkeer, veertien autobus
diensten van Arabieren weer te laten rij
den. Talrijke gevangenen vrij te laten en
een algemeene amnestie voor te bereiden
voor politieke voroordeeM-en, waarvan
slechts ongeveer driehonderd bekende ex
tremisten zullen zijn uitgesloten. Bovendien
hebben talrijke leden van den Bond Mele-
kassam vrijwillig hun onderwerping aan
geboden.
In welingelichte kringen wordt gezegd,
dat dia maatregelen, welkie de regeering
heeft genomen, het teeken zijn voor nieuwe
onderhandelingen tusschen de" Britsche re
geering en de Arabieren, welke ten doel
hebben een „toelichtend supplement" uit te
geven op het witboek.
Naar verluidt is de minister-president
van Egypte, voornemens naar Londen te
gaan om deel te nemen aan tie nieuwe be
sprekingen, 'II
De batterij veldkanonnen, die In het Beatrixjwusk te .Amsterdam dp
vreugdeschoten zal lossen bij het bekend worden der blijde frinsur^enij in
- Prinselijk Gezin, is t er plaatse aangekomen.
-.oarani rcracbijnt dageJgka, metalt-
iuudariog Tan Zon- en Feeetdagen.
1'iijs per kwartaal t 8.—franco per pott
i 2.60. Pit» per week; 16 cte. Afzon
derlijke nummert 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adv«rtenti8n voor het eerstvolgend nam-
mer moeten vóór elf aar aan het Bureau
bezorgd zijn, *s Zaterdags vóór 1» uur
Een bepaalde plaats ran aUverUnt» e-
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDAMSCp COURANT
x tv* <rzr Acver>«tieu. tan 15 regels f 155;
«cdere regel meer 10jo, uj het Zaterdagnommer
5 regelb f 1.80, iedere regel meer f&35
Kccloinea fO./D per regci. Incassokosters eta.j
po3tkwitanties15 ets. iarieven van advértentiëa
by abonnement «jn aan hot Bureau verkrijgbaar.
Dage yks orden tegcu vooruitbetaling Kleine
herten tién opgenomen ro.50 tfm. 15 woor
den, 0.to tjra. 25 woorden. Kik woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
- 8 Woensdags'. Kleine Advertentién tot 25woor
den f0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertcnliën tljOQ,indiea
olei vóór Vrijdagavond C uur bezorgd.
Aanschaffing van '\c#n deel der
eontiBgenteeringsmaatregcIen.
