Jips
˧n belangrijke spionnagezaak
in België
voor fiet Westen
P. Tuinman
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
Het verraad van een luitenant om op rijken
voet te kunnen leven. Sedert verscheidene
jaren gewerkt voor den Duitschen dienst
Ook inlichtingen verschaft over de verde
diglngswerkeri aan de Oostgrens. Een her
innerinr
Gemengd Nieuws
Derde man in oplichtingszaak
aangehouden
Twee schoolmeisjes ontvoerd
Een droog Sigaartje?
Rembrandtiaan 1f - Telef. 07632
Meisje rukte zich los van
moeders hand
Gedeelte van voorgevel ingestort
Brussel, 10 Augustus 1939.
Er worden in België ai en toe fei
ten vastgesteld, die. wijzen op liet bestaan
van een activiteit van spionnen in Duit-
scben dienst, om achter militaire gehei
men to komen. In dé laatste jaren waren
de meeste gevallen van niet zeer ergon
aard'. Men had veelal te doen met spion
nen, hoizij vreemdelingen, hetzij Beigen,
gen, die niet veel van het vak schenen
te kennen en niet in staat waren in-
liehtiiM'en te verzamelen die van belang
■waren. Twee gevallen maakten hierop uit
zondering, namelijk de diefstal van éen-
nieuw model van machinegeweer uit een
van de batnpgebouwen te Bever] oo en
ook de diefstal van de plannen van een
fort aan de Oostgrens. Dit laatste feit
was buitengewoon stoutmoedig. Een arbei
der was er nl. iii geslaagd uit de kan
doren van den techniscben dienst, die
met den bouw van het fort: was belast,
de plannon op, een avond weg te nemen.
Hij -.vist er mee naar de grens te vluch
ten en te Aken werdende plannen ge
fotografeerd. De man kwam onmiddellijk
terug,- maar werd er bij zijn aankomst
opgewacht door gendarmen, die hem ar
resteerden. Intussschen waren de plannen
toch fer kennis gekomen van den Duit-
schen genenden, staf. -
Verpletterend bewijsmateriaal.
Thans is liet publiek gealarmeerd gewor
den door een nieuwe spionnagezaak, de
belangrijkste sedert vele jaren, die door
den veiligheidsdienst is ontdekt geworden'
en die wel in 'het teckén van den tijd'
slaat, er op wijzende, hoe er belangstel
ling bestaat voor zekere, militaire doku-
mentcn. Met openbaar belang cischt dat.
spicmagezaken met gesloten deuren door
het gerecht worden behandeld inBelgië
en nier. zal wel nooit precies welen welke
middelen weiden gebruikt om tot de ar
restatie van niet minder dan acht perso
nen over te gaan, ouder wie oen Duitscher,
een zekere Hugo Lulger, een Belgisch of
ficier, luitenant Doinbret, ven de bereden
jaacis, g'-delaclieord bij liet Carlhpgr;ifiscli_
instituut te Brussel, én" zijtiT-vriendin; 'oon
zekere Simono Pfrlot. De andere personen
zijn verdachten, wier namen voorkwamen
op een lijstje, dat'in bet bezit werd
gevonden van Van Lutgér; toen deze werd
gearresteerd, opliet Oogenblik dal hij op
liet punt stond over de Duitsche grens te
gaan, nadat bij in- België was gekomen
zoogenaamd om. een wedstrijd te .Francor-
champs bij te wonen. [Iet gerecht was
ree as sedert April gewaarschuwd dat er
iels verdachts gebeurde met den luitenant,
of liever met Lutger. Diens gangen wer
den nagegaan.en op zékeren dag in Juini
werd' vastgesteld, dat Lutger te Luik in
contact kwam met. een 'Belg, die verge
zeld was van een vrouw* liet auto-num
mer werd opgenomen en het bleek dat
de nummerplaat- was afgeleverd aan. lui
tenant Dombrct. De verdenking kreeg ern-
sligen vorm enhet bewijsmateriaal werd
geleidelijk verzameld. Het werd verplet
terend voor den luitenant, zijn vriendin
<sn den Duitscher, toen zij alle drie wa
ren gearresteerd en er -bleef ben niets
over dan te bekennen.
Tien„dure" vriendin.
Uit wat tot dusver is; békend gewórden,
werd vernomen, dat Dombret in dienst yan
de Duitsche spionnage is gekomen om
over het geld te lieschikken dat hij noo*
dig lied, ten einde een vriendin te onder
houden en op grooten Voet te kunnen
leven. Dombret was getrouwd, maar pleitte
in 1935 in echtscheiding tegen zijn vrouw,
nan wie hij verplicht werd: een onder-
houdsgeld van 1.200 fr. te betalen. Van
zijn soldij ais officier bij de cavalerie
bleef er hem niet veel over. Toen wendde
hij zich tot een woekeraar te Brussel, om
geld te kenen. Deze man gaf hem niet
dadelijk geld, maar verklaarde, dat hij er
eens over zou nadenken, dat hij wellicht
in staat zou zijn hem in contact te bren
gen. met iemand, die geld had en er hem
zou verschaffen als hij zich voor een of
andere zaak kon verdienstelijk maken. Maar
deze-„iemand" woonde in Nederland, n.l.
te Amsterdam* Dombret kwam terug, na
eenigen tijd', om verder nieuws en toen
verklaarde de geldschieter, dat hij tele
grafisch zou wordenopgeroepen. Dat ge
beurde inderdaad. *s Anderdaags vond de
luitenant een telegram thuis, met verzoek
Amsterdam te komen, om in een
bekend- restaurant te vragen naar' „Mijnheer
Julius Hij vertrok per auto naar Am
sterdam, m gezelschap van zijn vriendin.
To Amsterdam echter in het opgegeven
restaurant beantwoordde niemand den op-
roep van den keliner naar „Mijnheer Ju
lius in de meening; dat hrj was beet
genomen, begaf de luitenant zich naar Brus
sel terug en daar vond hrj weer een
telegram, luidende dat „Mijnheer Julius"
wel degelijk in het Testaurant was toen
hrj er zich bevond, maar dat de luite
nant verzocht werd' op een bepaalden dag
alleen terug te komen. - De vriendin was
er te veel op dat oogenblik. De lui te-
nant is gegaan. Hij .heeft de voorstel!éhr
•<he hem werden gedaan, aanvaard en werd
m den beginne betaald tegen. 1.000-fr
per - maand'..
.Geleidelijk werd deze som \;eiïfóogd; naar
gelang'de i nlidhtingén die hij verschafte
en die wel van belangrijken aai.d moeten
worden geacht. De luitenant was, in liet
CarUhogratifschInstituut goed geplaatst om
allerlei inlidhtingeri te verzamelen,als
mede documenten. De 'inliohtmgén die hij
zelf niet bézat, vroeg:3(i| schiiftélijkaan
andere officieren.
Dili-cbiingcn naar waarde ge
honoreerd.
Men mag niet zekerheid aan nemen dat
de jiiitenant inlichtingen heeft 'gegeven I>e
treffende de versterkingen aan de Oost
grens' van België. Toen 'h|ij werd gearres
teerd 'te' Brasser", had hij een brief ont
vangen, waarin blij verzocht werd de plan
nen te verschaffen van de Maasversterkin-
gen. .De Duitsobers betaalden zijn diensten
'goed' .vermits, liij in. 'dé laatste, maanden
9Ö0Ó 'fr, 'pér maitnd opstreek; wat wel
bewijst'dat zijn inlichtingen naar .waarde
werden geschat, In Totaal zou de luilenant
ongeveer 170.000 fr. van de Duitsche spion-
na-gediensten Lebben ontvangen.
liet spreekt vanzelf dat in de huidige
omstandigheden deze zaak een diepen in
druk heeft gemaakt. Het onderzoek is zoo
goed a's' geëindigd." Hét wordt te Luik ge
voerd omdat'dé. eerste 'maatregelen daar
werden" genomen. Wélke de lol van do
vroujw is geweest is niet békend. Zij heeft
een', bewogen jeugd gehad, want tot drie
maal toe werd zij -wegens wangedrag opge
sloten in een rijksopvoedingsgesticht. De
Duitscher was' de verbindingsagent tusschen
de centrale in Nederland en de Belgische
agenten.
Nederland als brueiplaats voor
spionnen.
Wat wel' dient vastgesteld is,'dat hrj de
meeste, sp-iönnagezaken die worden ontdekt
in België, dé'weg 'over Nedprland loopt
naar Dnitscbiand. Nederland 'i-s' ypór dg.
agëhtcn' dié inDu i 1 sëlterr dunst .werken -in
België liet ve'rfiek'punt." De niaxiniuuistraf
die door den luitenant' kan .worden ojige-
loopen, is Jevënslange dwangarbeid. - Hp
is dé zoon'van een op-rust zifnd .IJoIgisdü'
officier en legde sdb.ilJeremlc examens at
in de militaire school. Zijn hartstocht heeft
Ihem in bet verderf gestort en lot een
verrader gemaakt.
Deze zaak herinnert ons aan een ander
gevail, ongeveer négen jaar geloden, dat
eveneens een zekere beroering verwekte,
en wiaarin een luitenant van de bestuurlijke
'diensten werd betrokken, de laatste zaak
waarin, ook een officier werd genoemd'-. De
ze luitenant, J,, werd veroordeeld tot tien
jaar opsluiting. De feiten op zich: zelf wa
ren zeer vréémd en de veiligibeidsdlenst hart
in verband hiermee heel wat crit'ek te hoo
ien.- Gelheel dp vervolging was gesteund
op een rapport, van den toenmaiigen cthéf
van - de* veiHgbeidsdienst,baron' Beltjens,
volgens hétwelk' een' Duitscher te' Dunslaken
een brief had ontvangen, per vergissing;
met militaire Belgiscfoe documenten. De
DUitsciher wou uit de,zaak- much-slaan én
wou de -documenten' aanden Belgischen
consul in';liét .Rijnland yerkoopen. Na adr.
vies te Brussel te hébben- in gewontvéa',
werdén de 'militaire1 'stukken gekocht. Het
onderzoek werd spoedig gevocaliseerd te
Brussel in den expeditiédienst van het
ministerie van landsverdediging, geleid door
luitenant J., waar allé stukken van Wet mini*
stérie werden behandeld.
De begeleidende brief die in den omslag
te Dinsiaken zat was geschreven op de
schrijfmachine van het bureau. Luitenant
J. was in het bezit bij zijn arrestatie van
een stuk betreffende de luchtvaart, dat hij
niet beihoefde te bezitten. De brief voor
Dinsiaken was gepost te Brussel in het kan
toor waar J. gewoonlijk zijn poststukken be
stelde. Het voornaamste -bewijls tegon den
luitenant, was het rapport van den veilig
heidsdienst. De Duitscher d-io den brief
lu] vergissing had besteld gekregen, werd
niet géhoord, evenmin als de Belgische
consul. Er was dus geen onderzoek op
tegenspraak voor den krijgsraad, later ook
niet voor het militair gerechtshof, zoodat
de advocaten met veel pathos spraken over
een nieuwe Dreyfuszaak. Het openbaar mi
nisterie had tevens erkend1 van zekere élé
menten kennis te hebben die niet in het
dossier berustten. Hiermee was de verge
lijking met de Dreyfuszaak volledig. Niette
min werd de luitenant veroordeeld!.
De huidige spionnagezaak is echter van
een heel anderen aard. Men vraagt zich
intussdhen af in welke malie de agenten
.Vav J^n ^««mde mogendheid-" zoóais' dit
officieel héét er in geslaagd zijn. nog andere
medewerkers te vin'den op posten die yan
aard zijn om hien inlichtingen van militaire
-beteekenis 'to verschaffen die zij bereid zijn
tegen boegen orifs te betelen.
Na hun beëediging ten
palcize Sorstilijk jiose-pr-
des» 'de nieuwe ministers
van het kabinet-Dé .Geer
voor de fotografen. Van
links naar rechts de mi
nisters G. Bolkestein, dr.
J, yan den Tempel,"' jhr.
mr. D. J. de Geêr. lüit.-
kol. A. Q. H. Dijafworn,
dir. J. I. MvAVcIlcr,
'jr. -'j. W. Albarda,-rprof.
mr. P. S. Gerbran^ mr.
M.;P. L. Stfènlïérghe,
mr.- E. N. van Klptlens.
3.
mmz
Zij hadden f 1250 in ruil voor
een pakje waardelooze rommel in
ontvangst genomen.
Nog altijd1 was de politie van liet bureau
Stadhouderskade te Amsterdam doende
den 1 aalsten man op te speuren van het
driemanschap, dat een - koopman in den
Haarlemmermeer, die kantoor hield' op het
Damrak in de hoofdstad' voor f1250 had
opgelicht door hem met een knap ver
haaltje, van een emigrant, die weer in het
bezit moest worden gesteld van zijn kost
bare sieraden, over te halen in een café
een pakje in ontvangst te nemen tegen
genoemd bedrag. Het pakje bleek bij ope
ning niets anders dan bazarrommel ter
waarde van een paar kwartjes te bevatten.
Twee verdachten in deze zaak waren
Teeds ecnige weken geleden aangehouden.
Zij hadden een gedeeltelijke bekentenis af
gelegd. B-e derde man en hoofdverdachte
was echter spoorloos.
Men waande hém in P-elgië, tot dé po
litie gistermorgen te Amsterdam den man,
een zeer goede bekende van de politie
op het spoor kwam en hem kon aanhou
den.
De man, ecu hekend type uit de.ondeir-
wereld, ontkent iets mét de zaak uitstaan-
<Tö' te hébben. De koo"prna.n, dié het pakje
ill ontvangst had genomen, heeft den. man
echter reeds herkend als diegeen, die de
hoofd rol in. deze oplichtingsaiïaire heeft
gespeeld.
Hij had eerst £250 voor een zoogenaamd'
reisje naar Dantzig om de sieraden te ha
len, gekregen en later was in het café nog
een f 1000 belooning betaald.
De politie lieeft met d'e arrestatie van
dezen laalsten man een goeden slag ge
slagen. Reeds meermalen Leeft hij zijn
vingers in groofe zaken gehad', döcli steeds
is hij op een of andere wijze tusschen de
mazen van bel net, dat men hem had' ge
spannen, ontglipt. In 1932 heeft hij even
eens voor een smokkelzaak in Buitschland
een gevangenisstraf ondergaan.
Van het geld is nog f150 op hem go-
vonden..
Vier Neerlanddsehe jon
gens zullen door bemid
deling van de nationale
vereeniging „Het zeilend
schooisehiji", met de
„Abraham Itydberg" een
tocht van Zweden naar
Australië meemaken. Het
viertal vertrok gisteren
met de „Ransdorp" naar
Stockholm.
Een hunner gedood.
Uit' Bócarlon in Florida! wordt gemeld!
.".Op! 7 Augustus beeft een zeker individu
twee meisjes van 17 en 19 jaar, die op
een lyceum ie Miami waren, ontvoerd mot
de bewering, dat liij haar zou helpen film
ster, te worden. De politie lieeft thans het
door kogels doorzeefde lijk van de jongste
gevonden in de moerassen bij Bocarton.
Het oudste meisje is ongedeerd' terugge
vonden in een hut bij deze moerassen. De
ontvoerder, een zekere Jefferson, is ge
arresteerd. Jefferson, die 34 jaar is, be
kende de meisjes te hebben ontvoerd! om
een losgeld van dé ouders te krijgen en
dé jongste te hebben gedood'.
Jongetje aangereden.
Gisteren, in den laten middag is oen
vijf-jarig jongetje, dat op den rijweg van
de Wittenkade nabij de Tweede Nassau-
straat te Amsterdam aan het spelen 'was,
door een auto aangereden.
Met een schedelbasis- en een onderbeetn-
fractuur is het ventje naar het Wilhelmina-
gasthuis overgebracht.
Dan naar Sigarenmagazijn „Aieida"
Aanbev. K. F.V. Pelt, Aleldastr77
Wat was hot onderwerp? Ir. J. W. Albarda, de nieuwe minister van water
staat, iu geanimeerd gesprek na de beëediging van het kabinet-De Geer door
H. M. de Koningin ten paieize Soesldijk.
Drogist
Door auto gegrepen en gedood.
Op den Elspeeterweg nabij het slation
Nunspeet wandelde gisteravond' omstreeks
zes uur de familie P. uit Amsterdam, die
daar de vacantie doorbrengt. Eensklaps
rukte het vijf-jarige dochtertje, dat aan
de hand van haar moeder liep, zich los
en stak den weg over. Op dat oogenblik
naderde uit de richting Vierhouten een
personenauto. De bestuurder trachtte het
meisje te ontwijken, doch slaagde hierin
niet. Het kind werd tegen den straatweg
gesmakt en bleef ernstig gewond' liggen.
In hoogst zorgwékkenden toestand is het
meisje naar het ziekenhuis „Salem" te
Ermelo overgebracht, waaT het gisteravond
aan de bekomen verwondingen overleed.
Onfortuinlijke rijwieldief.
In de Stapelsteeg te Amsterdam trachtte
een rijwieldief zijn slag'te slaan, doch hij
was zoo onfortuinlijk- het oogenblik te kie
zen waarop hij juist door rechercheurs van
hét hoofdbureau geschaduwd werd.' De
man een oude bekende van de politie,
werd opgesloten.
Arbeider gewond.
In den namiddag is gisteren bij het ver
richten van herstelwerkzaamheden aan
den voorgevel van het vereenigingsgebouw
„Ons Huis" te Ede een gedeelte van den
voorgevel ingestort. De ongeveer 30-jarige
arbeider H. Brouwer uit Luntoren werd'
door het vallend gesteente getroffen. Hij
brak eenigc ribbon en éen arm en is naar
het ziekenhuis te Arnhem overgebracht.
De oorzaak van het instorten kon nog
niet worden vastgesteld. Alle voorzorgs
maatregelen waren genomen.
Do man met de ijzeren long in het huwer
lijk getreden.
De 29-jarige Fred Snite, de „man mot
de ijzeren long", is gisteren te-Chicago in
het huwelijk getreden met de 25-jai'ig0
Teresa Larking, een vriendin van het go-
zir..
DER
VRIJDAG 11 Augustus 1939. No. 22?45.
