J
EERSTE BLAD
Maandag ^Augustus 1939
Hongarije in het spel der
spanningen
f
I I
92sfe Jaargang...
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
Duitsche druk op Boedapest en de moeilijkheden
daaraan verbonden.
Hoogspanning te Berlijn
Moeilijkheden n Moskou?
Handelsverdag tusschen
Duitschland en de Sovjet Unie
Engeland
Uitslaande brand in den Haag
Koning Leopold ais bemiddelaar?
De vredesbemoeïingen van het
vaticaan
x- MM!
Duitschland
Neurenberg bereidt zich voor
Italië
Palestina
BINNENLAND
Gemengd Nieuws
Kunst en Wetenschap
s
'B
'ëÉMiiMMÊÊÉÈÉÊÉÊiÊÉÊÈÊk
Ml
Ueic vuumnl ,«srschijur W-cliite, met'nit-
zoaderiBg van Zon- en FycBtdagcu.
prijs por kwartaal f 2.—; franco per poet
f 2.50. Pnjs per w?ek: 16 cta~ifzen-
derlüke nnmmsrs 4 eta. Abonnementen
worden dagelgks aangenomen.
Adrertentien voor het eerstvolgend nam- -
mer moeten vóór elf trar aan het Bureau
bezorgd zijn, 's Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats ran adrortentiën
wordt niet gewaarborgd.
Mn OOORO Prïjs der Adverieiinèii: van t—6regels f 1 Ö5f
11U- il&LJO iedere regel meerf&ao, m Let Zuterdognummer
1—5 regeis 1.80, iedere regel meer f (X35
Reclames f Ü.75 per regel. lncas»okosten5 cts.;
postk)vitanties15 ets. Tarieven van adverteren
by abonnement xyn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Klein»
AdvertenUën opgenomen iO.50 t/m. 15 woor
den, £Q.1{? t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
s Woensdags: Kleine Ad\ertenti2ntot25 woor
den £0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 our aan bet
Bureau bezorgd.
'6 Zaterdags: Kleine AdvertentiCn 11.00, indien
niet vóór Vrydagavond 6 uur bezorgd.
Steeds v.'aarsclv'jnlijLer wnrit, dat de
jongs o Hong lar-ch-Du hc'n-Itali a tche
besprekingen hebben geloopen o.er de
vraag, welke rol Hongarije zou spelen
bil c n eventueel Dullsch-Poolsob con
flict Aangezien len aanzien van het
onderhoud tusschen Musroluu en Csa-
ky, den Mongaarsclie.n minister van
buitenlandsche zaken, de grootste re
serve wordt betracht te Rome, kan met
■worden vastgesteld of de Hongaarsche
regeering baar politiek reeds beeft be
paald. Reuter wijst er op, dat Hongarije
tot dusver m den strijd voor zijn zelf
standigheid len opzichte van het Duit-
'sche Rijk door Italië is gesteund. Wat
betreft de Italiaansche plannen ten
aanzien van een eventueel Duitsch-
Poolscli conflict meent Reuter, dat de
besprekingen van Mussolini met zijn
militaire chefs aantoonen, dat Italië
alle voorzorgsmaatregelen treft. Het
verluidt echter, dat een Italiaansch ant
woord op te Salzburg aan Ciano ge
stelde vragen inzake het Duitsch-Pool-
sehe geschil afwijzend zou zijn. In
ieder geval wijzen noch de berichten
uit Italië noch die uit Hongarije op
eenig enthousiasme in deze landen om
in geval van een Duitseh-Poolsch con
flict aan Duitsche zije daar aan deel
te nemen, daar even goed Italië als
Hongarije door vriendschapsbanden
zoowel met Duitschland als Polen zijn
verbonden.
Atlolico, de Italiaansche ambassadeur te
Berlijn, die vier dagen geleden naar Rome
werd geroepen, is Zaterdagavond te Mün-
dhen aangekomen. Men meent, dat hij
gedurende het week-end door Hitler en
Von Ribbentrop is ontvangen. Zoowel Reu
ter als Havas melden, dat Attolico liet Ita
liaansche antwoord op de te Salzburg door
Von Ribbentrop aan Ciano voorgelegde
plannen moest overbiengen, welk antwoord
dan, naar Reuter bij gerudhte vernam, on
gunstig zou zijn uitgevallen.
Politieke kringen te Rome slaan de
ontwikkeling van 'den toestand met
zorg gade*. Men gelooft algemeen, .al
dus meldt Reuter, dat de Italiaansdhe
regeering een ailgemeene -conferentie
tot regeling van de hangende vraag'
stukken zon toejuichen, miaar men
rrieent, te Rome, dat Duilscthland noch
Polen belang hebben bij een conferen
tie, welke wellicht geen voor beide
partijen, bevredigende oplossing zou
brengen.
Opmerkelijk is een artikel in de „Re-
lazioni Intemationah", welk blad schrijft,
dat men „de laatste acte van shet d'rama
nadert", maar dat onverwadhfcefactoren
de ontwikkeling in gunstigen zin'zouden
kunnen wijzigen. Het ItaiHaansdbe blad
zinspeelt daarbij op de mogelijkheid, vol
gens dit blad, van een Duitsdh-Russische
toenadering, waarbij Polen evenzeer door
Rusland als door Duitschland bedreigd zoul
Worden. Het attikel eindigt aldus:
„Het blijft wensdhelijk, dat Parijs en
Londen zoo spoedig mogelijk iets dlom
om het onherstelbare te voorkomen.
Laat men Ranzig tot het Diuitsclie Rijk
doen terugkeeren. Op die voorwaarde
alleen zou Duitschland er wellicht in
toestemmen edelmoedig te worden."
Welingelichte kringen te Berlijn ver
wachten aldus meldt Reuter diat ér
iets zal gebeuren vóór het partijcongres
van. Neurenberg op 2 September, gezien
het feit, dat de Duitsche bladen dagelijks
schrijven, dat de toestand1 onhoudbaar is
en dat een oplossing der kwestie-Dantzig
niet lang kan worden uitgesteld. Da pro-
paganda-campagne kan moeilijk nog drie
weken op deze hoogte gehouden worden.
De Duitsche „man in the street" herin
nert zich levendig wat „er ©eri jaar gé-
leden geschied is en wacht af wat ér
gaat gebeuren. In het beste geval krijgt
Hitler Dantzig zonder slag-of stoot, in het
ergste geval wordt Europa in een oorlog
verwikkeld. Uit gesprokken met hoog© Duit
sche ambtenaren valt op te maken, diat
Berlijn er nog sterk aan twijfelt, of Enge
land werkelijk voor Polen zou gaau vech
ten.
Verhalen over „vervolgingen" van Duit-
sclicrs in Polen verdringen thans in de
Duitsdie pets vrijwel elk auder nieuws.
Er wordt beweerd', dat Bmtschers in de
gevangenis worden gefolterd, dat zij wor
den opgejaagd met bloedhonden, uit bun
huizen worden gesleept, door volksmenig
ten en politie worden mishandeld en met
geweld naar het binnenland worden ge
voerd.
Alle Duitsche organisaties, aldus be
weren de Duitsche bladen verder, worden,
stelselmatig ontbonden en het leven' wordt
haar onmogelijk gemaakt. Berlijnsche bla
den hebben correspondenten naar de grens
gezonden en publiceerén wat zij „oogge
tuige-verhalen" noemen omtrent het jacht
maken met behulp van zoeklichten in de
bosschen, benevens interviews met ont
snapten. De berichten zijn doorspekt mei
bittere uitlatingen aan het adres van En
geland, „dat Polen in zijn brutaal terro
risme steunt". Tot dusverre is van eenig©
Duitsche actie in dit opzicht niet geble
ken, doch het gevoei bestaat aldus de
Reuter-oorrespondent dat de publieke
opinie weldra genoegzaam door dé propa
ganda zal zijn „bewerkt" om een volgen
den Duitsohen stap mogelijk te maken.
„Dantzig en dé corridor zijn en blijven
de Duitsche eischen, waarop niet kan wor
den afgedongen en waarover niet wordt
gedebatteerd", zoo schrijft de Voalkische
Beobachlér ook dezen Zondag weer, walk
blad zich voorts richt tegen de Engelsche
pers die „den treurigen moed' heeft om
de Duitsche persberichten over de Pool-
selie terreur tegen do Duitsehers in Polen
te beschouwen als propaganda, e ven als
bij de Tsjecho-Slowaaksche crisis".
„Het wigenblik nadert", zegt
Porster.
Gistermiddag heeft de Dantzigsehe gouw
leider Porstei te Langfuhr een toespraak
gehouden tot eenige duizenden leden van
de partij en andere toehoorders. Hrj zeïde,
dat de huid'ge toestand der grenzen niet
kan en mag blijven bestaan. Iedereen in
Dantzig weet, dat al is de toestand ern
stig, in het'leven der volken vraagstuk
ken. bestaan, welke opgelost moeten wor
den, hoe moeilijk dit ook zal gaan. Een
dergelijk vraagstuk is Dantzig.
Reeds twintig jaar aldus Eerster
spreken de Dantzigers er over, dat zij tot
het Duitsche rijk terug willen en nu komt
dit oogenblik nader. Dantzig heeft zcih
inwendig voorbereid. De leden van de partij
en de soldaten van Dantzig staan nauw
aaneengesloten, de geheel© bevolking
vormt thans een gesloten front. De hou
ding van de bevolking is voorbeeldig. Al
len gelooven in Be voorzienigheid, welke
zes jaar aan de zijde van den Führer
heeft gestaan en hem ook verder bij zal
slaan. Dantzig zal Duitséh worden."
Daarna zeide hij o.a.:
Op dit oogenblik, waarop wis hart weer
van vrees vervuld1 wordt, hebben wij al
les "gedaan wat mogelijk was om het oor
logsgevaar te keeren en mede te werken
voor de vestiging van éen hechten mede,
gegrondvest op gerechtigdheid en in staat
om do vrijheid en eer der volkeren te
waarborgen.
Wij willen en kunnen niet de hoop laten
varen, dat een conflict-kan worden voor
komen, dat, naar het zich laat aanzien, het
vorige conflict in vernieling en geestelijke
en zedelijke ineenstorting verre zal over
treffen.
Wij blijven vertrouwen, dat de leiders
der volkeren, op het oogenblik van de
gewichtige beslissing, niet de zoo zware
verantwoording op zich zullen laden door
hun toevlucht tot geweld' te nemen
Stagnatie in de militaire be
sprekingen.
Reuter seint uit Moskou:
De besprekingen van dfe militaire mis
sies te Moskou zijn thans gedurende drie
dagen onderbroken en er is geen tc'efcdn,
dat erop duidt, d'at zij spoedig hervat zui
len worden.
Gisteren hebben dé Britsêhe en Fran-
sche militaire deskundigen besprekingen
gevoerd, vermoedelijk met het doel hun
rapporten van de respectievelijke regeerin
gen op te stellen, waarin de oorzaken
van het uitstel uiteen worden gezet.
Het D. N. B. meldde gisteren uit
Berlijn
De onderhandelingen, welke reeds-
geruimen tijd tusschen Duitschland en
de Sovjet Unie werden gevoerd over
een uitbreiding van het wederzijdsche
handelsverkeer, zijn 19 Augustus met
succes bekroond.
Hel resultaat is een bandels- en cre-
dietovcreenkornst, dat aan Duitsche
zijde werd onderteekencT door legatie-
raad dr. K. Sclmurre van het mi
nisterie van buitenlandsche zaken en
aan Sovj'et Russische Zijde door den
leider van de Russische handelsverie- jden op voldoende wijze voorzien
gen woord ïgmg te Berlijn, Babarin.
De overeenkomst voorziet m een
credict van tweehonderd millioen
mark, dat Duitschland verleent aan de
f
Sovjet Unie en dat ter beschikking
staat voor den aankoop van Duitsche
goederen De Sovjet Unie zal in de
komende twee jaar ter waarde van
180 millioen mark Sovjet Russische
■waren aan Duitschland leveren.
Bij den noodlotiigcn brand in een rijwiel zaak te Eist (Geld.) kwamen twee -kinde
ren om het leven. De zaak brandde geheel uit.
De marine is paraat.
De vlootcorrespoudent van dé Sunday
Times schrijft, dat dé Britsche marine thans
meer paraat is dan ooit in vredestijd!, zelfs
dan in 1914. De correspondent noemt het
niet overdreven te zeggen, dat indien oor
log zou uitbreken de gelieele maritieme
defensie van het Britsche rijk birmen ein-
kele uren op volled'igen oorlogsvoet zou
kunnen worden gebracht. Er zou geen ver
traging zijn en geen tekort aan voorraden
op vitale punten of onvolkomenheden in
de verdedigingswerken in eenig doel dér
wereld', waal het mogelijk tot een con
flict zou komen. De correspondent wijst
op het feit, d'at er in het algemeen een
zeer groote bespoediging is gekomen bij
den bouw van oorlogsschepen. In alle
vlootbchoelten worden in de laatste maan-
Het telegraaf agentschap deï~ Sovjet Unie
bevestigt het berecht van het sluiten van
een handelsverdrag jusschen Duitschland
en de Sovjet Unie en voegt hieraan toe,
dat het Duitsche ared'iet van twee honderd
millioen mark is verstrekt voor den tijd'
van zeven, jaar, met een rente wan vijf
procent. Het is bestemd voor den aankoop,
van Duitsche waren binnen twee jaar na
dagteekening van de overeenkomst.
Portinax bespreekt in de Qrdre de be
middelingspogingen, welke de piaus in Mei
jd. heeft ondernomen en vervolgt don
Volgens zekere aanwijzingen, zou de pon
tificale diplomatie zekere neutrale regee
ringen opwekken te bemiddelen. Leopold'
III, koning der Belgen, zou het geschiktst
zijn zidh van een dergelijke taak te kwij
ten. Hij zal zidh! waarschijnlijk niet daar
mede inlaten, daar hp] van Londen noch'
van Parijs ook maar de minste aanmoedi
ging zal ontvangen.
De deelneming vain Polen en Rusland'
aan iedere conferentie, Welke een Euro-
peesoiie regeling beoogt, is de toetssteen
■welke in staat stelt onderscheid te maken
tusschen een oprechte poging tot deelne
ming en een overgave van hét type van
Mündhén. Iedere poging tot bemiddeling
welke hieraan niet zal voldoen, zal ais
onvereenigbaar met onze nationale "(Fran-
sche) belangen moeten Worden beschouwd.
Een toespraak van den Pans.
De Paus heeft Zaterdag in plechtigé
audiëntie op Gastel Gand'olfo, een groep
pelgrims u,it Venetië ontvangen, ter gelegen
heid van den 25en sterfdag van Paus Piusj
De Raus sprak dé pelgrims toé en wekte
de herinnering op aan dié gïoote persoon
lijkheid' van Pius X. 1
Ou het aanstaande partij-congres.
Ruim 80.000 Duitsche weridieden zijn
dagelijks te Neurenberg bezig met het op
richten van een enorme tentenslaxl, wélke
850.000 bezoekers moet herbergen, tijdens
het partij-congres van dit jaar, dait 2 Sep
tember ets. als „partij congres van den
vrede" zal geopend worden.
In scholen en andere gebouwen zullen
nog 170.000 meer bevoorrechte bezoekers
gehuisvest worden, als partijleiders, politie
beambten, vrouwelijke bezoekers en
160.000 leden van „Kraft durdlii Ftreude".
De hoogste politieke leiders en de buiten
landsche gasten zullen hun intrek neme in.
de hotels en de beschikbare particuliere
huizen.
Tot regeling van het enorme verkeer, zal
de gewone politie met 1000 S.S.-mannen,
versterkt worden, en zullen 1000 trambe
stuurders. uit Berlïjh, Ween en en andere
groote steden worden aangevoerd'. Yianuit
ahe Duitsche gouwen zijn circa 2600
HiÜer-jongens hun jaaïlijkschen opmarsch
naiar Neurenberg begonnen. .Voor hét eerst
zal het Sudetengeb.'ed op hét congres ver-
tegenwoordige zijn.
Het symbool van het congres gevormd
door een vrouwenfiguur, voorstellende dé
vruchtbaarheid viaa de aairdé, gekroond1
door een Duitsdhén adelaar, voorstellende
de gewapendemacht
Manoeuvres in September.
Van 10 tot 18 September zullen in Sak
sen aan de Noord -Westelijke grens van
protectoraat uitgebreide manoeuvres
met gemotoriseerde aïdeeh'ngen. géhoudten
Worden.
Mussolini binnenkort naar Albanië.
Minister Ciano is Zondag te Tirana aan
gekomen.
Men verneemt, dat hij de AJbaneesche
bevolking heeft aangekondigd, dat Mussolini
binnenkort een bézoek aan Albanië .zal
brengen.
Ciano is later naar Danazzo vertrokken.
De terreur.
Bij Ekron zijn door een ontploffende
bom vijf politie agenten gewond In de na-
lieidl van Acre is het tot een gevecht tus
schen een zestigtal terroristen en door
vliegtuigen gesteunde troepen gekomen
Een Engelsch officier en zes rebellen, kwa
men om het leven, drie soldaten werden
gewond
De Tromp naar Indië vertrokken.
Zaterdag is H. Ms. fiottiliéleider Tromp
onder bevel van kapitein-luitenant ter
zee J. W. Termrjielen, van Den Heldor
vertrokken ter aanvaarding van de reis
naar Nederlandsdh-ïndiè. Er was bizonder
veel belangstelling bij het afscheid.
Dijk UrkLemmer iu November voltooid.
Naar wij vernemen, is men met den
aanleg van den dijk van Urk naar Lem
mer thans zoover gevorderd, dat hij in
November a.s. voltooid kan zijn.
Dan zal het dus mogelijk zijn om van
Urk naai- Friesland te wandelen.
(Aantal dienstplichtigen voor 1940.
Uit het K. B. van 2 Augustus 1939
(Staatsblad No. 587) blijkt, dat 43.069 per
sonen bestemd zijn tot gewoon dienst
plichtige voor de lichting 1940. Hiervan
zijn 1074 bestemd voor de zeemacht.
„Na mijn korte afwezigheid.
De directeur-generaal der P. T. T., dr.
ir. Diaöime, geeft in een dienstorder op
de volgende wijze kennis van zijn weder-
aanvaarding van de leiding van het P.T.T.-
bcdrijf, nat zijn kortstondige ministerschap,
gedurende hetwelk hij op non-actief was
gesteld
„Na mijn korte afwezigheid heb ik heden
met grooten lust de leiding van het P.T.T.-
bedrijf Weder op mij genomen."
Ernstige trambotsing bij Napels.
In het nabij Napels gelegen Capo Di
Monte, hebben 80 personen verwondingen
opgeloopen hij een trambotsing.
Het vuur sloeg lu een pan
met vet
Dat kleine oorzaken groote gevolgen ku»t<
nen hebben, is Zondagavond weer dui
delijk geworden, toen een bewoonster va»)
de bovenste étage van een porceel Willem-
straat 71, to 's-Gravenhage, een pan mét
vet op het vuur had1 slaan en zich oven
verwijderde om eau stukje vleesch te gaan
halen. Op dat oogenblik sloegen d'e vlam
men op het vet over en in eon oogwemkl
stond! do woonkamer in lichterlaaie. i
Jn het perceel Willemstraat 71 zijn ge
vestigd de-kantoren van het oantraal bet-
sjreekbuxeau voor concerten ©n hét reis-
mrreau CJeïnito, tonvijl het huis bewoond!
wordt door drie families. i
Toen de vlammen door het gtroo6e ven
ster op dé bovenste étage zichtbaar wér
den, waarschuwden de bewoners van dé
overzijde van dé Willemstraat onmiddellijk!
de pol i ti ebrand11,veer. Met vier stralen op
de waterleiding wérd het vuiur bestreden.
Het gevaar was niet denkbeeldig, dat dé
vlammen op dé belendende perceelen zou
den overslaan en zoo werdén groote hoe
veelheden water op de daken van de per
ceelen 69 en 73 gericht.
De brand was ongeveer 9 uiur begonnen
ei om half tien reeds was iedér gevaar,
voor uitbreiding geweken. 4*e bovenste
verdieping van perceel no. 71 brandde to
taal uit De waterschade in dé aangrenzere
de perceelen was'niet goring. I
In de "Waalhaven verdronken.
Gistermiddag om Oialf drie is in de
Waalhaven nabij pier 7, de 86-jarige typo
graaf II, van Toren te Rotterdam, ver
dronken.
Na twintig minuten werd het lichaam
opgehaald. Gedurende een uur wérdi
kunstmatige ademhaling toegepast, doch
zonder resultaat.
Het stoffelijk overschot is naar het
Zuiderziekenhuis overgebracht.
Zware brand op eiland bij Aalesund.
Op een eilandje bij Aalesund zijn tien
gebouw en tijdens een brand in de asoft
gelegd.
De schade bedraagt ruim een millioen
kronen. Er zijn geen slachtoffers.
Tcekcningen van "Waltcau in het Museum
Boymans.
In het Museum Boymans is oen teeko-
nmg in rood' en wit krijt van Antoine Wat-
teau, welke een voorstudie is voor liet
gestolen en onlangs teruggevonden schil
derij, „1' Indifférent" uit het Louvro te
Parijs, tentoongesteld', tezamen met 15 an
dere kostbare teekeningen van den zei tl-
zamrn meester van Valenciennes, alle uit
de coilecte-Koonigs, welke het Museum
Boymans in bruikleen heeft.
In de zaal voor tijdelijke tentoonstellin
gen is een zestigtal aquarellen en teoke-
ningen van omstreeks 1900 uit het ma-
seumbezit geëxposeerd.
De tentoonstelling van aquarellen en
teekeningen van dén Vlaamschen kunste
naar Edgar Tijfgat in bet Prentenkabinet
bezichtigen en het bruikleen van den her
tog van Trevise, bestaande uit schilderijen
van Paulus Potter, Bazzani, Latoux, Rru,-
thon en Gericaplt, welke laatste over ver
schillende zalen' van het museum zijn ver
deeld, blijft nog tot bet einde van de maanldi
te bezichtigen.
-/t
ri- Art -ril4
vpo'
Vj-vv'S:
