I e situatie
het uur
wordt mei
ernstiger
EERSTE BLAD
Hitier wijkt
ondanks
niet af van zijn weg,
Engelsch vermaan
Militaire maatregelen in alle landen
Donderdag 24 Augustus 1939
Vredesoproep der 0$ 'ostaten
92ste Jaargang.
No. 22256
Te!. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE MfjlMEM)» TEL: 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53iL
BUITENLAND
Duitsch-Russisch niet-aanvalspact
onderteekend
Von Ribbentrop heeft gistermiddag in
tegenwoordigheid van den Duitschen
ambassadeur te Moskou, Von deir
Schulenberg, een onderhoud' van dirie
uur gehad met Molotof en Statin. Hrj
heeft zich gisteravond om 10 uur
naar het Kremlin begeven om de be
sprekingen voort te zetten.
De onderhandelingen zijn geëindigd
met een accoord over oen niet-aanvals
pact tusschen Dui tschland en Sovjet-
Rusland, dat dloor Von Ribbentrop en
Molotof in tegenwoordigheid' van Sta
lin en den Dtuitschea ambassadeur fe
onderteekend.
De tekst van het Duitsch-Russische
niet-aanvalspact
De Duitsche rijksregeering en de rogee-
ring der Sovjet-Unie, geleid door den
wensch, de zaak van den vrede tusschen
Duitscldand en de Sovjet-Unie te bevorde
ren en uitgaande van principieele bepa
lingen van het neutralteitsverdragdat in
Ap'nl 1926 tusschen Duitscldand' en de
Sovjet-Unie is gesloten, zijn het volgende
overeengekomen
Art. 1 De beide verdragsluitende par
tijen verplichten zich van ieder© geweld
daad, iedere agressieve handeling en iedó-
ren aanval jegens elkaar, en wel zoowel
afzonderlijk als tezamen met andere mo
gendheden, te onthouden.
Art. 2. Ingeval een der verdragsluitendie
partijen het voorwerp zou worden van
oorlogshandelingen van de zijde oener der
de mogendheid!, zal die andere verdragslui
tende partij deze derde mogendheid in
geenerlei vorm steunen.
Art, 3. Die regoermgen der beide verdrag
sluitende partijen zullen in de toekomst
voortdurend voeling met elkaar houden,
om elkaar wederkeerig in te lichten over
vraagstukken, die haar gemeemschappiel'pe
belangen raken, i
Art. 4. Geen der beide verdragsluitende
partijen zal deelnemen aan eenige.lei groe
peering van mogendheden, die di'ect of
indirect tegen de ande e partij is ger.c'ht.
Art 5. Ingeval tusschen de verdragslui
tende partijen geschillen of conflicten over
vraagstukken van den een of anderen aard
zouden ontstaan, zullen beide partijen deze
geschillen of conflicten langs den weg van
vriendschappelijke gedachtenwisselmg of,
zoo noodig, door a'bitrage-commsss e rege
len.
Art. 6. Het onderhavige verdrag wondt
gesloten voor den duur van tien jaar,
met de bepaling, dat, voor zoover niet
een der verdragsluitende partijen het een
jaar voor afloop van dezen termijn op-
zegt de geldigheidsduur van dit verdrag
geacht zal worden, automatisch met vijf
jaar te zijn verlengd.
Art. 7. Het onderhavige verdrag zal
binnen den kortst mogelijken tijd geratifi
ceerd worden. De ratificatie oorkonden zul
len te Rerlijin uitgewisseld worden. Het
verdrag treedt terstond' na onderteekening
in Werking.
Opgemaakt in duplo, in Duitsche en Rus-
sischen tekst.
Moskou, den 23 Augustus 1939,
Voor de Duitsche legeering get. Von
Ribbentrop.
Met volmacht der regeering van de Sov
jet-Unie get. Molotof. I
Henderson op den Obersalzberg
Dc Britsche ambassadeur te Ber
lijn, Henderson, heeft gistermiddag te
twee uur de Berghof, de woning van.
den Fuhrer, op den Ober Salzberg,
verlaten.
Van welingelichte, niet Britsrihe
zijde, heeft de correspondent van Reu
ter vernomen, dat het bezoek van Hen
derson aan Hitier slechts zeer kort
heeft geduurd. Henderson had niets an
ders te doen dan Hitier een mededee-
ling te overhandigen en er was geen
„aanleiding, om langer te blijven voor.
oen. besprekirigr
Bjj een vraag om inlichtingen op
Rerehof werd den correspondent mede
gedeeld, dat er niets viel te zeggen.
Het D.N.B. meldt nog het volgende:
Op verlangen van de Britsche re
geer i tig heeft Hitier gisteren op den
Berghof, den Britschen ambassadeur
sir Neville Henderson, ontvangen. De
ambassadeur overhandigde den Fuhrer
een schrijven van den Britschen eer
sten minister, dat in gelijken zin was
geteld als het gisteren uitgegeven
communiqué omtrent de kabinetszit-
ting.
De Fuhrer liet er bij den Britsciien
ambassadeur geen twijfel over beslaan,
dat u© door de Britsche regeering aan
gegane verplichtingen Duitscldand geen
aanleiding kunnen gieven om af te
zien van de behartiging van nationale
vitale belangen.
De militaire maatregelen in
Duitschland
Reuter meldt uit Keulen:
Mobilisatie-afdeelingen zijn de laatste
24 uur door Keulen getrokken, waar zij
de dienstplichtigen en reservisten van alle
lichtingen onder de wapenen riepen. Vele
mannen werden van huis gehaald, waar zij
bleek© en schreiende vrouwen achter lietn.
Anderen werden nit bars gehaald en in
sommige gevallen zelfs uit openbare bad
inrichtingen. Particuliere vrachtwagens,
auto's, motorrijwielen, in het bizonder mo
toren met zijspan, rijn gerequireerd', somls
met inbegrip van de bestuurders. Een aan
tal der manschappen, die op deze wijze
in het leger opgenomen zijn, hebben, naar
verluidt, geen voorafgaande militaire oefe
ning gehad'.
Ontruiming der Duitsche ambassade
te Warschau
Uit goede bron wordt vernomen, dat
gisteravond de bagage en archieven uit
de Duitsche ambassade te Warschau zijn
weggezonden. Het personeel, is verminderd
tot dne of vier personen.
Ambassadeur Von Moltke, die verschei
dene v/eken m Duitschland heeft vertoefd,
zou e enige dagen geleden naar Berlijn zijn
vertrokken.
Förster leider der vrije stad
Officieel wordt te Dantzig medegedeeld:
Op grond van de vet tot verdediging van
volk en staat van 24 Juni 1933 en van
de wet tot verlenging van deze wet van
5 Mei 1936 worat liet volgende met kracht
van wet verordend':
Artikel 1.
De gouwleider van Dantzig is het staats
hoofd van de vrije stad Dantzig.
Artikel 2.
De verordening treedt op 23 Augustas
in werking. 5
Opluchting te Warschau
Het bericht, dat de Britsóhó ambassa
deur te Berlijn een Britsche verklaring
over Je te voeren politiek aan Hitier heeft
overhandigd, heeft een onmiddellijk -ge
voel van opluchting gewekt. De Polen heb-
non ooit twijfel gevóeld' omtrent Engelands
woord en dit bericht heeft ontzaggelijk
de overtuiging versterkt," dat hun." .mach
tige helpers hecht achter hen zullen sta u
IntosscLóri - onder" den'"schaSdii\v "'van den
oorlog, verrichten - de Polen rils tig hun
werkzaamheden, Is er geen sprake van
©<m paniek, en zijn de meeste vermahehjk-
heiusgel'-oenheden en cafe's vol. Het \olk
heeft voltedig vertrouwen in de voldoend
heid der luchtafweer, waaraan de Poolsche
regeermg in dc afgeloopenmaanden baar
mier-te aandacht gewijd heeft.
Vanmiddag Britsche kabinets-raad
Cbambei'ain is vanochtend om vijf mi
nuien oor twaalf op Buckmg' am Palace
aangekomen.
Na het bezoek van Ch.am.bei lain aan
den koning is liet kabmet om kwart vóór
eén lunmiddag bijeengekomen.
Britsche en Fransche ambassadeurs
bij Ciano
Dc Britsche ambassadeur te Rome heeft,
naar gisteravond nerd vernomen omstreeks
1 el middaguur een korte besprekmz gehad
niet den Italiainsehen minister van butien
land&che zaken, Ciano Ook de Fransche
ambassadeur heeft gisleren een bezoek ge
bracht aan Cianc Men gelooft, dat hij <jat ie zameii met Italic Spanje heeft ge-
De uit Moskou komende berichten om
trent het gunstige verloop der onderhande
lingen van den rijksminister ran buiten
landsche zaken, Von Ribbentrop, met Mo
lotof, worden in politieke kringen hier
/eer tooceuucht I
Spanje wenscht buiten elk conflict
te blijven
Hat as meldt uit Madrid-
Het onderteekenen au een verdrag tus
schen Duitscldand en de Sovjet Unie heeft
diepen indruk gemaakt m Spanje. In of-
ficieele kringen wordt niets medegedeeld,
doch de man van de straat kan moeilijk
begrijpen, dat Duitscldand, dat in Spanje
aan de zijde van Franco tegen de „Rus-
sische hjdra" heeft gevochten, tlians een
met aanv als\ erdrag gaat sluiten mei den
vijand van vijf maanden geleden. Even
min kan hij begrijpen, dat Daitscldand,
wederom de Fransche vastbeslotenheid
heeft doen kennen om den Fianschenver
plicldingen gestand te doen.
Het Italiaansche standpunt
Het D.N" B meldt uit Rome
Het Duitsche communiqué betreffen
de het onderhoud van den Engelschen
am1 assadeur met Hitier, heeft in Rome
de grootste voldoening gewekt, te
meer, daar ook de Italiaansche minis
ter van buitenlandsche zaken in zijn
onderhoud met den Franschen ambas
sadeur, dat bijna drie kwartier duur
de, geen twijfel heeft laten bestaan
over het standpunt van Italië.
Aan den anderen kant verluidt, dat
ook de verklaringen van den Fran
schen ambassadeur aan Ciano in zoo
ondubbelzinnigen vorm waren gehou
den, dat men in Rome thans omtrent
de opvattingen en voornemens der
Fransche regeering volstrekt is inge
licht.
vraagd liet anti Komiptcrnv erdrag le on-
derteekenen thans zelf dit verdrag wil ver
scheuren.
In officieele kringen geeft men le ver
staan, dat Spanje meer dan ooit bezig
is met eigen opbouw en buiten elk con
flict wil blijven.
Den Franschen wordt aangeraden
Duitscldand te veriaten
Fransche bewoners m Duitschland heb
ben zich tot de Fransche ambassade
te Berlijn gericht met de vraag of het
geraden was langer m Duitschland te
blijven.
De ambassade heeft hierop hen, die
niet door dringende verplichtingen
weerhouden worden, aangeraden
Duitscldand te verlaten.
Nog meer Fransche troepen onder
de wapenen
De Fransche minister president deelt
mede:
In verband met den internationalen toe-
De mededeeliog van Hitier aan den am
bassadeur Henderson krijgt daarmede naar
de te Rome heerscbende opvatting, een
zeer bizondere beteekenis, m zoo verre stand, heeft de regeermg besloten de reeds
dat thans niemand meer beweren kan ge genomen militaire maatregelen te voltooien,
hanield te hebben in. onzekerheid omtrent
het "standpunt"-van den andör, om op die
wijze de verantwoordelijkheid van zich te
Lumen afschuiven.
Mobilisatie in Polen?
Het Duitsche nieuwsbureau deelt
mede: j j i
Naar van betrouwbare rijde uit het
gebied van den Corridor verluidt, 5g
Polen met ingaing van vandaag met do
officieel© mobilisatie begonnen. .Van
ochtend, aldus do mededeeling, zijn
door manschappen der gendarmerie!
van alle akkers de landarbeiders gealatB-
meeidi en direct naar hun garnizoens
steden getransporteerd. f 1
Dc Britsche consul-generaal uit
Dantzig vertrokken?
Naar te Dantzig verluidt, heeft de Con-
sul-geneüaal van Groofc-Blritfanniö in de
vroege ochtenduren Djajntzig verlaten.
De conferentie der Oslo-stalen is gisteren
geëindigd. Zij culmineerde in een demon
stratie voor den vrede en een oproep tot
allen die van goeden wille zijn en speciaal
tot de leidende politici om alles in liet
werk te stellen de rust te bewaren.
Koning Leopold was de „speaker" van
de kleine staten, die in rijn pale's te
Brussel de miftisters van buitenlandsche
zaken vereen igde aan een banket, waarbij
ihlij de volgende rede uitsprak
De wereld beleeft een tijdperk van zoo
danige spanning, dat elke normale samen
werking onder de staten onmogelijk dreigt
te worden. Groote mogendheden treffen
maatregelen die bijna gelijk staan met de
mobilisatie hunner gewapende macht.
Moeten de kleine mogendheden niet vree-
zen het slachtoffer te worden van een
eventueel conflict waarin zij, togen hun.
gigen wil in, zouden worden medege-
sirept, niettegenstaande hun politiek van
onbetwistbare onafhankelijkheid en hun
vasten wil onzijdig te blijven. Zijn. ze er
niet aan blootgesteld' het voorwerp te wor
den van buiten hen' om getroffen schikkin
gen?
Zelfs zonder dat ot vijandelijkheden ge
opend worden, wordt de wereld door een
economische instorting bedreigd'. Alom
heerschen wantrouwen en argwaan. Onder
onze oogen vormen rich de strijdkrachten!,
stellen dte legers zich op, wordt een af
schuwelijke strijd' m Europa voorbereid.
Gaat ons werelddeel zelfmoord plegen door
zich te storten ïn een ontzettenden oor
log, waarin er noch overwinnaar noch
overwonnene zou zijn, maar waarin alle
geestelijke en stoffelijke waarden dóór do
beschaving van eeuwen geschapen ten on
der zouden gaan?
De oorlogspsychose dringt alle hujzen
binnen, en alhoewel de opjdnbare moo
ning eg rich zeer goed' van bewust is
welk een ondenkbare ramp een volkenstrijd
voor de gansche menscbhteidl zou betook©-
Uen, laat zij zich.' meer en meer over aan
de gedachte dat wij er onvermijdelijk in
mede gesleurd zullen worden. Het fs van
belang tegen ©en zoo noodlottige gelaten
heid op te komen.
Er bestaat geen volk wij leggen Men
sterk den nadruk" op dat zijn kinderen.'
den dood wil inzenden! om aan andere'
natiën dat recht op het bestaan te ont
nemen, dat het Voor rich zelf opieischt. i
v,\-
door nog meer soldaten onder de wape
nen te roepen. ,7T
De reservisten, die houders zijn van
het molnhsatiehoekje nummer twee, zijn
opgeroepen.
Ook maatregelen in Italië
Reuter meldt uit Rome:
Do oorlogsvoorbereidingen warden ver-
Rede van Koning Leopold van België aan het Er is nieu;T fusigcsc!ïut opg<ftód-
In. <le voornaamste havens zijn maatrege-
SlOt van de conferentie te Brussel. len genomen tegen duikbootea.
Militaire maatregelen te Gibraltar
Sedert Bmsdag is een groote activiteit
i in het garnizoen van Gibraltar merkbaar.
De soldaten mogen de kazernes niet meer
verlaten en alle posten van het verdedi
gingssysteem, zooals de zware batterijen
en de luchtdoelartiilerie op de rotsen zijn
bemand, terwijl de detachementen aan de
grens versterkt zijn en de Noordelijke toe
gang tot de haven is versperd. Da verd©-
digmgscomniissie van Gibraltar heeft ver
gaderd en binnenkort wordt een. aantal
oorlogsschepen verwacht.
Stellig zijn de belangen van alle staten
ntet allen dezelfde. Maar zijn er wel be
langen die niet op vredelievende wijze lot
overeenstemming kunnen gebracht worden,
en kan dat niet oneindig veel beter voor
dan na een oorlog?
Dat het geweten der wereld wakker wor
de. Het ergste kan nog vermeden worden.
Maar de tijd dringt. De evolutie der ge
beurtenissen kan weldra elk rechtstreekseh
coniact nog moeilijker maken.
Dat men zich niet vergisse Wij weten
dat het recht, om te kunnen teven op
Sfa,r^sc™lisS,rTiTreSPoJd. diplomatieke koerier aan
berust op den eerbied' van allo staten. Een
duurzame vrede kan niet gevestigd zijn
op de macht maar enkel op een zedelijke
orate.
Gebiedt niet de wijsheid om dit oogen-
blik een eind te stellen aan d'en strijd met
woorden, aan ophitsingen en bedreigingen,
ten einde te besluiten om over do gestelde
vraagstukken te beraadslagen. Wij vormen
plechtig den wensch, dat de mannen, waar
van dten loop der gebeurtenissen afhangt,
bereid zullen zijn hun geschillen en eisclien
te onderwerpen aan ©en onderhandeling
Ingezet in een geest van broederlijk© saL
men werking.
Hel is uit deze overwegingen dat ik
in naam van Z M d'en Koning van
Denemarken, dón President der Fin-
sclie Republiek, H.KH. dó Groother
togin van Luxemburg, H.M. dó Ko
ningin der Nederlanden, Z.M den Ko
ning van Noorwegen, Z.M. dón Ko
ning van Zwedón, en in mijn eigen
naam, ieder onzer in overeenstemming
handelend' met zijn regeering, deze op
roep doe. Wij drukken de hoop uit
dat andóre staatshoofden hun steurt
bij den onze zullen voegen bezield
door dózelfde zorg voor den vrede
en dó veiligheid' van hun volkeren.
Straks" zullen honderden millioenen men-
schen van harte met ons zijn om den wed
loop naar dón oorlog te stuiten.
Mogen dógenen in wier handen het lot
der wereld' rust, deze gevoelens beantwoor
den en den door hen menigmaal uitge-
druktea wensch verwezenlijken!, de moei-
lijkhedón, die hen scheiden op vredelie
vend1© wijze te regelen.
En dat dó romp, die de menschheid be
dreigt, vermeden worde.
de grens aangehouden
Met het diplomatiek valies.
Reuter meldt uit Berlijn
lil Poolsche diplomatieke kringen is gis
teravond' verklaard, dat een Poolsche di
plomatieke koerier gistermorgen is aan
gehouden aan de grens to Rawice, terwijl
hij de grens naar Polen passeerde. Hij is
teruggeleid' naar Breslau met het diploma
tieke valies. Men voegt hieraan toe, dat
de koerier gisteravond nog werd! vastge
houden.
Ook mogelijkheid van een pact
met Japan?
Ribbentrop zou bet Japansclien
ambassadeur hebben lalrn v eten.
Haias meldt uit Berlijn:
Het gerucht is in omloop dat Von
Ribbentrop den Japansclien ambassa-
deur zou hebben laten weten, dat voor
Japan de mogelijkheid bestaat met
Sovjet Rusland een pact te sluiten,
overeenkomstig het Duitsch-Russische j
pam. i
Poolsche reservisten opgeroe
pen, doch geen aJgemeenc
mobilisatie.
De bewoners van Warschau zijn zich
voor dón eersten keer bewust geworden
van de acute crisis, toen zij vandaag in
de bladen onder groote koppen kennis
namen van tal van berichten over Duitsche
daden van agressie
ln dón afgeloopen nacht waren er sterke
troepenbewegingen rond Warschau, doch do
algemeene mobilisatie is vo'gens Reuter
nog niet afgekondigd, hoewel opnieiïw lich
tingen reservisten zijn opgeroepen.
(Vervolg paging 2, le Blad).
iia
gagam
Tfff»
u>.ie cuaraut irscinjnt dagelijks, rastuiv
zondering tan Zou- en Feistdagen.
prfl» per kwartaal f Iraocq per r ost
8 SO. Fro» per week 15 ets. Afzon
derlijk® nummers 4 cte. Abonnementen
worden dagdgks aangenomen.
Advertentie» voor et eeretrolgcn num
mer moeten v6ór -;>lf uur aas :t Bureau
betorgd rijn, 's Zaterdags vóór O uur
Een bepaalde plaats van adrcrtontiën
wordt met gewaarborgd.
SCI DAK!! HE C O R tl
Vrijs der AdverUuiicu. van II) regels 11 55;
iedere regel meer FCL30, in het Zaterdagnttmtner*
15 regels 1.80, iedere regei meer CC135
Reclames fQ.75 per regel IncAS8okoeten5 ets.
posthw tan ties 45 ets. J ancien van advertentiéa
by abonnement zijd aan liet Bureau verkrijgbaar.
Dagebjks v. orden tegen ooruitbetahog kleme
Adveitcutiën opgenomen i 10.50 tfia, 45 noor
den, f 075 t/m 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 voorden.
's Woensdags Kleine Ad vertentitn tot 25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags Kleine Adverteutiën 14.00, indien
clet vóór Vrijdagavond C uur bezorgd.
Het pac t Moskou» ierlijn
is geslot ;n
f 1
s&SC
JA 1,
