'annenberg gaat niet door
Roosevelt zendt een tweede
boodschap aan Hitier
Polen bereid tot vreedzame oplossing
Haredag^
"AKKC^Si
Zaterdag 26 Augustus 1939
EERSTE BLAD
92ste Jaargang.
Henderson na een ondërhoud met Hitier
naar Londen vertrókken
Tannenbergfierdenking gaat niet
door
Een. eigen plan van Hitier?
)e beteekenis van Henderson's
reis
Henderson heeft een
plan van Hitier bij zich
Verklaringen van Hitier aan het
Duitsche volk verwacht
Toch nog geort reden tot
optimisme
Roosevelt doet een tweede beroep
op Hitier
Een rustig woord uit Italië
Daiadier bespreekt den toestand
Moiotov naar Berlijn?
Het vaticaan tevreden
Grensincidenten
De militaire besprekingen te
Moskou afgebroken
De kwestie-Tientsin
Êt-
No. 22258
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 14! (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53IL
BUITENLAND
la spannende tijden, a!s wij op het
oogenblik doormaken, zijn de dagen
lang. De dag van gisteren verliep,
zonder dat er iets gebeurde, dat ver
andering in de situatie bracht. Velen
bekroop een angstige vrees, anderen
beschouwden het uitblijven van nieuws
als een teeken, dat de hemel opklaar
de. Maar ieder wachtte tocih op de
dingen die:~ kmhen houden. Daarbij
Tees de vraag, waarom Duitschiand
eigenlijk wachtte, en of deze toestand
van stilzitten zou voortduren totdat
Hitier te Tanhenberg gezegd" Zou irab-
her - wat zijn plannen- vijft? ThSn»
schijnt er verandering ingetreden te
zijn, Hitier acht Tannenberg overbodig
en heeft zijn rede afgelascht. In de
plaats van Tannenberg moet dus iets
anders gekomen zijn In den loop van'
gistermiddag heeft de Führer de am
bassadeurs van Italië en Japan en
vervolgens die van Frankrijk on En
geland ontvangen. Zij kwamen naar de
Wilbelmstrasse op verzoek van Hitier.
Spoedig na deze besprekingen werd
bekend, dat Henderson naar Londen
z~iï> vertrekken, om rapport uit te
brengen.
Voorts heeft de Poolsohe staatspresi
dent Moscieki het voorstel van Rooee- -
velt tot vreedzame regeling van de
conflicten aanvaard. Roosevelt heeft
daarop onmiddellijk aan Hitler een
tweede oproep gezonden
Off'cieel werd gisteren medegedeeld:
Met het oog op den gespannen
toestand vervalt de op Zondag be-
paalne Tarnenberg-plechtigheid.
Duitschers aangeraden Enge
land te verlaten.
De Duitsche ambassade te Londen
heeft alten Duitschers den raad gegeven
Engeland terstond of zoo spoedig moge
lijk fe verlaten.
Alle Duitsche journalisten te Londen zijn
eveneens teruggeroepen en keeren naar
hun vaderland terug.
Degenen echter die wel op de hoogte
zijn van de methoden van Hitier, heb
ben algemeen dten indruk, dat de Duit
sche rijkskanselier er de voorkeur aan
zou geven een eigen origineel plan
voor te stellen boven het aannemen
van het voorstel van Roosevelt.
De diplomatieke redacteur van Press As
sociation schrijft, dat het meest opval
lende bericht van gisteravond' met betrek
king iot de crisis, dat is van het bezoek,
dat Henderson aan Londen moet brengen!
in politieke kringen te Londen heeft het
bericht van dte komst van den ambassadeur
de hoop doen herleven, dat er iets in
voorbereiding is om een eind' te maken
ma dtó Impasse en aan het steeds ster
kere afgljjden naar een catastrophe. Het
duit van den ambassadeur om zoo spoe
dig te vertrekken toont duidelijk, dat hij
.voorstellen hij zich heeft of vragen waar
op Engeland een antwoord' zal moeten
geven. Het is mogelijk, dat de voorstellen
van een aal*} zijn zoodanig, dat Cham
berlain het besluit neemt het parlement
voor Donderdag bijeen te roepen, tenein
de de afgevaardigde op de hoogte te kun
nen stellen van den loop van den toe
stand. Het zou in dat geval gemakkelijk
zijn het parlement tegen Maandag bijeen
te roepen.
Dit alles blijft voor het oogenblik blijk
baar een veronderstelling en men dient
eerst te weten wat de inhoud' is van de
boodschap' van -Nevile Henderson..-.feieri-
gens is hek vetelfi^feekeriemdj* dat Hitier
niet alleen de vertegenwoordiger van Groot-
Brittannië heeft ontvangen, maar ook de
ambassadeurs van Firankrijk, Italië en Ja-
pa.n.
De eerste gedachte, welke dit feit op
werpt is de mogelijkheid van een confe
rentie der mogendhedden.
Men dient echter ook niet uit het oog
te verliezen, dat Hitier vroeger op den
dag voorstellen van Roosevelt heeft ont
vangen, welke beoogen een einde te ma
ken aan het Duitseh-Poolsche geschil.
Stefani. In afwachting van de mede*
deeiingen, die Hitier hedenmorgen aan
het Duitsche volk zal doen, zien de
Italiaansche bladen in den koortsatihti-
gen diplomatieken arbeid der Euro-
peësche kanselarijen van gisteren eeni-
ge redenen tot de hoop, dat de rede
lijkheid ten slotte zal zegevieren, ge
waarborgd door rechtvaardigheid.
In dit verband schrijft de Messaggero
o.m„ dat de lange besprekingen van
Hider met den Italiaanschen ambas
sadeur Attolico, - die in voortdurend1
contact stond met graaf Ciano, welke
een zeer intensieve diplomatieke acti
viteit ontplooide, evenals de herhaal
de besprekingen van graaf Ciano met
den Duitschen ambasssadeur en de
zeer intensieve bedrijvigheid van de
kanselarijen in geheel Europa, dte mo
gelijkheid hebben geschapen van een
lichtstraal, waarvan men een aanwijs
zing kan vinden in de reis van am-
ba^adeur Henderson naar Londen.
Henderson heeft een plan tot een
vreedzame oplossing bij zich, dat hem
door Hitler is overhandigd en dat
op het oogenblik het voorwerp vormt
van aandachtige bestudeering door de
Londensche regeering.
De Popoio di Roma schrijft, dat Italië
nog wil hopen, dat men langs vreedza-
men weg een herziening kan krijgen van
het Europeesche evenwicht ten gunste van
de volkeren, die wegens de dichtheid hun
ner bevolking recht op ruimte hebben.
Wanneer ïnen echter tot het nieuwe Euro
pa zal moeten komen langs den weg deï
wapenen, weet de wereld; dat Italië be-
lioorlijk voorbereid is en dat het land
één enkel wapen vormt ter beschikking
van den Duce.
Vrede tot Maandag
Vrede tot Maandag, aldus de onder
grond an de atmosfeer, die ia Berlijn
heerschle volgens inlichtingen uit de eer
ste hand', welke door Reuter telefonisch
uit Eerlijn zijn ontvangen.
Henderson beeft een half uur met Hitler
gesproken en men heeft den indruk, dat
dit alleen maaï gunstig kan zijn omdat
zoolang het contact nog gehandhaafd wordt,
niet alles verloren kan zijn. De indruk
bestaat, welke tot dusverre niet beves
tigd is, dat de ontmoeting op mtnoodiging
van Hitier,, geschiedde. i
De Duitsche propagandamachine houdt
de crisis in de dagbladen en in de radio
gaande met verhalen over Poofedhe pro
vocaties. - i'
Havas meldt'uit Berlijn
De diplomatieke - besprekingen, welke
gisteren te Berlijn zjjn gehouden, 'schijnen
geen reden tot optimisme te g^vcn.
Naar verluidt heeft de Führer aan
de ambassadeurs medegedeeld, dat hij
vastbesloten is handelend op/,te tre
den om de Duitschers in Polen te
beschermen, dat de „maat vol was" en,
dat het geringste incident haf at zou
doen overloopen. -t
Niettegenstaande dit dreigement, had
men toch in de. betrokken 4kringen
den indruk, dat- vim DüftschécBjrl' po
gingen in het werk werden gesteld, om
een soort conferentie te beleggen, ten
einde het lot van Polen te regelen
in den zin van de Duitsche eisehen.
Men weet de draagwijdte van dit ini
tiatief nog niet, noch de kansen welke
gen Leeft men te verstaan gegeven, dat
het hoeft, doch in Duitsche politieke krin-
dergclijke pogingen in het werk worden
gesteld. I
President Roosevelt heeft wederom een
beroep gedaan op rijkskanselier Hitler.
Hij verzond dit beroep, zoodra hij
van den Poolscken president der re
publiek, Mjoscicb", bericht had' ont
vangen, dat deze zijn mtnoodiging aan
vaardde. Roosevelt vraagt Hitler
thans „toe te stemmen in dte wijze
van veredfeame regeling, welke is aan
vaard1 dloor de Poolsche regeering".
Roosevelt verklaart:
„De gebeele wereld' bidt,, dat ooifc
Duitschiand' aanvaardt" de Amerikaansdie
president seint Hitier den tekst van het
antwoord' van Moscioki, waarin deze ac-
ooord' gaat met rechtstreeksdie ondier-
handelingen met een verzoeningsprocedure.
Roosevelt vervolgt dan:
„Gij hebt herhaaldelijk in het openbaar
verklaard', dat het docr liet derde rijk na
gestreefde doel rechtvaardig en redelijk!
is. In zijln antwoord' heeft Moscieki ver
klaard;, dat de Poolsche regeering er mede
accioord ging om op de grondslagen, welke
zijn voorgesteld' in mijn boodschappen^
door recMsfreeksdie onderhandelingen oE
door een verz oeningsprodiire het geschil
tusschen P-olen en het Duitsdie rijk te
regelen. Tallooze menschel ijke levens kujaL
nen nog gered werden en men kan de
hoop nog weer doen otpietvten, dlat de
naties der moderne wereld den grondslag
kunnen leggen voor vreedzame en geluk
kiger betrekkingen, waarneer gij en de Duit
sche regeering zoudt toestemmen in de
vreedzame regeling, welke aanvaard is
door dte Poolsche regeering".
Men rial zich herinneren, dat het optre
den van president Roosevelt tijdens dei
Tsjecho-Slowaaksche crisis analoog was.
Op zijn tweedten stap volgjdte toen het
antwoord van HiÜer aan Benesj.
Het Amerikaajnsohe staatsdtepartement
heeft nog geenerloi aanwijzing over de be
doelingen van Duitschiand. j
Deutsche Lufthansa staakt
diensten »p het buitenland.
Do Deutsche Lufthansa heeft sedert gis
termiddag bet luchtverkeer op al haar
buftenlandSche trajecten stopgezet.
In de „Giomale d'llalia" schrijft Gay-
da, dal de Italiaansche diplomatie,
niettegenstaande de internationale
spanning, bereid is tot de laatste mi
nuut te arbeiden opdat de iele en
de rechtvaardigheid in Europa en de
wereld zullen overwinnen.
Hrj acht het evenwel betreurenswaardig,
5at de waarschuwingen, welke Itahe tot
de verschillende mogendheden heeft ge
richt, niet de ontvangst hebben gevon
den, welke zij verdienden.
Verder verklaart Gayda, dat men ïr. het
Palazzo Clugi rustig is, aangezien het een
hoog moreel heeft en men beschikt over
dc middelen den huidigen toestand het
hoofd te bieden.
Duitsche schepen varen niet
meer uit
Onderweg zijnde schepen moeten
terngkeeren-
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Nu de Engelsche regeering haar han
delsvloot instructie heeft gegeven om
in Engelsche havens te blijven, resp:
daarheen terug te keeren, hoeft de
Duitsche regeering de koopvaardij be
vel'gegeven eveneens in de Duitsche
havens te blijven of daarheen terug
te keeren.
De minister-president Dialadier heeft he
denavond een radiorede uitgesproken, waar
in Ihüj o.a. het volgende zei:
Waarom riskeert de kwestie Dantzig
(heden een Europeeschen oorlog te ontke
tenen? Bat komt in de eerste plaats omdat
zij, opgediend onder bedreiging met ge
weld- en reeds begeleid door uitgebreidere
eiscfhen, de kwestie stelt van de vrijheid
en (het- leven van Polen. Met de vrijheid
en (het leven van Polen, dat wil zeggen,
met fhet leven en de vrijheid van S3 mil-
liOen mensdhielijke wezens is het let der
andere volkeren van Europa zelf op 'het
spel gezet. Het is ons noodlot van Fran
se) hen. Er is niemand onder u, die met
foegrjijpt dat wanneer door een gebrek aan
helder inzicht of door. 1 :id W| het een
na ifietjmder-*5 .deze voUcëreh. "zouden fafeè
omkomen, dat dan, naons"woonl ie heb
ben verloochend, 'ons ideaal verraden, onze
levensbelangen te hebben miskend wjj1 zon
der eer, zonder vrienden, zonder steun
zouden staan, wanneer weldra deze onder
neming tot overheersching van Europa* zich
plotseling tegen ons vaderland zou koeren.
Laten w'ij eraan toevoegen, dat deze on
vermijdelijke stormloop tegen Frankrijk dan
zou beschikken over nog aanzienlijker hulp
bronnen en nog uitgebreider middelen dam
die, welke heden het land zonden, kun
nen bedreigen.
Om een vredesfront te vormen legen aille
pogingen tot agressie 3«ebben wij met andere
landen verplichtingen aangegaan, met alle
landen, die een gelijke verplichting als
wij wilden aanvaarden in denzelfuen geest
van. menschelljke solidariteit.
Met dit doel hebben wij o.m met Rus
land, in overeenstemming met Engeland'
politieke en militaire besprekingen aan
geknoopt.
Wij hebben alles in het werk gesteld
om ze tot een succes te maken en
wij dachten, dat zij tot een gelukkig
einde zouden komen, toen Rusland',
plotseling zijn politiek en zijn leer
omverwerpende met Duitschiand een
paet onderteekende, dat het in staat
stelde zich te onttrekken aan do ver
plichtingen die de politiek welke liet
steeds openlijk had uitgesproken, het
oplegde.
Ongetwijfeld heeft liet verdrag ten doel
een Duitsche agressie op Rusland' of
een Russische op Duitschiand' te ver
bieden. Maar de beide landen hebben
geen gemeenschappelijke grenzen. In
werkelijkheid/ toonen de duistere om
standigheden, waaronder over het pact
is onderhandeld', het uur waarop het
werd' gepubliceerd, de bewoordingen
van zijn artikelen, duidelijk, dat het
de kansen verhoogt van eem agressie
op de vrienden van. Frankrijk en op
Frankrijk zelve.
In deze voor het lot der wereld1 plech
tige uren willen wij allen gelooven, dat
ondanks alles de wijsheid en het verstand
ten slotte zullen zegevieren. Wanneer ech
ter ons streven vergeefs mocht blijven,
zouden wij, Fransehe mannen en vrou
wen, een beroep doen op uw moed em
uw wil om niet de slavernij te ondter-
-gaan, dien wil, die de jongemannen, be
zielt, welke bij honderdduizenden zich aan
gemeld hebben bij de regimenten, met die
ernstige en zwijgende vastberadenheid,
waarvan nog noodt een volk, dat dool
oorlog weid bedreigd, een zoo schitterend
voorbeeld heeft gegeven.
II
„verloren dagen", heette het
vroeger. Nu met meer - nu
zijn er"AKKERTJES"! Een paar
per dag, wèg pijn en nangheidl
Voor
N.V, SCHIEDAMSCHE
STEENKOLENHANDEL
Havas meent te weten, dat Mdotof
zich na de ratificatie van het Duitsch-
Russische verdrag naar Berlijn zou
kunnen begeven
Havas meldt uit Vaticaanstad'. In. reli
gieuze kringen schijnt men zeer voldaan
over de weerklank, welke de radiotoe
spraak van den Paus heeft gevonden Men
voegt hieraan toe, dat de Paus meer dan
ooit besloten is alles in het werk te stel
len om den vrede te bewaren. I
Voorts komen verscheidene beridhten biu-
nen uit Duitsche en Poolsche bron be
treffende erea-nucidenten, beschietingen van.
vliegtuigen, enz. f
Zoo meldt het D.N.B., dat een Poolsch
gevechtsvliegtuig boven Moravisch Ostra-
v/a gevlogen heeft en de grens van het
protectoraatsgebied heeft gesehonden. Het
vliegtuig werd beschoten, maar kon ont
komen Poolsche soldaten zouden in dit
gebied ook de grens heb beo. overschreden;
Acht hunner zijn geïnterneerd.
Op Poolsch gebied zouden aan de Daot-
zjger grens twee Poolsche soldalesa door
Dantzïger grenswachten zijn gedood
Naderéu de eerste P*etoche
eenheden de greas?
-)san>uïteclm- 8 liwsbtir'K^ineldt 'tóf
K-attóWitz.* v - - -■
Er worden hier' maalregeléh getroffen,
voor een snot overnemen van, Dus ach Op-
persilezic. Uit («trouwbare bron verluidt,
dat men reeds Poolsche naamborden voor
de stations in Beuüien Oyciom), Glei-
witz Güwice), Oppeln (=r Opole) en
zelfs Breslau Wroclaw) heeft laten ver
vaardigen. Voorts heeft men bij spoor,
po3t en politie reeds maatregelen getrof
fen vxor het eventueel overnemen van
bepaalde plaatsen in Duitsch Opper Silo-
zie Dienovereenkomstig gaan de voorbe
reidingen tot den overval verder. Voer
tuigen worden in gereedheid gesteld'.
De eerste troepen van Poolsche militaire
eenheden naderen de grens.
De leiders der missies Lrsrlifen
een afscheidsbezoek.
Naar thans wordt vernomen hebben
de leiders van de Fransdfoe en Brit-
scilie militaire missies, generaal Dou-
menc en admiraal Plunkett, gistermid
dag te één uur maarsdhalk Worosji-
lof een afscheidsbezoek gebracht.
Het onderhoud duurde tien minu'em.
Vannacht zijn de militaire missies
via Leningrad mar Helsinki vertrok
ken om vervolgens naar hun vader
land terug te keeren.
De economische kwesties.
De Japaricclie gedelegeerde Kato heeft
den Biilscbcn ambassadeur in antwoord
op het Britsche memorandum van 21 dezer
betreffende het vraagstuk van den Tsjoeng-
kingdollar, een nola overhandigd, waarin
gezegd wordt, dat de .Tapansche regeering
voor het oogenblik niet de noodzakelijkheid
inziet, de economische kwesties met an
dere mogendheden dan Engeland te be
spreken. Men meent te weten, dat de
Britsche ambasssadeur aan Kato de nieuw
ste gezichtspunten in deze aangelegenheid
uiteen gez»t heeft.
Opmerkelijke verandering in
houding der Japanneezra tegen
over EngcLschew.
Reuter meldt uit Sjanghai:
Sedert de toenadering tusschen Duifsdi-
land' en 'e Sovjet Unie heeft men een
opmerkelijke verandering in de houding
der Japanneezen tegenover de Engelsche®
te Sjanghai geconstateerd. De .Tapansche
troepen toonen thans een aanzienlijke mate
van hartelijl-heid jegens de Britsche solda
ten, die de westelijke grens van de inter
nationale .nederzetting bewaken De Japan-
sclie schildwachten* zijn de Britedhe po
litiebeambten begonnen te groeten. Duit
sche automobilisten die een bezoek bren
gen aan het door de Japanneezen bezette
deel van Sjanghai, hebben niet langer de
hakenIrruisvlag op hun wagen, die voor
heen op opvallende wijze was aangebracht,
(Vervolg pagina 2, le Blad).
Jleie wuui-iul oer<clmui ilngcpkb. nut ült-
gonderiog trnn Zon- Feettdagaa.
prö« per jcrnrtiial f 2.—franco per post
f 3 50. Irgs per week: 15 ets. Afion-
deila fc« nummers 4 cta. abonnementen
borden dagojïjka aangenomen
Advertenties voor bet eerstvolgend num
mer moeten vóór If aar san bet Bureau
berorgd »:gn, 's Zaierdsgs vóór O oor.
Een bopaaldt plaste van advertentiën
wordt met gewaarborgd.
Prijs der Adrérleutieu. v*u lóregrta M35;
iedere regel meer f&SO; Ja het Zalerdagnummer
1—5 regel* tiJBÖj Iedere regel meer ~f035
Reclame» f0.75 per regel. Ixtcassokosteo5 dg.;
postkwltantles 15 da. Taneiren van odvertentign
ncaseoko8ten5 de.;
postkwrtaotles 15 da. Taneven van advertentiën
by abonnement xjjn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen 5 10.50 xfm. 15 oor
den, f 0.75 Um. 25-- voorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*g Woensdags: Kleine Ad vertentièn tot 25 v. oor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond Nnr aan het
Bureau bezorgd.
*s Zaterdags Kleine Advertentiën 11-tXJi indien
aiet vóór Vri5dagavond 6 oor bezorgd.
Eenig „soelaas" in den
toestand
NOOR DV E S-T 1 3
TELEF. 68208—6S831