Hitler wijst voorstel van Daladier
van de hand
Eerst morgen worden Henderson's
boodschap en het Britsche antwoord
bekend gemaakt
mobildss ifie
EERSTE BLAD
3€ S lUlf tot
L
Maandag 28 Augustus 1939
Vanmiddag moet de Britsche regeering een
besluit genomen hebben
Prys per iivrarUal f 8.—- franco per pott
f 2.50. Pni> per week: 15 eta. Afzon
derlijke nummers i cl». Abonnementen
■worden dngolyto aangenomen
Advertentie» voor het eerstvolgend num
mer moete vóór elf anr aan 'net Bureau
bfiorgd zyn, 's Zaterdege vóór 9 aar.
Sen beps&lde plaat» van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
92ste jaargang.
No. 22259
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK K TE €N). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53IL
BUITENLAND
Het afgeloopen week-einde heeft zich
gekenmerkt door een uiterst gespan
nen diplomatieke activiteit in do be
langrijkste hoofdsteden van Europa.
Te Londen, waar de Britsche ambas
sadeur te Berlijn, Zaterdagmiddag
rteru" keerde, kwam het kabinet her
haalde malen bijeen. Wat Hendersons
bootschap heeft behelsd, wat dus Hit-
Iers voorstel aan Engeland omvat, 'ia
tot nu toe volkomen onbekend geble
ven. Alle veronderstellingen, daarom
trent zijn door het Foreign-Office ge
kwalificeerd als bezijden, de 'vv&arhëld.
Gistermiddag tenslotte"kWamTreT bericfit,
dat het Engelscht kabinet hedenmiddag
voor de laatste maal zou bijeenkomen
om zijn standpunt te bepalen en dat Hen
derson daarna weer naar Berlijn zotrterug-
keeren. Tussehen Berlijn en Rome heeft
een intensief telefoonverkeer plaats gehad.
Hitler heeft verscheidene malen met Mus
solini gesproken, doch ook omtrent den
inhoud hiervan kan men slechts gissen.
Be Italiaansche pers gaat door met loya-
liteilsbetuigingen jegens Duitsehland, dodh
knoopt daar onmiddelijk den wensch aan
vast, dat de diplomatieke besprekingen suc
ces mogen boeken.
Zeer belangrijk is voorts wat zich
tusscben Berlijn en Parijs heeft afge-
speeld. Daladier heeft zich tot Hitier
gewend met een boodschap, waarin hij
zich garant stelde voor de bereidwil
ligheid van Polen tot het voeren van
onderhandelingen. Hij verklaarde zich
voorts bereid een nieuwe poging te
doen tot het vinden van een methode
tot vreedzame regeling van het ge
schil tusssdhen Duitsehland en -Polen.
Dit aanbod is door Hitier afgewezen.
In zijn brief aan Daladier verklaarde
de Fuhrer met nadruk, dat de „her
ziening" is gekomen. Hij voegde er
aan toe, dat anderen zidh verzet heb
ben tegen zijn methode, doch deze
methode maakt het mogelijk vraagstuk
ken op te. lossen zonder bloedvergie
ten.
Zijn aanbod aan Polen kan niet
herhaald worden. Indien Engeland Po-
len niet had aangemoedigd, dan zou
Europa een duurzamer, vrede van 25
jaar hebben gekend.
Rijkskanselier Hitier verklaarde vier
der, dat Dantzig en de Corridor naar
Doitsdhland terug moesten keeren.
Henderson vanmiddag naar Berlijn
terug
Nai de gisteren gehouden kaWnetszitting
is ihiet volgende officieel© communiqué ge
publiceerd:
Morgenmiddag om twaalf uur (vandlaag
dus. Red.) zal een nieuwe kabinetszit
ting worden gehouden. Verwacht wordt,
dat Henderson morgen (heden) naar Berlijn
zal teragkeeren en het antwoord der Brit-
sdfoe regeering op de medecleeling van Hit-
Ier zal meenemen. i
De -berichten, welke in de pers versche
nen zijn tem aianzien van Hitiers mededee-
Iing aan de Britsche regeering missen ieder
en zijn volkomen, onjuist".
Naai Reuter verneemt zullen, over
eenkomstig de huidige overeenkomst
morgenochtend de voorstellen van rijks
kanselier HiÜer en het Britsche ant
woord hierop gepubliceerd zulten
worden.
Ben geheimzinnig bezoek,
Gisteravond is te Londen een bezoe
ker per vliegtuig uit Berlijn aangekomen.
Hij begaf zich naar de Duitscfhe ambassade.
Ten aanzien van zijn identiteit wordt de
grootste" geheimhouding in acht genomen.
In antwoord op een vraag van een jour
nalist, dis hem- bij- het - verlate» «wan—de
ambassade aansprak, -2eide"hrf„Ik WeetT-
niet. wie ik -ben".*
Een uur Sater kwamen drie personen
per auto op het vliegveld Heston m een
van hen vertrok met een Duitsch vliegtuig
naar Berlijn
Men is overtuigd, dat dit een bood
schapper var, de Duitsche regeering was. Ih
offieieelo Britsche kringen schrijft, men
deze zaak niet ernstig te beschouwen en
wordt verklaard, dat hier sprake is van
iemand zonder beteekenis.
Re mogelijke inhoud van de
Britsche nota van antwoord.
Reuter meldt:
Hoewel de inhoud van de Britsche nota
aan Duitsehland zeer geheim zal worden
gehouden, totdat de nola zal zijn overhan
digd, zijn de diplomatieke correspondenten
(het erover eens, dat zekere principieel© za
ken als waar kunnen worden aangenomen.
Het voornaamste van deze zaken is voor
wat betreft de Britsche houding, naar alge
meen verklaaid wordt, dat Groot-Brittanniè
zich zal houden aan zijn verplichtingen en
dat een werkelijk vredige atmosfeer een on
vermijdelijk vereisclite is, aleer onderhan
delingen kunnen worden geopend!.
i De vele berichten over de mededeéling
van Hitier aan de Britsche regeeoring, moe
ten nog steeds als onnauwkeurig en zonder
gezag worden beschouwd, doch de corres
pondenten stemmïn in hun oordeel dat Hit-
Ier meer zijn algemeene wenscWen heeft
uiteengezet, dan dat haj concrete voorstel
len heeft voorgelegd.
Dantzig en. de Corridor moeten
naar Duitsehland terug
Reuter meldt uit Berlijn:
In zijn brief aan Daladier van gis
teren, heeft Hitler met nadruk ver
klaard, dat de „hjeirziening" Is gekomen.
Hij voegde hieraan toe, dat anderen
zich! verzet hebben tegen zijn methode,
doch deze methode maakte het mo
gelijk vraagstukken op te lossen zonder
bloedvergieten. - j j
Zjrjn aanbod aan Polen kon niet her-
Jiaald worden. Indien Engeland' Pol'en
niet had aangemoedigd', dan zou Eu
ropa een duurzamen vrede van. 25 jaair
hebben gekend. i
Rijkskanselier Hitier verklaarde ver
der dat Dantzig en dè Corridor naar
Duitsehland terug moesten keeren.
Het voorstel van Daladier
aan Hitier
Op het Fransche minister-presidium werd
gisteren- het volgende medegedeeld over
den loop van de jongste gebeurtenissen:
Op 25 Augustus j.l. te 17.30 uuï is
Nachtelijke persconferentie
bij Hitier
Te Berlijn is groote ontstemming ont
staan door het feit, dat de Fransche re
geering de briefwisseling tussehen Dala
dier en Hitier ter kennis van de pers heeft
gebracht. In de rijkskanselarij heeft daarop
in den afgeloopen nacht een persconfe
rentie plaats gehad, gedurende welke Hit-
Ier de brieven in hu» geheel voorlas.
Wij nemen hier het slot van Hitiers
antwoord' aan den Eranschen minister-pre
sident over:
de Macedonische toestanden aan onze
Oostgrens moeten worden opgeheven. Ik
zie geen weg Polen, dut zich nu in de
bescherming van zijn garanties onaantast
baar gevoelt, hier tot ©en vreedzame opi-
lossing te kunnen bewegen. Ik zou even
wel ook wanhopen aan een eervolle toe
komst van mijn volk, wanneer wij onder
dergelijke omstandigheden niet vastbeslo
ten zouden zijn, dte vraag op deze of geene
manier op te lossen.
Indien het lot thans daardoor onze beide
volken opnieuw tot strijd.' zou dwingen,
zou tocl in dé motieven een verschil
zijn. Ik, mijnheer Dialadier, strijd' dan voor
het herstel van ©sa onrecht en dé anderen
de Fransche ambassadeur te Berlijn, in 'voor de handhaving daarvan. Dit is des te
antwoord op een uitnoodiging, door Hitler
ontvaneen Deze verzocht den ambassa
deur, Coulondre, een verklaring van Hit
lor aan Daladier te overhandigen, In deze
verklaring gaf de rijkskanselier te kennen,
dat hij niet langer kon duiden, dat de
toestand, zooals deze in Polen bestond,
zou voortbestaan, en dattij betreurde,
dat Duitsch en Frarisdh bh d zou kunnen
vloeien tengevolge «"an dé maatregelen,
welke hij genoodzaakt zon-Vkunnen zijn te
nemen, tot regeling van d<sa toestand.
Minister-pres ent Daladier heeft onmid
dellijk HiUer een boodschap doen over
handigen. waarin hij er j aan herinnerde,
dat Frankrijk diep verknocht is aan den
vrede. Tezelfder tijd ga Jbif te kenner, daf
Frankrijk trouw zou blijven aan de ver
plichtingen, welke het öpeflijk jegens an
dere mogendheden heeft aangegaan.
Verder herinnerde hij eriaan, dat geen
enkel Franschmau meer heeft gedaan dan
hijzelf, cm een goede verstandhouding tot
stand te hrengei tussehen HM Duifedbe en
Fransche volk, alsmede, een hartelijke sa
menwerking tot het behoud van den vrede.
Minister-president 'Daladier stélde
zidh garant voor de bereidwilligheid,
welke Polen te kennen heeft gegeven,
tot het aanvaarden van eèu' methode
van wederkeerfg vrij onderhandelen.'
Hij bei o«tigde, dat niemand mebHnén-'
schelijk gevoel zou kunnen begrijpen,
waarom een oorlog zou' kunnen uit
breken, zonder dat op zjjh minsi een
'nieuwe poging is jgedaan tot ,eenu vfH-
recte, vreedzame "regehng jan hei gc
^seliihri&ssr-hen.~Düiisiclilaiid en Polen.
-Hij verklaarde ..rich, bereid alle "po
gingen, dn het work' te_ .stellen, om een
directe, 'Vreedzame regeling van het»
geschil tussehen Duitsehland en Polen.
Hij \erklaarde zich bereid alle po
gingen in het werk se stellen, om
een dergelijk streven te begunstigen.
In den middag van 26 Augustus
heeft rijkskanselier Hitier den Fran-
sohen ambassadeur Coulondre ontvan
gen en hem medegedeeld, dat hij de
voorstellen welke minister-president
Daladier heeft gedaan, niet kon aan-
aarden.
Dit mondelinge antwoord werd van
daag bevestigd, door een schriftelijke
modedecling, welke door den zaakge
lastigde van de Duïtsche ambassade te
Parijs, Brauer, aan minister-president
Daladier werd overhandigd'.
Conferentie In de Krollopers.
Zaterdagmiddag hebben de politieke lei
ders en de leiders van de partij in bet ge
bouw van de Krolloper» te Berlijn, waar
de Rijksdag gewoonlijk bijeenkomt, een oom-
lerentie gehouden. Het doel der bespreking
is niet bekend.
Beperking van den treinenloop
Het Duïtsche Nieuwsbureau meldt, dat
de Duitsche rijksspoorwegen zich „om be-
drfjfsredenen" gedwongen heeft gezien, met
ingang van gisteren een aanzienlijk aantal
treinen te laten uitvallen.
De regeeringspersdienst meldt: v.
Ten einde ten volle voorbereid te zijn op den plicht, welke op Neder
land zou rusten om, in geval dat, tegen alle nog bestaande boop in, een
gewapend conflict in bet buitenland mocht uitbreken, onze onzijdig
heid naar alle zijden met alle ter beschikking staande middelen te
handhaven, heeft de regeering gemeend niet langer te mogen wach
ten met het nemen van den uitersten voorzorgsmaatregel en is daarom
thans bet bevel gegeven tot mobilisatie van leger en vloot.
De regeering heeft zich rekenschap gegeven van de groote moeilijk
heden voor het Nederlandsche volk, welke van dezen maatregel het
onvermijdelijke gevolg zijn.
Zij doet een beroep op de medewerking van alle ingezetenen om ge
meenschappelijk die moeilijkheden zoo goed mogelijk te overwinnen.
Als eerste opkomstdag voor hen, die witte oproepingen in hun
zakboekjes hebben, is bepaald de dag van morgen. 29 Augustus.
tragischer, daar velen der meest vooraan
staande mannen ook van uw eigen volk,
de onzinnigheid van de toenmalige op
lossing evenzeer hebben erkend als de
onmogelijkheid van haar voortdurende
handhaving. Ik ben mij bewust van de
ernstige consequenties, welke een dergelijk
conflict met zich brengt. Ik geloof even
wel, dat Polen de ergste zou hebben te
dragen, want om het even hoe ook een
oorlog om deze kwestie afloopt, de Pool-
sclie staal van thans zou in ieder geval
verloren zijn. Dat daarvoor nu öt-ze beide
volkan een nieuwe bloedige vernietigings
oorlog zouden aangaan, is niet alleen
voor u, doch ook voor mij, mijnheer Da
ladier, zeer smartelijk.
ik _zie_ evenwel, zooals reeds opgenieric
onzerzijds geen inogetijfelieid -Poleri -eg» -ver
standige wijze te kunnen beïnvloeden een
toestand te- corrlgeeren, welke voor het
Duitsche volk en het Duitsche rijk ondraag
lijk is.
Toestand wordt voor de Polen
steeds moeilijker
Havas meldde gisteren uit Warschau:
Van bevoegde Poolsche zijde wordt
medegedeeld, dat de toestand voor de
Polen te Dantzig hoe langer hoe moeilij
ker wordt Het aantal arrestaties van Po
len neemt toe.
Voorts wordt vernomen, dat de Duit
sche autoriteiten op verscheidene punten
van de grens ieder grensverkeer hebben
stopgezet.
Hitier spreekt de Rijksdagleden
toe
Niels medegedeeld omtrent zijn
uiteenzettingen.
Rijkskanselier Hitier heeft gisteren de af
gevaardigden van den Duitschen rijksdag
toegesproken in de ambassadeurszaal van
de nieuwe rijkskanselarij
Aan hef einde van zijn, den ernst van
het oogenblik karakteriseerende, uiteen
zettingen, brachten de afgevaardigden hem
een stormachtige ovatie.
talië aan de zijde van Duitschlad
De Zaterdagavondtoladen te Rome be
spraken uitvoerig den internationalen toe
stand', waarbij zij in het bizomder doen
uitkomen, de militaire bereidheid van Italië
tegenover iedere mogelijke gebeurtenis.
Dte Giornalo d'Italia verklaart o.a., dat
Adolf Hitier geprobeerd' heeft alle proble
men duidelijk te stellen, teneinde de ver
antwoordelijke regeeringen van Europa nog
eens aan te manen tot verstand'.
Italië staat aan zrjn zijde. Italië zal tot
het laatste oogenblik voortgaan met
zïjta diplomatieke actie teneinde de
politiek van Europa terug te brengen
tot den weg van het verstand' en
Europa het begrip terug te geven voor
he. geschonden recht
De as staat midden in den Europeeschen.
storm rotsvast en is op alle oplossingen
voorbereid, die op een of andere wijze
zou leiden lot de verdediging van goed
gemotiveerde rechten.
Hoewel men zich den grooten ernst van
den toestand niet verheelde, overheerschto
gisteren nog in Romeinsche politieke krin
gen het gevoel, dat de vrede nog kan wor
den gered'. Men was van oordeel dat, aan
gezien de diplomatie haar laatste woord
nog niet heeft gesproken, er nog redenen
zijn om op een vreedzame oplossing van
de crisis te hopen.
In dezelfde kringen krijgt men duidelijk
den indruk, dat de Italiaansche diplomatie
in de richting eener verzoening werkt en
dat Rome het matigende dement van de
as is
Distributie in Duitsehland
Teneinde een rechtvaardige verdeeling
van de verbruiksartikelen van levensbelang
aan alle verbruikers tot stand te bren
gen, is voor het koopea var; bepaalde
levensmiddelen, zeep, huisbrartdkolen, als
mede geweven stoffen en schoenwerk een
distnbidiekaartenstelsel ingevoerd Voor le
vensmiddelen, zeep en huisbrand zullen,
kaarten met een geldigheidsduur van vier
weken worden uitgegeven.
Voor ce radio werden gisteren gerust
stellende verklaringen afgelegd, teneinde
den indruk van dezen maatregel zooveel
mogelijk le ^verzapbien.- *-»„
Zenuwachtige stemming in
Berlijn,
Reuter meldde Zaterdagavond, dat te
Berirj'n den geheelen dag een koortsachtige
activiteit kon worden waargenomen. Tal
van telefoongesprekken met bronnen te
Berlijn, vanwaar nieuws te verkrijgen is,
(zooals men weet vertoeven de Reuter-
correspondenten thans te Kopenhagen) heb
ben een aanwijzing gegeven omtrent de
laatste verwikkelingen aldaar.
De conferenties van Hitier met Voni
Ribbentrop en Goering duurden den ge
heelen dag voort
Ambtenaren van de Wilhelmstrasse spre
ken nog steeds over de mogelijkheid, zelfs
waarschijnlijkheid van een vreedzame op
lossing, doch zij baseeren hun meening
op de verwachting, dat Polen zou toe
geven. In de kringen der buitenlanders ziet
men evenwol niet, op welke wijze een ver-
lijk mogelijk zou zijn.
iedereen wacht thans op den terugkeer
van Henderson en men hoopt, dat hij niet
zal worden gehouden door het nieuw©
decreet, waarbij geheel Duitsehland' wdrbo-
den gebied voor vliegtuigen is gemaakt.
De partijdag te Neurenberg
gaat niet door
De voor den tijd' van 2 tot 11 Septem-
her van dit jaar vastgestelde rijks- j
partijdag zal niet plaats vinden.
Of het congres later zal kunnen wor-
den gehouden, zal afhangen van de 1
tijdsomstandigheden. j
Spanje, blijft neutraal
Spanje geeft duidelijk den wensch te
kennen neutraal te blijven. De bladen ver-,
mijden om heftig commentaar te leveren
en men beklaagt het ongelukkige Polen.-
De g-'ï©ele pers looft de waardige kalmte
van Italië en zjj zet rustig de Fransche
en Duitsche opvatting tegeno\er elkaar.
Men wijst op de kalmte m Frankrijk en
de pogingen, welke minister president Da
ladier in het werk heeft gesteld om den
vrede te bewaren.
Weer een stap van Roosevelt?
Uit gewoonlijk welingelichte bron teo
Washington wordt vernomen, dat pffesi-
dent Roosevelt vandaag oen nieuwe stap
voor den vrede zou ondernemen.
Gemeld wordt, dat de president probeert
de Latijnsch-Amerikaansche landen ervoor
te interesseeren hem te steunen bij een
nieuwe stap, welks aard evenwei niet be
kend is.
Verantwoordelijke Amerikaansche krin
gen hebben nog niet de hoop opgegeven,
dat de invloed der Sovjets zou kunnen
worden aangewend voor de zaak van den
vrede, ondanks de overeenkomst met
Duitsehland'.
(Vervolg pagina 2, le Blad),
Uei«. "Ui »uovliUUl ilusciijk». met uit
zondering van Zoa- an fot&V&ftgon.
PfTja der Ad vertelt l jeu. *®n 1—5 regel» 1155;
iodere regel meer f(L30, Id bet Zaterdagnumiaer
1regels ft£G, iedere regel meer f &35
HecUmes fO/75 per regel IncxBSOkostenÖ ets.;
oostkv.itantie8l5ctR. faneven vao advertenüfca
by abonnement lijn aan bet Pnrcao verkrijgbaar.
Dagcljjka worden legen vooruitbetaling Klein®
Advcrlèntifen opgenomen iü.50 ijm. woor-
v den, f 0.75 tfra. 25 woorden- Elk woord meer
5 cent lot een maximum van 00 woorden.
V Woensdags* Kleine Adyertentiën tot25 woor
den f 0l25, mits vóór Dinsdagavond C uur aan bet
Bureau bezorgd.
Zaterdags* Kleine Adverteutrèn I l^Xl, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Spanning duurt onver»
minderd voort
t
