CHAMBERLAIN IN HET LAGERHUIS
Zware strijd om Warschau
Ongerustheid in Duitsche kringen over
'Russische activiteit
WIE
EERSTE BLAD
KAARTEN
Donderdag 21 September 1939
92ste Jaargang.
No. 22280
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LflWQE HAVEN 141 (HOEK. KORTE HAVEftj). TEL. 693Q0 (3 lijnen).
Postrekening No. 53IL
BUITENLAND
Humoer in Bohemen en
Moravië
De rede van,Chamberlain
De garanties van Frankrijk en Engeland
aan Polen blijven onverzwakt
In zijn wekelijksch overzicht verklaarde
Chamberlain; dat de actie van de Sovjet
Russische rejjeermg niet onverwacht kwam.
De berichten van Sovjet-pers en de ra
dio rechtvaardigden deze verwachting.
Chamberlain behandelde de nota van
de Sovjetrereering aan den Poolschen am
bassadeur, die weigerde dit te aanvaarden.
Den Britschen ambassadeur, evenals den
buitenlandse!) en gezanten, werd een copie
van de/e nota overhandigd. Deze nota
"was voor de Engelsche regeering aanlei
ding over te gaan tot het publiceeren van
de verklaring op 18 September, waarin
zij met de Russische motiveering van deze
houding niet accoord ging.
„Natuurlijk," ging Chamberlain verder,
„is liet effect van den Russischen inval
in Polen zeer ernstig.
De Pcolsehe strijdkrachten zetten nog
dapper den strijd om hun bestaan voort."
„Het is nog te vroeg om een uitein
delijke uitspraak te doen over de mo
tiever of de gevolgen van het optre
den van de Russen. Voor het ongeluk
kige slachtoffer van dezen oymsohen
aanval is het gevolg de meest-akelige
tragedie."
Indien Frankrijk en Engeland al niet
n staat zijn geweest den nederlaag van
de Pcolsohe legers af te wenden, zij heb
ben toch verzekerd, dat zij hun verplich
tingen niet zijn vergeten en niet verzwakt
zijn in hun besluit den strijd door te
voeren.
De rede van Hitier.
De rede van Hitier, welke hij gisteren
te Dantzig heeft uitgesproken, brengt geen
wijziging in den toestand, welken wij het
hoofd moeten bieden.
Chamberlain zeïde, dat de uiteenzetting
van Hitler van de gebeurtenissen niet als
juist kan worden aanvaard. De rede be
vatte verzekeringen van de scort, „welke
Hitler in de afgeloopen jaren steeds naar
vorn beeft gebracht, wanneer het dien
stig nas voor zijn doel."
'Onder de vele verkeerde voorstellingen
wenst hie de minister-president op te mer
ken de verklaring, dat de Fransohs regee
ring accoord ging met de Italiaansebs be
middelingsvoorstellen, terwijl de Britsohe
regecring weigerde hierop in te gaan.
Ons algemeen doel in dezen strijd is
bekend: het is Europa te verlossen van
een voortdurende en steeds terugkeer®
de angst voor een Duitschen aanval en de
volken van Europa in staat te stellen hun
onafhankelijkheid en hun vrijheden te be
waren. Geen bedreigingen zuilen ons, of
onze Fransche bondgenooten afhouden van
dit voornemen.
De krijgsverrichtingen.
Aan het Westelijk front gaan de Fran-
sclien methodisch en succesvol voor
waarts. Waardevolle strategische en
tactische plaatsen zijn bezet en de
behaalde terreinwinst is gehouden,
niettegenstaande de toenemend liefti-
gen tegenstand van de Duitschers.
De oorlog ter zee is een van intense
en voortdurende activiteit van de vloot
geweest. Het resultaat van den strijd
tegen de duikbooten is na iets meer
dan veertien dagen meer dan de Brit-
sche marine tot stand' heeft gebracht,
zelfs in een langer tijdperk, geduren
de den vorigen oorlog.
Ik vertrouw, dat ik niet te veel zeg,
wanneer ik verklaar, dat reeds zes of
zeven duikbooten den vollen prijs
hebben betaald voor hun aanvallen
op Britsohe schepen.
Ik vertrouw, dat wanneer het convooï-
systeem in vollen omvang zal worden toe
gepast en. het aantal en de doeltreffend
heid van de jacht makende eenheden snel
zal zijn vermeerderd^ deze ondeczeesehe
bedreiging met overeenkomstige -snelheid!
zal verdwijnen.
De blokkade.
Wje moeten verwachten, dat we nu en
dan klappen zullen krijgen en soms zelfs
stWflire, zooals het verlies van de „Cou
rageousdoch dit is de niet te vermijden
fed, welke een vloot in de actieve controle
ter zee in tijd van oorlog moet betalen,
Het is evenwel duidelijk, dat die vloot en
de koopvaardij in hun voortdurend! pogen
in staat zullen zijn de noodzakelijke voor
raden-van grondstoffen en levensmiddlelen
voor de bevolking en de industrie aan je
voeren.
Chamberlain zeide verder, dat het eer
ste doel van de Britsche politiek ter ze©
is de vijandelijke oorlogsschepen te ver
nietigen of onschadelijk te maken en te
zelMer tijd de eigen en nentral© koopvaar
dij te besehermen. „De belangen van de
neutralen zijn werkelijk gelijk aan de on
zen". In oorlog en ia vrede hangt ons
leven af van den ononderbroken handel
en het is fundamenteel voor de Britsche
politiek om zooveel mogelijk de voorwaar
den van den normalen handel te hand
haven. Het onderdrukken van den han
del in contrabande moet evenwel nood
zakelijkerwijze ©enig ongemak verschaffen
aan d'e neutralen. Wij zijn voornemens
dit tot een minimum te beperken. De
controle wordt slechts uitgeoefend over
eenkomstig de beginselen van de inter
nationale wet.
In het opbouwen van onze land- en
luchtmacht zijn door dit land' en Frankrijk
ontzaglijke voorbereidend© maatregelen ge-
nomep-_ Men moet evenwelniet__ yergefe i_,
dat bij alle militaire voorbereiding de aan
valler het groote voordeel van het begin
heeft.
Na te hebben gewezen op oen eveai-
tueele wijziging in den dienst van de bur-
gerverdedigingskrachten en na eenige
oogenblikken verwijld' te hebben bij de
voorbereidingen in de Dominions, eindigde
Chamberlain met de volgende waarschu
wing:
„Mijn laatste woord, dat ik vandaag
wil spreken, is een waarschuwing. De re
geering zal zich niet laten meesloepen in
avonturen, welke niet zijn goedgekeurd
door onze militaire raadgevers, met wie
wij in het nauwste contact en wederkeeng
vertrouwen' samenwerken. De les, welke
de militaire geschiedenis ons heeft geleerd,
zegt, dat het zich storten in avonturen tot
een zekeren ondergang leidt
Op dit oogenblik van den oorlog kan
ik nog niet zeggen, waar en wanneer de
beslissende macht vereenigd zal zijn, of
wanneer het beslissende oogenblik zal ko
men. Dit hangt af van de gebeurtenissen,
welke niemand' kan vo-orzion. De omvang
van onze voorbereiding en het feit, dat
wij reeds hebben aangekondigd, dat wij ons
grondvesten op de veronderstelling, dat
de oorlog minstens drie jaar kan duren,
verzekert, dat wij onze kracht geleidelijk
zullen versterken om alles wat moge ko
men het hoofd te bieden.
Laat mij besluiten met do woorden van
een beroemd1 Poolsch generaal, die vaar
wel zeggend' aan een onlangs verbonden
militaire missie zeide: „Wij zullen strijden.
Een groot dfeel van ons land is bezet en
we zullen vreeselijk lijden. Doch wanneer
u zult helpen, dim zullen we opnieuw op
staan."
De zitting van het Lagerhuis
Verklaringen van Churchill
en Greenwood-
In het Lagerhuis heeft het onafhankelijke
lid- miss Rallhbone gevraagd, of de neu
trale landen schadeloosstelling zal worden
betaald voor rampen, welke door onvrij
willige schending van de neutraliteit zijn
ontstaan. De onderstaatssecretaris van bui-
tenlandseiha zaken, Butler, heeft hierop
geantwoord, dat de Britsohe regeering be
reid is schadeloosstelling te betalen in
alle gevallen, vaar bewezen wordt, dat En
geland verantwoordelijk is.
GiiurchiJl en Greenwood wijdden woor
den van sympatlhi© aan Polen en betuigden
hun. volledige instemming met de diaden
van de regeering. t j 1
Ohirurcliill legde in verband' met den
ondergang van de „Courageorus" verkla
ringen af.
Chamberlain bij den Koning
De koning lieeft Chamberlain gisteravond
op Buckingjham Palace in audiëntie ont
vangen,
Aan het Oostelijk front
Duitsch.legerbericht
Aan bet Oostelijk front.
Het opperbevel va nde weermacht maakt
bekend: IJL
Nog steeds is hef resultaat van den slag
in den sector van den Weichselbocht niet
in vollen omvang le overzien.
Tot in de middaguren wan den SOsten
September (Woensdag) was het aantal ge
vangenen tot 170.000 gestegen en neemt
het nog steeds toe. Een der beide aan
den slag deelnemende Duitsche legers heeft
tot nu toe alleen reeds 320 vuurmonden
en 40 strijdwagens buit gemaakt. Aan
Poolsche zijde hebben, - voor zoover tot
nu toe kon worden geconstateerd, aan
deze slag negen divisies' an gedeelten van
tien andere divisies en drie cavaleriebri
gaden deelgenomen.
In het Zuiden hebben zich na hardein
strijd' bij Zamosz en Maszow sterke Pool
sche strijdkrachten overgegeven aan de
Duitsche troepen, daarbij bevond zich ook
de opperbevelhebber van het Poolsche Zui
delijke leger.
Sedert 10 September werden daar 60.000
gevangénen gemaakt en- 108 lichte, 22
zware kanonnen buit gemaakt.
Bij de gevechten om Gdingen zijn 350
officieren en 12.000 man gevangen geno
men en ongeveer 40 vuurmonden buit ge
maakt Er wordt "thans, nog slechts tegen
stand geboden te Warschau en Modlin.
De verdediging van Warschau
Duitschers ontmoeten harduck-
kigen tegenstand.
Het commandovan. de verdedigers van
Warsdhau heeft gisteren per -radio medege
deeld, dat de Poolsdbe 'strijdkrachten vor
deringen hebben gemaakt aéfi- den wesfelij;
ken rand der stad en tiaar posities gecon
solideerd hebben. Er is een tegenaanval
op de tanks gedaan. De Poolsche cavalerie
was actief en in dén westelijken sector
werden i jandehjke gemotoriseerde afdee-
lingen op de viudhit gedreven. Aanvallen
op Praga zijn wederom afgeslagen. Op een
ander punt heeft de Poolsche infantene een
bajonetaanval ondernomen met het resul
taat, dat dne zware en zeven lichte ma
chinegeweren werden buitgemaakt. De stad
is weder uit de lucht gebombardeerd.
Warschau gebombardeerd.
Kolonel Lipinski heeft per radio mede
gedeeld, dat Woensdagavond 40 Duitsche
vliegtuigen een aanval op het centrum der
stad. hebben gedaan. Zeven toestellen wer
den neergehaald. In den namiddag vielen
granaten van het zware Duitsche geschut
in die stad, waardoor velen gedood of
gewond werden. Het vuur is vooral op het
centrum gericht.
De Duitschers ondernemen hevige aan
vallen op de voorsteden Praga en Wola,
die de Poolsche troepen met bajonet-char
ges trachten te keeron.
De strijd om Wilna
Verschillende berichten melden, dat de
Poolsche troepen zich zeer dapper heb
ben verdedigd in Wilna tegen de Russi
sche troepen. Zij hadden barricaden opge
worpen, die verbroken werden door Russi
sche tanks, welke kort tevoren door Pool
sche vliegtuigen waren aangevallen. Alvo
rens Wilna te verlaten, verdeelden de
Poolsche m'lifaire autoriteiten do levens
middelen van het leger onder de burger
bevolking.
Zoodra de Russische troepen in de stad
waren aangekomen, heschen zij de roode
vlag op talrijke openbare gebouwen. Daar
zij geen voldoende aantal roode vlaggen
hadden, sneden zij Poolsche vlaggen
die de kleuren wit-rood vertoonden
door en lieten het roode deel wapperen.
Een nader bericht meldt, dat de gou
verneur van Wilna, Bociansky, een einde
aan zijn leven gemaakt heeft door van
de grensbrug in Kuty te springen. De
Sovjettroepen hebben de bezetting van Kuty
uitgesteld' om den vluchtelingen de gele
genheid' te geven de grens te overschrij
den.
Er zijn reeds commissarissen ingesteld
door de Sovjets in de gebieden, die zij
in Polen hebben bezet.
Dc Rnsslsch-Dnilsche grens
bepaling.
Overigens wordt vernomen, dat de kwes
tie der afbakening van de zones voor
de bezetting do'or Duitsche en Russische
troepen in Polen bezorgdheid lijkt te wek
ken in Dra'fsclie politieke kringen. Volgens
een telegram uit Berlijn aan de Easier
Nachrichten wordt de opmarseh der Russi
sche legers voortgezet, in de Galicisclie
gebieden die deel uitmaken van de zuide
lijke Oekraine. De Sovjets hebben even
eens Kolomea beze£. De Russen breiden
hun be/ettingsgebieden uit, terwijl een
Daitsck-Russïsah accoord o\er de afba
kening der zones nog niet tot stand is
gekomen.
Poolsche vluchtelingen
Behandeling in Roemenië.
De Roemeensche autoriteiten te Gzerno-
witsj hebben een officieel communique ge
publiceerd' over de behandeling van Pool
sche burgervluchtelingen. In dit commu
niqué wordt uiteengezet, dat den vluch
telingen zou zijn toegestaan zich over
Roemeensch grondgebied naar het buiten
land te begeven, op voorwaarde dat zij
voorzien zullen zijn van een speciaal door-
Jaatbewijs, te verstrekken door plaatselijke
autoriteiten en dat zij zich verplichten;
ïechtstreeks naar het buitenland' te gaan.
Iedere Poolsche vluchteling, hetzij bur
ger hetzij militair, is gemachtigd driehon
derd' zlotvs tegen leis in te wisselen.
's Avonds werd de grens gesloten, daar
eenige kwesties met de Russen behandeld
moesten worden.
Kol. Prystor naar Litauen?
Volgens een Duitsch radiobericht zouden
zich onder de Poolsche vluchtelingen, die
naar Littausck gebied' zijn uitgeweken, kol.
Prystor, den vroegere premier, en Kirtiklis,
de Wojwode van Byalistok, bevinden.
Het Russisch Legerbericht
Het Russische legerbericht van 20 Sep
tember zegt: „Vandaag hebben de troepen
van het roode leger verderen druk óp
de Poolsche troepen uitgeoefend en aan
het einde van den dag waren in het
Westen van Wit-Eusland Grodno en in
de westelijke Oekraine Kogel en Lwow
bezet. Van 17 tot 20 September heeft het
roode leger drie Poolsche infanteriedivi
sies, twee cavaleriebrigades en vele kleine
afdeelingen ontwapend. Meer dan 60.000
officieren en manschappen zijn gevangen
genomen. De versterkte gebieden van Wil
na, Bannowitsj, Molodechno en Samyziju
met de geheele bewapening, de artillerie
en de munitie in handen van het roode
leger gevallen. Tot dusverre zijn twee
honderd tachtig stukken geschut en hon
derd twintig vliegtuigen, die door het leger
zijn buitgemaakt, ingeschreven. De regis
tratie dor troplieeen duurt voort."
Fransche zaakgelastigde hij IVlolotof
Von Brauchitsch aan het
Westelijk front
De opperbevelhebber van bet leger, over
ste generaal Von Brauchitseh, heeft zich op
19 September naar het Westelijk front be
geven. Na een bespreking bij een honge
ren staf bezocht de overste generaal ver
scheidene troependeelea in de voorste li
nies.
Op zijn rit door het Saargebied wenl
overste generaal Von Brauchitsch door de
bevolking en de militairen toegejuicht.
De Samenwerking
Overleg v an Daladier met Hore Bclisha.
Daladier heeft gistermiddag geconfereerd
met Horo Belisha, den Engelschen minis
ter van oorlog.
Na dit onderhoud' werd in het kabinet
van DalaJier een conferentie gehouden,
waaraan werd deelgenomen door generaal
Gamelin, generaal Colson, den chef van
den generalen staf van het leger, generaal
Tetu, den chef van den generalen staf van
de ludhlniacht, admiraal Darlan, Champe-
tier de Ribes, onderstaatssecretaris voor
buitenlandsche zaken, eu Coulondre, direo
Naar verluidt heeft de Fransche, .gaalfc iVflji. iF"" kabinet van Daladier.
gelastigde'te Moskou Payart, gisteren ver
zocht een onderhoud te mogen hebben
met den voorzitter van den raad van
volkscommissarissen en volkscommissaris
voor buitenlandsche zaken, Molotof.
Vernomen wordt, dat de zaakgelastigde
een nota van de Fransche regeering aan
de regeering van de Sovjet 'Unie mc'c-t
Uit het protectoraat
De verduitsching
Sedert de oorlogsverklaring is de ver
duitsching m het protectoraat Bohemen
en Mora vie verscherpt.
Te Praag, waar met meer dan vijf pro
cent van de bevolking Duitsch is, moe-
ovediandigcn, waarin wordt gevraagd oir: I ten de tramconducteurs de straatnamen
nadere inlichtingen over het binnenrukken
van het roode leger in Polen.
Het Westelijk front
Fransch legerbericht
Het communiqué van gisteravond luidt:
Activiteit van de vijandelijke artillerie
op verschillende punten van het front.
Fransche en Duitsdie jachtvliegtuigen heb
ben verscheidene gevechten geleverd. Een
vijand e'ijk vliegtuig is m onze linies neer
geschoten.
Artillerievuur tegenover Schengen
Gisterochtend heeft zich tegenover het
Luxemburgsche dorp Schengen op Duitsch
gebied een ontploffing voorgedaan. Later
werd een krachtig artilleriebornbardement
ontketend, dat nog voortduurt.
Dagorder van Von Brauchitsch
De opperbevelhebber van het leger, gene
raal Von Brauchitsch, heeft een dagorder
aan het leger uitgevaardigd, waarin hij
o.m. zegt- „Soldaten, de groote slag in
liet Weicnselgebied is geëindigd Het Pool
sche leger is vernietigd. De opeialies tegen
Polen zijn daarmede ten einde, fn trou
we wapenbroederschap met het I acht,wa
pen zijn groote daden volbracht. Solda
ten van het Westelijk front, hel is aan
uw krachligen afweer te danken, dat de
operaties in het Oosten volvoerd konden
worden, zonder door den Westelijken tegen
stander verstoord te worden. Soldaten, gij
hebt in liet Oosten en het Westen een
schitterend getuigenis voor den geest en
de kracht van het Duitsdie leger afge
legd. En onze tegenstanders mogen we
ten, dat de Duitsche soldaat, indien de
verdediging der levensrechten van het Duit
sche volk het blijft cischen en de Führer
het beveelt, in den zelfden geest zal strij
den en overwinnen."
De oorlogspolitiek op economisch
en financieel terrein.
Paul Reynaud, de minister van finan
cien, heeft voor de finaneieele oommissie
commissie in groote lijnen een uiteenzetting
gegeven van de oorlogspolitiek, die de re
geering zal voeren op economisch en fi
nancieel terrein. De allereerste stelregel
zal zijn.: geen enkel credict weigeren, dat
noodig is voor de landsverdediging. Twee
voorwaarden zullen met onverzoenlijke
strengheid worden in acht genomen: ver
mijding van iedere verspilling en energieke
beteugeling van prijs verhooging. Het wacht
woord' voor allen moet zijn: inspanning
en opoffering in onbuigzame vastberaden
heid, welke tot aan de overwinning de
Fransche energie moet bezielen.
in het Duitsch en Tsjechisch afroepen en
de opschriften van de regeeriiigsbureaux.
zijn in bet Duitsch en Tsjechisch.
Gebrek aan levensmiddelen.
Vluchtelingen uit Bohemen en Moravië
vertellen, dat gebrek aan levensmiddelen,
o.m. vleesch, zich doet gevoelen. Suiker,
koffie en melk zajn bijna van de markt
verdwenen. Iedere critiek op de organisa
tie der ravitaiileermg stolt bloot aan do
maatregelen van de Gestapo.
Revolutionnaire beweging
in Bohemen en Moravië?
Een georganiseerde beweging
In gezaghebbende kringen wordt verno
men, aldus een mededeelmg van het mi
nisterie voor de voorlichting, dat op 17
September een revolutionnaire bewteging
nas eenige dagen weger voorafgegaan
door arbeidersbetoogingen in Piaag, wel
ke tegen Zaterdag zich ontwikkeld had
den tot ernstige hotsingen tusschen de be
volking en de Duitsche autoriteiten.
Tusschen 17 September en 19 Septem
ber hebben zich relletjes voorgedaan in
een aantal plaatsen m Bohemen en Mo
ravié.
In Brno maakt een deel van de Duitsch-
Tsjechische bevolking gemeene zaak mol
de Tsjechen.
Op 19 September verspreidde de bewe
ging zich naar West-Slowakije. De Slo-
waaksche garnizoenen te Rnzomberok, Zi-
lina en Trencin revolteerden en ongeweor
1500 man troepen werden ontwapend. Toen
de Duitsche autoriteiten er zich van be
wust werden, dat zij niet stonden tegen
over sporadische uitbarstingen, maar tegen
over een georganiseerde beweging, war
den onmiddellijk meed'oogenlooze maatre
gelen genomen. De lijst der arrestaties
loopt in de duizenden en honderden wer
den terechtgesteld. Deze onderdrukkings-
maatregelen schijnen niet het beoogde ef
fect te hebben gehad'.
Dat het hier niet gaat om een storm
in een glas water, wordt bewezen door
de eensgezindheid van doel, de hardnek
kigheid en dte discipline van de betrok
kenen. Wie geen vuurwapens bezat, greep
ieder voor de hand liggend' wapen. Ar
beidersvrouwen in Praag stelden zich te
vreden met bespijkerde planken, waarmede*
zij op den vijand' insloegen. Tijdens den
opstand werd1 aanzienlijke materieel© scha
de aangericht.
(Vervolg pagina 2, le Blad).
IJezo eouMut vcrstlujnt aogHijkB, uiel uit-
gondeuBg van Zon- an Foeutdagen.
Prijs par kwartaal f 2.—. frauoo par post
f 2.50. Prijs par wacK' 15 ets. Afzon
derlijke nummMB 4 ets. Abonnementen
worden dagslgks aangenomon,
Advcrtentiee voor hot eerstvolgend num-
fflei moeten vóór elf ttur aan liet Burean
bezorgd rijn, 's Zaterdags vóór uur.
Ken bepaalde plaats van adverlcntian
wordt niet gewaarborgd.
IVi> ddr Ail Verb. s ,uu van imrels J165r"
iedere regel meer IOJU, in bet Zaterdagnummer
regela f 1.80, iedere regel meer f 0.35 -
Reclames f0 75 per regeU ïncassoko6ten5 cta,;
EostkvitantieslS ets. larieven van advertentlSn
U abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advortcnüén opgenomen h f 050 tym. 15 woor
den, f 0.75 t/m 25 moorden. Elk woord mepr
o cent tot een maximum van 30 woorden.
8 V/r?£?8daP8' K.Ie|neAd\ertentiëntot25woor-
aen f 0.25, «uta vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags Kleine Adverientiën 1.00, indien
niet v6ór Vrydagavond Q uur bezorgd.
j - i -
v
v
THANS EEN A80NNÉ
AANBRENGT VOOR TEN
MINSTE DRIE MAANDEN,
ONTVANGT EEN MAPJE
MET OVERZICHTELIJKE
VAN DE OORLOGSTERREI-
NEN IN POLEN EN IN HET
WESTEN, VAN OE NOORD
ZEE, ENZ.
HET LIGT iN DE BEDOE
LING, GELEIDELIJK MEER
VAN OEZE KAARTJES TE
GEVEN. DIE DAN ALS BIJ
LAGE VAN 0E SCHIE-
DAMSCHE COURANT AAN
DE ABONNÉ'S WORDEN
TOEGEZONDEN