Een dubbele première.
TWEEDE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
De spoorwegfilm en de spoorwegrevue.
Goed werk van „visie". Een amusant en
rijk gemonteerd feestspel met vele bekende
artisten
i (Van onzen specialen verslaggever.)
Utreelit, 20 September.
Bij de herdenking van hun eeuwfeest
komen de spoorwegen op een vitale
■wijze nit den hoek, die zélfs na de ver
jonging, die het bedrijf den laatstcn tijd
ondergaat, nog een verrassing is. De spoor-
wegtenioonsteïling in Amsterdam is een
■waardevol en belangwekkend geheel en
gistermiddag zijn weer twee „jubileum
artikelen" ten doop gehouden, die, al hon
den ze dan maar zijdelings verband met
„de spoor", toch iets suggereeren van de
vitaliteit van het heele bedrijf.
Een select gezelschap is gistermiddag
in het Rembrandt Theater te Utrecht ge
tuige geweest van de primière van de
spoorwegjubileumfilm en van de spoor
wegrevue, die beide bestemd zijn voor de
feestelijke viering van het eeuwfeest voor
het spoorwegpersoneel.
De spoorwegfilm.
De niet vroolijke voorgeschiedenis van
de spoorweghlm, die eerst een groot
werk zou worden, toen een conflict met
den bioscoopbond opleverde, daarna niet
gemaakt zou worden en tenslotte tot een
beknopte smalfilm beperkt werd, zullen
•we maar niet verder ophalen, al zal men
na het zien van dit werk ,van de
filmassociatk„Visie" moeten erkennen,
dat het best de moeite .waard geweest
zou zijn om een uitgebreider film over
het veelzijdige en boeiende spoorbedrijf
- te maken.,
In een tijdsbestek van een flink half
uur 'heeft Max de Haas thans een beeld
moeten geven van „de" Nederlandsche
spoorwegen en het is zijn schuld niet,
dat het beeld een reeks impressies werd,
die noch een nauwkeurige documentaire,
noch een regelmatig historisch overzicht
vormen.
De geschiedenis der spoorwegen wordt
in een paar snelle penseelstreken ge
kloond: het plan voor den eersten spoor
weg, het vertrek van den eersten trein
en in een nog sneller tempo jde
opeenvolgende phasen in de ontwikkeling
van het bedrijf tot op dezen dag toe.
Verder zingt de Haas een film soh lof
lied op de spoorwegen, op hun picturale
schoonheid, op hun mogelijkheden voor rei
zigers- en goederenvervoer, op hun com-,
fort en hun service, op hun belangwek
kende techniek. Alles in korte fl tsende
beelden, die echter met een opvallende „ef
ficiency" rake suggesties gevend'Men möet
oir de mensdhen van „Visie" om prijzen, dat
ze er in geslaagd zijn om van eiken meter
film een zoo intens ef mogelijke werking
te verkrijgen en ons meer aspecten van dein
spoorweg toonen dan we in eenen adem
zouden kunnen opnoemen. Ht nadoe1 is,
dat ze hun effecten zoodoende m eei we',
eens wat erg nadrukkelijke montage moes
ten zoeken; het voordeel treedt daarmee
ec'hter meteen naar voren; er is steeds af
wisseling, er zijn geen uitweidingen en er
is een boeiend tempo.
Waarschijnlijk ook uit deze ruimtebeper-
kïng geboren zijn de geestige overgangen,
,di© snelle sprongen door de materie mo
gelijk en...... pakkend maken. Wanneer de
Haas van een bananen-etend jochie, dat
met den Zandvoortsdhen trein naar het
strand gekomen is, meteen overspringt naar
het transport van niet één, maar duizenden
fciananen per trein, dan is dit wel een ver
rassing, maar een knap bedachte on een
zeer filmische bovendien.
Dergelijke dingen zijn er bij tientallen
en wanneer men ze samentelt met de ori-
gineele camera-instellingen, humoristische
inJasdhjes hier en daar, en een organische
montage dan moet als eindindruk van deze
Kleine spoorwegfilm waairdeering voor de
makets op den voorgrond staan. Die waair
deering strekt zich zeker ook uit tot de
muziek van Cor Lemaiie, d.e hoewel wat
gehandicapt door technische onvolkomen
heid, stuwing weet te geven aan het beeld
De revue.
Een revue van vijftien lafreelen, -waar
verschillende groote scènes in voorkomen
"heelemaal te vrijden aan één bedrijf,- zonder
daarbij in herhaling te vallen of het vlotte
tempo, dat van dezen vorm van amusement
geeisclht wordt, te belemmeren is op zich
zelf een probleem. Maar Peggy van Kerck-
ihoven, die zich voor deze taak geplaatst
zag, had goede medewerkers in Kommer
Kleyn, die de algemeene leiding kreeg,
ATav Tak, die muziek arrangeerde, Joop
Geesink, die fleurige décors maakte eu
als we den stijl van liet geheel goed be
luislerd hebben ook in Wim Kaa's droge
humoristische bedenksels.
Als revue is „Van diligence tot diesel'
zooals een revue wezen moet: vlot, kleu
rig; vol opgewekte liedjes, grappen, sma
kelijk geënsceneerde tafreelem, ballet en
al het vele, dat oog en oor op een luch
tige en prettige manier bezig kan houden
Een snel wisselende handeling, een paar
verrassende dingen, een beetje gevoeligheid
en een paar songs, die gemakkelijk in het
gehoor liggen ze zijn er allemaal. Maar
ook aanwezig is d'e tweede eigenschap, die
deze feestrevue noodig had: ze is door
drenkt van den geest van het spoorbedrijf,
vol snedige uitvallen, die alleen een
spoorman heelemaal waardeeren kan.
Na een origineel© proloog worden de
diligence en de eerste trein geparodieerd,
maar niet vóér eer bewezen is aan George
Stephenson, den maker van de eerste loco
motief. Als de Batavieren in ons land
gevalleu zijn (een anachronistisch geheel,
voor historici om van te huiveren, voor
ons overigens om van te gnuiven) werd'
nog eens te meer in een finale het be
langrijke werk van het spoorwegpersoneel
geprezen, terwijl tusschen de verdere grap
pige scènes, in „De groote seinwachter"
een beetje levenswijsheid naar voretn
komt.
Coüry Vonk hoort met haar kwajongens
achtige spel tot de besten van den troep.
De komieke Piet Kolder is eveneens voor-
treffelijk,terwijl "Harry Bodh; Wim Kan,
Kees van Dam, Oor Smit, Lizzy Valesco,
Tilly Perin-Bouwmeester, Bob Scholte,
Kommer Kleyn en het bailet van Pack
Meyer (die zelf enkele solodansen uit
voert) het hunne bijdragen tot een amu
sant en rijk gemonteerd geheel.
BINNENLAND
Oud-minister Romme beëedigd
Als advocaat en procureur.
Voor het gerechtshof is gisteren beeedigdi
als advocaat en procureur hij het gerechts
hof te Amsterdam, tor. 0. P. M. Romme,
ouid-miiijster van sociale zaken.
Het eeuwfeest der Nederlandsche- Spoor
wegen. Het gips-model van het door het
personeel aan te bieden huldeblijk is gis
teren in tegenwoordigheid van minister Al
bania en vele andere autoriteiten in de
hal van het Centraal Station te Utreeht
onthuld.
De loonbetaling aan
gemobiliseerden
Geen premie voor de zieken-
verzekering.
In overeenstemming met het desbetref
fende besluit van het bestuur van de rijks
verzekeringsbank heeft het bestuur van de
Centrale 'Onderlinge, bedrijfsvereeniging
voor ziekengeldverzekering, besloten, dat
werkgevers, die aan gemobiliseerd perso
neel het loon doorbetalen of een suppletie-
loon verstrekken op do militaire Inkom
sten, dit loon niet op de loonlijsten voor
de uitvoering van de ziektewet behoeven
te vermelden. Dit loon zal niet voor pre
mie-berekening in aanmerking komen.
Het gemeentefonds
Uitgaven 84.3 millioen.
Inkomsten 81.6 millioen.
Het totaal bedrag der uitkeeringen aan
de gemeenten wordt in d'e begrooting van.
hét gemeentefonds voor 1940—1941 ge-
taamd' op f84.391.325.
De opbirengst van de dekkingsmiddlelen
wordt geraamd' op' f81.667.000, zoodat
als bijdrage van den kapitaaldienst van
het gemeentefonds gerekend moet ■worden
op f2.724.325.
Tet dekking van deze bijdrage is eetr
ten laste van den kapitaaldienst der rijks-
begrooting te vedeenen renteloos voor
schot aangewezen.
De „Joban van Oldeuibarnevelt" thuis.
De „Joihan van Oldenbamevelt" is gister
avond" om half zes van New-York te IJmui-.
den aangekomen en een half uur later van
daar naar Amsterdam gevaren, waar hef
motorschip omstreeks negen uur ligplaats
Ibeeft genomen aain de etablissementen der
Nededandscihe Dok Maatschappij aan de
overzijde van bet IJ. I
Het M brevet.
Blijkens den toelichtenden staat tot de
begroeting van defensie, ligt het in bet
voornemen om in 1940, evenals voor 1939,
ook weder 45 houders van het M-brevettot
©en Verbintenis als vlieger in tweedö lijn
toe te laten.
Een slachthuiskwestie
In de Zaanstreek.
Het gemeentebestuur van Zaandam heeft
eenigen tijd geleden krachtens art. 138 der
Gemeentewet tot de Koningin het verzoek
gericht, aan de gemeenten Zaandam, Koog
aan de Zaan, Zaandijk, Wormen-eer, Krom
menie, Assendelft, Westzaan, Oostzaan,
Wormer en Jisp een gemeenschappelijke re
geling betreffende het gebruik van het
openbaar slachthuis te Zaandam op te
leggen.
Namens den minister van binnemJaadsche
zaken hebben Ged. Staten van Noord-Hol
land aan de besturen der betreffende ge
meenten opgedragen, nader ever een ge
meenschappelijk© regeling overleg te ple
gen, docih dit heeft niet tot overeenstem
ming geleid. De besturen van Westzaan,
Assendelft en Jisp bleken nief tot de voor
gestelde samenwerking bereid, andere ge
meentebesturen stelden bizondeie voor
waaiden, terwijl alleen Koog aan de Zaan,
Zaandijk en Oostzaan zich met de voorge
stelde regeling zonder meer konden ver
eenigen. Op grond van een en ander hand1-
'haafde Zaandam zijn verzoek.
Gisteren kwam de kwestie voor den
Raad van State.
De burgemeester van Zaandam mr. J.
in 't Velt, lichtte toe, dat het centrale
slachthuis te Zaandam zich niet meer fi
nancieel kan bedruipen, omdat de kosten
van de exploitatie moeten worden gevonden
in de opbrengst van de slachtgelden, welke
door vermindering van bet aantal slachtin
gen is gedaald. De verliezen kunnen wor
den gedekt, indien alle omliggende gemeen
te^ aan de gemeenschappelijke regeling
bijdragen, hetgeen per saldo ook in het
belang vandal die gemeenten is.
Mr. Th Donner, namens de gemeentebe
sturen van Krommenie, Assendelft en Jisp
de bezwaren toelichtend., erkende gaarne,
dat het een hartewensch van Zaandam is.
dat het centrale slachthuis door alle ge
noemde gemeenten wordt bekostigd, doch
achtte de financieele consequences voor de
drie gemeenten, waarvoor Mj optrad, te
groot, terwijl ook de lange afstand, waar
over het vleesch naar die gemeenten moet
worden vervoerd, een bezwaar oplevert.
De vraag is z.i. ook of htet gewenscht is, dat
het slagers bed rijf in de kleinere gemeenten
wordt teruggebracht tot een vleeschver-
koopersbedrijf.
In repliek merkte mr. In 'tVelt nog op,
dat het linancieele risico voor Zaandam
blijft gehandhaafd1 en dat het zeker niet
die bedoeling van Zaandam is, uit liet
slachthuis voordeel van financieeten aard
te trekken. Door de voorgespelde centrale
slachting zullen _de kosten (van keuring
e.d. in den buiten'-keixrkring-vervallen, ter
wijl het centrale slachthuis wat meer rveeg-
en stalgelden zal ontvangen. Overigens
heeft de ervaring geteerd, dat het slachten
todlï reeds hoe langer hoe meer aan loon-
slagers wordt overgelaten.
De koninklijke bcsiiss ng volgt later.
H.M. de Koningin heeft gisteren een bezoek gebracht aan Den Hélder. De Vorstin
inspecteert de eerewachl.
Vrijwillige dienst
en huipverleeniug
De regeerng acht centralisatie
noodig.
Het is de regeering gebleken, dat in
den laatsten tijd in talrijke gemeenten
organisaties van personen zijn ontstaan,
die zich vrijwillig beschikbaar stellen voor
het verrichten van diensten in buiten
gewone omstandigheden en in verband hier
mede voorbereidingen treffen om op on
derscheidene voorzieningsgebieden tot een
vrijwillige dienst- en hujpverleening te ge
raken. Ook bij het centrale gezag zijn
van verschillende zijden individueele be
reidverklaringen tot vrijwillige medewer
king ontvangen.
De legering heeft voor dit streven
groote waardeering, Zij is er van overtuigd,
dat in buitengewone omstandigheden van
vrijwillig® diensten, als bovenbedoeld, in
vele gevallen een dankbaar gebruik kan
worden gemaakt.
Intiïsscheri is de regeering van mee
ning, dat te dezen eenige centrale leiding
van overheidswege niet kan worden ge
mist, o.m. ter voorkoming van onnoodige
krachtsverspilling en verwarring, alsmede
ter vermijding van wrijvingsmogelijkheden
met organisaties, als b.v. het Roode Kruis,
de eerste hulp bij ongelukken, de vrij
willige burgerwachten en de Nederland
sche vereeniging voor Luchtbescherming,
die reeds ge ruimen tijd gewaardeerde dien
sten bewijzen.
De regeermg overweegt met betrekking
lot de hier besproken materie nadere re
gelen vast te stellen, ten einde de noo-
dige eenheid op dit punt te waarborgen.
Daarnaasi en in aansluiting daaraan woidt
het, gelijk gezegd, wenschelijk geoordeeld,
dat door het centrale gezag te dezen
een zekere leiding wordt gegeven.
De kosten.
mm m
m
Hef eeuwfeest der Nederlandsche Spoorwegen. Gisteren vertrok een
trein van het Centraal Station te Amsterdam naar Enschedé.
versierde
Do kosten, welke uit deze centrale or
ganisatie voortvloeien, worden geraamd op
f65.000. Dit bedrag kan. worden gevonden
uit een verlaging van de subsidies voor
de vrijwillige burgerwachten en den bi-
zonderen vrijwilligen landstorm, op welke
uitgaven een bezuiniging, ook in admi
nistratief opzicht, mogelijk zal zijn, in
dien tot de instelling van een centraal
toezicht op de vrijwillige hulpverleening
wordt overgegaan.
DER
DONDERDAG,, 21 Sepfc. 1939 No. 23289
Vereeniging „De Princevlag"
Jaarvergadering.
Als besluit van de Princevlag-reunie in
do residentie op Prinsjesdag is des avonds
in gebouw Excelsior de jaarvergadering
der vereeniging „De Pr.noevJag" gehouden.
Do algemeene voorzitter, de heer Joh.
G. L. Beriott memoreerde in zijn openings
woord, dat de vereeniging momenteel zeer
geiliandicapt wordt, dooidat tal van be
stuurders en leden in militairen dieast zijn,
terwijl eon groot aantal leden zich de
•laatste Weken heeft aangemeld bij burger
wachten en luchtafiveeidiensten. De ver
eeniging hoopt echter z.ch ook m deze tij
den van dmk, krachtig te wijden aan al
wat in de huidige omstandigheden kan
worden gedaan tot saambinding van ons
volk, rondom Oranje en regeering en lor
bestrijding van de demoraliseerenden in
vloed van dezen tijd.
Blijkens liet jaarverslag van den secre
taris ,den heer II. K. van Minnen, neemt
de vereeniging nog voortdurend in bete©
kenis en omvang toe. In Nedertandsdhl
Oost-Indie ontwikkelt de vereen'ging zich
gunstig. Waarschijnlijk zal spoedig ook in
WesUndie een afdeeling worden gesticht,
Hier te lande ontstonden nieuwe afdeelin-
gen in Zwarte waal, Muiden, Muiderberg en
Papendreoht, terwijl zeer spoedig zullen
volgen Kampen, Weesp, Hilversum Gouda
en Zalibommel. In een aantal andore plaat
sen wordt de oprichting eener afdeeling
voorbereid. Het aantal verspreide leden
nam eveneens toe.
Uit het verslag van den penningmeester,
den heer K. Cebol, bleek, dat de rekening
sloot met een gering batig saldo.
Als hoofdbestuursleden werden herkozen
de hoeren mr. J. W. M. Aarls, Den Haag,
L. S. J. M. Florio Den Bosch en W. Jansen
Jr, te Zvijnri rodht, terwijl in de vacature
II. J. Ncstelroy werd gekozen de lieer J.
P. de Keyzer te Rotterdam. i
De A.N.W.B. en de mobilisatie
Vrijwilllige burgerlijke huipver
leeniug.
In verband met de instelling van eüa
dienst voor burgerlijke hulpverleenmg, res-
sorteerend onder het departement van bin-
nenlandscbe zaken, wekt de Kon. Ned!
Toeristenbond A.N.W.B. liaar leden op
zich individueel en belangeloos beschik
baar te stellen voor de burgerlijke hulp
verleening. Dit zou kunnen geschieden door
van dezen wil tot persoonlijke hulp mede-
deeling te doen aan den burgemeester van
de plaats van inwoning, waarbij aanbevo-
llen wordt tevens op te geven oveï welke'
diploma's men beschikt (rijbewijs, eerste
hulp-diploma e.d'.) en of men naast per
soonlijke diensten, ook een auto, motor
rijwiel, fiets of vaartuig ter beschikking
wenscht te stellen.
Diensten aangeboden voor de
gemobiliseerden.
Ook beeft de A.N.W.B. zich tegenover
den opperbevelhebber van Land" en Zee
macht bereid verklaard in de huidige moei
lijke omstandigheden zajh deel bij te dra
gen tot de ontwikkeling en ontspanning
van de gemobiliseerd© troepen. Het dage-
lïjksclï 'bestuur is daarbij" uitgegaanvau
het feit, dat de troepen grootendods ge
legerd zijn in gedeelten van het land', wél
ke zij niet kennen. De vrije tijd, die na do
militaire oefeningen overblijft, biedt ruim
gelegenheid om dé mannen nader bekend!
te maken met de typische hizonderhedoa
en de eigen schoonheid van de plaats of
Streek, waar zij vertoeven. Daarbij is ge
dacht aan musea, monumenten, histori
sche overblijfselen, folklore, technische
kunstwerken, enz., enz.
Om dit to verwezenlijken heeft d'e>
A.N.W.B. den opperbevelhebber voorge
steld', op toeristisch en verkeersgebied' den
soort gelijke samenwerking tot stand te
brengen tusscliea de afdeeling Ontwikkeling
en ontspanning van de legerleiding on den
bond, als voor de sportbeoefening reeds
bestaat met bet Nederlandsch Olympisch
Comité.
Aldus hoopt do A.N.W.B. zijndeel in
de algemeene lasten to dragon sn rrrcl
de burgerbevolking als den gemobi'iseer-
den de diensten te bewijzen, welke dkï
bond meent, dat van hem vervvaclrt mo
gen worden.
Het vertrek van de
„Nieuw Amsterdam"
Bepaald in den nacht van
Donderdag op Vrij'dag.
Do HollaiKhAmerika Lijn maakt bekend',
dat het vertrek van do „Nieuw Amster-<
dam" is vastgesteld' in den nacht van Don
derdag 21 September, des avonds tussohoni
acht en tien uur. i
i
Een mode! van de eerste locomotief
fungeert als versiering van thet station
te Leiden ter gelegenheid Van het
eeuwfeest der Spoorweoen
