Finland neemt maatregelen
Woensdag 11 October 1939
EERSTE BLAD
Frankrijk blijft strijden zoolang geen
veiligheid wordt gewaarborgd
Berlijn niet onwelwillend
BUITENLAND
Duitsche toenaderings-pogingen
Van het Westfront
Activiteit aan Duitsche zijde
Chamberlain spreekt morgen
Siegfriedünie. in kaart gebracht
De oorlog ter zee
Ontruiming van Helsinki en Wiborg
Estlandsche regeering afgetreden
Wilna komt weer aan Litauen
De besprekingen te Moskou
Itaiiaansche ridderlijkheid
tegen bruut geweld
V» d. AREND
Roosevelt zal niet bemiddelen
Engeland
Frankrijk
Vereenigde Staten
De neutraliteitswet
Tef. No. 69300 (3 lijnen).
92ste Jaargang.
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
Ia zijn aangekondigde rede heeft mi
nister-president Daladier gisteravond ge
zegd
„Wij zijn in oorlog en. gij zult begrij
pen, dat stilzwijgen noodzakelijk is voor
het sucoes van onze militaire operaties.
'Verder denkt gij met reden, en ik ben
dit roerend met u eens, dat het natuur
lijk en wettig is, dat gij ingelicht wordt
over het algemeen optreden van de re-
geering.
Sedert een maand rukken onze soldaten
voorwaarts op vijandig gebied. Ia de lucht
vennenigvuldgien onze vliegers de bewij
zen van hun moed. Op zee verzekeren
onze matrozen de vrije verbinding tus-
schen Frankrijk en zijn imperium, verjagen
zij de vijandelijke onderzeeers en hebben
zij honder Iduizenden tonnen grondstoffen,
bestemd voor Duitschland, in ber'ag ge
nomen.
Men heefi mij onlangs gezegd, dat op
het oogenblik, waarop de Duitsche radio
zijn verseefsche pogingen voortzette om
Frankrijk van Engeland los te scheuren en
herhaalde, dat Engeland oorlog wilde roe
ren met Franse!: bloed, de stem van den
verrader te Stuttgart werd overstemd door
het ononderbroken geronk van de motoren
der convooien, die de soldaten en kanon-
Den van het Britsohe leger naar onze
grenzen brachten. Zoo is de propaganda
van de feiten sterker dan die van de
lenden.
De communisten in Frankrijk.
Zoo is het ook in ons nationale leven.
Eenige weken geleden stelden de com
munistische leiders aan 11 voor als ver
woede patriotten. In vergaderingen zeiden
zij, dat zij op het punt stonden ten strijde
te trekken tegen Hitler en zijn legers voor
de vrijheid en 'het vaderland. Het is even
wel voldoende geweest, dat de bolsjewis
ten het in hun belang achtten om zich
anet de nazi's te verstaan en samen Polen
te verdoelen, en deze zoogenaamde nieu
we Jacobijnen dringen aan op een vrede
van verraad.
Frankrijk verlangt garanties.
Noch Frankrijk noch Engeland' zijn ten
strijde getrokken in een lust van verove
ring. Zij waren verplicht te strijden, om
dat Duitschland wenschte zijn overheer-
sching op te leggen aan Europa. Wie zal
thans gelooven, dat het ging om Dantzig
en den Corridor, of het lot van de Duit
sche minderheid? Duitschland heeft be
wezen, dat het ofwel Polen door list
wilde overwinnen, ofwel te vuuï en te
zwaard wilde neerslaan, na Oostenrijk,
Tsjecho-Slowakije. Na' Tsejcbo-Slowaldje
Polen. Dit waren allen étappen op den
weg, w-elke Frankrijk en Europa zouden
hebben geleid' tot de hardste dienstbaar
heid'.
Ik weet wel, dat men u thans spreekt
over vrede, den JDiuitschen Vrede, vrede
welke veroveringen door list of geweld
erkent en welke niet zou verhinderen nieu
we veroveringen voor te bereiden.
Zeker, wij hebben steed's een oprechte
samenwerking gëwenscht tusschen d'e
volken en wenschen deze nog, doch
wij zijn vastbesloten ons niet te on-
denverpen aan „dictaten" van go-
weid'. Wij hebben de wapenen opge
nomen tegen den aanval, wij zullen
ze eerst neerleggen, wanneer wij zeke
re garanties hebben voor de veilig*
beid, een veiligheid, welke niet telba
zes maanden in gevaar wordt gebracht.
Hoe kan deze voortdurende veiligheid,
voor ons en de wereld bestaan, indien een
land door geweld van de kaart van Euro
pa is verwijderd?
Men heeft gezegd, dat het lot van Polen
slechts twee mogendheden aangaat.
Wij antwoorden (hierop, dat het ook an
deren aangaat, in het -bizonder do Polen.
Indien men werkelijk vrede wil, een:
duurzamen vrede, dan moet men begrij
pen, dat de veöig|beid! dter naties
•slechts kan rusten op| twederkeerig©
garanties, welke iedere verrassing uit
sluiten en welke een wal opWeipJefa
tegen ieder© poging tot ovedheersch.ng.
Indien men werkelijk den vrede
wenscht en -een duurzamen vrede, dan
moet men begrijpen, dat de tijd voorbij
is, waarop territoriale veroveringen
welzijn brachten aan den veroveraar.
Na al zijn veroveringen begint
Duitschland een oorlog met kaarten
voor brood, vleesoh, melk en suiker.
Ik bevestig dus in uw naam, dat wij
strijden en zullen voortgaan te strijden
om een definitieve garantie voor de
veilighed te krijgen.
Tot slot wees Daladier er. op dat de
Fransdie soldaat in tegenstelling met den
Duitschen naar het front gaat met het besef
voor -een rechtvaardige zaak te strijden.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt
semi-officieel uit Berlijn:
Ds draadlooze rede van den Franschen
- minister-president wordt, .ia de Duit
sche pers uitvoerig weergegeven, met
vermelding van alle essentieel© pun
ten. Van officieele of officieuze zijde
is het standpunt tegenover de rede
nog niet bepaald. Dat de rede op ver
schillende punten niet in overeen
stemming is met het Duitsche stand
punt blijkt natuurlijk reeds bij een
vluchtigen blik op de uitlatingen van
Daladier. Anderzijds hoort men ech
ter in politieke kringen bier op grond!
van den tot dusver aanwezigen tekst
en van den eersten indruk veelvuldig
d'e meening uiten, dat de hoofdpun
ten van de uiteenzettingen van den
Franschen minister-president, namelijk
de nadruk die gelegd is op de veilig
heid' van Frankrijk en op de waarbor
ging van déze veiligheid, geenszins
in strijd' zijn met de opvattingen welke
d'e Führer in zijn groote rede van
6 October tot uitdrukking heeft ge
bracht.
Het. Fransche legerbcxïcht van gister
avond' luidt:
„De vijandelijke verfcenningselementen
zijn zeer actief tusschen Moezel en Saar.
Ih déze streek hebben wij verscheidene aan
vallen, waarvan sommige met vrij belang-
rijke effectieven gedaan werden, afgesla
gen".
Het legerbericht van hedenochtend; luidt:
„Sterke vijandelijke patrouilles zijn van
nacht opnieuw teruggedreven ten Zuiden
van S&arbnicken en in het gebied! ten
Zuiden van Krmasens".
Het -opperbevel der Duitsche weermacht
maakt bekend1:
In het Oosten naderen de Duitsche troe
pen in midden Ptolen de langs den Boeg
ioopende grens dfer Duitsche en Russische
belangen.
In het Westen: Na een rustig verloopiea
nacht overdag zwakke activiteit der artil
lerie.
In het Lagerhuis heeft sir John Si
mon medegedeeld, dat de wekelijk-
sche verklaring van den minister-pre-
sid'ent, is uitgesteld tot morgen.
De minister vain luchtvaart, Kingsley
Wood! heeft verklaard, dat de lucht
macht er in fe geslaagd! een volledige
fotografische kaart samen te stellen
van de Siegfriedlinie. Hij voegde hier
aan toe, dat in de eerste vier wekten
van den oorlog de luchtmacht 72 keer
ondérzee&s heeft waargenomen len
34 keer tot den aanval is overgegaan.
Eenige hiervan hebben zonder twjjfel
succes gehad. Enkele foto's zijn ge
nomen van een hoogte van slechts
ongeveer 100 meter.
Britschc oorlogsschepen aange
vallen door vliegtuigen.
Het opperbevel van het Duitsche leger
deelt nude, dat op 9 October Duitsche
vliegtuigen bij verrassing een aanval heb
ben- gedaan op Britsche oorlogsschepen
aan de Wedkust van Noorwegen. De aan
vallers plaatsten zes zware treffers op
Britsche Kruisers, de ontploffingen aan
boord en de rooKontwikkeling waren een
bewijs voor het Duitsche succes.
ïvee Duitsche vliegtuigen jmoesten een
noodlanding maken op Deensch gebied, de
bemanning is ongedeerd.
In een beschrijving van acties van niet
al te grooten omvang op de- Noordzee zegt
een communiqué van de Britsche admi
raliteit
Een vijandelijk eskader, dat door onze
patrouillediensten Zondagmiddag was ont
dekt en dat geschaduwd werd, terwijl het
er zich van bewust was, dat zijn aanwe
zigheid bekend was, schijnt des nachts te
zijn teruggekeerd'. Het is ontkomen aan
onze strijdkrachten, die het niet in zicht
kregen.
Maandagmorgen kreeg een Britsche tor-
pedobootjager een vijandelijk vliegtuig in
zicht, en maakte zich gereed het te ba
strijden. Het toestel deed een bomaanval
van een hoogte van 5000- voet, waarbij
een bom ontplofte op bijna 400 meter af
stand van stuurboord. Een tweede, grooter
vliegtuig werd waarschijnlijk door ons ge
schut getroffen, toen het een soortgelijken
aanval ondernam. Drie vrij groote bom
men werden neergeworpen, doch kwaiman
ook ditmaal ver van het schip, ongeveer
een halven mijl afstand', neer.,, Het eerste
toestel trachtte toon ectr ttnikbomaanval
te ondernemen, doch het werd door ons
vuur verdreven. Het vliegtuig kan getroffen
zijn. Twee neergeworpen bommen kwamen
op 200 meter afstand neer.
Denzelfden middag werd ©en Britsch
kruisereskader aangevallen door bommen
werpers, met wie het den strijd aanbond
gedurende ruim een uur.
Bij geen van deze gevechten ward ©en
Britsch schip geraakt of beschadigd. Er
vielen geen dooden of gewonden. II©t aan
tal der vijandelijke verliezen is onbekend,
doch berichten van neutrale zijde geven
te kermen, dat verscheidene machines niet
naar Duitschland teruggekeerd zijn.
Zweedsch schip getorpedeerd.
Het Zweedseihe telegraaf-agentschap Tdi-
ningamas ïelegrambyraa meldt: Het Zweed
sdhe s.s. Vistula, dat met een lading stuk
goederen 'op weg was naar Hull, is getor
pedeerd op 40 mijl ten Noordoosten van de
S|tetlandeilanden. Een slo-ep is in Harolös-
wiek aangekomen met negen van de acht
tien opvarenden. Er wordt gezocht naar
de tweede sloep mot de overige leden der
bemanning.
De Finsche minister van buitenland-
sche zaken, Kekkoonen, heeft gister
avond de bevolking van Helsinki en
Wiborg in een radiorede aangespoord'
heden en morgen de steden vrijwillig
zooveel mogelijk te ontruimen. De re
geering wil vermijden tot dwang over
te gaan.
De minister verklaarde, dat de politieke
toestand niet onrustiger of slechter is ge
worden, doch het is heter thans de maat
regelen rustig uit te voeren, dan later
overhaast.
Voor_ het evacneeren van de bevolking
der beide steden zullen met ingang van
heden treinen beschikbaar zijn. Degene,
die met buiten de stad bij familie onder
dak kan komen, zal door de regeering
een plaats worden aangegeven. Eigenaars
van auto's, die wegens gebrek aan ben
zine geen gebruik van hun wagen moch
ten maken, worden toegestaan de auto's
in de beide komend© dagen te gebruiken
voor de evacuatie.
Gisteravond werd te Helsinki d'e eerste
oefening van de luchtbescherming gehou
den. De stao was verduisterd.
Reuter meldt:
Met het oog op den emstigen toestand
heeft de Finscho regeering besloten tot
een vrijwillige evacuatie van Helsinki, Wi
borg, Tammerfors en Aba Heden zal een
kwart van de bevolking van Helsinki ver
trekken, morgen opnieuw een kwart. Naar
men verneemt, zijn bij 'de grens nog geen
Russische troepen geconcentreerd, doch' de
garnizoenen worden versterkt.
Vele Engelschen, die ïn Finland! verblijf
hield'en, verlaten deze wxtek het land,
Reuter meldt uit Tallinn:
De Estlandsche regeering is afgetre
den.
Geruchten willen, dat de nieuwe premier
prof. Jueri Uluots zal zijn, de voorzitter
an het Estlandsche parlement, die naar
Moskou is geweest om deel te nemen aan
de Russisch-Estlandsche besprekingen.
Men gelooft, dat de nieuwe minister van
buitenlandsche zaken prof. Ants Pup zal
zijn, eveneens een lui van do delegatie
naar Moskou.
De onderhandelingen tusschen de USSR
en Estland zijn thans op bevredigende
wijze afgesloten, zoo is gisteravond in
Tallinn medegedeeld.
W-orosjilof heeft den chef van het Est
landsche leger, generaal Laidoner, uitge-
noodigd eeu bezoek aan Moskou te bren
gen. Generaal Laidoner heeft de uitnoodi-
ging aanvaard.
Omtrent de onderhandelingen met Li
tauen te Moskou, is een communiqué uit
gegeven, luidende:
Van 3 tot 10 October zijn in Moskou on
derhandelingen gevoerd tusschen volkscom
missaris Molotof en den Litauschen mi
nister van buitenlandsche zaken, Urbsys,
over de afsluiting van een verdrag betref
fende overdracht aan Litauen van de stad
Wilna en het gebied' om Wilna, benevens
over een pact tot wederzijdschen bijstand
tusschen de Sovjet Unie en Litauen. De
onderhandelingen zijn op 10 October ge
ëindigd met de ©nderleekening van een
pact betreffend© den overdracht aan de Li-
tausche republiek van de stad Wilna en
het Wilnasche gebied en een pact tot we
derzijdschen bijstand tusschen Litauen en
de Sovjet Unie
Saradjogloe maakt uitstapjes.
De Turksche minister van buitenland1-
sche zaken, Saardjogloe, die thans reeds
zestien dagen in de Russische hoofdrad
verblijft, heeft zijn besprekingen, die oip 1
October onderbroken werden, nog niet
voortgezet. De minister heeft verschillend©
uitstapjes gemaakt. j-
Een blok in het zuidoosten?
Keuter meldt uit Boekarest:
De mogelijkheid' in Zuid-Oost-Europia een
blok van staten te vormen, wordt in de
Roemeensche pers breedvoerig besproken
na d'e totstandkoming van de Roemeensch-
Hiongaarscbs overeenkomst troepen van de
grens terug te trekken.
De nadruk wordt gelegd op de pogingen
van Ziiid-Siaviè als bemiddelaar op te tre
den.
Do nadruk wordt gelegd op de pogingen
van Zuid-Slavie als bemiddelaar op te
treden.
Het blad' „Universul" publiceert een ar
tikel, waarin het de mogelijkheid uiteenzet
van de vorming van een Balkanblok, d'afc
bij voorkeur neutraal zou moeten blijven,
doch in staat zon kunnen zijn, indien dat
noodig wordt, op te treden.
De Duitsch-Rossische handelsbetrekkingen.
De besprekingen te Moskou d©r Duitsche
handelsdelegatie onder leiding van Schnurre
met Mikoian en zijn medewerkers, schijnen
normaal te verloopen. Van Duitsche zijde
wordt te dien aanzien het stilzwijgen be
waard1.
Hoe de Berlijners op de vredes-
geruchten reageerden.
De Berlijnsche correspondent van de
„Neire Ziiricher Zeitung" beschrijft de too-
neelen van vreugde, welke zich gisteren in
Berlijn afspeelden, toen geruchten over
een wapenstilstand aan het Westelijke front
en den val der Britsche regoering, zich in
de stad verspreidden.
De correspondent schrijft, dat het
„nieuws" een geweldige sensatie verwekte
en snel van mond' tot mond ging. Steeds
aangroeiende groepjes men schen bespra
ken deze jongste ontwikkeling en op vele
plaatsen begon men uitbundig plezier te
maken. Café-eigenaars verstrekten gratis
consumpties en vele -winkeliers gaven him
klanten een geschenk om het feit te vieren.
Daarna kwam de bittere ontgoocheling,
toen de avondbladen op straat verschenen,
welke de geruchten in groote opschriften
tegenspraken. f
„De Lafijnsdie cultuur is superieur aan
de nevelige Noorscihe en Slavische ideo
logieën", zoo luidt het oordeel^ dat wordt
uilgesproken door het dagblad „Italia", als
conclusie van commentaren op de redevoe
ring, die door generaal Franco is uitge
sproken over de Italiaansdto-Spaanscb© be
trekkingen bij dte overhandiging der geloofs
brieven van den nieuwen Italiaansdhén am
bassadeur in Burgos. i
Het katholieke Milaneesche blad schrijft
verder: „Het christelijke Westen verdedigt
zidh. Wat heden Italië nader brengt tot
Spanje, wat hen nog meer solidair maakt
op een 'zoo tragisclhi oogenblik vpoir Eu
ropa is niet een geest van oveiibieerscMng
Een GOEDE BRIL
bij een GOEDEN OPTICIEN
dus
en. geweid, noch teiritoriale amb.U-e-s, maar
wel dtö verdediging van hun geestelijk
erfdeel, tLw.z. van ue roomsche en katho
lieke beschaving. In deze vastberadenheid
van de beide bevriende landen inerkt men
-een echo van geheel een roemrijk ver'eden
an ridderlijkheid en idealisme, dat in
heftig contrast staat met het materialisme
van hen, die een overheersclnng door aan
tal en bruut geweld willen",
President Roosevelt heeft tijdens een
persconferentie verklaard, dat in den
Luropeeschen oorlog geen aanbiedin
gen of eerste stappen om tot vrd&e
te komen, zijn gedaan. De president
gaf te kennen, dat hij de berichten
uit Berlijn, volgens welke hij op zich
zou kunnen nemen om te bemidde
len in het conflict, met ernstig op
nam.
Havas meldt nader:
De door president Roosevelt in de pers
conferentie afgelegde verklaringen vormen
de eerste officieele uitlating van den pre
sident met betrekking tot het denkbeeld,
dat hij zou bemiddelen in het Europeesehe
conflict. Deze verklaringen beteebenen, dat
Roosevelt weigert de door een naamloo-
zen en ondergeschikten ambtenaar van het
rijksministerie van propaganda uitgespro
ken uitnoodiping, welke in do bladen werd
opgenomen, in overweging te nemen.
Volgens welingelichte kringen zijn deze
verklaringen ei toe bestemd de rijksre*
geering te doen zien, dat Roosevelt de
uitlatingen van het officieele orgaan der
nationaal socialistische partij tegenover
hem, noch het stilzwijgen van den rijks
kanselier tevc-nover de aanbiedingen van
dëi, dert der Vereemgde Staten langs
dpn ivjfBSdvan vreedzame onderhandelingen
'dg-, jjnqpjjjkheden van Europa op te lossen',
'ntetVzèiFyergeten.
Politieleder ingen voegen hier aan toe,
dat d'e .verklaringen van president Roose
velt zien '"pok niet door de houding^ van
eenige senatoren van de wijs zullen la-
leti brengend'
De strijd in China
Japanneezen ontruimen stad
in Zuid-China.
Het Japansche leger in Zuid-China heeft
medegedeeld, dat d'e troepen de stad!
Tsjoengsjam, de geboorteplaats van Soen-
Jat-Sen, ontruimd' hebben, nadat hun doeJ,
den Chineeschen troepen in dit gebiedl
een beslissendem slag toe te brengen, be
reikt was. De Japaimec-zen zullen echter,
zoo wordt gemeld, opnieuw optreden, wan
neer de stad wederom ©en haard van antï-
Japansehe agitatie en een basis voor den
invoer van wapenen en munitie door der
de mogendheden zou worden.
-Canada opleidingscentrum voor vliegers.
De' eerste minister van Canada, King,
heeft aangekondigd, dat Canada van nu;
af het opleidingscentrum zal vormen voor
de vliegers van het geheele Britsche
rijk.
King wees op het groote belang vanl
de desbetreffend© overeenstemming, waar
bij Engeland, Australië, Nieuw Zeeland en
Canada er in toegestemd hebben op dit
gebied samen te werken. Zeer talrijke scho
len voor laatste oefening zullen in Ca
nada worden ingericht.
De leerlingvliegers zouden na een eer
ste oefening in hun vaderland naar Ca
nada komen, om zich in de vliegkunst
te vervolkomen.
De voedselvoorziening te Parijs, j
Te Parijs zijn kaarten voor rantsoenee
ring van levensmiddelen niet noodig ge
bleken. De hallen krijgen dagelijks ©en
ruimen aanvoer. In vergelijking tot de da
gen van vóór den oorlog zijn de prijzen',
hetgeen een. wonder schijnt, zelfs aanzien
lek gedaald. In officieele kringen koestert
men geen bezorgdheid voor den nadere®*
d'en winter. Men zegt, dat het vraagstuk
der Fransche voedselvoorziening opgelost
is.
Motie tot splitsing verworpen.
De moüe-Tobey tot splitsing van d© neu
traliteitswet in twee deel-en, waarvan het
eene betrekking zou hebben op de „cash!
and' caïry"-clausule en het andere op het
wapenembargo, is door den Senaat met
65 tegen 26 stemmen verworpen. i
Reuter voegt hieraan toe, dat de Sö-
geering dtoor deze stemming de öerstei
proef doorstaan heeft. De motie van To*
bey had' destrekking, dat het nentralJ-
teitsontweïp van Roosevelt naar d'e oom
missie van buitenlandsche zaken zou war
den teruggezonden, en het doel de op--*
heffing van het wapenembargo 'te vertra
gen. |j "t|
(Vervolg pagina 4, le blad), jj
Pete courant Herschijnt dagelijks, met uit*
tendering Ten Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.franco per post
f 2.50. Pm8 per week: 15 ots. Afzon
derlijke nummers 4 ctB. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen
Advertentie», voor het eerstvolgend num
mer moeten v66r elf uur aan het Bureau
besorgd zijn, 's Zaterdags vóór 9 uur.
Ben bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
SCHIEDA
"Ma ts 999Q7 1>rd8 der Advertentlën: van 15regels 1155;
«™"j» Afcfcwl Ieder© regel meer f0.3Q, in bet Zaterdagmimmer
i5 regels f 1,80, iedere regel meer (X35
Reclames f 0.75 per regel. Incassokoaterócts.j
postkwitanties 15 ets. 'larievea van advertentien
by abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling hleino
Advertentlën opgenomen h 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk w oord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden,
's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor
den f025, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags Kleine Advertentiën H.00, indien
niet v6ör Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Daladier vraagt garanties
f
HOOGSTRAAT 91
r* Brillen voor Ziekenfondsleden
