Zware artillerieschepen
zijn onmisbaar
xidmsmP,
Hoe verdedigen we Oost-Indië
Een officieuse meening uit den kring
der marinedeskundigen
Een veelbewogen
vacantie
-n
Een Marinefilm
69400 A. Fontijne,
67995
69802
69551
69676
68886
67682
67550
67520
68735
68295
69773 G*J-de Jager
67664
88142
67593
69799
Radioprogramma's
Preventieve en repressieve
waarde
Korte documentaire over onze vloot
Aardappelen-Groenten- en Fruit
Algemeen Insfallafiebureau
Anthraciet
Bakkerij
JAN HOOGENBERG,
HOOGSTRAAT 24.
Bedden en Tapijten
Bedrijïskleeding
Boekhandel en Bibliotheek
Bouwartikelen-lJzerwaren
Corsetten- Dameskousen
Foto-Atelier
Glas
Huis- en Decoratie-Schilder
Kantoor- en Wïnkelboeken
Machinefabriek.
M e n bel en -Sto tt'ecren
Papiervernietiging
Rund- Kalfs- en Varkensslagerij
Schoenen
Schoorsteenvegen
Stoft'en-Manuïacturcn
Stolzuigers, Motoren. Apparaten
Stoomen-Verven
Triplex
Goud en Zilverwerken
Timmerman - Metselaar-Aannemer
Woning-inrichting
i.
1 De economische blokkades, die de
oorlogvoerende staten thans op elkaar
probeeren toe te passen, en die de
scheepvaart van de neutrale landen
taL'ooze moeilijkheden bezorgen, zijn
1 wel doeitref'ende argumenten om te
her.nneren aan de beteekenis van de
zee. En zeker zijn zo dat voor een
t koloniale mogendheid als Nederland,
dat ?jjn grondgebied over drie wereld-
deelen verspreid heeft. Het eenige toe-
i reikende verbindingsmiddel tusschen
de werelddeelen immers is de zee
ea het eenige middel om die verbin-
ding te benutten is de vloot. De koop
vaardij-, zoowel als de oorlogsvloot
Beide hebben een evenredig deel in
de taak om ons in economisch con
tact te honden met onze grondstoffen
en afzetgebieden,
i De tuk van de oarlogsvloot
Naast deze economische taak heeft onze
oorlogsvloot ook nog tot taak om bij een
mogelijke invasie door een vijand, die
over zee komt ons grondgebied te be
schermen. Daarbij kunnen zich twee mo
gelijkheden voordoen. Bij de eerste, als
als onze denkbeeldige vijand de overhand
heeft, blijft de taak der vloot tot een
defensieve actie beperkt waarbij uit
vallen zoo mogelijk niet achterwege zul-
}en blijven. Staan de zaken zoo,' dat wij
smet onze eventueele bondgenooten de over
hand hebben, dan zal "onze oorlogsvloot
zich bezig moeten houden met het be
schermen van de koopvaardijvloot tegen
duikbooten, vliegtuigen, mijnen en kleine
eenheden van den vijand, die natuurlijk
in actie blijven.
In de deelen van het rijk buiten Euro
pa, is de taak van de marine echter
steeds tweeledig. Niet alleen zullen daar
de economische verbindingswegen - die
ook voor het interne verkeer tosschen de
eilanden, over zee leiden moeten wor
den beschermd, maar bovendien zal ook
een groot deel van de territoriale defen
sie voor rekening van de vloot komen.
We denken daarbij natuurlijk in de
eerste plaats aan Nederlandsch Oost-
Indië, omdat daar het grootste deel
van de marine gestationneerd is en
I omdat daar de situatie de meeste
mogelijkheden "Voor een mogelijk ge
vaar in zich bergt.
De vraag rijst nu of er, voor de be
scherming van ons grondgebied in de Oost
dan geen aanleiding is om ook de land
macht uit te breiden.
Een grooter landleger zou in de prak
tijk neerkomen op een grooter leger op
Java. De andere eilanden komen daar
door hun topografische gesteldheid, him
bevolkingsdichtheid, uitgestrektheid en be
groeiing niet voor in aanmerking. Dit Java
leger zou echter uitsluitend dienst kun
nen doen als een vijand op Java land
de. Intusscben zou die vijand aange
nomen, dat onze vloot spoedig niet bij
machte zou zijn om tegenstand te bie
den de heele archipel kunnen bezet
ten, zonder dat het leger iets deed. En
zelfs daarna zou het nog niet noodig
zijn, dat de vijand een landingsleger naar
Java stuurde, want hoewel dit eiland zich
zelf desnoods* van voedingsmiddelen zou
kunnen voorzien, zou het door een blok
kade, vrij spoedig hulpeloos zijn gewor
den.
Een vleet onmisbaar in de Oost.
De eenige afdoende methode om
onze Oost te beschermen, is dus de
vloot
Nu zijn allen, die zich de belangen
van onze gewesten-overzee realiseeren, het
er over ec-ns, dat onze Indische vloot
versterkt moet worden. De vraag is alleen
hoe.
f JP een persconferentie, die belegd was
J' ter gelegenheid van de eerste vertoonmg
van de mannefilm, heeft luitenant ter zee
tweede klasse, C. K oudij s, van den
marinestaf, eenige mededeelingen gedaan
over de vloot m Nederlandsch Oost-Indie
en de versterking daarvan. Hoewel ze na
tuurlijk m geen enkel opzicht bindend zijn,
meenen wij, dat deze officieuze informaties
een duidelijk beeld geven van de opinie,
die men in de meest bevoegde manne-
mstanties heeft over hel urgente vraagstuk
van de versterking van Indie's defensie.
Het zou kannen gebeuren, door de te
genwoordige vloot die binnenkort be
slaan zal uit 3 zoogenaamde B-krutsers
(van 8000 toni 2 flottieljeleiders, 12 ja
gers en IS onderzeebooten in al haar
geledingen te verdubbelen. Daarmee dwin
gen we een eventueeien vijand om zijn
expeditie-vloot evenredig te vergroeien. Dat
zpi echter voor een groote maritieme mo
gendheid geen bezwaar zijn, omdat die
over voldoende schepen beschikt, die
tegen do onze opgewassen zijn en nog
niet genoodzaakt zal zijn om zijn zwaar
ste materiaal zijn slagvloot uit te
sturen. Deze vriana zou een strijd in onze
Oost dus als een secundair conflict blij
ven beschouwen.
Anders wordt de situatie, wanneer we
een aantal groote kruisers, zoogenaam
de A-kruisers, bouwden De vijand zou
dan een veel zwaarder eskader moeten
sturen en hoewel hij mogelijk over meer
kruisers van deze soort zal beschikken
dan wij, beteekent zoo'n vloot een belang
rijke verzwakking van zijn reserve. Nog
steeds echter zal de vrjand zijn s'agvloot
de kern van zijn zeemacht thuis
knnnen houden.
Zware artülcriesehepen het
doelmatigst.
Er is echter nog oen derde mogelijk
heid en dat is het toevoegen aan onze
Indische vloot van zware artillerie
schepen, die de meerderen zrjrn van de
A-kruisers. Zou onder die omstandig
heden een mogendheid een agressie
tegen Oost-Indië beginnen dan zou ze
onmiddellijk gedwongen worden om
ook schepen van het zwaarste kaliber
te sturen de slagschepen.
Dat zou dus beteekenen, dat de kern
van de maritieme macht van dien vrjand
een aanzienlijke verzwakking onderging,
terwijl de reis voor die slagschepen zeer
riskant wordt, aangezien niet alleen de
weg lang is, maar bovendien natuurlijk
de zeeën onveilig gemaakt worden door
Nederiandsche mijnen, onderzeeërs en
vliegtuigen. Verder is voor het ondersteu
nen van een dergelijken aanval een reeks
convooien noodig om de aanvallende sche
pen van voorraden te voorzien. Ook die
convooien echter moeten bedacht zijn op
een aanval van Nederiandsche artillerie
scheper. en dus beschermd1 worden door
nog een paar slagschepen. Marine-desk un
digen rekenen uit, dat er gemiddeld 4 of
5 convooien regelmatig in zee moeten
zijn, dat beteekent dus 4 of 5 s'agschepen
onttrokken aan de vijandelijke marineba
sis. Met de aanvallende slagschepen mee
zijn er dus al 6 a 7 slagschepen noodig
tegen onze vloot en met aflossingen en
reparatie mee wordt dat aantal nog wel
hooger.
De preventieve werking van
artillerie* liepen.
Do aanwezigheid van artillerieschepen
in onze Oost zou een vijand' dus tot
zware krachtsinspanning dwingen, een
inspanning, die door de groote afstan
den en de uitgebreidheid van onzen
archipel nog hachelijker wordt ge
maakt Bovendien beteekent zoo'n
groote expeditie een verzwakking van de
kracht op de bases en het is onwaar
schijnlijk, dat de politieke situatie in
de wereld in dat geval zoo rustig zou
wezen, dat de vijand dit kon doen zon
der zich zelf ernstig in gevaar te
brengen.
De waarde van enkele artillerie-sche
pen in onze Oost twee of drie is
veldoende zou dus niet alleen op
practisch oorlogslerrein liggen, maar
vooral ook een preventieve zijn.
Sommigen raden aan, om onze oorlogs
viool te specialïseeren in één bepaald wa
pen, met name in duikbooten, vliegtuigen
of torpedo-molorbooten. De oorlogservarin
gen, ook van den jongsten datum, hebben
echter alle nog steeds bewezen, dat zoo
wei duikbooten en vliegmachines als tor-
odo-moorbooiengelegenheidswapcns zijn,
waarmee men oen vijand incidenteel oen
zwaren slag kan toebrengen, maar waarmee
men nooit diens hoofdmacht kan verslaan.
Als onderdooien van een gansche zeemacht
zijn ze nuttig en onmisbaar, maar nog
nooit is er een beslissend gevecht door
een van deze wapens gewonnen. Dat kan
alleen door oorlogsbodems, die gelijkwaar
dig zijn aan den kem van dp vijandelijke
macht
(In ons volgende artikel zal worden na
gegaan in hoeverre het bouwen van zware
artillerieschepen voor ons land mogelijk
is).
Reeds geruimen tijd is men in Neder
landsch Oost-Indië bezig met het maken
van een film over de Oost-Indisah© ma
rinevloot, waarvoor de marine-autor.teiien
zelf opdracht hebben gegeven. Toen de
berichten over deze film doordrongen in de
kringen der Nederlandse1!.© marine, is daar
ttvet plan gerijpt ook oen film over de ma
rine in liet moederland I© maken om door
de combinatie van deze bede films dan
een breed opgezet werk over onze marine
middelen So krijgen. De slioht'ng I.N.E.F.
(welke beoogt den band- tussdhen [ndië
en ons land sterker te maken door middel
van films) was reeds belast met het ma
ken van een dergelijke film en de stidM
ting had de opdracht reeds geëndosseerd
aan de joumaaifabriek Polygoon in Haar
lem, toen, mede door Let ontslaan van
den oorlogstoestand dit combinatieplan
afgesprongen is.
Onze vloot is paraat.
Polygoon heeft haar opdxachi echter
todh uitgevoerd en dat deze, slechls kor
te film onder dto tegenwoordige omstan
digheden voor het publiek vertoond zal
worden, moet worden toegejuicht. Niet al
leen omdat hiermede een tegenwicht wordt
verkregen voor de eenzijdige journaals, die
tot nu toe werden vertoond en waarin
vrijwel uitsluitend de landmacht voor de
camera kwam, maar ook om zoo algemeen
mogelijk bekend te maken dat is dus
i WESTLAND" J. C. Krabbendam
ST. LIDUINASTRAAT 76
Heden nieuwe kastanjes
Ril f Fa- Wed. M. van Meurs, Broers-
veld 53. Erkend gasfitter. Erkend
installateur Uw adres bij ver
huizingen. Na 6 uur tel. 67879.
Naar het Engclsck van
Maxwell March
31)
Ook kon de administrateur van hes Em
press hotel niet met zekerheid vertellen,
de van de gasten waren binnengekomen
vóórdat de misdaad werd ontdekt, of wie-
er waren uitgegaan. In zijn brein wemel
de bet van harlekijns, Indianen-opperhoof
den, koningin Elizabéts en Mickey Moo-
gen.
Toen Davia op het portaal kwam, waar
hij wezen moest en de gang inliep naar
Judy's karnet, zette hij al die soesah van
zich af. Hfl dacht alleen nog aan Judy
en vroeg zich af, hoe hij haar de vreese-
lijfce waarheid moest vertellen, zonder haar
al te veel pijn Me doen.
Hir za" haar kamer al, :oen die werd
opengedaan en zrjn hart' begon, als ge
woonlijk, wanneer hij verwachtte haar te
zullen zien, ai sneller te kloppen. Maar
direct daatop veranderden zijn voorgevoe
lens in de grootste verbazing, want er
Kwamen twee totaal onverwachte perso
nen te voorschijn.
Eén ervan was van een joviaal ouder
type, gekleed m een visscherstrui en lange
broek, de pet achter op het hoofd en met
een broeden glimlach op zijn gezicht met
bakkebaarden," De ander was niemand
meer of minder dan ex-brigadier Bloomer
in hoogst eigen persoon, plechtig ea op-
zientig in zijn beste kleeren, terwijl hij
den voor politiemannen-in-burger spreek
woordelijken bolhoed natuurlijk ook op
liad.
Inspecteur Biest stond even stil. Wat
kon Bloomer er toe gebracht hebben Judy
te gaan opzoeken, en wat kon hij "haar
om hemels wil a! gezegd hebben?
Hij had geen tijd voor verdere gissin
gen, want hel zonderlinge tweetal had hem
ook opgemerkt en de kleine oogjes van
ex-brigadier Blocmer sperden zich wijd
open, toen bi; den Scotland Yardman her
kende.
Maar als de verschijning van David
hem een schok gaf, dan verborg hij zijn
verbazing al heel goed. -
Krommenhoek. Singel 101.
Uw bakker.
Fa. Willems Ernstmg
Rotterdamschedijk 233-235-237.
F. Rottgenng, Hoogstraat 17.
Groots: Speciaaihuis
Q 5*1 O Uitgebreide Catalogus, A. Rood-
UiJwlw bol v.h. J. v. d. Berg's Boek
handel, Rubensplein 16.
Poa« h Co. Korte Dam 10.
N.V. EMADA, Rotterd.dijk 199a
Ruime sorteering en steeds het
nieuwste. Midzabonnen
ADR MALTHA,
Passage 12.
N.V. Van Katwijks' Glashandel
Lange Kerkstraat 38.
Alles op dit gebied.
G. VAN MEURS
LANGE HAVEN 5
678?Ö Henn Rebers, Hoogstraat 146,
Bureau-artikelen, Vulpenhouders
alle merken vanaf f 0.75, met
garantie
Boterstraat 2832,
U DIJNIN' Modern ingericht reparatiebedrijf.
D O Dirk van Wassetlaarstraat 35.
Showroom Rembrandtlaan 7.
laTRRR Jac. v. d. Waai, Westmoien-
U i v! JU st at 25-27. Inkoop alle soorten
oud papier en metalen.
Fa. J. H. v, d. Water
Dam 52
U belt, wij bezorgen.
69391 A. D. van Dooren, Broersveld
116, Uitsluitend betrouwbare
kwaliteiten. MIDZA BONNEN
6 fi Verbetering van Schoorsteentrek,
OOt£l Fa. V. L. BorranL
Alléén Lange Achterweg 33.
,Koia"-Bertels, Dam 9-26.
Midza bonnen.
67^47 J- Th- Heijnsbroek
U C r Branderssteeg 6.
C701Q Stoomvervenj en Chemische
O/OZO Wasscherij „CENTRAAL
Hoofdkantoor: L. Nieuwstraat 71
H. Th. v. d. Vlerk,
Rotterdamschedijk 268
Gedipl. Uurwerkmaker.
„Goeden middag, mijnheer," zei hij poes
lief, en er kwam een glimlach op zijn
dik, rood gezicht. „0 logeert ook hier, is
het niet? Het. is een heel goed hotel. Daar
zijn wij niets bij."
Zijn metgezel was eveneens blijven slaan
en iu de koele schaduw van de gang viel
zijn slordige verschijning des te meer op.
Bloomer maakte geen aanstalten om
hem voor te stellen, maar scheen zijn te
genwoordigheid ook niets vreemd te vin
den.
David was er? verwonderd.
„Wat kont jjj hier doen, Bloomer?"
vroeg hij. „Heb je je baantje in het Em
press hotel laten varen om in het Arca
dian te komen?"
„Ik? O neen, mijnheer. Ik heb gedaan
gekregen. Dezen middag nog moest ik bij
de directie komen. Wat een rare manie
ren hebben die handelslui toch, vindt u
niet?"
Hij wilde weggaan, maar de jonge in
specteur stond us den weg en ging geen
stap op zij. Ex-brigadier Bloomer werd
vertrouwelijker.
„Moet m hooren, mijnheer," mompelde
Ihij, terwijl hij "zijn stem lietdalen tot
een hcesch gefluister,' waar David, al aan
gewoon* was. „Ik ben bez%'eetp spoor
Latten en ronde stokken
Frans van Thienen
Broersveld 123.
L-7SS7 Scheurkogel, Lange Nieuw-
O/ pOO straat 177179. Uitvoering van
werken m gewapend beton.
COflj 1 Fa. Rijnbende Van Hoek,
QOUII Hoogstraat 32,
op mijn eigen houtje na te gaan. Omdat
mijn medewerking vannacht in de maling
werd genomen, wil het nog niet zeggen,
dat ik er geen belangstelling meer voor
heb. 0 zoo, ik zei tot mezelf: Bloomer,
zei ik, laat hem alleen verder prutsen,
maar dat houm nog niet in, dat ik er
bij blijf toekijken, hoe hij de eene stommi-
tit op de andere stapelt, wat zegt u?
O hemel, neen. Daarom ben ik hier bezig,
mijnheer, en ik hoop, dat u er geen
melding van zult maken."
David schrok ervan Hij was zich Bloo
mer's positie bewust. Hrj behoorde niet
meer tot de peUitie, dat was waar, en
strikt genomen, was hij niemand reken
schap verschuldigd, uitgenomen dar; den
directeur van het hotel, waar hrj in dienst
was; maar zijn veronderstelling, dat David
mets aan inspecteur Winn zou vertellen,
was niet in overeenstemming met de op
vattingen van den jongen inspecteur.
„Heusch, Bloomer, dit gaat te ver," zei
bij. „Ik vind beslist, dat je naar inspec
teur Winn moei gaan om hem alles te
vertellen, wat je weet, dan kun je hem
meteen je verontschuldigingen aanbieden
voor je optreden van gisteravond."
De voorden vielen David niet gemakke
lijk en' ze.'kwamen dan ook voort uit zijn
■ook builen onze gtenzen dai de Ntxler-
laudsdli© vloot paraat is. Er zal weliswaar
niemand geweest zijn, die er aan getwijfeld
heeft, of bij onze marine alles wei in
orde was, maar liet is goed dergelijke
dingen iets nader en iets meer tastbaar
uit te drukken en daartoe is ue film een
uitgezocht middel.
De film „Onze Koninklijke Marine" is
een korte docnmenlaire de vertooning
er van neemt ongeveer twintig minuten
in beslag waarin achtereenvo'gons de
opleiding en oefening van ons marineper
soneel en onze vloot in actie worden
getoond.. In het korte bestek, dat blijkbaar
noodzakelijk was, kon de veelomvattende
organisatie, welke zeemacht heet, uiter
aard niet anders dan in vluchtige im
pressie-s worden samengevat. Had men een
werkelijk organisch en doelbewust beeld
van de n.arme willen geven, dan was
een oilvoerigei film noodig geweest.
Dit werkje is een samenvatting van
beelden, die ons ia een snel tempo langs
kazernes, exercitievelden, opleidingssche
pen, werven, ateliers, torpedobooten, vlieg
tuigen, onder/eeboolen en andere onder
deden van de vloot voeren en cuiminee-
ren m een schijngevecht tusschen twee
onderdeden van onze vloot, een gevecht,
dat met ©enige nacht-opnamen eindigt.
Er was in filmisch opziaht veel meer
uit dit onderwerp te halen geweest dan
Polygoon gedaan heeft, maar aan haar
doel: hef groote publiek een indruk te
geven van de paraatheid van onze vloot,
voldoet deze film zeker.
Kommer Kleyn sprak een summieren
verfclarenden teksl bij de beelden en jam
mer genoeg is zijn stem terecht geko
men tusschen een muzikale en accousti-
sche begeleiding, die rauw van klank en
onevenwichtig van samenstelling is, zoo
dat dit geluiih-gedeelle niet heelemaa! be
vredigt
DONDERDAG, 9 Nocemker 1939.
Hilversum I, 1875 en 414.4 M.
8.00—9.15 KRO. 10.00 NCRV. 11.00
"KRO. 2.00—12.00 NCRV,
8.00 ANP. 8.05—9.15 en 10.00 Grarno
foon. 10.15 Morgendienst. 10.45 Gramo-
foon. 11.30 Godsdienstig halfuur. 12.00
Ber. 12.15 Orkest. (12.45—110 ANP en
grainofoon). 2.002 55 Handwerkuurtje.
3.00 Viool en piano en gramofoon. 3 40
Gramofoon. 3.45 Bijbellezing. 4 45 Gra
mofoon. 5.0C Causerie. 5.30 Gramofoon.
5.45 Orgel. 6.45 CNV-kwartiertje. 7.00
Ber. 7.15 Boekbespr. 7.45 Causerie. 8.00
ANP en SOS-bcr, 8.15 Harmonie-orkest
en gramofoon. 9.00 Causerie. 9.30 All
Round-sextet. 10.0010.30 ANP en ac
tueel halfuur). 11.15 Gramofoon. 1150
12.00 Schriftlezing.
Hilversum II, 301.5 M.
AVRO-uitzending.
8.00 ANP en gramofoon. 10.00 Morgen
wijding. 10.15 Gramofoon. 10.30 Voor de
vrouw. 10.35 Orkest. 11.00 Voor do
vrouw. 11.1.5 Orkest en solist. 12.30
Gramofoon. (Om 12.45 ANP). 1.00 Pusz-
ta-orkest. 1.30 Aeolian-orkcst. 2.00 Voor
de vrouw. 2.30 Concert. 3.00 Cursus.
3.45 Gramofoon. 4.00 Voor zieken en
thuiszittenden. 4.30 Musottoensemble en
soliste (optn.). 5 00 Weekkaleidoscoop.
5.25 Gelukwenschen. 5 30 Amusements
orkest en solist. 6.30 Sporthal f uur. 7.00
Voor de kinderen. 7.05 Vroolijk program
ma voor militairen. 7.30 Engelsche les.
8.00 ANP. 8.20 Concertgebouworkest en
solisten. (Ca. 9.15 Causerie). 10.40 Gra
mofoon. 11.00 ANP. Hierna: Dansorkest.
11.40—12.00 Orgel. 1
Brussel, 1648 M.
322 M.: 11.20 Gramofoon. 1150 Orkest.
1.250—1.20, 4.20, 5.50 en 6.20 Gramo
foon. 7.20 Voor soldaten. 7.50 Radio-
toonee' 8.20 Orkest. 9.3010.20 Gra
mofoon.
484 M.: 11.35, 12.30—1.20, 4.20, 5.35 enj
6.35 Gramofoon. 7.50 „Lc lac d amour
operette. 10.00—10.20 Gramofoon.
rechtsgevoel, wan het was zeker niet in
zijn persoonlijk belang dat Bloomer naar.
Winn zou gaan met mededeelingen, die
zeker ten gevolge zouden hebben, dat de
opvliegende inspecteur direct op Judy af
zou komen,
Ex-brigadier Bloomer treuzelde nog wat.
Toen kwam er een ietwat brutale grijns
over zijn gezicht.
Zeker moest ik mij gaan verontschul
digen," zei hij ten laatste. „Ik heb mij
aan allé kanten belachelijk gemaakt.Maar
ik geloof niet, aai ik naar inspecteur W rnn
toe zal gaan. Ten eerste heb ik een fout
begaan, ziet u. Hel is werkelijk nog een
geluk, dat hij mij mei heeft «tangebooKi
David keek hem aan. „Heb je je ver
gist?" vroeg hij.
„Ja," zei ex-bngadier Bloomer openlijk,
was weer mijn geheugen. Later schoot
het mij te binnen. Die man, dien de in
specteur najaagt, is niet de man, waar
ik hem eerst voor Meld. Dat laat nu
weer eens duidelijk uitkomen, hoe voor
zichtig je todh mom zijn, vindt u ook
niet, mijnheel?"
(Wordt vervolgd).
