Spaansch Italiaansche
stap te Berlijn
De onrust in Praag
EERSTE BLAD
In verband
met de onschendbaarheid
van Nederland en België
Maandag 20 November 1939
Verscheidene schepen op mijnen
geloopen
Weer periodieke verloven
Duitsche vliegbooten te Vlieland
92ste Jaargang
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53li.
BUITENLAND
Belga meldt:
In het buitenland heeft verluid, dat de
regeeringen van Italië en Spanje dezer
'dagen stappen zouden hebben ondernomen
in Berljjn om te verklaren, dat zij groot
belang hechten aan de handhaving der on
schendbaarheid' van België en Nederland.
Gezaghebbende kringen te Brussel wei
geren hierover eenige meded'eeling te doen
en zeggen geen inlichtingen te bezitten,
waardoor zij het bericht kunnen bevestigen
jof ontkennen.
Nu zegt het Belgisch Telegraaf Agent
schap evenwel uit parlementairen bron ver
nomen te hebben, dat biervan j.l. Donder
dag in de vergadering van de Kamercom-
tnsisie voor buitenlandsche zaken, welke
door den heer Spaak werd bijgewoond,
spirake zou zijn geweest. Hieruit zou men
de gevolgtrekking kunnen maken, dat het
gerucht niet van. eiken grond is ontbloot.
Het Fransche agentschap Havas heeft
een bericht uit Madrid gepubliceerd, waar
in gezegd wordt, dat ook de gezaghebben
de Spaansche kringen het bericht noch be
vestigen, noch ontkennen. Het verzekert
evenwel, dat het volgens de eigen in
lichtingen van dit agentschap mogelijk is,
het bericht te bevestigen. Het zou, volgens
Havas, gaan o(m een gezamenlijken stap
van de regeeringen van Rome en Madrid,
in bovenaangehaald en zin.
De door ons ingewonnen inlichtingen,
zoo zegt het Belgisch Telegraafagent-
schap verder, doen ons gelooven, dat
er geen gezamenlijke stap, maar twee
afzonderlijke stappen ondernomen zijn,
hoewel waarschijnlijk in samenwer
king.
Over hun nauwkeurige draagwijdte
hebben wig geen nader© mededeelingm
kunnen verkrijgen. Alles duidt er ech
ter op, dat deze stappen ten doel
hadden het aanbod van goede dien
sten van Koning Leopold en Konin
gin Wilhelmina te steunen.
Deze stappen, die zouden dateeren van.
Zaterdag den Hen, zouden overigens
zoowel in Londen en Parijs, als in
Berlijn zijn ondernomen.
Volgens inlichtingen, die ons bereiken
Int Londen, zouden de regeoringen van
Italië en Spanje bij de Britsche regeering
tevens hebben aangedrongen op het ver
krijgen van een gelijke behandeling voor
alle neutralen, wat het scheepvaartverkeer
betreft.
Italiaanselie tegenspraak.
Stefani meldt:
Het bericht, dat door eenige Engelsch©
aden was gepubliceerd, welke op
grond van een radiobericht uit Parijs meld
en dlat Italië aan de Duitsche regeering
fcou hebben meegedeeld geïnteresseerd te
zijn bij een eerbiediging van de territoriale
'•laantastbaarheid mn Nederland en Bel
gië, is ongegrond.
Coördinatie der Britsch-Fransche
luchtmacht
Reuters bizondere correspondent bij de
oyal Air Force in Frankrijk schrijft o.a.,
f volledige coördinatie der beide
JiK'jiLmachten, zoowel wat de verrichtingen
als de productie betreft, thans, naar men
gelooft, het eerste 6oel zal zijn van En
ge; tad en Frankrijk.
De eerste stap daartoe zal zijn de vor-
mmg van een vereenigd luchtoommando,
onder leiding van een Britschen officier.
Mocht dezen winter eten groot lucht offen
sief losbreken, dan zullen de geallieerden
Julk een luchtoorlog voeren als éen vol
komen eenheid.
Slechts plaatselijke activiteit aan
het front
Fransche legerberichten
Hef Fransche legerbericht van Zaterdag
avond luidt:
Bedrijvigheid van patrouilles en artille
rie op verschillende punten van het front.
Zondagochtend
In den loop van den nacht viel niets be
langrijks te melden:
Zondagavond
Een kalme dag. Plaatselijke activiteit der
artillerie.
In de vier laatste weken van den oor
log bedroeg de tonnage der Duitsche koop
vaan: schepen, die ter zee door onze pa
trouilles,- genomen werden, verscheidend"
duizend tonnen meer dan de tonnage der
Fran-che koopvaardijschepen, die door het
optreden van den vriaad verloren gingen.
Hedenocnlend
In don loop van den nacht viel niets
belangrijks te melden.
Duitsche mederïeelingen
Het opperbevel van. de Duitsche weer
macht maakte Zaterdag bekend:
In het Westen geringe plaatselijke acti
viteit van verkenners.
De pogmg van drie Britsche vliegtuigen
Wilheltiishaven aan. te vallen, werd door
het tijdig in actie brengen van de afweer,
verijdeld. Er werden geen bommen ge
worpen. Eigen vliegtuigen hebben boven
geheel Frankrijk verkenningen uitgevoerd.
Gisteren werd gemeld;
Aan het front aan den Bovenrijn op
een plaats aan beide zijden levendig ma
chinegeweer-vuur en geweervuur, op de
overige punten van het front rust. Slechts
plaatselijke activiteit van artillerie.
Het Jachtwapen heeft zijn verkenningen
boven Frankrijk voortgezet.
Projectielen in Bazel terecht
gekomen.
Stefani meldt:
Volgens getuigen heeft het Duitsche ge
schut het vuur geopend op een Fraasch
vliegtuig. De granaten kwamen neer op
Zwitsersch gebied. Drie personen werden
gewond. Het Fransche vliegtuig zou, vol
gens de getuigen via Zwitsersch gebied!
boven Duitschland zijn gekomen.
Het D.N.B. ontkent, dat hier van Duit
sche projectielen sprake zou kunnen zijn.
Drie Duitsche krijgsgevangenen
in Engeland ontsnapt..
Zaterdae zijn drie Duitsche krijgsgevan
genen ontsnapt uit een interneeringskamp
in Oost-Schotlana Het zijn leden, er be
manning van een duikboot. Zij wisten
door de prikkeldraadversperring heen te
komen Zij hadden geld noch voedsel bij
zich. Spoedig daarna werden zij weer ge
pakt
Luchtalarm in Schotland.
Aan de Noord-Oostkust van Schotland'
heeft gistermorgen het luchtalarm weer
klonken. Kort daarop kwam het signaal
dat alles weer veilig was. De vijandelijke
vliegtuigen vlogen zeer hoog en konden
van den grond af niet worden geïdenti
ficeerd'. Zij wierpen geen bommen uit
De „Admiraal Scheer" in den
Indische Oceaan
Reuter meldt uit Lorenzo Marques:
De bemanning van de „Africa Shell heeft,
na de foto's van oorlogsschepen te hebben
bestudeerd, de aanvaller/welke haar schip
tot zinken heeft gebracht, geïdentificeerd'
als de vestzakkruiser „Admiral Scheer".
Leden der bemanneng van de „Africa
Shell hebben aan Reuter het volgende re
laas over den ondergang van hun schip
verteld:
De kapitein zag het oorlogsschip Woens
dagmorgen. 11.20 uur met groote snelheid
in Zuidelijke richting opstoomèa,
Het lag spoedig langszij de „Africa Shell"
dat den sleven naar de kust gewend had.
Nadat het oorlogsschip een schot gelost
had, draaide de Africa Shell bij. Een
Duitsche officier en negen manschappen
met revolvers gewapend kwamen aan boord
Toen pas heesch het oorlogsschip de Duit
sche vlag. De voorraden van de „Africa
Shell" werden in een Duilsdbe barkas ge-
pjaat3t, terwijl de gewapende heden de be
manning bewaakten. Nadat de kapitein van
zijn mannen bad afscheid,genotnen, werd
bij aan boord van .bet oorJojgsschip geno
men, dat in Noordelijk© richting wegvoer
Aan de bemanning was last gegeven bet
vaartuig te verlaten, en toen zij ongeveer
een mijl weg verwijderd waren, hoorden zij
twee ontploffingen. De „Africa Shell" hel
de over en zonk. De bemanning roeide
naar de kust en bracht den 'nacht door
op het strand.
Schepen op mijnen püjopen
Gisteravona is te Londen, bekend
gemaakt, dat nog drie schepen gezon
ken zijn na op Duitsche mijamt te zijn
geloopen. Het zjjn de „Boijesöon", «en
1586 ton metend Zweed ach skMp, de
„Blackhill" een 2492 ton metend
Britsch schip en de „Grazia", eeh 5857
ton metend ttaliaansch söhipd
De ondergang van de „Ctrasria".
De „Grazia" liep Zondagochtend opeen
mijn op ongeveer 7 mijl. afstqnd van de
Britsche kust.
Vijf personen werden gedood. Het schip
zonk in enkele minuten. ïwea schepen
begaven zich ijlings naar de plaats des
onheils en staagden er in omstreeks 3(
overlevenden te redden. Toen een redding
boot ter plaatse arriveerde,, werd den stuur
man medegedeeld dat de geredden niet
aan boord van de reddingboot konden
worden overgebracht, aangezien zij bezig
waren een warm baa te nemen, zij zon
den in een haven aan land worden ge
zet. De reddingboot en een vliegtuig zoch
ten de omgeving af, doch vonden nog
Slechts eer; paar luiken err eea-tebrokstuk
van de reddingboot van de „Grazia.".
Reuter meldt nog nader:
Vijftien overlevenden van. de „Grazia
en het lijk van één man zijn aan land
gehraent m een haven aan de Zuidoostkust
Van de 16 man, wier lot onbekend is
verluidt, dat sommigen gered zijn doo
een ander scnip.
Het vergaan van de „Blackhill"
en de „Borjcsson".
Twee en twintig leden der bemanning
van de „Blackhill" zijn gisteren op de
Engelscho kust aan land gebracht.
Van de dertien overlevenden van de
„Bor,esson'die Zondagavond in een ha
ven aan de Oostkust aan land gebracht
werden, waren acht gewond. Men gelooft,
dat van dit schip zes personen omgeko
men zijn. De overlevenden werden gered
door treilers, nadat zij zich drie uur lang
hadden, vastgeklemd aan een vlot. Allen
leden aan de gevolgen van hun langdurig
verblijf m het koude water.
Duitsche stoomschepen uit Angola
vertrokken.
Twee groote Duitsche schepen, de
„Windhuk" (16662 ton) en de „Adolf
Woormann) (8577 ton) zijn onverwacht
met onbekende bestemming van Lobito uit
gevaren.
Sinds het uitbreken van den oorlog wa
ren do beiden schepen in de haven van
Lobito.
Duitschcrs brengen hun schip
tot zinken.
Een Duitsch schip, dat door een Britsch.
patrouillevaartuig werd' aangehouden, is
door de bemanning zelve tot zinken ge
bracht. De 57 opvarenden werden ge
vangen genomen en in een haven in
Schotland1 aan land gebracht.
De strijd in China
Chincezcn heroveren Meitsjau.
Het Chineesche persbureau meldt, dat
de Chineesche strijdkrachten op 14 Novem
ber bet eiland' Meitsjau heroverd hebben,
dat gelegen is halfweg tusschen Foetsjau
en Amoy ter hoogte van de kust van.
Foekien.
Duitschland
Drie Tsjechen doodgeschoten
Standrecht in het protectoraat.
Het Duitsche Nieuwsbureau meldt:
Wegens een gewelddadigen overval op
een Duitsehet werden Zaterdag drie Tsje
chen doodgeschoten. Onder de gefusiieer-
den bevinaen zich twee politie-beambten.
De regeering van het protectoraat heeft
over de districten Groot-t raag, Praag-land,
Kladno, 33eraun en Horchowitz het stand
recht afgekondigd.
Deze maatregel geldt niet voor Duit-
scce staatsburgers.
Studenten naar een concen
tratiekamp?
Havas verneem: van de Oostenrijksche
grens, dat Von Neurath en Frank: sinds
eenigen ij tl besprekingen voeren met ver
schillende fascistische Tsjechische groepen
om te komen tot de vorming van eeo
nieuwe regeering in het protectoraat De
Duitsche autoriteiten treden systematisch
op tegen de Tsjechische studenten. Vrjjdag-
Met ingang van morgen.
De regeeringspersdïenst merit*.
Met ingang van morgen, Dinsdag 21
November, des namiddags 4 uur zullen
wederom periodieke verloven worden
verleend.
Uit Nederlandsen rechtsgebied
verjaagd. Vuur bcanvwoard-
Zaterdag is nabij Vlieland op korten al-
stand. van de kust (zonder eenigen twijfel
binnen de terrltor ale wateren) een Duitsche
vliegboot ontdekt (type Bolim und Xo-s).
Een Nederiandsch jachtvliegtuig nam de
vliegboot onder vuur, waarop het Duitse'.e
toestel de Nederiandsche territoriale wa
teren verliet, doch daarbij met zijn achter-
mitrailleur het vuur beantwoordde, echter
zonder te treffen. Vervolgens ontmoette het
ochtend heeft de S.S. een inval gedaan Nederiandsche toestel oog twee Duitsche
in twee colleges en de studenten ondet vliegbooten, die eveneens, ma te zijn be.
bedreiging met revolvers weggevoerd. Alle
gearresteerde studenten zouden worden
overgebracht naar het concentratiekamp
Bcchenwalde bij Weimar. Voorts voeren
de Duitscners een zuiveringsactie onder
de Sokols. Het totale aantal gearresteerden
schoten, ons rechtsgebied hebben veria'en.
De Nederiandsche regeering heeft bij de
Duitsche regeering geprotesteerd tegen .'e
hierboven vermelde neutralileUsschen.lm-
gen. alsmede tegen de beantwoording van
het vuur door ©en in overtreding zijnde
wordt gescuat op ongeveer 50.000. Tot
hen zou ook behooren generaal Nejtekfc, A i~ t.»i ~\t iww.n „-„v ws
De Duitscners hebben nili onderdruk- c Gisterochtend te bak elf «ft z cfc bg
kingsmaatregelen aangekondigd, teneinde5 Sch.eirmoanikoog, hondeni meter rnt c
„elk gevaar van onrust in het protectoraat 'fa Dmtsch landvhegtmg - een
weg te (.emen". vermoedeink tvoe 1
Sedert de sluiting der universiteit wor
den de Duitsche regeeringsgebouwen be
waakt Gemotoriseerde afdoe igen S.S. met
gevechtswagens rijden door de straten van
Praag.
Het ghetto in Warschau wordt streng
afgescheiden.
De gouverneur van Warschau heeft eeo
verordening uitgevaardigd', volgens welke
de Jodenwijk met barricaden versperd en
onder scherpe contröle geplaatst wordt,
teneinde daardoor het ghetto streng van
het overige deel der Warschauer bevol
king gescheiden te houden.
Engeland
Bomaanslag te Londen.
Heinkel vermoedelijk type 111-K, een
twee-motorigea bommenwerper, op onge
veer vgftig meter hoogte vertoond, hetwelk
in Noordoostelijke richting koerste. Een
Nederiandsche patrouille is er heengezon
den en heeft het Duitsche vliegtuig, ler-
wjjl het zich boven land bevond, onder
vuur genomen. Dit beantwoordde liet vuur
en verdween naar het Oosten boven de
Waddenzee in de wolken, waar het nog
ec-nigen tijd werd nagezet.
De Nederiandsche regeering heeft bij
de Duitsche regeering geprotesteerd tegen
bovengenoemde neutraliteüsschendïng als
mede tegen de beantwoording van 'iet
vuur dooi een m overtreding zijnd vlieg
tuig.
In het Loadensche district Piccaditly-
circus zijn Zaterdagavond drie ontploffin
gen genoord. De voorbijgangers ijlden op
gewonden naar een bioscooptheater in de
nabijheid, waar eenige ruiten waren ver
nield.
„Men gelooft, dat bommen tot oniploffing
jn gekomen. De brandweer werd ontbo
den. Er schijnen geen gewonden te zijn.
In Parklane heeft de politie nog juist
op t§d een hom onschadelijk gemaakt.
Men vermoedt, dat terroristen van het
lersche republikeinsche leger aansprakelijk
zijn voor den aanslag, die de ernstigste
sedert de verduistering van Londen is.
Scandinavische steun.
De in de Scandinavische landen door
de vereeniging „Nomïen" geopend© inschrij
ving ten bate van de Finsche geëvaoueer-
den, heeft tot dusverre 200.(XX) Kronen in.
Noorwegen opgebracht, zoodat dus in to
taal op het oogenblik oen bedrag van
700.000 Kronen verzameld is.
Ex-keizer aan groot gevaar ontsnapt
Drie beuken werden vlak ach
ter hem door den storm neer
geslagen.
Gistermorgen heeft de ex-keizer een
eigenaardig© belevenis gehad.
Toen de keizer gisterochtend na de mor
genwijding met een lid van het personeel,
zooals gewoonlijk een wandeling door bet
park te Doom maakte, was het vrij storm
achtig weer. Op een plek bij de tennisbaan
gekomen, waar drie reusachtige beuken
van meer dan een meter dikte staan, stik
plotseling een cycloon op. De ex-keizer
was nauwelijks gepasseerd of de drie boo-
Finland m'e!1 ®alaI>^-en °IP ^ve© en ^r*l€ plaatsen af,
werden opgenomen en met reuzenkracht
meters den grond ingedrukt
De keizer, die diep ontroerd was, begaf
zich niettegenstaande dit voorval kalm weer
huiswaarts.
Thuisgekomen heeft hij H. M. de Ko
ningin een telegram van oprechte deelne
ming gezonden naar aanleiding van de
ramp met de „Simon Bolivar".
Eisehen van Wang Tsjing Wei
De gedeeltelijke terugtrekking van de in
China zijnde Japansclie troepen vormt een
onmisbare voorwaarde voor die vorming
van een nieuwe pjolitiek aldus de mee
ning van kringen, die in nauw contact
staan met Wang Tsjing Wei. In verband
hiermede verklaart de Central China Diaily
News, het orgaan van Wang Tsjing Wei,
in eeoi hoofdartikel: Alleen een maat
regel van dezen aard! kon de nieuwe re
geering den waarborg geven, dat zij on
afhankelijk en vtij zal zijn.
Turkije
Von Papeu confereert.
Vernomen wordt, diat Von Papen bij de
Turksche regeering heeft aangedrongen op
het sluiten van een nieuw handelsverdrag,
opdat Duitschland' zijn activiteit op de
Turksche markten kan hernemen en de
noodige goederen kan verkrijgen. Duitsch
land heeft er in toegestemd' aan Turkije
te leveren wat het voor den oorlog be
steld had', t.w. schepen, spoorweg-mate
rieel, machines, e.d.
Zuid-Slavie
Stinkbommen tijdens concert van Bcrlijnsch
orkest.
Een door de Berlijnsche Phïlharmonie
xe Belgrado gegeven concert is door on
bekenden verstoord, die stinkbommen in
de zaal geworpen hebben. Er werd geroe
pen „Leve Polen".
Na afloop werd' een stinkbom geworpen
naar de auto van den Duitschen gezant.
BINNENLAND
H.M. de Koningin ter kerke.
II.M. de Koningin heeft gisterochtend
de godsdienstoefening bijgewoond in de
Kloosterkerk te 's-Gravenhage, onder ge
hoor van ds. G. Bos.
De ramp van de „Simon Bolivar"
Deelneming der Koningin.
H.M. de Koningin heeft gistermiddag een
telegram gezonden aan de directie van de
Koninklijke Nederiandsche Stoomvaart
Maatschappij om deelneming te betuigen,
met de ramp van de Simon Bolivar, met
het verzoek telefonisch te worden inge
licht over den toestand der overlevenden.
Aardappelviokkenfabriek
Met steun an de regeering.
Van officieele zijde vernemen wij, dat
de minister van economische zaken zicii,
ter versterking van de veevoeJerpositie
in ons land, in beginsel bereid! heeft ver
klaard, de oprichting van een aardappel
viokkenfabriek mogelijk te maken door
bet geven van een nader to formuleeren
garantie.
Zij, die hiervan gebruik willen maken,
dienen zich, onder overlegging van oen
gedetailleerd! plan zo&wel technisch als
organisatorisch met uitvoerige kostenbe-
cijfering te wenden tot de directie van den
landbouw, ministerie van economische za
ken, '3-Gravenhage. i
Een verzoek tot vcrliooging van salarissen
van kantoorbedienden.
De Nationale Bond van Handels- en
kantoorbedienden „Mercurïus" heeft zich
in een schrijven gewend tot de werk
gevers in Nederland, teneinde ern drin
gend beroep op de ondernemers te doen
om, door het geven van een salarisver-
hooging per 1 Januari a.s., mede te werken
aan een. behoorlijke voorziening in do
nooden, waaronder vele kantoorbedienden
thans gebukt gaan.
Voorts wordt de werkgevers verzocht
de laagst bezoldigden reeds nu een toe
slag op hun thans geldend salaris te ver-
leenen.
Gezant te Berlijn bij de Koningin. 1
De Nederland&che gezant, te Berlijn, jhr.
mr. H. M. van Haersma de With,- is heden
morgen te elf uur door H.M. de Koningin)
ten paleize Noordeinde in gehoor ont
vangen.
Deis courant jrschynt dagtljjks,
londering ran Zofe- en Feestdagen.
- Proa ?er kwartaal i 2.—, franco per po#
f 2.50.. - Pry's per week: 15 flts. Afro»
deriijke nammers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Advertentie: voor het eerstvolgend ntmi-
mer moeten vóór elf nar aan het Bnrean
beaorgd zun, 's Zaterdags vóór uur.
Een bepaalde plaats van tóvertentign
wordt niet gewaarborgd.
l]A OOQT1 P*1J9 der AdTertentiën: r*x 1—5 regels f133;
HU. c^OO I Iedere regel meer f0.30, ta hts TAterdagoummer
15 regels i 1.80, iedere regei meer f 0.35
SCHIEDAMSCHE COURANT
Reclames fO/75 Der regel. lncaasolosten5 ets j
post kwitanties 15 ets. fan even an advertentjen
oij abonnement njn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentièn opgenomen k f0.50 t/m 15 woor
den, f 0.T5 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
*8 Woensdags: Kleine Ad\ertentiëntot25 woor
den f025, mits vóór Dinwlaga\ond Guur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags- Kleine Ad%ertenufcn I1.00, indien
met a óór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.