- -%:-■
Duitsche vestzakruiser loopt
neutrale haven binnen
EERSTE BLAD
Volkenbond neemt vandaag
beslissing
De strijd in de „Wespentaille"
van Finland
Donderdag H December 1939
GRATIS
?-\
S-,v"
buitenland
en den Volkenbond
-J
-l3>
92ste Jaargang.
No. 22352
Tel No. 69308 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 53IL
ïfL
Het Duitsche vestzaksJagsotup „Ad
miral Grat von Spee", dat door de
Briische kruisers „Exeter", „Ajax"en
„Achiiies* was aangevallen, waarmede
het in een hevig gevecht was gewik
keld, is na een achtervolging door ge
noemde drie kruisers tot op de reede
van Montevideo, ia dea afgeloopea
nacht in Montevideo aangekomen,
waar de dooden en gewonden aan land
zijn gebracht. De autoriteiten van Uru
guay hadden zioh aan boord van de
sleepboot „Lavalleja" naar den krui
ser begeven. Op de kade was een
groote menigte bijeengestroomd, om
van het ontschepen van de dooden en
gewonden getuige te zijn.
Reuter meldt:
Het Duit-die vestzaksJagsohip „Adminu
Graf von Spee", is zwaar beschadigd te
Moni vi.leo «aagekomen. - Naar~"»verntimen'
wordt rijn dertig opvarenden gesneuveld
en zestig gewond
Te Londen wordt verklaard, dat over
eenkomstig de Haagsche overeenkomst
no. 13 van 1907, de kruiser thans
24 uur m een neutrale haven mag blij
ven, terwijl alleen die herstellingen
mogen worden uitgevoerd, welke abso
luut noodzakelijk zijn om het schip
weer zeewaardig te maken. De strijd1-
middelen van het schip mogen niet
aangevuld worden.
De Britsche kruisers „Ajax" en
„Achilles' liggen voor de haven van
Montevideo te wachten. Later werd ge
meld, dat zjj de buitenhaven zijn bin
nengevaren. Men weet niet, in hoe
verre zij beschadigd zijn.
De Duitsche gewonden zijn in bet mi
litaire hospitaal van Montevideo opge
nomen.
De correspondent van dé „New York
Times te Buenos Aires schrijft aan zijn
blad, dat de Britsche kruisers met den
„Admiral Graf von Spee" in contact zijn
gekomen op ongevee 200 mijl ten Oosten
van Punte Del es te (de monding van de
Rio Plata), gisterochtend omstreeks 6 uur.
hel vuur werd onmiddellijk geopend. De
Britsche kruiser „Exeter" werd zoodanig
getroffen, dat het schip nog slechts met
beperkte^ snelheid kou varen, zoodat het
den strijd moest opgeven.
Hoewel de clfduims kanonnen van de
„Admiral Grat von Spee" zwaarder zijn
dan de zesduims van de „Ajax" en de
„Achilles", werd bet Duitsobe schip door
de kanonnen van acht duim van de ^Exe
ter" beschadigd, waarna het scthip naar
de kust voer.
Te half zeven in den avond werd het
schip op '20 mijl afstand van Punte De-
leste gezien, varende in zuidelijke rich
ting. Eenige minuten later verschenen de
beide Britsche kruisers aan d© horizon,
zij openden het vuur en binnen tien mi
nuten waren twintig schoten gewisseld,
Een uur later werd de strijd op 25 mijl
"ui'fen van Punte Deles te hervat en
de drie schepen vuurden heftig, toen zij
limta Balena passeerden. De' „Admiral
Vra ,vaa Spee" bevond zich toen min-
aar dan negen, mijl uit de kust en het
monamgsvuur van de kanonnen kon van
de kusc worden gezien. Toen te hall
negen de duisternis viel, lag een dik rook-
fSni oveI et*£! ea2'° v&n verscheidene
mijlen op de zee.
De kleine kruiser „Uruguay" van de
vloot van Uruguay is ooggetuige geweest
hfpd? Snt1d Het bevondzkh
bij Punt Delestc toen de strijdende oor
ogsboaems passeerden.
De correspondent voegt hieraan toe, dat in
aip.omaheke kringen te Buenos Aris wordt
verondersteld, dat het Duitsche schip U<
sukumr', dat 3 December d'oor Britsche
o dc^sbodems ra. het zuiden van den At-
to.iH ,0<x'aan werd buitgemaakt, gé-
bSems fnd' om kIHne B'itShe oorioi*
Nog een treffen op zee
Die Britsche admiraliteit deelt mede
dal dezelfde duikboot, welke de Bre
men heeft waargenomen op de Noord
zee een Duitsche duikboot heeft tot
zinken gebracht en een Duitschen krui
ser heeft getorpedeerd'.
De „Exeter" beschadigd.
In een communiqué van de Britsche
admiraliteit wordt verklaard:
Uii tot nu toe ontvangen inlichtingen
blijkt, dat drie Britsche kruisers ia con
tact zijn geweest met de „Admiraal Graf
von Spee". Dit was gisteren om 6 uur
's morgens het geval. De Duitsche kruiser
werd herhaalde malen getroffen en scheen
een toevlucht te zoeken in de Rio de La
Plata. Tijdens het hevig gerecht, dat vier
uur duurde, werd de Britsche kruiser Exe
ter beschadigd en gedwongen zich van ver
dere actie te onthouden. De andere krui
sers, de Ajax. en -die Achilles, hebben de
achtervolging Voortgezet.
Stefanie meldde nog uit Montevideo,
dat een Duitsche kruiser op 200 mijl
uit de kust van Uruguay slag zou heb
ben geleverd met den Britschen krui
ser Achilles en dezen bodem in den
grond zou hebben geboord.
Van Britsche offficieele zijde wordt
dit bericht echter ten stelligste ont
kend.
De Finsche kwestie
Commissie van veertien werkt
ontwerpresolutie uit.
De speciale oommissie, die door de Vol-
kenbandsvergadering is benoemd ter be
studeering van het beroep vau die Fin
sche regeering, heeft een ontwerp van
resolutie uitgewerkt, dat zal worden voor
gelegd aan de definitieve goedkeuring van
de vergadering. Behoudens nog aan te
brengen wijzigingen, luidt het ontwerp o.a.
als volgt:
1, De Vdlkenbondsvergadering, consta-
toerende, dat door de agressie, die zij je
gens Finland heeft gepleegd', de Russen
in gebreke zijn gebleven, zoowel ten op
zichte van zijn eigen politieke overeen
komst met Finland als ten aanzien van
het pact van Parijs en artikel 12 van het
Volken bom d shand1 ve s t, en dat zij op den
vooravond der agressie, zonder rechts
gronden, het door haar in 1932 met Fin
land gesloten niet-aanvalspiact opzegde, dat
tot eind 1945 van kracht zou blijven, ver
oordeelt plechtig het optreden der Rus
sen tegen den Finschen staat, doet een
dringend beroep op ieder lid van den Vol
kenbond om Finland! den materieelen en
humanitairen steun te verieenen, waartoe
het in staat is.
2. Overwegende, dat Rusland ondanks
de t®t dit land gerichte uitnoodiging, ge
weigerd heeft in den Raad en de Assera-
blée te verschijnen bij de bestudeering van
zijn geschil met Finland, dat het daardoor
m gebreke is gebleven ten opzichte van
een der meest essentieele verplichtingen
van den Volkenbond voor de waarborging
van den vrede en de veiligheid der naties
en optreedt alsof de Volkenbondsraad en
-vergadering, met de missie, die hun door
artikel 15 van het handvest wordt opge
dragen, niet bestonden, beveelt den Raad
aan zioh over de kwestiè uit te spreken.
Een later bericht meldt, dat do com
missie den hierboven vermelden tekst defi
nitief heeft aangenomen. Vandaag wordt
het ontwerp "aan de Volkenbondsvergade
ring voorgelegd. Alleen1 de gedelegeerden
van Zweden en Noorwegen verklaarden
met het ontwerp acooord te gaan' op voor
behoud van goedkeuring hunner regeerin-
gen.
In de „WespentailIeV van Finland
Van de ZweeJsche grens wordt ver
nomen, dat de meest, vooruitgescho
ven Sovjet-Russische gepantserde en
gemechaniseerde ©eoheSen nog slechts
100 k.m. van de Botifesche Golf ver
wijderd zijn, ongeveer halverwege het
smalste deel van Finland, bekend on
der den naam de „Wespentalie" van
Finland.
Men gelooft dit bericht te Helsinki niet,
aangezien zulk een snelle opmarsch in dit
gebied zonder wegen niet mogelijk zou
zijn De Finnen hebben qndertusschen hun
tegenaanval m dit gebied verscherpt; de
Finsche troepen hebbenversterking ge
kregen.
Men weet nog niet welke van de twee
Russische afdeelingen, die oprukken naar
de Botnische Golf deze het eerst zal be
reiken; beide afteelinged ontvangen even
wel versterking en de Mnen blijven nu
meriek in de minderheid.
Mer veronderstelt, dat' de Russen beide
groepen willen veroenigen om ze samen
door te laten stooten naar Ouhi aan de
Botnische Golf. 4
Men verwacht verder, dat de beste Fin
sche troepen uit de prorincie Osterbotten,
die bekend staan als de beste schutters
van Finland, binnenkort naar dit front
overgebracht zullen worden.
Succesvol Fiosch tegen offensief?
Reuter meldt uit Helsinki:
Een niet bevestigd bericht verklaart, dat
de Finnen Salie, oen sleutelpositie aan het
Noordelijk front, heroverd hehben. De Rus
sen trachtten hier naai- de zee door te
breken.
...Wanneer ditr beï'iciit1"<juist isT"hoteékcTit
dat eaii groot succes .voor bet- Finsche te
genoffensief, dat den. geht-elen dag in dezen
sector gewoed heeft, aangezien de Russen
het voornemen hadden van Salla de basis
van hun hoofdkwartier te maken. Toon de
Finnen er uit wegtrokken, was er van de
plaats niets anders dan rookende puinhoo-
pen over. Toen het gros der Finsche troe
pen gedwongen was zich uit Salla terug te
trekken, bleven mobiele patrouilles op ski's
De „Duchess" na aanvaring
gezonken
Waarschijnlijk I officier en 22 min
deren gered
De lirilsdie torpeüobootjager „Du
chess is ui aanvaring gekomen met
een ander Britsch oorlogsschip en ge
zonken.
Het ministerie van manne deelt dien
aangaande mede:
„Het ministerie betreurt te moeten
mededeelen, dal Z11, torpedoboot-
jager „Duchess" in aanvaring is ge
komen met een ander Britsch oor
logsschip, dat niet werd beschadigd,
en is gezonken.
Men vreest, dat van de opvarenden
slechts 1 officier en 22 minderen zijn
gered".
De „Ducliess" is een torpedojager \am
de „Defender"-klasse en is gebouwd
volgens het programma var. 1930, het
schip had een waterverplaatsing van
1375 Ion, de normale bemanning be
droeg 145 man.
Kalmte aan het Westfront
Het tiansche legerbendit van gister-
avond luidt als volgt:
Tijdens eeu reeks acties van Dinsdag
ten Westen van de Saar is een onzer
kleine posten genomen door den vijand,
die etn tiental krijgsgevangenen maakte.
De toestand is hersteld, zooals medege
deeld is m het communiqué van gister
avond. Gisteren een kalme dag aan het
geheele front.
Fransche legerberichten
Het Fransche legerberioht van heden-
ociilena luidt:
Activiteit van patrouilles aan het mid
den van het front tusschen Moezel en
Rijn
DIE ZICH THANS PER
1 JANUARI VOOR MIN
STENS 3 M A A N D E N
ABONNEEEEN OP DE
SCH1EDAMSCHE
COURANT
ONTVANGEN ALLE NOG
LN DEZE MAAND VER
SCHIJNENDE NUMMERS
Abonementsprijs: 15 et, pet
week ol r 2.per 3 maanden
Duitsche legerberichten
Het opperbevel van de Duitsche weer
macht maakt bekend
Naast germg storingsvuur van de vijan
delijke artillerie een iets levendiger op
treden van de verkenningen aan het tront
tusschen Moezel en Uijn. Op verschei
dene plaatsen konden weer gevangenen
gemaa'" worden.
De aatsle dagen vonden operaties plaats
TaB "oiizpestrijdkrachten m het" Noorde
lijke dcfj 'v&n de Noordzee. Op de terug
reis-on'-fond bij een lichten kruiser'een
üemengd Nieuws
Russisch passagiersschip vergaan
Vjjf-honderd-zestig opvs renden
werden vermist.
Het departement van. buitenlandsche
zaken heeft bericht ontvangen, dat het
Sovjet-Russische ss. „Indigirka" (2336
ton) op 800 meter van Wakkanai op
Hokkaido is vergaan. Er waren onge
veer duizend passagiers aan boord en
de bemanning bestemd uit 36 koppen.
Tot dusver heeft men 87 lijken ge
vonden, terwijl 390 opvarenden door
de Japanneezen zijn gered en naar
Wakkanai gebracht zijn, waar zij ver
zorgd worden.
Thans worden nog 560 opvarenden ver
mist, doch men gelooft, dat hiervan onge
veer 200 nog in leven zijn. Bij ontvangst
van het bericht heeft het ministerie van
buitenlandsche zaken don tweeden secre
taris der Sovjet ambassade, Genelalof, als
volgt ingelicht:
De „Indigirka", welke op 8 December
van. Kamsjatka was vertrokken, is vergaan
op een punt 800' meter van. Wakkanai met
•ongeveer- duizend passagiers*en oen beman
ning van 36 personen aan boord'. De Ja-
pansche regeering heelt daarop de Noord-
ontploffing onder water tiet schip is mjJapansche scheepvaartmaatschappij opge
dragen haar veerboot Karafuto-Maru naar
de thuishaven teruggekeerd
„Vcilighcidspatronilles" bfj dc R.A.F,
Reuter verneemt uit gezaghebbende bron
te Londen, dat de Royal Air Force „vei-
ligheidspatrouilies" insielt als tegenmaat
regel tegen het leggen van mijnon door
Duitschland vanuit vliegtuigen. Deze
achter om de achterhoede-gevechten te voe- pablos vormen een volkomen'nieuwe
ren. Vele van deze manschappen zijn nooit
uit de nabijheid van Salla vertrokken, zij
verborgen zich en, gecamoufleerd in hun
witte jassen, berokkenden zij de Russen
veel verliezen. Het onmiddellijke doel van
de Russen is het spoorweghoofd van Ke-
mijaervi, waar het Finsche Noordelijke
hoofdkwartier, halverwege de zee, geves
tigd is.
Engelsch witboek «ver de on
derhandelingen met Moskou.
Chamberlain heeft in het Lagerhuis me
degedeeld, dat de Engelsche regeering eeu
witboek zal publieeeren over de tusschen
Engeland en Rusland gevoerde onderhan
delingen.
Zweedaeh tankschip op een mijn
gelo&pcn.
Het Zweedscbe tankschip Algol (989 ton)
is in de Zweedsche territor ale wateren
bij Falsterbo op een mijn geloopen. De
bemanning wérd gered.
De „Repulse" beschadigd.
De „New-York Times" heeft gisteren ge
meld, dat het Britsche slagschip „Repulse"
(32ÖOO ton) door een bom uit een Duitsck
vliegtuig beschadigd is, toen het twee maan
den geleden een haven verliet. Het schip
was niet ernslig beschadigd en kon zijn
reis voortzetten. In officieel© kringen te
Londen wordt verklaard, dat dit bericht
niet juist is. i
De Finnen bereiden
nieuwe tegenaanvallen voor
Uit Suomussalmi komt wein g nieuws,
doe.li verklaard wordt, dat d!e gevechten
voortduren.
Gemeld wordt, dat de Finnen nieuwe stel
lingen gereed maken ten einde den Russen
in een grooten slag ten Noorden van do
linie Nymes-—Uieaborg te bestrijden. Uit
het gebied ten Noorden van hel Ladoga-
meer worden verdere Finsche successen
gemeld na een Moedigen slag, doch voor
het oogenblik zijn nog geen bizonderheden
beschikbaar. i
Volgens schattingen zouden de verliezen
aan Finsche zijde ia geen geval meer dan
een vijfde bedragen van de verliezen der
Russen. I
Het roode leger valt over het algemeen
ea masse aan. Finsche officieren zeggen,
dat de voorhoede der Russiche troepen
óver het algemeen door machinegeweervuur
volledig worden weggevaagd.
eenheid van de R.A.F. en worden gericht
tegen de vijandelijk© vliegtuigen, welke
mijnen iaten vallen, alsmede tegen de ba
ses van deze vliegtuigen.
Luchtgevecht boven de Noordzee.
Het ministerie van luchtvaart maakt be
kend, dat gisteren, Woensdag, twee vlieg-
tu'gen van de kustwacht twee Domier-
vhegbooten boven de Noordzee hebben
aangetrofien en aangevallen Voor de beide
vijandelijke vliegbooten in de wolken kon
den verdwijnen, waren zij door machinege
weervuur getroffen.
Engeland
De geheime vergadering van het Lagerhuis.
Met goedkeuring van den speaker werd
het volgend benoht uitgegeven over het
vei handelde in de geheime vergadering
van het Lagerhuis: „De premier heeft een
motie tot verdaging van het Huis inge
diend. Fr wera gedebatteerd over de or
ganisatie van do bevoorrading tot voort
zetting van den oorlog."
De geheime vergadering heeft 7 uur 33
minuten geduurd. Om half twaalf gister
avond is het Huis uiteengegaan.
Duitschland
Russische economische delegatie
vertrokken.
Do Sovjet Russische economische dele
gatie, welke binnen het kader der Duïtsch-
Russische economische onderhandelingen
eenige weken geleden naar Berlijn, was
gekomen, ten einde met verscheidene tak
ken van Duilsche industrie in contact te
treden en eenige voor de levering van
Duilsche industrieproducten aan Finland m
aanmerking komende fabrieken te bezoe
ken, is gisteravond na volbrenging van
haar taak, naar Moskou vertrokken.
De onderhandelingen inzake het Duitsch-
Russisch economische verkeer zullen dezer
dagen te Moskou worden hervat en ten
einde gebracht.
Vereenigde Staten
'De levering vm Loekhecds.
Ook het Fransche ministerie voor lucht
vaart heeft 270 twee-motorige bommenwer
pers in de Vereenigde Staten besteld!.
De aanschaffingskosten zijn niet bekend.
Er wordt onderhandeld over verdere con
tracten voor jacht en oefenvliegtuigea en
andere toesteilen.
De Loekbeeddxmimenwerpers voor Groot
Brittannië zullen zijn uitgerust mei mo
toren die speciaal bestemd zijn voor ope
raties op ongeveer 10000 meier hoogte.
de plek des onheils te zenden en heeft
voorts alle Japanschen schepen, welke
in. de nabijheid varen opgedragen hulp te
verieenen. De hooge zee maakt het reds-
dings werk voor de Japanneezen evenwei
zeer moeilijk.
Brandje op de „Jacob van Heemskerk"
Gisteravond rukte de Amsterdamsclia
brandweer uit naaï een scheepswerf aam
den Oomelis Douwesweg.
Er was gemeld, dat er brandf uitgebro
ken zon zijn op den in aanbouw zijnd en
flottieljeleider van de marine, de „Jacob
van Heemskerk".
Het bleek evenwel, dat een houten bei-
kisting door wegspattende vonken inbrand
was geraakt. Toen de brandweer arriveer
de, had personeel van de werf den brand
reeds gebluscht.
Ongeluk met paravaan.
Een i groep zeelieden behoorcnde tot déi
bemanning van een Zweedsch oorlogs
schip, heeft geprobeerd oen paravaan aam
boord' te nemen welke drijvend op zco
%vas aangetroffen. Een voorwerp, welk»
aard1 onbekend is gebleven en dat vastzat'
aan de paravaan, is ontploft. Vier perso
nen zijn gedood, dertien gewond van wi«
drie ernslig, doch materieele schade werd
niet aangericht.
Door do duisternis misleid en verdronken.
Gisteravond is de 55-jarige P. Kiel, boda
van een ziekenfonds te Winschoten, in da
Renscl geraakt en verdronken.
K. is vermoedelijk door de duisternis!
misleid. Voorbijgangers vonden eon rijmel
langs het kanaal. Zij waarschuwden da
politie. Na eenigen tijd' dreggen werd' liet
lijk opgehaald'.
Hevige autobotsing bij Amersfoort
Gisternacht is op den Amorsfoorlscheiï
straatweg bij Amersfoort een militaire autet
met vijf - inzittenden 'in hotsing gekomen
met eon links van den weg rijdenden vracht
auto. Twee militairen werden zoo zwaan
gewond', dat zij in een ziekenhuis moesten
worden opgenomen. Drie anderen werdenl
licht gekwetst. j.
Beide auto's werden totaal vernield.
Petroleum pijpleiding door ontploffing
vernield. I
Dezer dagen is tengevolge van een hevige
ontploffing de groote petroleum pijpleiding
van de Shell Union Company in Texas
door een ontploffing over een lengte vau
veertig mijl geheel vernield'. Een man is
hierbij levensgevaarlijk gewond1. v.
De materieele schade wordt op minsten::
350.000 dollar geraamd.
41
Jt
I-"
V5KS
De» courant rerachjjnt dagelijks, met uit-
Mndering van Zon- en Feestdagen.
prij» per kwartaal f 2.—: franco per post
f S.50. Pnja per week: 16 «feuA-feoa-
dorlqlte nummers i ets. - Abonnementen
worden dagelijks aangenomen.
Adrertenhën voor tiet oeretrolgend num
mer moete jriét elf uur a&a bet Bureau
bezorgd sijs, *8 Zaterdags vöó uiar.
Een bepaalde plaats ran adrertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Pnjs <lei V)\eru;«tit.i» van I5 regels J1 53;
iedere regel meer f <L30, m het Za ter dagnummer
i5 regels f 1.80, iedere regel meer f<X35
Reclames f0.75 per regel. IncassokostenD ets.;
postlnvitanües 15 ets. Tarieven van adrertentiën
od abonnement wjn san het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Ad verteriten opgenomen 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
a WoensdagsKleine Ad verten tiën tot ©woor
den 10.25, nuts vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
Bureau bexwgd.
Zaterdags. Kleine Adverte^UËn 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
Zeeslag lij Montevideo
*"5^5-
De „Aehillee" in den' grond
geboerd?
ZIJ
1stJ ViSfeéSti"'»
