De Maansteen
De gemeentebegrooting 1940
69400
69802
69551
67682 Post Co., Korte Dam 10.
Corsetten-Dameskousen
67525
69773 de Jageï
67558 Jac. v. d. Waal, Westmolen
67664 d-Water'
68421
69799
69899
68011
Algemeene beschouwingen
OE DAGELUKSCHEVRAAGBAAK
Algemeen Installatiebureau
Anthraciet
Machinefabriek
Kantoor- en Winkelboeken
Meubelen-Stoïfecren
Bakkerij
Bedden en Tapijten
Bedrijfskleeding
Begrafenissen
Boekhandel en Bibliotheek
Bouwartikelen-IJzerwaren
Drukwerk
Foto-Atelier
Glas
Goud- en Zilverwerken
Hoeden, Petten (ook in laken)
Papiervernietiging
Pompen
Rund- Kalfs- en Yarkensslagerij
Schoenen
Schoorsteenvegen
Stoffen -Man ufacturen
Stofzuigers, Motoren, Apparaten
Stoomen-Verven
Triples
Timmerman-Metselaar -Aannemer
Huis- en Decoratie-Schilder
0Q r G. VAN MEURS,
LANGE HAVEN 5.
Woning-inrichting
Woningbureau.
Burgerlijke Stand
Vergadering van Woensdag 13 December
1939.
Voorzitter: de burgemeester, mr.dr.
F. L. J. van Iiaaren.
VIII.
Wurdeering.
De heer mr, Hol et (r.k.) zegt zich te
kennen aanslniten bij hen, die in de sec-
tie's waardeering hebben uitgesproken voor
het beleid van B, en W. Op enkele punten
kan misschien - eenige ontevredenheid be
staan, maar in 't algemeen bestaat er toch
•waardeering.
In de 3e sectie is speciaal hulde ge
bracht aan den burgemeester. Daar is wel
bizondere aanleiding toe. De treurige al-
gemeent omstandigheden leggen op den
burgemeester een zware taak. Spr. hoopt,
dat de burgemeester op de objectieve wijze,
die we -van hem gewend zijn, die taak zal
kunnen vervullen.
In verband met de groote spanning, na
tionaal en internationaal, kost het eenige
moeite om aan de gemeentebegrooting de
aandacht te geven, die zij vereischt. Van
hooger hand heeft men echter er op aan
gedrongen gewoon te doen en spar. wil
trachten aan dien wenk gevolg te geven.
De belastmgbijdrage.
De buitengewone omstandigheden heb
ben hun stempel gedrukt op d"e begroo
ting en op de toelichting daarop door B.
en \V. Spr. had trouwens niet anders ver
wacht; het is te begrijpen, dat de begroo
ting de invloed van de omstandigheden
ondergaat. De financieele rmeniiijWM
zijn er niet gunstiger op geworden. Er
zijn meerdere uitgaven noodig, die onpro
ductief zijn, zooals b.v. voor luchtbescher
mingsmaatregelen en voor distributie en
anderzijds wordt er minder ontvangen o.a.
door den Havendienst en de Technische
Bedrijven.
We meenden eenige opleving te zien
en vooral wij hier met onze conjunctuur
gevoelige bedrijven, ondervinden spoedig
den terugslag van een economische de
pressie. Het gevolg is een hoogere be-
Jastingbijdrage van f185.000, om de be
grooting sluitend te maken. B. en W. mee-
nen, dat de gemeente die hoogere be-
lastingbijdrage wel zal krijgen. Zij zijn in
Den Haag beter thuis dan de raadsleden
en spr. hoopt, dat zij die f 185.000 extra
zuilen toegewezen krijgen voor de ge
meente.'
Al is ook de begrooting op papier slui
tend', dan zijn we er financieel toch nog
niet beter op geworden.
Brj de behandeling van de vorige be
grooting heeft de wethou Ier van finan
ciën, de heer Slavenburg, o.a. de verwach
ting geuit, dat we weer spoedig onder
het rijk uit zouden komen en de gemeen
te het misschien zonder een belasting-
bijdrage zou kunnen stellen.
De werkelijkheid is echter geheel an
ders uitgevallen, dan verwacht was! De
belastingbi)drage is zelfs beduidend hooger
geworden.
De financieele verhouding rijk
en gemeenten.
Er is veel geklaagd' over de financieele
verhouding tusschen rijk en gemeenten en
inderdaad daaraan valt veel te verbeteren.
Maar we moeten de billijkheid niet uit
het oog verliezen: ook de regeering is
voor een heel moeilijke taak gesteld;. Men
ziet het aan deze begrooting! Als de
eindjes niet aan elkaar geknoopt kunnen
worden, dan moet de regeering het touw
leveren, dat ontbreekt!
Als er een nieuwe regeling van de fi
nancieele verhouding tusschen rijk en ge
meenten wordt toegepast, vreest spr., dat
het belastinggebied1 van de gemeenten uit
gebreid1 zal worden. Dat moet men in
het oog honden en zich geen al te groote
illusie's maken van de nieuwe verhou
ding tusschen rijk en gemeenten.
Het ambtsgebed.
Ook van R.K. zijde zijn stemmen op
gegaan om het ambtsgebed* in te voeren.
Deze zaak brandt reeds lang op de lippen
bij de R.K. In de verwachting en overtui
ging, dat ook bij anderen die zelfde ge
dachte had post gevat, meenden de R.K.,
dat tot invoering van het ambtsgebed kon
worden overgegaan. De toestand' hier en
elders is ontstaan, omdat men de hoogere
macht uit het oog heeft verloren. De R.K.
willen dan ook het ambtsgebed1 niet be
schouwd' zien als" een formaliteit, maar
als een symbool, dat er iets in de harten
is veranderd.
Het is geen politiek spell Spr. had ge
hoopt, dat links zich met het plan zou
vereenigen, maar nu demonstreert zij, dat
zij er niet mee ingenomen is. Als de
linkerzijde het ambtsgebed niet wil, zal
de R.K. fractie waarschijnlijk wel bereid
zijn niet op invoering aan te dringen em
zal zij wachten, tot. bij de anderen de toe
stand' gewijzigd is.
Loonsverhooging.
Spr. wil in verband met de prijsstijging
B. en W. attent maken op de salarieering
van het lagere gerneentepersoneel. Het be
zwaar bij velen is, dat zij tengevolge van
de lage bezoldiging de prijsverhooging niet
bunnen opvangen. De gemeente dient hier
een voorbeeld te geven aan particuliere
werkgevers en tijdig tot loonsverhooging
over te gaan. In het verleden is het wel
eens anders gegaan; toen gingen de par
ticulieren voor en kwam de overheid pa.
veel later met een loonsverhooging.
Tariev en ziekenhuis.
Mevr. Benthem heeft ook over de nieu
we ziekenhuistarieven gesproken. Zjj had
aangekondigd niet te willen nakaarten,
maar heeft dat toch gedaan. Haar betoog
was echter niet juist, want volgens de
verordening zijn de armlastigen vrijgesteld
van het betalen van ziekenhuiskosten.
Er blijft echter een categorie, die moei
lijk de premie van 10 cent per week voor
verzekering tegen de kosten voor ziele ï-
huisverpleging kan betaien; voor wie 10
cent per week inderdaad een uitgave Le-
teekent. Spr.'s meening is echter, dat het
toch voor het moreel van de bevolking
goed is, voor zich zelf te zorgen, als dat
mogelijk is en niet altijd geheel op de
overheid te steunen.
De polder Nieuwland heeft ook de aan
dacht van het college van B. en W. Deze
kan als werkobject dienen en mogelijk ont
staat straks een tekort aan woningvoorraad.
Sanecring binnenstad.
Met verwondering heeft spr. in de M.
v. A. gelezen wat B. en W. zeggen over de
plannen tot saneering van de binnenstad.
Deze zaak is volgens hen in studie.
Spr. herinnert in dit verband aan de
Latijnsche spreuk: Senatu dehberante Sa
guntum periit, die vrij vertaald aldus zou
kunnen luiden: Terwijl B. en W. en de be
trokken diensten de zaak bestudeeren,
wordt het in de binnenstad een janboel.
De kwestie is inderdaad, moeilijk, maar
dat is nog geen reden om do zaak maar
in de studeerkamer te laten.
Spr. zou het op prijs stellen, indien heel
spoedig resultaten van de studie bekend
en de plannen ook uitgevoerd werden.
Uitnocdlging tot zelfmoord.
Het verkeer heeft steeds spr.'s aandacht
en dan ontdekt men dingen, die frap
peeren en ontstemmen. Er is een prach
tig verkeerssysteem in en bij de Gerrit
Verboonstraat ontworpen en toegepast, maar
de verkeerslichten daar bevallen spr. aller
minst Wat dat betreft is het systeem op
vele punten mislukt. De verkeerslichten
voor voetgangers b.v. fungeeren o a. als uit-
noodiging tot zelfmoord. Laat de wethouder
van Gemeente Werken ter. plaatse maar
eens gaan kijken.
Fout is ook, dat het verkeer naar rechts
door rood licht mag rijden.
Spr. geelt in overweging hier verande
ring in Ic brengen.
Recht en behoefte.
Mevr. Benthem heeft wel niet een lans
gebroken voor de R. E. T., maar zij wil
toch de regeling, die sedert kort tusschen
R. E. T. en Van der Ende bestaat, steun
verleenen.
Op verkeersgebied is er algemeen een
verlangen naar ordening, maar dan blijft
nog de vraag, of de hier getroffen regeling
wel juist is.
In het verleden zijn heel wat strubbelin.
gen met de R. E. T .voorgekomen en deze
onderneming heeft getoond niet zeer kies
keurig te zijn in de wijze, waarop zij con
eurrentie voert. Spr. zijn schriftelijke uit
latingen van de directie der R. E. T. onder
de oogen gekomen, die hem hebben deen
duizelen. Zij wil er een rechtskwestie \an
maken en beroept er zich op, dat de R.E.T.
de oudste onderneming is en de busdien
sten later tot stand kwamen.
Het is hier echter geen kwestie van
recht, maar van behoefte. De buiten
wijken van Schiedam hebben behoefte aan
een rechtstreeksche verbinding met het
centrum van Rotterdam.
Als het principe vaa de oudste rechten
consequent werd toegepast, zou ook de
R. E. T. onmiddellijk moeten verdwijnen
tusschen Rotterdam en Schiedam, want de
spoorwegen zrjn veel ouder en onderhon
den reeds veel langer een verbinding Rot
terdam-Schicdam v.v.
De frequentie.
Aan den autobusdienst Van der Ende zijn
thans voorwaarden opgelegd, die het deze
onderneming op den duur onmogelijk zal
maken zicjh te handhaven. Een frequentie
van 12 minuten is absoluut fout; dat noopt
busreizigers hun fiets te pakken. Bij een
verkeersonderneming is de frequentie het
belangrijksteeen dienstregeling voor Van
der Ende met een tusschenruimte van 12
minuten voor vertrekkende bussen, is on
juist en zeker ook niet in het belang van
Schiedam.
Spr. hoopt, dat B. en W. diligent zullen
blijven en alles zullen doen opdat de
particuliere bosemdtememing tusschen
Schiedam en Rotterdam zich zal kunnen
handhaven.
Terrein Gerrit Verboonstraat.
Er is in de secties wel niet rechtstreeks
naar gevraagd, maar zijdelings toch wel,
toen geïnformeerd werd naar het terrein
aan de Gerrit Verboonstraat. Aansluitend
R7777 Fa. Wed. M. van Meuxs, Broers-
U I yeld 53. Erkend gasfitter. Erkend
installateur, Jw adres bi; ver
huizingen. Na 6 uur tel. 67879.
A. Fontijne,
Boterstraat 2832.
Modem ingericht reparatiebedrijf
(2 LIJNEN)
garantie.
JAN HOOGENBERG,
HOOGSTRAAT 24.
Krommenhoek, Singel 101.
Uw bakker.
GQR7R Fa. Wdlems Emsting.
030/0 Rotterdamschedijk 233-235-237.
gOOOC F. Róttgering, Hoogstraat 17.
O* 1 111 Grootst SperiaaShuis.
CQ "7"70 C. Nocriander, Ne wtonstraat 34.
03/ It. C. Zuidgeest, Fabristraat 24.
Tarieven vanaf f66.
COCI O Uitgebreide Catalogus, A. Rood
«w« I <J bol v.h. J. V. d. Berg's Boek
handel, Rubensplein 16.
fi7C CO N.V. EMADA, Rotterd.dijk 199a
U I «J %t U Ruime sorteering en steeds het
nieuwste. Midzabonnen*
Drukkerij Wijchers,
Walvischstraat 3,
Handels- en Vereenigingsdruk-
werk.
CTCOn ADR* MALTHA,
0 ubU Passage 12.
CO7QI: N.V. Van Katwijk's Glashandet,
CC 'OU Lange Kerkstraat 38.
Alles op dit gebiedL
n-iCQ1 H. Th. v. d. Vlerk,
0/330 Rotterdamschedijk 268.
Gedipl. Uurwerkmaker.
MM I I
Dirk van Wassenaarstraat 35.
Showroom Rembrandtlaan 7.
straat 25-27. Inkoop alle soorten
oud papier en metalen.
CJP7QC Verkoop, Verhuur en Reparatie.
UU/yO Willem Fontijne's Pompen- en
Motorenhandel, Noordvest 85.
Benzine- en Electromotoren.
U belt, wi| bezorgen.
rjÖQOI A. D, van Dooren, Broersveld
000Jb I 116. Uitsluitend betrouwbare
kwaliteiten. MIDZA BONNEN
Verbetering van Schoorsteentrek.
F; V. L. Borrani
Alléén Lange Achterweg 33.
CD 1 >10 „Kofa"-Bertels, Dam 9-26.
OOI TL Midza bonnen.
rtTr J -T J. Th. Heijnsbroek,
0 31" Branderssteeg 6.
PTOOO Stoomververij en Chemische
O/OZO Wasscherij „CENTRAAL",
Hoofdkantoor: L. Nieuwstraat 71
Latten en ronde stokken.
Frans van I b enen,
Broersveld 123.
Piet Heniger, Passage 1.
Heerenmade-artikelen,
Vraagt tel. zichtzending.
Door Wilke Collins
Nederlandsche beuerkingvan
A. A. HUMME Jr.
DE BESTORMING VAN
SERINGAPATAM
(1799).
Uittreksel uit ende familie
papieren.
I.
Ik richt dezen brief geschreven in
Britsch-Indië aar mijn verwanten in
Engelann.
Mijn bedoeling is, een verklaring te ge
ven van de beweegredenen, die mij noop
ten, de mij door mijn neef, John Hem
castle, geboden vriendschap te weigeren.
De "usschen ons bestaande oneenigbeid
begon na een belangrijke gebeurtenis,
waaraan wij beiden deel hadden genomen
dc bestorming van Seringapatam, on
der bevel van generaal Baird, op 4 Mei
1799.
Om u een juist inzicht to geven m de
omstandigheden, moet ik een oogenblik
terug gaan naar de gebeurtenissen voor
den stormloop en de verhalen, die in ons
kamp de ronde delen over den scliat aan
ju» celen en goud, die het paleis van
Seringapatam bewaard werd.
II.
Een der meest onwaarschijnlijke van
deze verhalen had betrekking op een
Gelen Diamant een juweel, meermalen
vermeit, in de inlandsche annalen van
Voor-Indië,
Vo1gcn= de alleroudste tradities nas deze
steen gevat geweest in het voorhoofd van
een vier-armig afgodsbeeld, dat de Maan-
god voorstelde. Ten deele door zijn eigen
aardige kleur, ten deele door het bijge
loof, dat dezen steen een zekere gevoe
ligheid toeschreef, voor den invloed van
de godheid, wier beeld bij sierde, waar
door zijn glans toenam of verminderde,
met het wassen of afnemen der maan,
verwierf het juweel den naam, waarmede
het tot op heden in Britsch-Indië bekend
is De Maansteen.
De avonturen van den Gelen Diamant
beginnen in de elfde eeuw van de Chris
telijke jaartelling.
In dien tijd werd Voor-Indië doorkruist
door den Mohammedaansehen veroveraar
Mabmoua ben Ghizni, die de heilige stad
Somnauth innam en den beroemden tem
pel, die daar sedert eeuwen gestaan had
en een bedevaartsoord was voor Hindoe-
G7QC1 N. Scheurkogel, Lange Nieuw-
O t 'w straat 177179. Uitvoering van
werken in gewapend beton.
Fa. Rijnbencie Van Hoek
Hoogstraat 32.
ft O'7 CO Woningbureau „Schiedam-West",
DÖ üZ Nieuwe Haven 83.
Adm. van Onroerende goederen.
pelgrims, van zijn schatten beroofde.
Van alle goden, die in den ternpe! ver
eerd werden, ontsnapte slechts de Maan-
god aan de roofzucht der Mohammedanen.
Door drie Brahmanen zorgvuldig verbor
gen, werd het nog ongeschonden beeld in
den nariit verovera en overgebracht naar
de, tn rangorde, tweede heilige stad in
Voor-Indie Benares.
Hier, in een nieuw heiligdom, in een
zaaL waarvan de muren met kostbare
steenen waren ingelegd, en onder een
baldakijn, getorst door gouden pilaren,
werd de Maatigod ondergebracht en aan
gebeden Hier, in den nacht, na de vol
tooiing van het heiligdom, verscheen de
god Vishnoe, de Behouder, aan de drie
Brahmanen in een droom.
De godheid blies zijn goddelijken adem
op den diamant in het voorhoofd van het
beeld, waarop de Brahmanen neerkniel
den en hun aangezicht in hun. kleed ver
borgen. De godheid beval, dat van dat
oogenblik at de Maansteen door een drie
tal priesters om beurten moest worden
bewaakt, dag en nacht, tot het einde der
dagen, en hij voorzegde dat nameloos on
heil Jen stoutmoedigen sterveling zou
treffen, die het wagen durfde, zijn han
den naar hpt heilige juweel uit te strek
ken en niet alleen hem, doch allen, die
het na hem zouden bezitten, En de Brah
manen lieten deze goddelijke, waarschu
wing in gouden letters boven het hek,
rondom het heiligdom, aanbrengen.
<fciaw>p;3<M5-spr. gi tne vragen of reeds
overeenstemming~Ts bereikt met den
eigenaar van pand' Weslvest 2. Het is reeds
lang geleden, toen deze aangelegenheid
hier voor het laatst ter sprake kwam.
I'articiliere leesbibliotheken.
Ook over de jnarticuliere leesbibliothe
ken wil spr. nog een opmerking maken. Be
houders daarvan interesseert het heel wei
nig wélke boeken jeugdige personen ko
men leenen; hun doel is alleen 5 of 6 cent
per boek te incasseoren. Menig kind' kan
door ongewenschte lectuur op het verkeer
de spoor raken. Spr. zou wenschen, dat
de uitleenbibliotheken voor het verstrekken
van boeken aan personen beneden 18
jaar onder controle werden gesteld. Met
nadruk verzoekt spr. een desbetreffende
verordening in het loven te roepen.
Ook vraagt sjrr. een verordening tegen
den verkoop van Neo MaJthusiaansche
middelen, welke verkoop de gemeenschap
zooveel schade toebrengt.
De Vischmarkt.
Als geboren Schiedammer voelt spr. veel
voor ons stedelijk schoon en voor ka-
rakterestieke zaken. Maar daartoe kan
z.i. de Vischmarkt niet gerekend worden,
zoodat spr. tegen haar verdwijning ze-
ker geen bezwaar heeft.
D eiheer ir. Houtman (lib.): Ik ben
het met u eens!
De heer mr. Nol et (r.k): Wat is dan
de reden, dat de toestand daar gehand
haafd blijft?
R.K. cn democratie.
Het is gewoonte bij de algemeen© be
schouwingen aan het eind van zijn rede
in een peroratie de voortreffelijkheid van
eigen beginsel te belichten. Thans dient
meer wat vereent dan wat verdeelt naar
voren te worden gebracht. Allen vereent
de moreele en geestelijke herbewapening.
Bij de Fransclie revolutie was de leus:
Gelijkheid, vrijheid en broederschap.
Nu is de lens: Vrijheid, arbeid, brood.
Wij hebben belang bij de vrijheid. Maar
wij moeten critischen zin hebben en vra
gen wat wij van de vrijheid hebben ge
maakt!
De R.K. hebben niet bet beginsel der
democratie in hun vaan, zooals b.v. do
soc.-demócraten «1 de vrijz.-democraten,
maar de R.K. is de democratie eren lief
als aan de anderen. Thomas van Aquino
heeft na Plato een lans voor de
democratie gebroken als geen ander.
Als men zich mts preekt voor de de
mocratie, moet men zich bewust zijn
een groot© verantwoordeFjikheid te aan
vaarden. Het zou verkeerd zijln de be
staande democratie harde verwijten te
deen. daarvoor is de democratie uitge
rust met te gebrekkige middelen, maar
anderzijds kan niet ontkend worden, dat
zij te weinig geluk aan de gemeenschap
heeft gebracht. Spr. zou dé democratie niet
willen ruilen voor welke dictatuur ook,
maar willen we de democratie behouden,
dan moet zij haar ware roeping vervul
len Er moet gebondenheid zijn tusschen
gezar en vrijheid'; innerlijke verbondenheid,
die gevonden wordt in God.
Geestelijke cn moreele herbewa
pening.
Jammer, dat er zooveel verschil van
opvatting bestaat ten aanzien van God.
Spr neemt, die anders over God den
ken, dit 4iet kwalijk, want het gemis is te
groot voor hen, die het geloof niet heb
ben. Maar laten zij beseffen, dat het ge
loof aan God' kan bijdragen tot het geluk
van allen, dé zedelijk© hooghouding van
de samenleving en tot een algemeene
gc estelijke en moreeleherbewapening.
(Wordt aervolqd).
VLAARDINGEN
Overleden:
2 Januari. Anna Willems, 87 j., weduwe
van J. IL Schoon, Joz. Israëlsstraat 23.
Sophia Ilartog, 3 weken, dochter van
N. Ilartog en S, Verkouter, Groen van
Prinstererstraal 33.
De jaren gingen voorbij en steeds,
geslac.it na geslacht, waakten de opvol
gers aer drie Brahmanen dag en nacht
over den kostbaren Maansteen, totdat in
de eerste jaren der achttiende eeuw, de
Mosul-keizer Aurangzeb aan het bewind
kwam. Op zijn bevel werden wederom de
Hindoetempels vernield en geplunderd,
terwijl het heiligdom van den vierarmigen
god ontwijd wera door het slachten van
heilige dieren en het stukslaan der goden
beelden. De Maansten werd geroofd door
een hoofdofficier van het leger van
Aurangzeb en kwam ten laatste in het
bezit van Tippoo, sultan van Seringa
patam, die den diamant in het handvat
van een dolk liet zetten en beval, dat hjj
bij de meest kostbare stukken in zijn wa
penkamer moest worden bewaard. Zelfs
daa^ in het paleis van den sultan
bleven de drie priesters heimelijk de wacht
houuen brj den kostbaren steen.
Er varen drie officiom in Tippoo's
hofhouding, die, hoewel vreemden voor
de overige leden, door bekeering of schijn
bare bekeering tot den Islam, het ver
trouwen van hun meester hadden gewon
nen, en, volgens de legende, zouden deze
officieren de drie priesters zijn geweest.
III.
Dit was Jiet fantastische verhaal over
den Maansteen, dat in ons kamp verteld
werd en dat geen van ons voor ernst op
nam, behalve mijn neef Hemcastle, wiens
voorliefde voor het wonderbaarlijke hem
er geloof aan deed hechten- Den avond
voor den aanval op Seringapatam was hij
hevig verbolgen op mij en anderen, die
het geheele relaas als een fabel beschouw
den. Er volgde een woordenwisseling, waar
bij Hemcastle zich door zijn driftig tem
perament liet meesleepen.
Hij verklaarde, dat, indien het Engel-
sche leger er in zou slagen Seringapatam
te veroveren, wij den diamant aan zijn
vinger zouden zien schitteren, welko
grootspraak een hartelijk gelach uitlokte,
waarmede, zooals wij dien avond dachten,
het geheele geval geëindigd was.
Ik zal u nu de gebeurtenissen verlm.cn,
die plaats hadden op den dag van tie
bestorming.
Van het begin af waren mijn nee: en
ik van elkaar gescheiden. Ik had hem
niet gezien, toen wij dc rivier doorwaad
den; evenmin, toen wij onze vlag in de
eerste bres plantten, de daarachter hg-
genoe greppel overstaken en vervolgens
de stad hmnentrokken, waarbij om iodero
duitnbreeo gronds hevig moest worden
gevochten. Pas toen de schemering viel en
de stad van ons was en generaal Baiid het
lijk van Tippoo onder een hoop gesneu
velden gevonden had, ontmoetten wij el
kaar.
(Wordt vervolgd).
