Minister Koht verklaart
Noorsch standpunt
Altmark" beschouwd
aïs oorlogsschip
EERSTE BLAD
Finnen vernietigen Russische
divisie
Dinsdag 20 Februari 1940
92ste. Jaargang.
No. 22407
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
9f
Het officieele Noorsche standpunt
Van Noorsche zijde wordt gemeld, dat
het niet juist is, diat de ..Altmark" een
Noorsche haven heeft aangedaan. Het
Duitsche schip i3 alleen maar door de
Noorsche wateren heen gevaren en
diaai dit volgens het internationale
recht geoorloofd- is aan handelssche
pen, oorlogsschepen, hulp-vaartuigen
cn prijzen, had' de Noorsche regeering
zeil niet het recht om handelend op
te treden in het geval, dat zij mede-
deeling had ontvangen, dat er aan
boord gevangenen waren en dat deze
slecht behandeld werden.
De Noorsche regeering, zoo wordt ver
der opgemerkt, kan'niet den rol van eén
rechter op zich nemen in een geschil tus-
schen oorlogvoerenden en zich nog min
der belasten met het tenuitvoer leggen
van een oordeelvelling.
Do „Altmark" was een regeeringsscliip
en voerde de Duitsche „Reichsdienstflagge"
■De Noorsche minister van buitcnland-
scho zaken, Koht, heelt gisteren in het
parlement een uitvoerige uiteenzetting -ge
geven van het standpunt der Noorsche
regeering inzake het voorval met de „Alt
mark".
In zijn rede maakte Koht o.a. melding
van het onderhoud van den minister
president met den Britschen gezant.
„Ik heb u verzocht te komen, aldus
zeide de premier tot den Britschen ge
zant, om uiting te geven ami de hevige
beroering en verontwaardiging, welke wij
gevoelen naar aanleiding van deze grove
schending der Noorsche territoriale wate
ren, die n.'et goedgepraat kan wordendoor
beweringen, dat de Noorsche regeering zich
niet gedragen heeft, zooals het behoort.
Ons gezantschap te Londen heeft instruc
tie gekregen, een krach tig,, protest in te
dienen, doch ik verzoek u ook, uw re
geering mee te deelen, dat wij niet de
mogelijkheid van zulk een gedrag der
Britsche marine jegens een bevriend neu
traal land hadden verwachtWij kunnen
er niet aan twijfelen,-dat de Britsche
regeering terstond volledige genoegdoe
ning zal verschaffen."
De Britsche gezant trachtte het voor
gevallene eenigszins te verdedigen of te
verontschuldigen d<oor te zeggen, dat de
„Altmark' in de Noorsche wateren haar
radio gebruikte en bijgevolg aangehouden
had moeten worden. Doch het is on
mogelijk, tegen een dergelijke overtreding
zulke krachtige maatregelen te nemen,
vooral daar de kapitein terstond do Noor
sche instructies opvolgde.
De Britsche gezant wees er ook op, .dat
do „Altmark' gevangenen aan boord had
en dat wij het schip op dezen grond had
den kunnen aanhouden. Hierop moesten
wij antwoorden, dat het schip in elk geval
het recht zou hebben, door de Noorsche
territoriale watéren te varen.
Na de verklaring van Koht sprak Ham-
bro namens de conservatieven en weid
dóór het parlement de houding der re
geering eenstemmig goedgekeurd'.
De commandant van de Noorsche tor
pedobooten in de Joessingfjórd hadi even
eens den Britschen commandant medege
deeld, dat, zelfs al zou de Altmark Brit-
sohe gevangenen aan boord' hebben, dit
dén Britschen oorlogsschepen geenszins het
recht gaf, hun wil door te zetten in Noor-
sohe wateren.
Er bestaat in liet internationale recht
geen bepaling, d'ie een oorlogvoerend' laad
verbiedt, gevangenen to 'vervoeren over
neutraal grondgebied, als de doortocht zelf
maar wettig is.
Het laatste argument van den Britschen
gezant was dé bewering, dat Noorwegen
had' toegelaten, dlat Duitsche duikbooten
inde Noorsche wateren opereerden en zelfs
Britsche schepen tot zinken brachten. Ik
heb reeds eerdér in het Storting oen ver
klaring hieromtrent afgelegd'. Wïj hebben
geen. enkel bewijs kunnen vinden, waaruit
jólijkt, dat deze schepen in de Noorsche
territoriale wateren zjjn getorpedeerd'.
- Koht noemde vooris de instructies, die
aan: dén gezant te Londen gegeven zijn
voor liet Indienen van een protest. De-
gezant werd 17 Februari door Lord Hali
fax 'ontvangen. Deze klaagde er over, d'at
de Noorsche autoriteiten de Altmark niet
nauwkeurig doorzocht en de Britsche ge
vangenen niet gevonden hadden. Hij meen
de ten onrechte, dat de Altmark Bergen
had' aangedaan, doch in werkelijkheid; had-
het schip geen enkele Noorsche haven
aangeloopen. Hij voerde aan, dat Noor
wegen zjjn plicht als neutrale staat niet
had' vervuld', omdat het de Altmark niet
nauwkeurig had doorzocht. Ik heb reeds
eerder aangehaald wat het internationale
recht hieromtrent zegt en ieder kan be-,
grijpen, dat deze klacht ongegrond is.
Halifax gaf toe, dat technisch de neu
traliteit was geschonden, doch hij rede
neerde, dat dit weinig of niets beteek-en-
de vergeleken met het feit, dat de Duit-
schers 300 of 400 Britsche gevangenen
vasthielden om-der meer dan hondsche om
standigheden. Het schijnt,.dat. de Britsche
regeering .van oordeel was, dat zij in dit
geval gerechtigd was, het internationale
recht terzijde te stelten en zich niets aam
■te— trekken-van~l een---klein rland-,--dat--m.
dezen oorlog geen ander doel had, dan
zijn neutraliteit te handhaven.
Een Noorsche persstem over de
„Altmark".
Het D.N.B.. seint uit Oslo:
In een bericht van -een specialen corres
pondent uit de Joessingfjord meldt „Dag-
bladet":
Het Duitsche schip ligt op het oogerrblik
nog steeds aan den grond.
Aan den ingang van de Joessingfjord
wordt de Altmark" door drie Noorsche
oorlogsschepen bewaakt. Het ijs in de fjord
is ongeveer drie duim dik. De laatste
veertien dagen hadden geen verschepingen
meer plaats. De „Altmark" had echter geen
moeite om door deze ijslaag heen te bre
ken. Het schip draaide bij de kade in den
bocht van de fjord bij. De breede vaargeul
die. de „Altmark" door het ijs gebroken
had, toonde den Engelschen kruiser den
weg,'zoodat hij zonder hulp van loodsen
kon sturen naar de „Altmark" in de fjord.
De bewoners van Joessinghavn konden in
het heldere licht der schijnwerpers den
aanval der Engelschen op de „Altmark",
het enteren en het verdere drama tot in
alle bizonderheden volgen.' De ongewapen
de Duitschers konden den Engelschen geen
tegenstand bieden en sprongen overboord.
Een reddingboot, die men van de „Alt
mark" had neergelaten, sloeg om. De Duit
sche zeelieden moésten zwemmend en
deels, loopend over het ijs naar land ko
men, terwijl hun de kogels der Engelschen
om de ooreri floten. Op- den korten afstand
van den oever tot den landweg kan men
overal duidelijk bloedsporen zien.
Engeland weigert uitlevering
van de gevangenen.
Naar Reuter verneemt, heeft Halifax tij
dens zijn gedachtenwisseling met den Noor
schen gezant het betoog der Noorsche re
geering, volgens hetwelk de gevangenen
van de „Altmark" naar Noorwegen behoo
ren terug te keeren, verworpen, doch de
andere punten der Noorsche nota in over
weging genomen.
De Britsche minister heeft tevens den
Noorschen gezant het Britsche standpunt
zeer volledig uiteengezet.
Aantal dooden gestegen tot
acht.
Reuter meldt uit Londen:
Een Duitsch radiobericht meldt, dat liet
aantal dooden bij het gevecht met de „Alt
mark" is gestegen tot acht Gevreesd wordt,
dat nog eenige der vijf zwaargewonden, het
leven zullen verliezen.
Slachtoffers van dft „Altmark"
.begraven.;
De Noorsche radio-omroep heeft medego.
deelcï, dat de zes Duitschers,-die bij hot
enteren van de Altmark zijn omgekomen,
gisteren te Hauge begraven zijn in; tegen
woordigheid van den Duitschen gezant en
den Duitschen consul te FT.uige.
Koning Gustaaf spreekt tot de Zweden
Koning Gustaaf hccft'-éen verklaring uit
gegeven, waarin hij het optreden der
Zwecdsche regeering door het afwijzen van
het Fiuselic: beroep op militairen bijstand
onderschrijft.
„Ik beschouw het als mijn- absoluten
plicht zoo vecJ mogelijk te trachten mijn
volk buiten liet fatale conflict te hou
den, dat thans in de wereld woedt."
Na zijn „grootste bewondering"te heb
ben uitgesproken voor „deri strijd, welke
door onze broeders in Finland wordt ge
streden legen een overweldigende macht,"
verklaarde de koning/ dat. Zweden pro
beerde op velé manieren hulp te bieden,
doch van hel begin af aan "duidelijk heeft
gemaakt, dat Finland geen dirècten mili
tairen bijstand kon verwachten.
„Met zorg in hét hart i heb 'rik, na liet
probleem te hebben bestudeerd, beslist,
dat wij deze houding mepten aannamen.
Anders zou Zweden het''grootste gevaar
loopen niet alleen in éen~oprk>g met Rus
land, docb ook met de gróote. mogend
heden, te worden betrokken. Een derge
lijke verantwoordelijkheid kap ik niet op
mij nemen", indien dat'(zou gebeuren,
zou het voor Zweden onihoge'ük kunnen
worden Finlandde hulp té verschaffen,
welke dit lana thans ontvangt.
De koning besloot met del oprechte hoop
uit te spreken, dat zijn) vólk zijn hou
ding zal begrijpen cn goedkeuren.
Keuter meldt uit Stockholm:-
De verklaring van koning'Gustaaf, waarin
hij het standpunt van den premier inzake
hulp-verleoning aan Finland steunt, heeft
nog al sensatie verwekt. De verklaring
is een graadmeter voor*'dó controverse
die de kwestie Finland onder het Zweed-
sche volk hééftteweeg gebracht.
De koning heeft thans'lop opvallende
wij-ze de leiding genomen van hen, die den
premier steunen. I5
Het standpunt der regeering ontving ook
krachtigen steun van do sociaal-democra
tische partij. Tot deze partij behoort bijna
de helft der leden van den (Rijksdag.
De „Diplo" over de Engejsche houding
j De Deutsche Diplomatisch (Politische Kor-
respondenz wijdt een .felle beschouwing
aan. het gebeurde mét dé Altmark. Deze
beschouwing; eindigt' "als volgt:/
sDe Engelsche/ overval/lja, Mpessingfjordi
had- in wezen ten' déei '"^e'neüürmën 'er
opnieuw aan te herinneren)'-dat Engelcn-J-
zijn overmacht tegenover kleineren te al
len tijde weet te doen gelden: Zij allen
zullen er daarom op bedachtmoeten zijn
soortgelijke, ja erger dingen over zich te
zien losbreken. De bijval van het Engel
sche publiek maakt de aangelegenheid'voor
de neutralen nog slechts ernstiger, vooral
daar deze daad' van geweid zich afspeelde
tegen een gevaarlijke d'iplomatieken ©n
geographischen achtergrond'.
Het Geneefsche besluit, waarin de Weste
lijke mogendheden, mét het doel den oor
log uit te breiden 'de ondersteuning van
Finland' doordreven, staat ongetwijfeld in
nerlijk in verband1 met het Britsche op
treden in.de Noorsche wateren. Het ge-
lieelé Noorden is reeds vervuld van ge;
ruchteu, dat Engeland besloten heeft het
recht tot doortocht op grond van artikel
16 van het Volkenbondshandvest af te
dwingen. Alle kleine staten, d'ie thaiin- ge
tuigen zijn van den aanslag op de Noor
sche neutraliteit, weten nu, wat gedacht
"moet worden van de aanspraken van En
geland om op te treden als „beschermer
van de kleine volken". Zij zullen nu ook
de „Finsche missie" van E-.geiand met
nuchterder oogen kunnen doorzien.
Achtiénde Russische divisie
in de pan gehakt
Ilavas meldt uit'Helsinki:
Het Finsche legerbericht van gis-,
teren maakt melding van een grooto
Finsche overwinning t-en Noordoosten
van het Ladogameer, waar de achttien
de Russische divisie bij Syskyjaerri
geheel in do pan werd gehakt
18.000 Russen werden gedood of ge
vangen genomen. Al het oorlogsmate
riaal j is den Finnen, ia handen ge
vallen.
Eenige der Russische divisies, die zich
nog ten Noordoosten van het Ladogameer
bevinden, verkeeien in uiterst neleligen
toestand en lijden aanzienlijke verliezen.
Een dezer divisie's verkeert in een toe
stand, die in zekere mate herinnert aan
dien van de achttiende/ welke .geheel ver
nietigd is. De verbindingen met do bases
zijn afgesneden en de bevoorrading ge
schiedt door de lucht De moeilijkheden
dezer eenheid kan men zich voorstellen,
wanneer men bedenkt dat de temperatuur
in dit yerlaten gebied nog steeds dertig
graden onder nul bedraagt
Bij de; vernietiging van do achttiende di
visie hebben de Finnen oen zeer hooge
Russische militaire persoonlijkheid, die een
bekenden a/aam heetfl, gevangen, genomen,
tezamen met.-eat; deel van. - zijn generalen
staf. De vernietiging, jvan. de achttiende di
visie is te, opmerkelijker, daar mimmeriek
de Finsche troepen zeer bescheiden waren
en tegenover iederen Fin minstens zeventig
Russen stonden. De Finnen hebben over
wonnen dank zij hun terreinkennis, hun
moed en het optreden van hun ski-eenhe
den.
In den sector van Taipale hebben de
Russen hun hevige aanvallen weer inge
zet, waarschijnlijk om het front van het
Ladogameer te ontlasten. De Russische
tanks in den sector van Taipale operoeren
zonder gevolgd te worden door infanterie.
Wat de luchtaanvallen betreft raamt men
het aantal Russische vliegtuigen, dat bo
ven Finland gevlogen heeft op 600, waar
van er naar schatting twintig werden neer
gehaald.
Het Finsche legerbericht.
In het Finsche legerbericht wordt mede
gedeeld;
Op de landengte van Karelie heeft do
vijand plaatselijke aanvallen gedaan op
de nieuwe stellingen van de Finnen tus-
scben de Finsche golf en de Vuoksi. De
aanvallenwerden afgeslagen met verlie-
-zen vort den vijand, weike op een batal
jon worden geraamd. Bovendien werden
zes tanks buitgemaakt.
Ten Zuidoosten van Salemkaita hebben
Finsche troepen een vijandelijke colonne
verstrooid en drie kanonnen buitgemaakt,
alsmede een hoeveelheid mitrailleurs en
munitie.
Bij Taipale werd een aanval van den
vijand, welke tegen den middag begon,
voortgezet.
Ten Noordoosten van het Ladoga
meer hebben de Finsche troepen een
groote overwinning behaald. Zij maak
ten zich meester van een belangrijk
punt, dai door een sterke vijandelijke
macht wa° bezet. Twintig tanks, 36
stukken geschut van verschillend ka
lihor, zeventien tractoren, 32 veldkeu
kens, 25 automobielen, 260 wagens
en nos moer materiaal vielen in han
den van de Finnen. Na dit hardnek
kig gevecht hebben de Finsche troe
pen de achttiende divisie van den
vijand geheel vernietigd. Deze divi
sie was omsingeld, nadat zij via Uoma
lot Syskyjaem was doorgedrongen.
..Voor jle omsingeling hadi de;, divisie,
aanzienlijke versterkingen ontvangen.
Ongeveer 18.000 man zijn gesneuveld
of gevangen geno-rnen en al het ma
teriaal is buitgemaakt.
Eerder valt van het front niets te mel
den.
De Finsche luchtmacht heeft gisteren
met succes verscheidene verkenningsvluch
ten uitgevoerd en bommen geworpen op
en achter de linies van den vrjand. In
verscheidene luchtgevechten boekten de
Finnen successen.
In het binnenland heeft de vijande
lijke luchtmacht Kotka, Kouvola en de
districten Iisalrm en Pori gebombardeerd.
Volgens tot nu toe ontvangen berichten
zijn enkele burgers gewond en verschei
dene huizen vernield. Het aantal vlieg
tuigen, dat boven Finland' heeft gevlo
gen, wordt geschat het grootste te 'zijn,
dat tot nu toe is geteld. Volgens beves
tigde mededelingen zijn twintig Russi
sche" vliegtuigen om laag geschoten, terwijl
vermoedelijk nog vier toestellen werden
vernield.
De beteekenis van
de Finsche overwinning
Uit Helsinki:
De Finsche overwinning ten Noorden van
het Ladogameer, waarvan melding wordt
gemaakt in het legerbericht van gisteren,
is het resultaat van geduld en volharding.
Gedurende, oen week hebben de Finsche
troepen, die niet sterk genoeg waren om
de Russen rechntstreeks aan te vallen, met
ski-patrouilles rond de Russen gecirkeld en
de ravitailleering onderschept. Konvooien
van vijftig tot honderd wagens wérden ver
nietigd. De overwinning is behaaldzonder
grooten slag en vooral door het' goed ge
bruik maken van het terrein en hét geduld
en de volharding van de Finnen. De Fin
nen hebben geen groote verliezen aan man
schappen geleden, hetgeen voor het Fin
sche leger van groot belang is.
Men moet evenwol niet gelooveh, dat
thans alle Russische troepen ten Noor
den van het Ladogameer zijn verdwe
nen; nog steeds bevinden zich hier
ongeveer twee Russische divisies.
Ook moet men niet vergeten, dat de
aanvallen van de Russen op de land
engte van Karelië voortduren, wel niet
zoo herig als te voren, doch met aan
zienlijk meer manschappen dan waar
over de Finnen beschikken.
Viborg werft nóg wel niet omnid-
dellijlk bedreigd, doch de stad ligt
dicht bij het front eii op de landengte
van Karelië hebben de Finnen man-'
schappen, en materiaal noodig.' Hier
leeft Finland hulp noodig. De Russen
voelen het verlies - van. «en divisie'
nauwelijks, riri
Successen van de Finsche lucht
macht.
Volgens verslagen van den Fi-nschen
staf hebben de Finnen sinds 1 Februari
minstens 160 Russische vliegtuigen om
laag geschoten.
Sedert den aanvang der vijandelijkheden
hebben de Finnen in het geheel 1412'Rus
sische vliegtuigen neergehaald-.
Alle jonge krachten worden in
het landbouwbedrijf inge
schakeld.
Naar de radio van Helsinki mededeelde,
zal Finland alle jongelieden van negen
tot achttien jaar mobiliseeren voor het
verrichten van landbouwwerkzaamheden'.
Zij zullen te werk worden gesteld op de
boerderijen, waar thans als gevolg van het
onder do wapenen roepen van de mannen,
slechts vrouwen en bejaarde mannen
werken.
Zwitserland wil Fiuschc kin
deren opnemen.
In antwoord op een vraag van een Zwit-
sersch parlementslid heeft de federale raad
verklaard, dat de federale autoriteiten be
reid zijn alle voorstellen, welke door de
desbetreffende organisaties worden gedaan
tot het onderbrengen van Finsche kinde
ren in Zwitserland te bestudeereri.
Van hel Westtront
Het Fransche legerbericht van gister
avond luidt:
Ten Westen van de Saar heeft een vijan
delijke afdeeling getracht zich van een
onzer posten meester te maken. Zij werd
met verliezen teruggedreven. Opnieuw
schieten der kazematten op de Rijnoevers.
Hedenochtend werf gemeld:
„Mislukte overval van den vijand ten
Oosten van dé Nied. Geringe bedrijvigheid
aan de rest van het fro-nt".
Het opperbeval van de Duitsche weer
macht maakt bekend:
Zuidoostwaarts van Busendorf, op
Fransch grondgebied heeft oen verkennings-
afdeeling een vijandelijke vrachtauto met
ongeveer twintig man vernietigd.
Het luchtwapen verrichtte verkennings
vluchten tot in liet Noordelijk deel van de
Noordzee.
Grieksc'j schip getorpedeerd.'-
j Het van Engeland naar Griekenland on
derweg zijnde - Griekschë' s.s. Elli r '(ill4'
ton) is. op: 60 mijl van Kaap.Finisterre-ge
torpedeerd. De uit 26 koppen bestaande
bemanning werd gered.
Spaansch schip na ontploffing
gezonken."
Het Spaansche persbureau heeft medege
deeld, dat hof Spaansche schip 'Banderas
(2140 ton), na een ontploffing bijna oogen-
blikke.'ijk is gezonken. Dit gebeurde gis
terochtend bij het aanbreken van den dag,
toen liet schip zich op 10 k.m. van Kaap.
Villano bevond. 22 van de 29 opvarenden
zijn om het leven gekomen.
De strijd in China
Japansche tegenspraak inzake
Nanning.
De Japansche militaire autoriteiten ont
kennen/ dat de Chincesch© troepen Nan-
ning hebben heroverd'; Zij verklaren, dat
de Cbineezen reeds vijf of zes jaar heb
ben beweerd Naairing te-hebben heroverdj
doch sedert de stad doorde Japansche"
troep-™ is bezet op 24 November vair
het vorig jaar, zijn geen geregelde: Chi-
neesche troepen bij de stad gezien. Wei
hebben Chineesche guerillabenden de Ja
pansche verbindingslijn lastig gevallen*
waardoor aan Japansche zijde verliezen:
zijn geleden.
Vereenigde Staten
Verkoop der Amerikaansche schepen
aan België.
De maritieme 'commissie heeft goedge
keurd, dat acht Amerikaansche schepeii on
der Belgische vlag worden gebracht.
De belangrijkste dezer 'schépen is de pré
sident Harding. De andere zijn vrachtsche-
schepen en vracht- cn passagiersschepen.
BINNENLAND
Prins Bcrnhard in den Raad van State.
Z. K. H. Prins Bernhord heeft heden-
middag^.de wekelijksche vergadering van
den Raad van State te 's-Gravenhage bij
gewoond.
De miltvuurkwestie
Toestond weer normaal.
De minister van economische zaken heeft
op vragen van de. Tweede Kamerleden
Bierema en Dieters, inzak» de verspreiding
van miltvuur onder het vee geantwoord,
dat het aantal gevallen van deze ziekte
teruggeloopen is tot nagenoeg het normale
aantal. - z--:--'-
Het staat niet met absolute zekerheid
vast, dat do ziekte is veroorzaakt door de.
verwerking van ongelijmd beendermeel in
de mengvoeders. -
Br. Ph. O. Visser terug naar Ankara.
De Nederlaridscliè gezant in "Tiirkijê/ dri;;
P!h. O. Visser, die genximen tijd' met ver
lof hier te lande heeft vertoefd', is .gisteren.
Wit Den Haag verlrokkèn om zicli naar
Ankara te begeven.
Des» courant verschijnt, dagelijks, met uit-
londering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f 2.-7-; franco per post
f 2.50. PiTjs per week: 15 ets.-Afzon
derlijk© nummers 4, ets. Abonnementen
worden dagelijkB aangenomen.
Advertentiën voor het eerstvolgend num
mer moeten vóór oil' uur aan het Bureau
beaorgd zqn, 'a Zaterdags vóór O uur.
Een bepaalde plaats van advertentiën
wordt niet gewaarborgd.
Prijs dor Advericntlön: van 1—5 regels
iedere regel meer f 0.30; in bet Zaterdagnummer
1—-5 rcgQls 1.80, iedere regel meer f 035
Reclames f0.75 per regel. Incassokostenöcts.;
postkwitaotles 15 ets. Tarioven van advertentiën
bij abonnement rijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen lOJk/ t/in. 15 tvoor--
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tol een maximum van SO woorden.
'a Woensdags: Kleine Advertentiën tot25 woor
den f 0.25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan bet
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, indien
niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
