DE NEUTRALITEIT DER
NOORSCHE WATEREN
Geallieerden
nemen den politie®
dienst ter hand
EERSTE BLAD
Donderdag 28 Maart 1940
H.V. Schiedamsche Kleedingmagazijnen
Tel. No. 69300 (3 lijnen).
92s,e Jaargang
22437
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen).
Postrekening No. 5311.
BUITENLAND
De „Times" richt zich tot Noorwegen
Fransche tegenspraak
De eerste Duitsche reactie
Van het Westfront -
Het vertrek van Soeritz
Is Rusland een lek in de blokkade
van Duitschland?
Kabinetswijziging in Finland
De komende. Ameriksagsche
presidentsverkiezingen
Duitschland
Frankrijk
Griekenland
BIHNENLAND
Britsche bommenwerper bij^ Pernis
neergeschoten
Na de landing verbrand; een doode
hoek Groote Markt SCHIEDAM
Luchtgevecht in de Duitsche bocht
Gandhi organiseert campagne van
burgerlijke ongehoorzaamheid
De Nederlandsche ambulance
voor Finland
Internationale conferentie
in Den Haag
Rechtszaken
Maximumstraf in spionnage-affaire
-uunut vtrachijnt dagelijks,
istdagen.
met nit-
«uitering van Zon- en feestdagen.
Prijs per kwartaal f 8.—; franco per post
f 2.50. Prijs per week: 15 eta. Afzon
derlijke nummers 4 ets. Abonnementen
worden dagelijks aangenomen
Advertentien voor het eerstvolgend nnm-
mer moete- vóór elf uur aan het flor r
b'ezorgd rijn, 's Zaterdags vóói uur.
Éen bepaalde plaats van advertentien
wordt niet gewaarborgd.
Prijs der Advertentien. van l5 rrgcla f153;
iedere regel meer 10.30, In het Znterdagnummer
15 regels f 1.60, iedere regel meer f 0.35
Reclames fO.75 per regeL IncassokostenS ets
postkv-Ltanties 15 ets. laneven \an advertentien
&u abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dageltjks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advei tentiën opgenomen 10.50 t/m. 15 woor
den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer
5 cent tot een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine Advertentien tot 25 woor-
^den f 0 25, mits vóór Dinsdagavond 6 uur aan het
'Bureau bezorgd.
's Zaterdags- Kleine Adverteutiën i 1,00,mdion
•uet vóór Vrijdagavond 6 uur beztrgd.
De „Temps' meldt, dat in gezagheb
bende kringen wordt verklaard', dat
op grond van de systematische schen
ding der Noorsche territoriale wateren
- sedert het begin der vijandelijkheden,
door Duitsche schepen, de geallieerden
zich van. nu af gerechtigd achten het
privilege der neutraliteit dezer wate
ren niet meer te respecteeren.
Havas voegt, hieraan toe
Een der avondbladen heeft op een offi
cieus aandoende wijze een bericht gepu
bliceerd, volgens hetwelk de geallieerden
het voortaan als recht zouden beschou
wen de neutraliteit der.Noorsche wateren
niet meer te respecteeren. Bij navraag is
gebleken is gebleken, dat geen enkele ver
klaring m dien zin is afgelegd.
Het Fransche standpunt is, evenals het
Britschc, sedert de zaak met de „Altmark",
n^t veranderd.
Te Parijs, zoowel als te Londen, is
men van meening, dat het ondraaglijk
is, dat de neutraliteit der territoriale
wateren van een dergelijk land in feite
vooïtduiend geschonden wordt door
een wederrechtelijk gebruik, dat Duit
sche schepen er van maken en dat
de geallieerden derhalve besloten zijn -
zelf de politiedienst ter hand te nemen.
De passiviteit van zekere neutrale
regeering heeft de beteekenis van neu
Iraliteit verdraaid en de actie der
geallieerden beperkt er zich toe het
aldus in gevaar gebracht evenwicht te
herstellen
Voor landen, die door toepassing van
een actieve neutraliteit, verlangen ge
ïnspecteerd te worden en zich te doen
respecteeren, kan de" Fransche en Britsche
houding slechts begrip en sympathie wek
ken.
Do „Times" schrijft in een hoofdartikel,
dal de Noorsche nola's inzake de veron
derstelde schendingen van het internatio
nale recht door Britsche oorlogsschepen
zorgvuldig bestudeerd worden, met de wel
willendheid, verschuldigd aan een land,
welks vriendschap tan oudsher door het
Britsche volk op prijs is gesteld.
Doch, zoo schrijft het blad, na ver
klaard te hebben, dat de moeilijke posi
tie der Scandinavische staten wordt beseft,
„wij hebben hef recht, onzen Noorschen
vrienden te vragen, den zin voor verhou
dingen te bewaren, en, wanneer zij ver
moeden, lat het recht is geschonden, on
derscheid te maken tusschen wezenlijke
overtreding en een toevalügen misstap, die
hun geen kwaae. berokkent. Hot alles over-
heerschendo feit, is, dat de Britsche vloot
alles doet, wat in haar vermogen is om
de belangen der neutralen te beschermen,
terwijl de Duitsche vloot ze volkomen
negeert. Noorwegen heeft 60 schepen ver
loren en 400 Noorsche zeelieden hebben
het leven gelaten, alles tengevolge van
de Duitsche actie. Het werk van de Brit
sche vloot en luchtmacht in de door de
Noorsche schepen gebruikte wateren, is
er m hoofdzaak op gericht, deze wreed
heden te voorkomen. De waarheid is, dat
Scandinavische neutralen alles te win
nen en niets te verliezen hebben bij een
regelmatig en doeltreffend - funcfioneeren
van de Bntscbe patrouilleering ter zee.
Zij moeten natuurlijk bij f)et afwijken van
de neutraliteit met gaan tct daadwerkelijke
medewerking, doch het is voor hen een
reden van zelfbelang, het optreden van
de Britsche officieren in het gunstigste
licht te zien, en, terwijl zij onwrikbaar
lmii wettelijke plicht doen als neutralen
zich er van te weerhouden, het recht zoo
danig te verdraaien, dat het leidt tot be
lemmering van de operaties waarvan zij
zoozeer profiteeren.
\<m gezaghebbende Fiansche zijde
vordt medegedeeld-
liet gisteren in een avondblad ver-
scheni n bericht ovei de neutraliteit der
Noorsche terulouale waleietl was
noodzakelijkerwijze valsch, daar het
ec-i lop'pellmg maakte op het moge
lijke besluit van een bijeenkomst, vel-
k<> nog niet was gehouden.
„Openlijke aankondiging van inbreuk op
de Scandinavische neutraliteit", onder deze
en dergelijke opschriften kiest de Duit
sche pers heden positie tegenover het be
richt van gisteravond, volgens hetwelk de
Westelijke mogendheden besloten hebben
„zelf de rol van politie-agent te vervul
len". Dat Engeland en Frankrijk de neu
traliteit van Noorwegen en Denemarken
thans in eiken vorm als niet meer be
staande verklaren, noemt de „Voelkischer
Beobachter'" een in de oorlogsgeschiedenis
ongekende gebeurtenis. De geheele wereld
weet, aldus het blad, dat de bewering,
als zouden Duitsche schepen de Noorsche
schepen stelselmatig geschonden hebben,
een bewuste onwaarheid is. In werkelijk
heid heeft Engeland hiermede heel iets
anders voor en wel:
1. De verhindering van de wettige Duit
sche kustscheepvaart en ertsaanvoer langs
de Westkust van Scandinavië.
2. Het vvinn-m van steunpunten en schuil
hoeken* voor de Britsche vloot in de Noor
sche fjorden.
Hierbij spreekt wellicht de hoop mede,
het Noorden op deze wijze toch nog tot
oorlogstoonee. te maken, nu de intrige
rondom Fm'and mislukt is.
Dc oorlog in dc lucht.
Het hoofdkwartier van dc Engelsclie
luchtmacht in Frankrijk heeft een commu
niqué uitgegeven, waarin gemeld wordt:
Een formatie, bestaande uit zeven vijan
delijke verkenningsvliegtuigen, die ontmoet
werd door gevechtstoestellen, is opgevan
gen en aangevallen door een gevechtspa-
trouille der R. A. F. Er werden luchtge
vechten geleverd. Onze toestellen hebben
de vijandelijke formatie uiteengedreven en
gedwongen tiaar verkenningen op te geven.
Een van onze patrouilles heelt een for
matie ontmoet van negen vijandelijke ge-
vechtstoestellen. Tijdens het daarop ont
stane gevecht werd gezien, hoe twee vij
andelijke toestellen brandend omlaag stort
ten. Een onzer gevechtsmachines werd
neergeschoten. De piloot kon .met zijn val
scherm dalen.
De correspondent van Reuter hij de Brit
Het verluidt, volgens een Reuterbericht
uit Moskou, dat, aangezien de bezwaren
van Fransche zijde jegens den Sovjet-am
bassadeur te Parijs, S.oeritz, van peraoon-
1 ijken aard zijn, liet incident geregeld is
door zijn terugroeping.
De Sovjets moeten thans beslissen o-f
zij een nieuwen ambassadeur wenschen
te benoemen dan wel oif zij de leiding
der zaken van de ambassade zullen over
laten aan een zaakgelastigde.
De Britsche bladen brengen het bezoek
dat da Sovjet-amliassadenr Matsky gis
teren aan Halifax gebracht heeft, in ver
band met de aanhouding van de Russische
schepen „Vladimir Mayakovvsky" en „Se-
lenga", die te Hongkong worden vastge
houden
Dc- bladen schrijven', dat ladingen me
talen Dnitscliland1 uit de Vereenigde Staten
bereikt hebben via den groeten Oceaan,
Wladiwiostok en den Transsiberischen
spoorweg, dat de. 1>uitscheis en Russen
den laatsten tijd gr-oote hoeveelheden
grondstoffen hebben gekocht in Neder-
landsch Indïfe en dat de daar liggende
Duitsche schepen gebruikt zouden kunnen
worden om via WTadiw oMok de blokkade
te breken.
Gisteren beeft de president der Finsche
republiek, KaJlio, de leden van het afge
treden kabinet-Ryti ontvangen.
Het nieuwe kabinet RytL heeft als be
langrijkste wijziging den post van buiten-
landscbe zaken toevertrouwd aan prof. dr.
Witting. Tanner heeft de portefeuille van
„volksverzorging" op zicli genomen.
Tanner is bij de Russen geen „persona
grata" en de Finnen hebben gemeend goed
te doen zijn plaats te doen bezetten door
een niet-partijman. Het is wel zeker, dat
Tanner niet op aandrang van de Russen
is heengegaan.
Uit Bangor in den Amerikaarisclien staat
Maine wordt gemeid, dat de democratische
conventie van den staat Maine twintig ge
delegeerden heeft gekozen, die als een
hecht blok zullen stemmen voor een derde
ambtsperiode van president Roosevelt op
de democratische* nationale conventie.
Mocht Roosevelt de Candida tuur met aan
vaarden, dan zal de conventie van Maine
al haar *ieu stemmen (elke gedelegeerde
Lrengl n.l. een halven stem uit) geven aan
den postmaster general James A. Farley.
Inmiddels heeft James Farley op een
bijeenkomst van de democratische paiüj
te San Francisco medegedeeld, dat hij geen
oandidaat wcuscht te worden gesteld door
de democratische conventie van Californië.
Inzake de propaganda der republikein-
sclie partij voor de komende presidentsver
kiezingen wordt uit St. Louis gemeld, dat
sebe luchtmacht in Frankrijk meldt, dat de bekende district attorney Thomas De-
Cl A h ts rrnl fY/l iiIyv 1.1 1 r, aJ /w Y.YY mnt n ma m Kai«mvi
Geruchten over bijerulumicn van den
Rijksdag.
Te Bellijn doet, aldus Belga, het hard
nekkige gerucht, de ronde, dat Hitler bin
nenkort in den rijksdag een rede zal hou
den. Belga voegt hier intnsselien aan toe,
dat bevoegde kringen verklaien niets van
een bijeenkomst te weten.
Fritz Thysseii naar Frankrijk.
Fritz ïhyssen, de Duitsche staalmagnaat,
die in Zwitserland verblijf houdt, is gis
teren uit Locarno naar Frankrijk vertiok-
ken. Zijn juiste bestemming is niet be
kend.
De ontploffing aan boord van de
„La Railleuse".
Het Fransche ministerie van marine deelt
mede, dat zich in een haven aan boord
van den torpedojager „La Raillease" eon
ontploffing heeft voorgedaan.
Er zijn zeven dooden en eenige ver
misten.
Dc reorganisatie van het leger.
De Grieksche bladen publiceeren bi zon
derheden over het door de regeering Me-
laxas verrichte werk voer de reorganisatie
van het leger en de verzekering van de
landsverdediging. Sedert het dienstjaar
19361937 zijn in het geheel 6616 millioen
buitengewone credieten verstrekt voor de
herbewapening.
Van den zomer 1936 af zijn werkzaam
heden ondernomen aan de inrichting van
een permanente versterkingslinie, de „Me-
taxas-linie", welke 3000 permanente wer
ken van gewapend beton omvat. Voor
Augustus 1936 heeft Griekenland slechts
vier stuks luchtdoelgeschut gehad, thans
heeft het er 200. Hetzelfde is het geval
met militaire vliegtuigen, de kazerneering
en liet werk der organisatie van het leger.
De regeenngspvrsdicnsl meldt:
Hedenochtend vroeg is oen Britsche
bommenwerper, welke zich in Weste
lijke lichting over ons land bewoog,
hoven Pernis hij Rotterdam door het
vuui van een Nederlandsclien jager
getroffen Het toestel is in de nabijheid
van Perms geland. Vier der inzitten
den verheten het toestel Een hunner
is licht gewond. Een vijfde inzittende
is, naar later bleek, uit het toestel
gesprongen en dood gevallen. liet toe
stel is verbrand. De overlevenden wor
den geïnterneerd.
(Voor nadere bizonderiieden zie
Laatste Nieuws)
Nieuwe Gummi-, Tweed- en Garbardine-
Heeren-, jongeheeren en Kinder regelassen.
NU NOG VOORDEELIGE PRIJZEN.
Wij geven Midza-Uonnen.
de Engelschie vliegtuigen gisteren boven
Fransch gebied tenminste vijf Duitsche toe
stellen hebben neergeschoten. Men gelooft,
dat twee andere vliegtuigen e\oneens zijn
neergehaald. Een Britsch gevechtsvliegtuig
van het type Hurricane ging verloren.
Het Fransche legerbericlit van gister
avond vermeldt: duidelijke activiteit der
artillerie van weerskanten in het gebied
ten Westen der Vogezen.
Hedenochtend werd gemold:
Over het algemeen een kalme nacht. We-
derzijdsche activiteit van patrouilles, o.a. in
het gebied van de Vogezen.
Het D. N. B. seint
Duitsche verkenners hebben Ij oven 3e
Noordzee Britsche vliegtuigen ontmoet, die
probeerden de Duitsche bocht binnen te
dringen.
Een Britsch vliegtuig van het Bristol-
Blenlieim typ© werd door Duitsche jagers
omiaaggeschoten. De Duitsche verkennings
vliegtuigen zij'n voltallig teruggekeerd.
Duitsch patrouillevaartuig tot
zinken gebracht.
Officieel wordt te Londen medegedeeld,
dat de Britsche luchtmacht op de Noord
zee een Duitscli patrouillevaartuig tot zin
ken heeft gebracht.
Deenscke scheepvaart door
belemmerd.
Nadat de vaart over de Belt door liet
werk van krachtige ijsbrekers weer moge
was geworden, doen zich nu nieuwe
moeilijkheden voor, do-ordat talrijke mij-
en van die velden ten Zuiden van de
Belt, tengevolge van den v*wind losgeslagen
en in het vaarwater geraakt zijn. IJs
brekers en vliegtuigen pairouilleeren, doch
•ton arbeid wordt door het ijs bemoeilijkt
De staatsspoorwegen hebben het verkeer
ovei de Belt voorloojng gestaakt.
mijnen
wey uit New-York gisteren in een rede
voering aldaar een aanval heeft onderno
men op de New Deal, welke hij beschul
digde van gebrek aan integriteit en machts
misbruik.
Dewey sprak in St. Louis als onderdeel
van zijn actie voor zijn cand'idaatstelüng,
onder auspiciën van liet republikeinsche
centrale comité in den staat Missouri.
In een artikel, dat op 30 Maait verschij
nen zal in zijn blad „Ilarijan", geelt GaindM
bevel tot inschrijving in het geheele land
van Congresaanhangers, die bereid zijn ge
vangenisstraf te ondergaan. Zij, die zich
laten inschrijven en gevangen worden gezet,
zullen geen fïnancieelen bijstand kunnen
verwachten, noch voor zichzelve noch voor
de van hen afhankelijke personen. Onder
de voorwaarden voor do inschrijving be
lmoren: aankweeken van den geest van
goeden wil jegens allen, afschaffing van
de onaanraakbaarheid, ïegelmatig spinnen
als handwerk verricht en het gewoonlijk
dragen van eigengeweven kleedïj _met uit
sluiting van alle vervangmiddelen.
Gandhi's instructies, die uitgelegd woi-
den als een eerste stapi ter voorbereiding
van een of anderen vorm van burgerlijke
ongehoorzaamheid, leggen den nadruk op
de noodzakelijkheid van volstrekte geweld
loosheid
Gandhi schrijft! „Ik zal niet in staat zijn
te strijden, zoolang wij geweld in ons mid
den hebben, maar ik zal strijden, wanneer
de voorgestelde lijst me11, in geschrevenen
oprecht is. Ik verwacht, dat het AH India
Congress Committee commissies voor lijde
lijk verzet zal organiseeren. Do geweld-
looze actie beteekent de mobilisatie der
wereld-opinie tks onzen gunste".
Verbindendverklaring an C. A. O. in
schildersbedrijf.
Door den hedrijfsraad voor het schilders
bedrijf is ingediend een verzoek tot ver
bindendverklaring van het aan de collec
tieve arbeidsovereenkomst voor dat bedrijf
toegevoegde artikel 18a. Van de/c collec
tieve arbeidsovereenkomst werden reels be
palingen algemeen verbindend verklaard
bij beschikking van den minister van so
ciale zaken van 21 December 1939.
Binneulandsch verbruik van bier en afzet
der brouwerijen in 1939.
In' de tweede aflevering 1940 van het
Maandschrift van het Centraal Bureau voor
de Statistiek komt een overzicht voor van
het binnenlandsch veibruik van hier en den
afzet der brouwerijen over 1939, waarin te
vens do overeenkomstige gegevens over
de vier voorafgaande jaren zijn opgenomen.
Hieruit blijkt o.in. dat de afzei, welke se
dert 1937 een stijgende lijn vertoont, in
1939 wederom is toegenomen en wel met
9 pCt. Ilet binnenlandsch veibruik over
1939 bedroeg rond 140 millioen liter of
ongeveer 16 liter per hoofd der bevolking
tegen rond 129 liter of 14,S liter per hoofd
over 193S. 1
Geen verv olging tegen den president van
den Hoogtn Raad.
Namens ir. A. A. Musseri heeft onlangs
mr. A. J. van Vessem hij den officier van
justitie to 's-Gravenhage een klacht we
gens laster ingediend tegen mr. L. E.
Visser, president van den Hoogen Raad
der Nederlanden en vier andere heeren,
tezamen vormende het comité voor bizon-
der e Joodsehe belangen, o-p grond dat deze
heeren in een door hen uitgegeven en niet
hun ondertcekening verschenen geschrift
aan den leider der N.S.B. hebben ten laste
gelegd, dat door hem van de Duitsche re
geering geld zou zijn aangenomen tot het
propageeren van anli-semitisme in Neder
land'.
Naar wij thans vernemen zal naar aan
leiding van deze klacht geen vervolging
worden ingesteld.
Meercndee-l der kdeu in Hel
sinki aangekomen.
Bij het-Nederlandsche Roode Kruis is
gisteravond een telegram uit Helsinki ont
vangen, waarin gemeld wordt, dat vier
doktoren en zestien verpleegsters, deel uit
makende van de ambulance voor Finland,
in de Finsche hoofdstad zijn aangekomen.
Vandaag worden de overige leden van de
Nederlandsche ambulance, drie doktoren
en vijf verpleegsters, in Helsinki verwacht
Bijeenkomst vau het comité voor
ecouomischen vrede.
Dezer dagen wordt te 's-Gravenhage een
conferentie gehouden, waaraan zullen deel
nemen economen, die tezamen voor het
„comité voor economischen vrede", dat
tijdens het congres te Kopenhagen in den.
zomer van het vorige jaar is gesticht door
het Bureau van de Internationale Kamer
van Koophandel en door de Carnegie En
dowment for International Peace. De bij
eenkomst te 's-Gravenhage heeft ten doel
het toekomstige programma van de inter
nationale Kamer van Koophandel te be
spreken.
Aan deze conferentie nemen o.a. deel
de heeren F. H. Fentener van VI is sin gen,
voorzitter'van de Internationale Kamer van
Koophandel', en Paul van Zeeland, de be
kende Belgische econoom.
Medeplichtigen tut anderhalf
en twee jaar gevangenisstraf
veroordeeld.
De Ilaagsche rechtbank heeft heden uil-
spraak gewezen in de zaken tegen mr.
W. B. J. Bhoofdcommies van het departe
ment van economische zaken, G. W. F.
van II., referendaris van het departement
van sociale zaken en diens echtgenoot© me
vrouw A. II. van H. geboren Van A., die
terecht heb!,en gestaan, verdacht betrokken
te zijn in een spionnagezaak, waarbij de
genaturaliseerde Duilscher ir. F. W. J.
II. P. S. gegevens* betreffende in liet bui
tenland aangehouden Nederlandsche sche
pen aan een vreemde mogendheid trachtte
in handen te spelen.
De drie verdachten, over wie vandaag
vonnis is gewezen, zouden ir. S. behulp
zaam zijn geweest bij diens plannen.
De officier van justitie Iie&ft tegen mr.
B. een gevangenisstraf van twee jaar, tegen
van II. een gevangenisstraf van twee en
een half jaar en tegen mevrouw ran H.
een gevangenisstraf van één jaar geëisclit.
De rechtbank heeft allo drie verdach
ten schuldig verklaard aan medeplich
tigheid aan poging tot het opzettelijk
bescheiden omtrent een zaak waarvan
de geheimhouding door het belang van
den staat wordt geboden, aan een bui-
tenlandsche mogendheid mcdedeelen of
in handen spelen (artikel 98 Wetboek
van strafrecht) en deswege mr.B.
veroordeeld conform den eiscli tot hvee
jaar gevangenisstraf, mevi. Van II. tot
een jaar en zes maanden en Van Fl.
tot twee jaar en acht maanden gevange
nisstraf.
De rechtbank heef! de gevangenneming
van d'e drie verdachten gelast, overwe
gende, dat, voordat de vonnissen in kraelit
van gewijsde zullen zijn gegaan, gevaar
voor vluchten beslaat
Bij deze straffen is de preventieve hech
tenis niet afgetrokken.
ITet maximum, dat aan de/e verdachten
kón woiden opgelegd was 2-j jont gevange-
nisstiaf, n.l. hel maximum van zes jaar,
dat op het misdrijf van art. 98 \Y. van S.
staat, tweemaal verminderd met een derde
omdat slechts medeplichtigheid aan de po
ging tot het misdrijf ten laste was gelegd.
Mr. Bourlier zal voor zijn cliënten het
echtpaar van IIliooger he toep aan leo
kenen.
IW
1
8
