MOREELE NEDERLAAG VAN CHAMBERLAIN Churchill erkent de Duitsche meerderheid in de lucht Dit mer tetaai i Hdn. EERSTE BLAD Donderdag 9 Mei 1940 93ste Jaargang. No. 22472 Tel. No. 69300 (3 lijnen). BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN). TEL. 69300 (3 lijnen). Postrekening No. 53IL BUITENLAND Rede van Lloyd George Churchill sluit het débat Zenuwachtig; Een emotioneel slot Koning George houdt een privy council" Reorganisatie der regeering? Twee en een half millioen man opgeroepen De Noorsche tegenstand Van het Westfront Engeland en Sovjet Rusland Fransch-Britsehe garantie aan Zuid-Slavië DeRussisch-Zuidslavischebetrekkingen De strijd in China ..cio couiwjt verschijnt dagelijks, met uit sondering van Zon- en Feestdagen. Prijs per kwartaal f 2.—; franco per post f 2.50. Prgs per week: 16 ets. Afzon derlijke nummers 4 cis. Abonnementen worden dagelijks aangenomen. Advertentien voor het eerstvolgend num mer moeten vóór elf uur aan het Bureau bezorgd zjjn, 's Zaterdags vóór O uur. Een bepaalde plaats Tan advertentiën wordt niet gewaarborgd. Prfls der Advertentiën: van 15 regel» f1 S3; iedere regel meer f0.30; In het Zaterdagnummer 1—5 regels f1.80, iedere regel meer i 0.35 Reclames ro.75 per regel. IncassokostenScU.; astkwitanties 15 ets. Tarieven van advertenticn ij abonnement zijn aan hot Bureau verkrijgbaar. Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kbine Advertentiën opgenomen h 10.50 t/m. 15 woor den, f 0.75 t/m. 25 woorden. Elk woord meer 6 cent tot een maximum van 30 woorden. 's Woensdags: Kleine Advertentiën tot 25 woor den f 0.25, mits vóir Dinsdagavond 6 uur aan het Bureau bezorgd. 'a Zaterdags: Kleine Advertentiën 11.00, Indien niet vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd. Oen tweeden dag van de debatten, pver de oorlogspolitiek; ten aanzien Van Noorwegen kwam het parlement bjjeen met de wetenschap, dat de la bo urpartij besloten had op. stemming aan te dringen. Critiek is de Britsehe regeering ook gisteren niet onthou den. Vooral Lloyd' George was zeer fel <;n hjj drong openlijk aan op het af treden van Chamberlain. Wal echter liet meeste opviel, waren de uitlatin gen van jongere conservatieven, waar van de meesten in uniform waren ver- schenen. Daaruit bleek, dat naarmate hel debat vorderde, de grond meer en taeer onder de voeten van Chamberlain wegzonk. Churchills rede, waarmede het aehat gesloten werd, maakte ech ter nog weer wat goed. Bij de stem ming bleef de regcering weliswaar in 'de meerderheid, d'och zij leed een mo reel c nederlaag met haar 81 stemmen meerderheid. De regeeringsmolie tot verdaging der vergadering, werd met 281 tegen 200 stemmen aangenomen. Meer dan 40 regeeringsaanhangers voegden zich 'bij 'deze stemming bij de oppositie. Honderddertig regeeringsaan hangers brachten hun slem niet uit; 30 hunner waren ziek, enkele waren ia dienst en andere waren, om verschil- leixfe redenen afwezig. - Tot ae 40 regeeringsaanhangers, die tegen de regeering .stemden, behoorden Duif Coo per, ttore Belisha, admiraal Keyes, Amerv, King Hall, lord Wolmcr, kolonel Macna- mara, Harold Nicholson en lady Astor. Het verluidt, dat de arbeidersopposi- lie zou Weigeren aan een rêgeering onder Chamberlain deel te nemen. De parlementaire redacteur van Reu ter .schrijft, dat hij de debatten de ministers verstoord over de critiek- schenen. Hun redevoeringen wareen geen goede verdediging en zelfs Chur chill werd gisteravond gemakkelijker van de -wijs gebracht: hij was minder strijdlustig dan anders. Het staal, aldus deze redacteur, vrijwel vast, dat een versterking van, de oorlogsvoering uit de stemming zal voortvloeien. Het debat werd geopend door Herbert Morrison van de Labour-partij, die aankon, digde, dgat zijn fractie een stemming zou wagen, waarop Chamberlain antwoordde, dat Hij de uitdaging van de oppositie ver welkomde en aanvaardde. Minister Hoare sprak ever de luchtmacht. Na den labour-afgevaardigde Dalton nam Lloyd George bet woord en zeide, dat hij nooit heeft gepoogd een ramp te verkleinen. Men moet de feiten onder de oogen zien om zijn positie te herstellen. Er is geen reden voor een paniek, doch wel is er re den om zich hecht aaneen te sluiten. Thans een werketijkle actie noodig en het heeft geen nut de verliezen aan beide zijden af te wegen. Strategisch lie vinden de gealli eerden zich in oen slechler positie dan tevoren. De grootste triomph van dien bui tengewonen man, Hitler, is, dat hij Enge land in grooler gevaar heeft gebracht, dan Zijn voorgangers in 1914. Tsjecho-Slowaldje, deze speerpunt, gericht op, het hart van Duitschland, met een leger van een mib lioen van de beste troepen van Europa, is niet meer. Dat is een strategisch voordeel, dat Engeland heeft uitgeleverd. Een twee destrategisch voordeel, dat tie niet werd gedaan is hét Franscli-Rüssisch verbond waarbij Rusland Tsjecho-SJowakije te hulp zou zijn gekomen, zoodat een nieuw front tegen Duitschland zou zijn gekeerd. Bovendien bestaat nog Roemenië, dat pïactisclï in Duitsclie handen was. Noorwegen was een van de groote stra tegische mogelijkheden van den oorlog en thans is het oveneens in Duitsche handen, op Noorwegen en bovendien, met welk Het is nutteloos om critiek uit te oefenen recht mogen wij critiseercn. We hebben beloofd te redden en te beschermen. We Hebben geen vliegtuig naar Polen gezonden, on in Noorwegen kwamen we te laat. De Duitsche bezetting van Noorwegen brengt de Duitsche vliegtuigen en onderzeeërs 200 mijl dichter hg' onze kust. Was er iemand in het Huis tevreden over de snelheid en de doeltreffendheid van de voorbereiding van een luchtmacht of een vloot? Do minister-president moet den toe. stand bezien uit het standpunt van het volk en niet als een persoonlijke aan gelegenheid. De minister-president is evenwel niet in staat zijn persoon los te maken van de belangen van het land. Chamberlain vroeg wat do bedoeling van deze woorden van Llovd George was. Lloyd George zeide hierop', dat de minister-president zicli moet herinne. ren, dat hij dezen 'grooten vijand in oor log on vrede heeft ontmoet en dat hij steeds heeft verloren. Chamberlain heeft het land gevraagd offers te bren gen. Het land is hiertoe bereid. De mi nister-president kan liet voorbeeld ge ven, niets kan meer bijdragen voor de overwinning, dan dat hij de zegels van zijn departement offert. (Luide toejuichingen van de labour, de regeeringspartijen protesleeron). Tenslotte voerden twee vroegere minis ters van marine bel woord', Duff Cooper en Alexander en daarna beantwoordde Churchill <L sprekers. Churchill zeido o.m.In dezen oorlog wordt o-ns vaak gevraagd', waarom wij het initiatief niet nemen. Üc reden voor dit ernstige nadeel, dat wij het initiatief niet hebben, kan niet spoedig worden wegge nomen. Dit ligt in ons gebreke blijven in die laatste vijf jaren om pariteit in de lucht met Duitschland te handhaven of te her krijgen. Dat is een oud'o geschiedenis en clat is een lange geschiedenis. In de laat st© twee jaar kwamen de oppositiepartijen over de brug, en gaven groote, waarde volle hulp. Maar het feit blijft, dat wij in gebreke bleven om pariteit in de lucht tot sland te brengen, welke vitaal geacht werd. voor onze veiligheid. Onze nume- rieke achterstand in de lucht, ondanks onze superioriteit, zoowel wat man schappen als materiaal betreft, heeft ons veroordeeld en zal ons eenigen lijd lang veroordeelcn om tot heel wat moeilijkheden en leed' en gevaar te geraken, dat wij krachtig moeten dra gen tot gunstiger omstandigheden be reikt kunnen worden, zooals dit zeker zal geschieden. Het zou een wijs man zijn, die alles wist van dezen oorlog. Het dient nergens loe over dozen oor log te spreken in bewoordingen van don vorigen oorlog. De luchtmact is er ten zeerste van. invloed uitgeoefend in do bewegingen van vloten en legers. Wij moeten dézen nieuwen factor niet overdrijven, maar evenmin moeten wij weigeren om hem op zijn doodëlijke waarde te schatten. Churchill behandelde voorts de kwestie van do Duitsche troepentransporten en de pogingen" der Britsehe onderzeeërs deze te verhinderen. „Alle Duitsche schepjen overdag en alle schepen des nachts moesten tot zinken worden, gebracht, wanneer de gelegenheid zich' voordeed. Dit is een kostbaar succes geweest. Zeven of achtduizend man zijn verdronken. Duizenden lijkon zijii aange spoeld op de rotsen bij den toegang naar Oslo. Aan den voet van den vuurtoren zijn; vreeselijke tooneelen gezien. Maar wat be- teekent het verlies van zeven of achtdui zend man voor een totalilairen staat en een regoering zooals wij bestrijden?" De kwestie van de landing van troepen t© Dxontheim werd door Gliurchill uitvoerig behandeld. Een landing op groote schaal achtte men niet noodig, omdat op 17 April de twee gelande divisies zulke 'goéde vorderingen maakten. „Ernstige twijfel werd door de militairen gevoed ten aanzien van djb mogelijkheid eener landing onder de oogen van een! vij andelijke superioriteit hl de lucht. Onder die omstandigheden geven de chefs der staven en de vice-chefs zonder het ge ringste verschil van meening den raad, dat het minder kostbaar en gemakkelijker zou Mijnhardt's Zenuwtabletten maken U spoedig weer weldadig kalm. 13uisje 40 en 75' cent. zijn om de gelande divisies hoofdaanval te doen uitvoeren. Ik neem de meest vol ledige verantwoordelijkheid op mij. Teza men met den eersten minister en do an dere ministers voor het feit, dat wij eensge zind de opvatting hebban aanvaard van onze deskundige adviseurs. Op grond van de inlichtingen, die wij bezaten, dacht ik, dat zpj gelijk hadden. Be-zie geen reden om mijn opvatting te- wijzigen in liet licht van wat wij sindsdien hebben vernomen. De toestand verergerde echter snel.' De Duitsche opmarsch' naar het Noorden uit Oslo ontwikkelde zich in een enorm tempo. De Noren waren niet in. staat de bergpas sen te houden en zij vernielden wegen en spoorwegen niet. Tegen'. 25 of 26 April moest de mogelijkheid onder oogon gezien worden van aankomst in do stroken ton Zuiden van Drontheim van zeer groote Duitsclie strijdkrachten.' Tezelfder tijd ver hinderden voortdurende intensieve bombar dementen op de bases te'Namsos ea An- dalsnes liet aan land brengen in die kleine' visschershavens van groote versterkingen en zelfs van artillerie en voorraden voor de troepen. Het was derlialve noodzakelijk de troepen terug te trekken of ze daar te laten of te worden, vernietigd door oen overweldigende meerderheid. Het besluit tot terugtrekken was ongetwijfeld gezond- De terugtrekking van deze 12.000 man, minder dan een divisie, werd met zeer groote bekwaamheid uitgevoerd, en dat moet ik er aan toevoegen, niet voel geluk. Alle verantwoordelijke autoriteiten van ma rine, leger en luchtmacht, tezamen met de hoofdzakelijk I.etrokken '(ministers van het oorlogskabinet, waren inneder stadium eensgezind. De resultaten waren zeer slecht en teleurstellend". „Ik geloof niet, aldus Churchill, dat het mogelijk zou zijn geweest zelfs met. 25- ot '30.000 man den oatzagjeei^ke-n druk te weerslaau van een a an val der Duitschers hun schitterende posities. Er is geen twijfel aan, dat do Duitsche basis iu Oslo ca de verbindingen naar hot Noorden onvergeüj kol ijk beier, waren dan alles, wat wij had den kunnen krijgen in Drontheim en de hulp-landingsplaatsen in die streek". Er waren reeds moer dan 120.000 man Duitsche troepen, aldus vervolgde Chur chill, die in Zuid- en Midden-Noorvegen opereerden. Ofschoon wij voortdurend ver sterkingen hadden kunnen zenden, kan ik niet gélnbveh, dat er ook maar de ge ringste kans op een uil-eindelijk succes be stond in een strijd tusschen een legeT met basis Ie D'ronlheim en het Duitsche leger, dat zijn basis te Oslo heeft. Ten aanzien van Narvik zal ik geen in lichtingen verstrekken. De voorwaarden zijn daar echter veel meer gelijk, evenals de mogelijkheid van liet zenden van verster kingen". Op een vraag van Alexander antwoordde Churchill, dal de geallieerden te Narvik over een vliegveld beschikken. Churchill besloot met de woorden: „Geen enkel c-egenblik in den wereldoorlog zijn wij in grooter gevaar geweest dan thans en ik dring er ten sterkste bij het Huis op aan, deze .dingen niet overhaast te behan delen, doch op ernstige wijze, op het juiste ©ogenblik en in overeenstemming met de waardigheid van liet parlement". Het Hu'is ging daarna over tot stemming over de motie tot verdaging, waarop het debat gebouwd was geweest. Na de stem ming werd de vergadering verdaagd. De parlementaire correspondent van Reu teur schrijft; De meerderheid der regeering, 81 stem men, was geringer dan de critici der re geering hadden verwacht. Zoodra dé cijfers bekend werden gemaakt, weerklonken ver raste en opgetogen kreten van "de oppo- sitie'jüanfcen en van eciiige banken der re geeringsaanhangers, gepaard gaande met het roepen van: „Aftreden". Eenige minu ten lang- heerschte er een intense opwinding en daarop begon de oppositie in spreek koor te roepen„Weggaan, weggaan", aan het adres van de regeerïng. Aangezien 'de zaken van den dag afge handeld waren* stonden de ministers on der leiding van Chamberlain op en ver lieten langzaam het Lagerhuis, onder her haald roepen der oppositie: „Weggaan", terwijl tevens geloei weerklonk en van aanhangers der regeering gejuioh daar tegenin." Aangezien de regeering in de meerderheid ie gebleven, zij hét ook een grootelijts -verminderde meerderheid^ deed zioh voor de oppositie niet de gelegen heid voor om te vragqn naar de voorne mens 'der regeering,. ïooals dat gebeurt, warujeer de regeering in feite verslagen' is. Het fs duidelijk, dat op 'dit oogen- blifc de -voornemens van den premier niet bekend kunnen zgn. - De Britsehe koning heeft vanmorgen in het Buckingham Palace een „privy coun cil" gehouden. Aanwezig waren lord Stan hope, Ernest Brown, R. A. Butler en lord Hutchinson. Lord Halifax,de minister van builen- landsche zaken, heeft zich vanmorgen vroeg naar liet Foreign Office begeven. Kort na tien uur werd hij door Cham berlain ontvangen in Downingstreet. Men merkte pp, dat Chamberiain vanmorgen niet zijn dagelijksche wandeling in het park gemaakt heeft. Reuter meent te weten, dat de minis ter-president zijn ambt zal blijven waarnemen, doch dat een reconstructie der regeering in overeenstemming met de stemming van gisteravond zeer waarschijnlijk is. Het is mogelijk, «Lat de oppositie opnieuw zal worden aan gezocht bij déze reconstructie haar medewerking te verleenen. De algemeen© opvatting der ochtendbla den is, dat een grondige reconstructie der regeering voor een intensiever voortzetting van den oorlog onvermijdelijk lijkt. Een deel van de bladen, vooral de labour- en liberale pers, verklaart, dat Chamberlain liet vertrouwen van bét land verloren heeft Verscheidene bladen geveu le kennen, dat het belangrijkste punt, dat door de Noor- sche gebeurtenissen naar voren is gebracht, dat van de luchtmacht is. De Daily Express schrijft: Wij hebben vliegtuigen en steeds meer vliegtuigen noodig. De Times schrijft o.m.De gebeurtenisiea der. afgeloopen weken moeten op zichzelf niet als een onherstelbare ramp beschouwd worden maar zij geven een langzaam en bijna onmerkbaar toenemen der openbare ontevredenheid aan. Het staat vast, dat de eisch voor een mi nisterie op hreedere basis met kracht ge steld wordt. Volgens de Daily Herald heeft het parle ment den premier weggezonden en is Cham berlain moreel en politiek verslagen ion- der -ha-op -op herstel. Het land 'wil," aldus dit blad, dat Chamberlain verdwijnt, op dat de oorlog kan worden voortgezet met de kracht en bet realisme, die voor de over winning noodig zijn. De örilsche koning heeft vandaag een nieuwe proclamatie onderteekend op grond waarvan, met zekere uitzonderingen, alle mannelijke Britsehe onderdanen, die den leeftijd van 19, doelt nog niet van 37 jaren hébben bereikt, voor dienst bij de gewapende macht kunnen worden opgeroe pen. Naar schatting zullen meer dan 2.500.000 man onder deze nieuwe pro clamatie, de vierde op grond van de Na tional Service Act, vallen. Er wordt geen wijziging beoogd in de huidige procedure van inschrijving naar lc-eftijfisgroepen in opklimmende volgorde. Reuter meld! uit Stockholm! In bet woeste Guldal, tusschen Roeros en Stoeren, houden Noorsche atdeelingen, die op 300 man geschat worden, nog steeds stand. Gemeld wordt, dat zij ge zworen hebben liever te zullen sterven dan zich over te geven. Indien zij geen gebrek aan munitie en levensmiddelen krij gen, zouden zij gedurende een aanzienlij ke®' lijd in dit moeilijke gebied tegenstand' kunnen bidden. Men zegt, dat zij den Duit schers reeds zware verliezen hebben toe gebracht. In het district Roeros is, naar men gelooft, nog steeds een aantal vrij willigers onder de wapenen. Duitsche pa trouilles bestrijden hen. Duitsche patrouilles in Nordli. Stockholms Tidningen verneemt van de Zweedscb-Ncorsche grens, dat Duitsche pa trouilles Dinsdagavond in Nordli zijn bin nengerukt en het douaneslation aldaar be zet hebben. Fransche Alpenjagers terug uil Noorwegen. De Fransche Alpenjagers, die uit Nam- sps zijn teruggetrokken, zijn gisteren aan gekomen in een stad in Noord Engeland, waar zij namens generaal Gamelin verwel komd werden door generaal Mittelbauser. Berlijn over de verliezen der luchtmacht. Het Diiitsche Nieuwsbureau verneemt van welingelichte zijde, dat de verliezen aan neergeschoten en vermiste Dluitsche vleigoiigen sinds hét begin van de actie in Noorwegen het aantal 33 niet over schrijdt. Vergeleken met de zware ver liezen, welke de Duilsolié vliegers bij dag en nacht 'den. vijandelijken, zeestrijdkrachten en vooral het vijandelijke luchtwapen heb: ben toegebracht, zijn .dé Duitsclie verliezen gering. Zes (miers van do Britsehe marine gezonken. Zes Britsehe marinetreilers zijn verloren, gegaan gedurende de_ operaties voor del Noorsche kust bij bet ontruimen van het gebied van Drontheim. Vier werden door aanvallen uit de lucht zoo zwaar beschadigd, dat het niet wen- scbclijk scheen te pogen hiermede do Noordzee over te steken. Zij werden der halve door de eigen bemanning tot zinken gebracht. I De verliezen aan manschappen zijn ge ring. Zweden legt mijnen buiten Stockholm. Er- zijn mijnen gelegd in den buitensteh gordel van scheren, buiten Stockholm bin nen de Zweedsclie territoriale wateren. Een desbetreffende mededeeling van de Zweed- sche admiraliteit, is door den Stockliolm- schen omroep uitgezonden. Het leggen der mijnon, zoo werd verklaard, vormt een: nieuwe maatregel tot behoud van de Zweedsche neutraliteit. 1 Dc ondergang van de „Afridi". De overlevenden van den torpedojager Afridi" en vain den sloep „Bittem". zijn gisteren te Porthsniouth aangekomen. Het waren 450 man. Eenige matrozen verklaar- dén, dat de Duitschers minstens 5O0 bom men hadden laten vallen, alvorens de „Al- fridii" tot zinken werd' gebracht. Het Fransche legerbericht van gister avond luidt: De vijand poogde ten Oosten van de Nied een overval te dóen, welke werd afgeslagen door hét vuur van de aangevallen post en van de artillerie. On middellijk kwam een leservegroep te hulp. Het legerbericht van den ochtend van den negenden Mei vermeldt*. In de streek ten Oosten van de Moezel werden ver scheiden vijandelijke patrouilles door het vuur van onze infanterie en artillerie af geslagen. De diplomatieke correspondent van Reu ter verneemt, dat de Sovjet-Russische am bassadeur, ..te Londen, Maiskv, gistermiddag éénbezoek ;.heeft gebracht aan lord. Halt- fax en dat het onderhoud betrekking bad op de kwestie eener, hervatting van de'En- gelsch-Sovjet-Russische handelsbetrekkin gen. Naar verluidt beeft Halifax zekere .opp merkingen naar voren gebracht betreffende de laatste Sovjet-Russische mededeeling en: gewaagd om nadere inlichtingen over ver- sc/iiüende detail-aangelegenbeden. j De „Lükal Anzeiger" meldt uit Vélken- bondskringen te Genève, dat de Fransche en dc Engelsche regeering jegens de Zuid- Slavische regeering het aanbod hebben ge daan voor een -garantie van de onafhanke lijkheid en de souvereiniteit van Zuid- Slavië. De Engelsche en Fransche gezant in Belgrado zouden in een diplomatiek on derhoud met den minister van buitenland- sclic- zaken gepoogd hebben de Zuid-Sla vische regeering een zelfde aanbod te doen als zij destijds gedaan hebben aan .Roe menië en. Griekenland. Men betwijfelt ech ter in Volkenbondskriugen, zoo voegt heb blad hieraan toe, of de Zuid-Slavische re geering een garantie-verklaring van Enge land en Frankrijk wenscht. Havas meldt uit Belgrado: Een der voornaamste motieven voor het betrekkelijke optimisme in Zuid'-SIavië ten aanzien van de mogelijkheid' van bet be houd van vrede is ongetwijfeld het voor uitzicht op hervatting der betrekkingen met Rusland, dat naar de meening van den ge middelden Zuid-Slaviër de Lraditioneeie be schermer der slaven blijft. In de Politika publiceert Maksimowitsj, inspecteur der de fensie, een serie artikelen over dé mili taire betrekkingen tusschen Rusland' en Servië in den 19e eeuw en over-de Rus sische hulp aan Servië in het begin van dén wereldoorlog. In de berichten van zijn buitenlandsclie correspondenten neigt bet blad' er toe, Rusland voor te stellen als een mogendheid, waarmede de oorlogvoe renden bij bun plannen ten aanzien van den Balkan rekening moeten houden en die zoo noodig tusschenbeide zou komen onn dé Balkansfaten en in het bizonder „do Zuid-Slavische en Bulgaarsche broeders" te beschermen. Men spreekt veel over do mogelijkheid! van bet vertrek eener militaire missie naar de Sovjet-Unie. „Chineesclic Maginol-linie' inge stort, meldt Tokio. Diomei meldt uit Tokio: 1 De z.g. Chineesche Maginot-linie in de vijfde oorlogszone is met dén val van Piyoean in het Zuidwestelijke deel van de provincie Hönan, volkomen ingestort. Nvt de omsingelende beweging van de Ja-' pansche troepen is voltooid, zijn: tbaiis on geveer twintig Chineesche divisies gevan gen in den Japanschen stalen ring.

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1940 | | pagina 1