^Sfl de spin Panjzenaars, exodus van miilioenen H.V. MEELFABRIEK L T1EMSH Hoe zal het Fransche volk reageeren op de onvoorziene catastrofe? Ontzaglijke menigte voor de stations. In Frankrijk, Juni IfJiO door «7ofonston Mc. Cfülley BINNENLAND Duitsche handelskamer voor v Nederland'' De opbouwdïenst ^1P Naaml. Venn. „KLUITKALK" HOOFDSTRAAT 28 Telet 69570 69590 MACHINEFABRIEK A. FÖNTUNE Enquete naar „verborgen werkloosheid" if. PARIJSCIiE exodus. Parijs in Juni...... Het is 10 Juni 1940. De exodus is in vallen omvang bc- oormen-'tk «roote uittocht, die onkole dagen geleden inzette, heeft Üians bui ten twijfel een hoogtepunt bereikt. In lange, «ndelooze karavanen trekken aile mogelijke soorten vervoermiddelen de poorten der stad uit, het Zuiden eri het avontuur tegemoet. Waren het tot voor kort nog voornamelijk Belgen en Franschen uit het Noorden, die de meerderheid vormden van deze opge- jaagde legioenen, nu zijn het in hoofdzaak Parijzenaars, die met diverse vo- bikeicn, in steed's grooter getale het veege lijf trachten te redden. Ik zie auto's tol op het dak hoog opgeladen met wapperende dekzeilen, als snelle schuwe gevaarten langs den weg scheren, doch dan voegen ze zich in rijen, en glijden lijdzaam achter elkander aan, bij honderden, bij duizenden. Er: er tusscben door mengen zich vrachtwagens, tot de nok volgeladen met matrassen en menschenJifven, legers van fietsen, benevens d'e laatste taxi's. Van dit' tijdstip al, tien uur in den och tend' van 10 Juni is in Parijs geen taxi meer te vinden; de bussen zijn sinds lang aan het front, en slechtsde metro func- lionneert nog,' doch de toegangen worden verstopt door de dichte drommen die zich spoeden naar de stations, naar het Gare iicwitpamasse, hel Gare d'Orleans of het Gare d'Auslerltz. En inmiddels wordt dei atmosfeer in de stad vrijwel ongenietbaar; er drukt een onzegbare benauwdheid, eu er hangt iets van biltere verlatenheid'; In» oneindig hopeloos triest is de wereld, het schijnt wei of haar: einde nadert. Nimmer zal ik dezen tienden .'"•ai'vergeten, waar op, het is, of Parijs zi a voor het laaiste gericht bevindt; alles vérioren, de din gen slaan ten doode opgeschreven Alles verloren. Zoo schrijd ik door de beklemming van een stervende stad, en richt mijn schre den naar de laatste Fransche vrienden die Parijs nog niet verlieten. Ook zij staan op het punt af te reizen, en noemen het on verantwoordelijk,- dat ik nog wemsch te blijven. Vruchteloos voer ik aan, dat de giroote moeilijkheden niet in de eerste plaats voor de Parijzenaars zullen komen, doch voor dat vluchtende millioenenleger, en ik betoog voorts dat ik de Duitsche orde en discipline fél goed ken, om .me bezorgd te maken over dat wat komen gaat, doch, gelijk gezegd, mijn woorden vinden geen. weerklank, Zoo nemen we danafscheid, en blijf ik achtea in eeb stad, waaruit het leven in/. steeds,....snellert tempo,. ..wegvloeit*.Hoe) veel menscben. aullen, erblijven, en zich niet laten nemen door de massa-psychose? Zullen er nog blijven? Wat gaat er wor den van die ontzaglijke menigte die Zuid- Fmnkrijk overstroomt? Wat gaat er om in Val- diegcmcöderen? En vooral: hoe zal het Fransche volk reageeren op d'e cata strophe die komen gaat; en die het in meer derheid nog geenszins voorzie!? Het zijn allemaal vragen dieomhoog wellen,, en mij steeds minder met rust laten, en dan ontwaakt de journalist, en rijst een. hevig verlangen in me om mee to beleven, dat belangrijke en chaotische gebeuren, -dat voor de deur staat. Mijn besluit is snel genomen: ik wil Parijs uit; doch dan dient zich meteen het groohe probleem aan: hóe kom ik Parijs nog uit? Geen vervoermiddel is meer ter" beschik king, de treinen zijn scbaarsch, en de stations worden belegerd, sinds' dag en nacht nu, door een fantastische menigte van oudere mannen, vrouwen en kinderen. Wat te doen? \i i Pogingen om Parijs uit tc komen. Laat in den namiddag, terwijl een kille nevel zich meester maakt van straten en boulevards, beraadslaag ik met enkelo Hollandscho vrienden; we spreken af te- 28) Hij behoefde niet lang te wachten. Zijn tegenstanders lieten geen tijd verloren gaan. Er werd een heftige aanval op de gangdeur gedaan en hij hoorde vloeken en razen, toen ze ontdekten, dat de deur gesloten en gegrendeld was. Daarna richtte zich de aanval op de ramen dér serre. Warwik trok zijn pistool en schoot tweemaal door het venster, dat het dicht ste bij hem was. Hij schoot hoog, om nie mand te treffen, doch Slechts den indruk to wekken, dat hij ernstig weerstand zon bieden. Er werd niet teruggeschoten, maar een der ramen van de serre werd ingesla gen. Warwik vuurde nogmaals en zag, hoe donkere schaduwen zich van dat raam terug (rokken In de andere -vertrekken klonk gegil en hij hoordeBerklan zich smeekend' tot de indringers riekten, om j hen te bewegen heente gaan. en zijn gas- ;ten niet langer te verontrusten. Hij bood hun aan, alles te geven, wat ze vcrlang- den. „Wilt u ons geven, wat we verlangen?" hoorde hij Brown vragen. „Wilt u ons die gele enveloppe overhandigen?" I„Zoo, moeten jullie die hebben? Nee, die geef ik niet af." gen den avond een poging te zullen on dernemen alsnog weg te komen, met een trein van hel Gare d'Austerlitz. Het zou een poging blijven Wanneer we, anderhalf nur voor het tijdstip van vertrek, na veel moeite aan het station belanden, aanschouw ik iets dat al mijn verwachtingen nog verre over treft; een ontzaglijke menigte, van tiendui zenden, zoo niet honderdduizenden, men- schelijke wezens, omstuwt tot ver in den omtrek het Gare d'Austerlitz. De toegang is compleet versperd, het is hopeloos, en er is geen doorkomen aan; maar bovenal is dit schouwspel vreemdsoortig en machtig interessant Het is meer dlan dit: het is wonderlijk. Dit heele rampzalige leger van toch beklagenswaardige schepselen, bivak keert rustig op de keiharde straatsfee- men alsof het zich waant in de kalmte van een huiskamer, eet, dringt, gek scheert, speelt kaart, en blijft in alles zichzelf. Geen schijn van gedrang, geen spoor van onrust, geen symptoom van angst voor de bombardementen 'die toch in de lucht zitten. De wellevendheid wordt nog volledig in acht-genomen; vrouwen en kinderen krijgen, als zitplaats, zooveel moge'ijk koffers toegewezen, en een enkeling, die deze correctheid- misplaatst vindt, krijgt het zwaar .te verantwoorden. Inlichtin gen worden ons gemoedelijk verstrekt, en we vernemen aldus/ dat de meerder heid hier reeds vanaf gistermorgen "ver toeft, en nu hebben zij een tweeden nacht voor, dten boeg, want heden maken- zij geen kans meer, enmorgenochtend.' vroeg vertrekt de laatste trein.de laatste trein uit* 'een millioenenstad'.u' 'En aldus, onderwijl bommenwerpers rondzwerven en zoeklichten do duisternis' doorzeven, blijven wij nog geruimea. tijd keuvelen, daar in het schemerdonker van den Paiijschcn oorlogsnacht De laatste trein. Elf Juni ben ik in den ochtend om vier uur opgestaan, 'teneinde een laatste poging te ondernemen Parijs nog uit te komen. Het wordt een dag om; nooit te vergeten; een dikk», vreemde, grauwgrijvze damp hangt boven de stad en hult alles in een onheilspellend halfduister; geen zonnestraal dringt door, geen brokje he melblauw valt te zien, en een donzige, fijne roetregen daalt neer op een me nigte grommende mensch en kinderen:. Wat is er aan de. hand? We trachtenj niet óns Ie verdiepen in* gissingen, doch acccptearen het feit/en spoeden ons in gezwind tem po naar het Garé d'Orleans; want oen mijner metgezellen heeft een zeer helder oogénblik, en konht met een lumineus denk beeld voor dendag.' - We Loepen 'oen metro-kaartje van liet Gare d'Orleans naar het .Gare d'Auster litz, en belanden vervolgens, geheel vol gens die berekening,, op hot perron „van laatstgenoemd station, precies tegenover den trein die klaar slaat en ons weg moet voerenen dit, terwijl hel ge roezemoes aanzwelt van de tienduizenden en tienduizenden daar vóór het station... Onze handelwijze is volkomen regeimaiig; niettemin voelen we ons niet zeer be haaglijk en een onzer slikt iets weg en zegt stuurscb, dat er toch feitelijk maar weinig menschen denkenO arme drommels van bet bivakleger! Voor het eerst vernemen we nu van alle kanten, dat de dichte walm boven Parijs door de Franschen moet zijn ver oorzaakt en dat de bedoeling hiermede zou voorzitten Parijs, zoowel als de vluch- lelingentreinen te beschermen tegen bom aanvallen. Maar een matroos, die van Duin kerken en Engeland terugkeert/zegt open hartig, .dal een dergelijke opzet té wel overwogen 'zóu zijn om Franscli te kannen zijn, en hijspreekt met stelligheid de meening uit, dat de Duitschers dezen vreemdsoorligon damp moeten hebben ver wekt, teneinde hun legers te dekken bij hun opmarsch naar Parijs. Hoe het ook zij, drie kwartier later vertrekken we, en 'dank zij liet zware roetgordijn boven onze hoo'.lon, d'at, zich nog mijlen ver buiten de voorsteden uit strekt, genieten we het voorrecht onge stoord! de stad uit te komen. Zoo verlaten we met een der laatste treinen de Fransche hoofdstad, onder- wijf honderdduizenden hun bivak op breken, en zich gereedmaken om bij gaosche drommen te voet zich op weg te begeven...... Veel later lees ik in de Fransche pers, dat drie en een half tot vier miUióen Parijzenaars' tijdens die span nende dagen hun stad) zijn ontvlucht; nóg zit een groot gedeelte ver het Zuiden in, in de overlievolkle steden van. het onbezette gebied. „We weten, dat u die aan Warwik over handigt! hebt en we weten ook, dat hij die nog in zijnbezit heeft. We zuilen.dat ding wel krijgen.) En als'u, of iémand, der anderen ons .in den weg loopt, krijgen ze hun portie ook." Op dat oogénblik was Warwik genood zaakt nog twee. schoten.'door dé ramen te lossen,om de indringers' op een afsland te houden. Hij moest 'echter zuinig met zijn pafronenï zijn, als hij den strijd wilde rekken. Hij wilde het gevecht zoo eaht mogelijk maken. V De aanval-;op de deur werd hervat Het was een lawaai, alsof-. Brown met zijn mannen het huis, aan het afbreken waren. Warwik herinnerde zich den' brief, welken hij dien middag van de Spin had ontvan gen,; waarin'deze hem hulp beloofde. Waar 'blècf die' hulp? In dien brief cstcrad dat hij op het teeken van de Spin moest letten. Hij had opgelet, maar tot nóg toe alleen Togo -hem dat teeken zien geven. Wat was er met Togo gebeurd, dat Brown had kunnen ontsnappen? r/r.: Plotseling deden de mannén in de serre weer een aanval," twee andere ramen vlo gen in splinters ,en vier mannen drongen tegelijk de bibliotheek binnen. Warwik vuurdesnel .driemaal, achter een. Daarna trók hij zich vlug irTeéri hoek terug. Hij deets zijn jas uit, vouwde die zorgvuldig op en legde haar dicht bij zich op den vloer. En daarna wachtte hij slil en onverstoord op de volgende beweging zijner vijanden;. Het was stikdonker in de bibliotheek,;: want het "licht in de serre I Filiaal Ld Den Haag voor opdrachten juin overheidsin stanties. Het door de nieuwe Duitsch-Nederlandt sclie handelsbetrekkingen grooter geworden arbeidsgebied "van de Dintsche handelska mer voor Nederland, gevestigd te Amster dam, heeft het wenschelijc gemaald, een bijkantoor van die kamej; in Den Haag te-vestigen, Carol vanjkylaudttaan IG. Hierr 3oor risttiwens'-kvoldiuui •j4ai«d|e Vws^asqh; on midd el Hjk- cóntactdokilnnco hebben met den' diétót 'van dtó.i^scpmnjissaris en de NedèHiindscEo'''aüfórit^te:h?'rBij dit bijkan toor wórdt-op- order van: Óen, rij!kscomnris: saris voor -hei; bezette - Nederlandsclie ge bied een centrale ingeschakeld- voor op drachten van' overheidsinstanties. Doel en opdracht van deze centrale zal zijn, in toe- nemende mate opdrachten vanoverheids instanties in Duitscliland in Nederlandte plaatsen en hier óver aé in aanmerking komende industrieën té verdoelen. in verband daarmee zal de centrale lei ding moeten geven bij het verzamelen en onderbrengen van opdrachten. "Verordening betreffende dé iu- richting en samenstelling. De Staatscourant vanf gisteravond - be vatte een verordening van'* don wnd. secre- taris-generaa van het departement van a'.- gemeenc zaken,betreffende de inrichting en samenstelling van den Nederlandschen Opbouwdïenst. Blijkens deze verorden'ng maken van den Opbovwdienst deel - uit- 1. Het geheele reserve- en dienstplich tig personeel van de voormalige Neder- lanitsche land- en zeemacht, dat 'zich 'op den 14con Juli 1940 in werkeJijken dienst was ook uitgegaan. Warwik kon zijn te genstanders evenmin zienj als zij hem. In donker wachtten ze aden op eenig ge luid, dat hun de positie'hunner tegen standers kon verraden. Toen kraakte de deur en were met geweld ingeslagen en nog meer nïannen drongen hét vertrek in. „Hebben jullie hem?" hoorde hij Brown vragen. „Hij is hier ergens," antwoordde een der mannen. j' „Let dan goed op." Het licht 'van - een zaklantaarn flitste door het vertrek. Een oogénblik gleed het over Waxwik's gelaaten 'hij hoordé '"zijn vijanden grommen,toen ze hem herken den! Ze vlogen op hem aan. Met een en kele beweging naa .Warwik --zich in den hoek verschanst. Ditmaal kwam, het er niet op aan, zijn'"gelaat bi ponder tc be schermen. Hier was gelegenheid; om te vechten' en hij had er plezier in. Het was lang geleden, dat hij eens flink' gevochten had.; - Met een gebrul als) één woedende stier sloeg hij erop los.)Midden-in het-vertrek stond een man. met een ;zaklan"(aarn, die de vechtenden brjlichtt«. 'v/ Zijn aanvallers moesten oppassen/ hun eigen, mensdicn niet te-raken, .maar War wik gnuifde bij de gedachte, dat iedere slag van hem op een tegenstander neer kwam, al sloeg hij inhet wilde weg. Hij beukte ei óp los met gebogen hoofd; maar opgehévoe-cogent; Nu en dan schóót hij voorruit en dreef zijn aanvallers terug, maar h ij .nas al tijd)weer in zijn hoekje ,VEGlSOL" GLASZIJDE Isolatie sc halen VEREEN GLASFABRIEKEN SCHIEDAM Fabriek van KURKEN - KURKEN30NDELS VISSCHERIJKURKE N Fa. WED. A. VOCEIEZAMG Korte Achterweg 13-15 - Tel. 68872 Oir.'A Lauwaars ALLE BOUWMATERIALEN Modern ingericht reparatiebedrijf Baterstraat 28-32. Schiedam. Tel. G9400 (2 lijnen) VACANT HOOFDSTRAAT 39 Tel. 6848d-682S1 TARWEBLOEM TARWEMEEL TARWEAFVALLEN bevónd, met uitzondering van de reserve- officieren. 2. De werkiooze reserve- en dienstplich tige onder-olfxcieren, korporaals en man schappen van de reserve van de Neder- landsche Land- en zeemacht, die sinds 15 Mei '1940 met groot verlof zijn gegaan, indien zij een verzoek indienen om in den Ophouwdienst opgenomen te worden en op het oogénblik, dat het verzoek wordt ingediend, nog zonder werk zijn. Ook particulieren kunnen zich aanmelden. Bij wijze- van proef kunnen beroeps officieren, alsmede reserve-officieren van de land- en zeemacht, beroeps-korporaals en -manschappen, voor zoover zij den leef tijd van 35 jaar nog niet overschreden hebben, alsmede-iédere andere mannelijke Nederlandsche onaerdann van onhe.proken gedrag/die het 19de levensjaar heeft vol bracht en to; lichamelijken arbeid in staat is, op hun verzoek in den Ophouwdienst worden opgenomen. Zij kunnen drie maanden na hun op name in den Opbouwdïenst daarm blij- -v-end worden opgenomen. Ontslag wordt verleend aan leden van den Opbouwdïenst: 1. Indien zij voor den dienst niet meer nraikbaax zijn.. - '2. .Op eigen verzoek, indien zij daarbij bewijs kunnen-overléggen, dat zij-in het bezetteNederlandsche gebied, ot in het Duitsche rijk wérk.,hebben gevonden. 3. Op .voorstelvan de Arbeidsbeurs, i; Voorts regell de verordening de rechtsi positie van de leden en de bevoegdheden van de leiding. Ingesteld door 'het nationaal comité van ccoiiomlsehc samen werking. Begin. Juli is pnder loid'ng van dr. F. H. Fentener van Vlissingen een nationaal co mité van economische samenwerking in het leven geroepen, hetwelk zich tot doel heeft gesteld: ten eerste'een doellreffendé coördinatie tusschon alle bedrijf slakken en geledingen van ons bedrijfsleven (zooals handel, nijverheid, scheepvaart, landbouw, ènz.) tot stand te brengen; ten tweede heL contact met de autori eilen ,le bevorderen en te vergemakkelijken; ton derde aan dé aanpassing, die op economisch .gebied thans noodig is gebleken, leiding te geven. In verband hiermede was een der eerste opgaven, welke het comité zidh gesteld hoeft, zich zoo snel mogelijk een duidelijk beeld van de bestaande werkloosheid te vormen, met name ten -aanzien van de z.g. verborgen werkloosheid, een nieuw begrip, onder hetwelk valt het gebrek aan werkgelegenheid (voornamelijk doordat niet terug, voordal ze zich lusschen hem en den muur konden indringen, om hem in den rug aan te vallen. „Vooruit dan toch," schreeuwde Brown „Kunnen jullie met z'n allen dien éénen kerel nie> eens aan?" „Kom op jongens," schreeuwde War wik. „Jullie hadden wel eerst boksen mo gen Jecren. Is die raak? Mooi zoo. Jullie hcbi er ook geen slag van Daar... Dio zit ook." Hij wis', echter, dat het niet lang kon duren, of zo kregen hem ér onder. Maar hij had flink gevochten en Berklan zou van meenïng zijn, dat hij alles had ge daan, wal hem mogelijk was, om de enve loppe te reddon. Als Brown en zijn man nen nu maa- met die namaak-enveloppe weg gingtn. De Spin hield zich anders niet bizender goed aan zijn- belofte. War wik had heclemaal geen hulp ondervon den. llrj had bet teeken van de Spin niet gezien. Nogmaals deed hij oen uitval' en kon tot zijn blijdschap Brown zelf een flinkon opstopper tegen zijn' gezichl geven. Dit maal echter trok..hij .zioh niet snel,genoeg in zijn hoek terug. Twee mannen van Brown waren hem voor. Die konden hem nu in den rug aangrijpen; Hij hield zich slechts met-veel moeite op de'been. Maar hij bleef doorvechten. Zijn armen voelden als lood aan. Zijn hoofd duizelde. Hij voelde, dat hei bijna gedaan was. En toen kreeg hij 'den genadeslag. Hij zakte tegen den grond, onder het gewicht van een half dozijn vijanden. over de noodige greodstoffen wordt be schikt) voor, die arbeiders, die de bedrijven ingevolge het verbod tot ontslag Ln dienst moeten houden. Hoe groot het aantal der genen is, dat onder deae categorie valt, is niet vast te stellen uit de cijfers xn de arbeidsbeurzen. De oenige mogelijkheid om gegevens omtrent den omvang van deze ver borgen werkloosheid te verkrijgen is het instellen van een enquête onder bet be drijfsleven. Vowrloojïg onderzeek ia UtreeliL Naar wij van den secretaris van de Kanxv van Koophandel en Fabrieken voor het gt- bied Utrecht vernemen, heeft de Kamei •eenigen tijd geleden reeds een voorloo- pdge enquête onder de voornaamste tin nen haar ressort gevestigde bedrijven ge houden, teneinde zich -omtrent deze ma terie eéniger mate te oriSnteeron ei aldus de aandacht van de autoriteiten op het cute karakter van dit vraagstuk Ie vestigen. Het is echter duidelijk, dat het voor het verkrijgen van een volledig en duidelijk overzicht noodzakelijk is, dat een dergelijk onderzoek niet slechts regionaal, doch in de eerste plaats landelijk geschiedt. Medewerking vaa het Centraal Bureau voor de Statistiek. Zeer verheugend, is het daarom, dat het nationale comité ér in is "mogen slagen om het voor de behandeling van deze aangelegenheid i zoo bij uitstek .deskundige Centraal Bureau voor de Statistiek bereid te vinden, hiertoe haar medewerking te verleenen. Naar wij i thans vernemen zal bovenge noemd bureau aan het einde van deze week met de* enquête naar de verborgen werkloosheid een aanvang maken. Het ligt in de bedoeling, dit onderzoek, hetwelk zich zal uitstrekken over 1200 industrieele bedrijven en 800 bedrijven van de groep handel en verkeer, maandelijks te herhalen Het eerste onderzoek zal eveneens dui zend kleinere bedrijven uit laatstgenoemde groep-omvatten. Het is hierbij )-van belang, dat het Centraal -Bureau voor de Sta isliek zich, er van den aanvang af op zal instel len, diegegevens ook regionaal zal or denen. ).-. „Zoek gauv, zijn zakken door," hoorde liij Brown als heel uit de verte zeggen. „Hier is zijn jas," riep een ander. Toen werd het duister om John Warwik heen. HOOFDSTUK XX. Togo speelt voor bulldog. Driemaal nog trachtte Togo het huis van Berklan op te bellen, nadat de butler hem vertéld, had, dat Warwik in zijn auto uitgegaan was. Togo was daar niet te vreden mee,,én 'toen hij";eindelijk van hel telefoonkantoor de boodschap ..kreeg, dat de lijn vermoedelijk gestoord was, von' hij/ dat de zaak er verdacht voor stono. Hg liep nog een half uur .op en neer door de kamers en kwam eindelijk tot éen besluit Hg trok haastig jas en schoe nen aan, sloot dé kamers achter zich en spoedae zich met de lift omlaag. Tien mi nuten later zat Togo in een .taxi en be loofde den chauffeur een groolé fooit, als hij zoo Bard mogelijk naar zijn bestem ming - reed. Op een halve; mijl af stands van het-huis van' Berklan liet hij den chauffeur bedaarder rijden. Hij gelastte hém, do inrijpoort voorbjj 'té rijden en liet hem honderd meter verder "'langs den trottoirband stoppen. Het was Togo opge vallen, dat er geen licht brandde in de groote womiig van Berklan. „Hier is je, geld. Draai je licht uit en blijf op me wachten," beval Togo. (Wordt vervolgd).

Gemeentearchief Schiedam - Krantenkijker

Schiedamsche Courant | 1940 | | pagina 7