EEN REGIEM ESNEUVELD
m
TWEEDEBLAD
SCHIEDAMSGHE COURANT
Een Kwart eeuw grenzëlooze versplintering. Tegen-
stèiling tussbhén denr Franschen pouli en den
Engelschen Tommy. Frankrijk op een keerpunt.
-Hl J
Sinds ik: Parijs v^ïiet, acht eii veertig uur vóór de Duitsch'ers er. hun irr-
tocht lïielden, tot ifc den lSden Juni in' Bordeaux, fcSyam,; is jar veel gebeurd
ea heb ffc' veel beleefd.1 In tien. dagen tijös' voltrok zich 'de rest van een
stuk' wereldgeschièdeius, idat begon op den" 'tienden'; Meien jLat eindigde
voor FV/nvl-rijt- althans"—7 óp hét óogértblik dat maarschalk Pótain de leiding
overnam; 'op het moment dat er geen redding meer mógelijk was.' Dé' toe-'
stand van de Franseli'o legers was, op het tijdstip, dat de wapenstilstand
weid aangevraagd,' van chaotischén aardHét 'was een 'wachten;.óp: hét einde.
Onderwijl een Ware volks verb uiiing' van millioenen én nnlliTOnedvluchtehn^
gen zich nog immervcortspcedde langs de wegen, van -.Mddehr-Frankrijtó;
--levende op water "énl' brood,slapende op teóttoirrieénen -.<£.w«gt|êméh;'-ofr
ge jaagd door mitrailieürvuur en kanongedonder, voltrok zich definitief de in
storting van de Fransche weermacht. Tours, aan de Loire, was de laatste stad
waar verwoed gevochten, waar slag werd geleverd tot aan het hitier© einde;
ik heb Tours gezien: er stonden nog buitenwijken, 'doch' waar eens het cen
trum was, lag nog slechts een woestenij van pjuin. j
Tours beteekende voor Frankrijk pra«-
tiscb het einde van den oorlog, er werd
geen partij meer gegeven, het werd tea
verwarde terugtocht, zonder orde en ver
hand. Tours béteékónde 'ook voor Frankrijk
het einde van een regiem, de instorting
Van een systeem, datkennelijk het land
sinds jaren naai den ondergang 'voerde.
Niet werd hier in vólsitekten zin de de
mocratische 'régeeringsyormberecht, doch
wel do opvatting, dat; wat meer'óf- minder
góed is voor één volk, ook goed moei zijln
vóór alle_ volken. t
-Voor Frankrijk heeft de' periode van de
•laatste vïj'f en twintig jaren geen, zegen
gebracht. Het word een. kwart eeuw van
grenzenlcozo versplintering, van een lais-
sér-allor zonder weerga', het word een
pjerk van corruptie, vriendendienst, bureau
cratie en verwarde vrijheid; het was, ih
het kort, oen regiem dat de gebreken om
hoog voerde, en de prachtige kwaliteiten
Van liet Fransche ras niet tot ontplooiing
wist te bremgen. Frankrijk misbruikte het
groote goed der vrijheid, en de ön gekende
d'ébacle, volgde; de debacle op militair ter
rein, die ruw onthulde en accentueerde de
grove tekortkomingen van het politieke be
leid. Waar bleven al die millioenen, die
uitgetrokken werden voor de bewapening
en de moderniseering van het leger? Waar
om was Frankrijk, ondanks allo tijd van
voorbereiding, nog op geen stukken na
klaar voor den oor] eg. en .waarom was
men, in veranrivooidelijW. en .leidende krin-
'gen; ,zoo totaal' onkundig van'doh. waren
stand van zaken? Waaróm,' zoo. zeiden" me
'ettelijke Fransche poili^'Vw^pjia'AaSdöit
wij in ons regiment .elk- maar drie patronen;
waarom wierpen Hw'ijF nte'C lianen in de
oogen onze wapenent weg, nadht.-'Wij, nog:
niet half waren verslagen?" Waaróm, 'zoo
vervolgde een luitenant, twaaren: er 'gansdie
artillerie-divisies metir sjè.chts enkelej 'poö-
vero kanonnetjes? En waarom, zoo spraken
mij de Fransche vlieger-officieren, hadden
wij toch zulk een. prachtig, overvloedig
korps piloten, die dén tijd met nietsdoen
doorbrachten, simpelweg wijl het materiaal
mankeerde?
Zij' allen voegden het antwoord ach
ter de vraag: „Oh ,tes salauds", een
niet zoor elegante, doch wel zeer kern
achtige uitdrukking, die in wezen een
wereld van gedachten, vertolkte. Zoo
spraken mij; de Franschen, die ik dezer
dagen ontmoette in de dorpen en de
steden, op liet land en langs de wogen;,
niet alleen de militairen, maar ook de
groote meerderheid der burgers. Ty
pisch Fransch was ook altijd de wijze
waarop ruiterlijk de eigen schuld werd
beleden: ,„We hebben te veel vrijheid
gehad. Er was een gemis aan disci
pline. We waren niet op dezen oorlog
ingesteld,'-'.
Doch zij, die aldus spraken, wisten nog
rustig te overwegen; hoe geheel anders, ver
warder, onverschilliger oF bezield met wrok
was de geest der troepen, die gehavend,
armoedig ern ordeloos, bij' ongeregelde ben
den afdaalden uit liet Noorden. De reactie
vierde roods hoogtij; een gevaarlijke span
ning broeide, en de haat leefde zich fel
uit tegen de vroegere leiders; en togen do
vroegere bondgonootenZeker, ook te
gen do Engelsche wapenbroeders; de Tom
my's z'ijii niet erg populair geweest dit
keer, in Frankrijk. Verschil lende oorzaken,
groote en kleine, vallen aan te wijzen. Daar
was allereerst de prima uitrusting van hét
Engelsche leger, die hypermodern was, en
soms schril, afstak .tegen, liet Fransche. ma
teriaal; het was vaak een merkwaardig sa
mengaan van fonkelnieuwe, moderne opvat
tingen, met ouderwetsche methoden.
Als onkel, voorbeeld moge gelden, dat
de Engelschen en de Duitschers te volde
de operaties leidden met behulp der jongste
vindingen van de draadlooze telegraphic,
terwijl daar tegenover de Franschen nog
steeds meenden mot de telephoori te kun
nen volstaan. De uniformen der Engel
schen, vervolgens, waren' keurig en de
Tommy's zaten altijd behoorlijk in hun
sigaretten, en in hun centen...... De arme
poilu zat evenwel permanent, op zw&rt
zaad, on moet zich naast zijn strijdmak
kers vaak-als een zwerver gevoeld, heb
ben in rijn zakkorige en weinig flatteuze
Jdeedij. Soms ook waren de Britten wel iet-
wat arrogant, 'en mógelijk zelfs boekten zij
meer successen bij de Fransche meisk^s...
•Doch d'l waren nog kleinigheden, "die
slechts rivaliteit of wrevel wekten; zéér
kwalijk ia hét den Engelschen genomen;
dat rij hun. woord niet gestand deden, en
ïnplaats van dé beloofde groote legermacht,
slechts in totaal 200.000 man naar Frankrijk
brachten. En toen tenslotte de tiende Mei
aanbrak, moeten in groote "lijnen dé vol
géndé belangrijke feiten zich Hebben af
gespeeld, die, indien juist,'van' doorslag-'
gevende beteekénis zijn geweest.
i .Opperbevelhebber Gamelinj moet;zich
sterk 'gekant hebben tegen, 'hot oprnkken
der geallieerde legers -in België; hïj wilde
z§n sterke stellingen in Noönl-Frankrijk
niet prijsgeven ,eh vreesde vóór groote stra:
itegische nadoelen. Onder den' druk van.'
andere meenmgen, vooralEngélsche haar
verluidt,; gaf hij' eindelijk!nobdgedwprigén
zijn inzichten prijs,' en eïe groote; onvoor
ziene ontgoocheling vond. plaats.- -
Weinig later, na"de overgave der Bfelgen;
gelastte Weygand,'als opvolger, van den
dóór rijn houding in ongenade gevallen
Gamelin, een aanvalsmanoeuvre der over
gebleven Fransche en Brilsche troepen in
België. De Britten zegden toe, docli trok
ken zich niettemin op het laatste oogen-
blik terug op Duinkerken, tegen de bevelen
van het Fransche oppercommando in
Aldus rijn de meeningen, ten rechte of ten
onrechte, die over de Engelscliien momen
teel in Frankrijk opgeld doen. Docli, gelijk
gezegdveel heviger is de reactie en. de
wrok, .dié lieersclit ten. aanzien van de
eigen-- verantwoordelijke leiders.' -
•Er gaat iets gebeuren in Frankrijk;
VRIJDAG, 23 AUG. 1940. No. 22560.
geering. Zal Péfain het klaarépolcn'? Er
bestaat geen Fraiischmariméér ui aan-'
- zien méérverirounid, méér populair dan
hij, en de-inzichten van veel. Franschen'
hébben een' zwenking óndergaan. Een
regiem is gesneuveld en men vraagt:
iets nieuws, een eenheid én ©eiv ïegée-
ring, een ware regéering...... Wat gaat
er gebeuren' in Frankrijk?
II in ons blad van Zaterdag 17 Au
gustus.
BINNENLAND
De wederopbouw van Middelburg
De burgemeester bezoekt
nood winkels.
De burgemeester van Middelburg lieeft,
vergezeld van autoriteiten en vertegen
woordigers van den middenstand, een hé-
zoek gebracht aan dè thans gereed zijnde
nooidwinkels. Bij alle winkels heeft de bur
gemeester van zijn belangstelling blijk ge
geven en in het laatste gebouw, een thee-
salon, heeft hij het woord gevoerd en ér
op gewezen, dat in ruim zes weken 52
gemeentelijke noodwinkels, w.o. enkele
'dubbele, en twaalf particuliere noodwin
kels, zoo goed als' gereed zijn gekomen.
Er is zoowel door de bouwers als door'
de overheidsinstanties zeer snél gewerkt.
Spr. hracht dank aan dén regeermgsconi-
missaris voor den wederopbouw, ir. Rin
gers, wiens stovende kracht en snelle be
slissingen, wars van alle'ambtenarij, méde
de. noodzakelijke voorwaarden Hebben ge
schapen om liet werk vlot te laten ver
iaópen.
Door zijn bemiddeling heeft de gemeente
de Itenoodigde bouwkosten van f 68.000
kunnen leerien, Spr. bracht vervolgens
dank aan allen, die aan den opbouw van
deze woningen hebben meegewerkt en
wees er' op, dat de grootste dank van Mid
delburg 'uitgaat, naar bét geheele Neder-
landsché volk. Er is veel geld aan Mid
delburg ter beschikking gesteld. Middelburg
moet hét geld góed besteden, goede rent
meester zjjn van liet- geld, door belasting
betalers -opgebracht. Men moét zorgen, dat
Middelburg, architectonisch h'et kleinood
van Nederland, ook in de toekomst weer
het kleinood van Nederland wordt. Velen
geven daaraan reeds hun beste krachten
en spr. mag wèl'vy;ermelden, dat ook de
nieuwe' provinciate gevolmachtigde van
den rijk'sco namissaris, Herr Mü'nzer-bij her
haling sponiaan zijn. steun heeft toegezfegd.
Middelbiulrg kan zijn dankbaarheid tpOnen
doorVbij te dragén' aan den'geestelijken'
wederopbouw van Nederland." r
Dn Ley sprak te Amsterdam
Bijeenkomst vain de afdeding
Nederland Van de N.S.D.A.P.
Gisterayond lieeft de aMeéling Nederland
van de buitenlandsche organisatie van de
N.S.D.A.P. in de groote zaal van h'et Con
certgebouw te Amsterdam een bijeenkomst
gehouden, waar het woord werd gevoerd
door rijksleider dr.- Robert'Ley, rijksorgani
satie-leider der N.S.D.A.P-
De 'rijkscommissaris; r^fcsminister Seyss
Inquart was met gevolg ^aanwezig.
Dr. Ley begon zijn redej met de verkla
ring -Wij natiorural-sócialistén zien de be.
doëling'van. dit lev-en.in,de hóodzakelijk-
lieid, te worstelen om dén/vooruitgang en
den opbouw van bet leven in al zijn vol
heid te beveiligen. Wïj zijn. er trotscii op,
dat vrij dOor onzen, leddëfc, Adolf Hitler,
geholpen' hebben de rede' te doen gelden.
De rede is het product van. yerstand, en in
stinct en de ordening dón. dingen, welke
wij nastreven, is de mtdrUkking van deze
rede",
Na een diepgaande uiteenzetting va,n de
rassenleer gaf de rijksorgatja'satieleider van
de N.S;D.'A:l'. oen duidol§'k beeld van de
pntyrikkeling wan de ctdiuiir, waarbq hij
aanf-dó' hand ,-van talrijkebizonderhedén,
mÓÈ" Ml een'.schilderde wajtj voorouders
tót: stand hébben, gébracht, doch ook de
resultaten scliétste van hei: culturcele werk,
Mat tot stand -is gebracht overnemen
van' de macht door Adolf lÜtlér.
„Hoe liooger de culturéelê prestaties, des
té hóoger..is ook het 'ras".-;Dr. Ley hekelde
-hier. rhet geestlooze crb. - gedachtenloozé
woord:.„Allés wat eon";m«ischelijk aan-
schijh 'draagt, is gelijk". Indien men deze
goedkoop e stelling armvaaixlt, dan moet
men ook erkennen, dat bijvoorbeeld de
hoselmegérs aan ons gelijk jrijn.
Wij kurinen ons besparenoen-gevol g trek
king te maken' uit een "-dergelijke gelijk
makerij; aangezien deze stelling juist door
de Joden is uitgevonden en verspreid.
Wij Diuitschers zullen mél kracht, er voor
waken, dal deze Joodsche valschc leerstel-
ling nooit meer een plaats; zat vinden in
het Dnitsehe volk'V-
Vervolgens stelde dr. Léy de vraag, wat
recht en wat onrecht' is teil bij riep uit:
„Techt is datgene, wat- dé goddelijke or
dening bevestigt, onreclit-ió dat, wat deze
ordening ontkent. Wanneer,'deze. duidelijke
gedachtengang vervaagt, on(slaa,n oorlogen,
.vyelker .doe! liet is liettgózónde, rechtsge-
woelrii'edca-om te-doen góldefL en ten slotte,
het récht to herstellen.""
Engeland beeft bewezen; dat het niet
tri staat is in- Enrópa de orde te.handha
ven, waarop liet récht" heeft.; Adolf. Hitler
heeft ons ziende gemaakt én de wereld
bewezen, dat Engeland slechts dan de we
reld .kan bchecrschen, wanneer hét hem
gelulct een voortdurendè wanorde in Europa
te handhaven. Engeland lieeft geenszins
de kracht de leiding te nemen in Europa
én derhalve moeten wij, tezamen- met onze
trouwe bondgenoot, liét fascistische Italië,
niet alleen dé o<rde in Europa herstellen,
docli ook deze waarborgen voor de toe
komst. ftuitschland heeft deze orde noo-
dig', opdat 84 millioen DuXtsclie menschen
kunnen leven. Hetzelfde geldt ook voor
liet fascistische Italië".
Vervolgens richtte dr. Ley den blik zijner
toehoorders op de toekomst en zeide: „Wij
hebben thans alle kansen om de uiteinde
lijke overwinning te behalen. De Duitsche
troepen lieblien onder leiding van den
veldheer Adolf Hitier een zegetocht van
ongedaente grootte gemaakt. Duitsdhland
beheerscht dé kusten van Narvik tot
Bordeaux. Wanneer in de geschiedenis
waren wij zoo dicht bij Engeland als op
dit óogenblik? Wanneer lieeft Engeland
ooit zulk een tegenstander gehad als Adolf
Hitler en het eensgezind' achter hem staan
de Duitsche volk?
Er is geen ras ter wereld; dat 84 millioen
menschen van hetzelfde bloed op een aan
eengesloten gebied' in een aaneengeslotén
blofc vereemgt. Dit Duitsche vólk munt
uit door gelijken moed, gelijke dapperheid,
gelijk kunnen en gelijke-prestaties. Wie
kan ons en het fascistische Italië bet recht
ontzeggen de nieuwe ordening in Europa
tot stand' te brengen?"
Tenslotte schetste ,dr. Ley, een beeld
van Adolf Hitler als leider van-hét volk,
als staatsman en als veldheer.-
De rede werd herhaaldelijk, door applaus
onder broken.
Eon nieuw „vliegend potlood". Het nieuwste Dorniei- vliegtuig Do 215 kan zoowel
als gevechtsvliegtuig als voor verkcnningsdoeleinden dienst doen. Het heeft evenals
de Do 17 een eleganten, smalloc, polloodvormigen romp, doek is sterker bewapend
en sneller dan dit type. (foto ScherIJ
■mm
In een Fransche haven liggen Duitsche duikkooien gereed om uit te varen tegen
Engeland. (foto Scherl).
Te Middcnmccr arriveerden rnim honderd Rotterdamschc (anderen, leerlingen van
Middelbare Scholen, die in de Wicringcrmeer over verschillende boerderijen zullen
worden verdeeld. Zij zullen tegen daarvoo-r vastgestelde vergoeding gedurende hun
vacanlie hij den oogst behulpzaam zijn. Zwaar werk, maar gezond en sportief.
(Polygoon)]
Bezoek aan Ptiiiipsfabrieden
Door hooge Dnitsehe autori
teiten.
Rijkscommissaris Seys lnqpart, vergezeld
van commissaris-generaal Schmidt en mi
nister Fishböck, beoft gisteren een bezoek
gebracht aan Eindhoven .ter- bezichtiging
van do Philipsfabrieken. «.- :ó.v.-.
In Eindhoven begroette de rijkscommis
saris Reichsorgianisationslèiter dr. Ley, die
vergezeld van oibérbefehlsleiter Mamibaob,
een bc2icbtig'ingsreisdoor Nederland
maakt. Tevens waren onder .meer ter be
groeting aanwezig Koïiteradmira! Reimier
en de gevolmachtigde van den rijkscommis
saris voor NooixbBrabant, Kreisleiter Rit-
terbnsch.
Bij aankomst op hét (.hoofdkantoor wer
den dö Duitsché autoriteiten door ir. F-.
J. Philips, directeur Her r-Pfailipsfabrieken,
welkom geb'eetén; In de cominissariskamer
gaf dr. O. Bormaim, beheerder der N.V.,
in korte trekken de ontwikkeling en be-
teekenis weer van het Philipsbedrijf, waar
na ir. E. J. Philips een en ander over den
socialen arbeid van het bedrijf meedeelde.
Na bezichtiging van de groote maquette
van het veriichtingsbodrijf in de hall van
bet kantoorgebouw, werd de fabricage van
de radiolampen, radio apparaten en gloei
lampen in oogensch'ouw genomen.
Tijdens den rondrit door den Philipswo-
ningbouw werden ook eenige arbeiderswo
ningen bezichtigd, waarbij de hooge gas
ten blijk gaven van hun groote belang
stelling voor de sociale voorzieningen van
het Philipsbedrijf.
Na nog een bezoek aan dc Pbilipsae-
ïnonstratiezalen en aan de leerlingen werk
plaats van de bedrijfsscliool te hebben ge
bracht, werd in hét Philips ontspannings-
gebouw hel noenmaal gebruikt. In de
schouwburgzaal van het ontspanningsge
bouw werd vervolgens een demonstratie
van het Philips Miller geluidsopname
systeem gegeven en tot besluit eenige in
teressante Philipsfilms vertoond.
Nijcnrode krijgt een «idere
bestemming.
Naar wij vernemen, zal het bekende
kasteel Nijenrode te Bieukelen binnenkort
een andere bestemming krijgen. Reeds eeni
ge jaren had dit prachtige slot aan' de
Vecht geen vasten bewoner en -werden
slechts enkele vertrekken door den eige
naar, wijlen den antiquair Goudstikker uit
Amsterdam, als showroom gebruikt, terwijl
eenige zaten en de schitterende tuin. door
de N.V., die Nijenrode exploiteerde, waren
ingericht als restaurant De theescliénkérif,
die in de zomermaanden druk bezocht werd
en door Utrechters en Amsterdammers veel
werd gebruikt voor groote partijen en pees-
ten, zal verdwijnen.
Het kasteel is n.l. in andere handen, over
gegaan, en het zou de bedoeling van den
nieuwen eigenaar rijn Nijenrode als buiten
verblijf: in gébruik te, nemen.
Ongeregeldheden te Naaldwijk.
in verband met de dezer dagen herbaal
de ernstige ongeregeldheden te Naaldwijk,
waarbij vechtpartijen ontstonden tussclien
een tachtig-tal leden der N.S.B., het pu
bliek en de politie, terwijl tevens eenige
malen liet politiebureau werd bestormd',
waarbij verscheidene personen gewond!
werdén, beeft de burgemeester dér gé-
in-eentc Naaldwijk, de lieer Th. P. J. Ei
sen, thans alle samenscholingen in zijn
gemeente verboden.
Dwaze geruchten.
In Amsterdainsche beurskringen liepen
gisteren wellicht veroorzaakt door lm-
paaldo zeer doorzichtige speculatieve te-n-
denzen, geruchten als zou een hooge
Duitsche persoonlijkheid plotseling ge
storven zijn of zelfs zelfmoord hebben ge-
pleegu'.
Van bevoegde Duitsche zijde wordt ons
bij navraag geantwoord', dat deze geruchten
zoo belachelijk zijn, dat een eigenlijk de
menti volkomen overbodig geacht werd.
Het stadhuis tc Middelburg.
B5j het afbreken van dé, muren van bet.
achterste gedeelte van het door brand
vernielde stadhuis te Middelburg komt het
voorste gothische gedeelte steeds meer tot
zij'n recht, zoodat steeds sterker de wenscli
naar voren komt om alleen dat voorste ge
deelte te herstellen en als gemeentehuis
in te richten.
Sport
Athletiek
8. V. V.Minerva.
Zondag a.s. zal op het terrein van S.V.V.
een duel meet gehouden worden tusschon
Minerva uit Rotterdam en S.V.V.
De volgende nummers zullen verwerkt
worden: 100, 400, 800, 1500, 3000 M. bard-
Ioopen, vér- en hoogspringen, kogelsto.pte-n-,
speer- en discuswerpen en tót,-slol 4 X 100
M. en een Olympische estafette.'
*1
-' k' - -
.llöfc ïn F
.1
