GEESTELIJKE GRONDSLAGEN
VOOR HET NIEUWE EUROPA
nsdag 21 Januari 1941
Tijd om te verduisteren
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HpVENj TEL. 69300- (3 LIJNEN).
EERSTE BLAD
93ste jaargang
No. 22688
POSTREKENING 5311
Twee wereldbeschouwingen. Geen imperialis
tische verovering. Het probleem voor het
socialisme.
Het nieuwe Europa
In het besteu va.ii de pjecuugo uijeen-
koinst, die d© Duitsehe academie te Praag
heeft gehouden, heeft de Duitsche pers
chef, dr. Dietrich, een principieel© rede
-gehouden over het onderwerp: Geestelijke
grondslagen van het nieuwe Europa.
De strgd, die thans op de aiagveiden en
.zeeën, met de ultima ratio" der volken,
-met wapengeweld, gestreden wordt, zoo
zei hij ter iaieiding, is in den dieps ten
grond een strijd van twee wereldbesehon-
iwingen, waarin oen nieuwe opvatting vaa
de mencchoiijke samenleving, gesproten uit
de twee grootste cultuurvolken van het
'Vasteland vanEuropa, met de geestelijke
machten van het verleden worstelt om
haar vrijheid en toekomst.
Met de Duitsche'legers zegeviert thans
niet alleen het wapengeweld, maar ook de
geest, waardoor zij worden bezield. Met
deze soldaten, voor wie geen hindernissen,
bestaan, rukt een nieuwe tijd op, een
groote idee, die uit den schoot van het
volk geboren, en in den Fuhrer belichaamd'
is. Daarin ligt liet laatste geheim van haar
onweerstaanbare kracht.
Er zijn volken, die dezen dieperen
samenhang begrepen en ingezien hebben.
En. er zijn andere naties, wier keerschende
.klassen in de voldane zelfgenoegzaamheid
van haar begrensde opvattingen haai vol
keren blind gemaakt hebben voor alle
geestelijk doorzicht in het verloop van
gebeurtenissen, die buiteu de eigen be
perktheid liggen.
Zij houden zichzelf voor het laatste doel
van den vooruitgang en hun democratie
voor het einde van de menschelijke ont
wikkeling. Daarom beschimpen zij wat
zij niet begrijpen. Daar zij den ooriog mili
tair niet kunnen winnen, hebben zij een
moreelen oorlog tegen de asmogendheden
ontketend En naarmate hun hongerblok-
kade doorbroken is, pogen zij Duitschland'
en Italië met een haatblokkade te omgeven.
Van de problemen, die deze ooriog nog
Ier oplossing overgelaten heeft, schijnt het
geestelijk psychologische een der belang
rijkste te zijn, te weten de bevrijding van
de geesten
Een keerpunt in den tijd.
De rijksperschef betoogde vervolgens
Er bestaat geen twijfel aan, dat wij thans
op den drempel van een keerpunt in dei
tijd staan. Niet slechts in het politieke en
sociale leven, doch ook in het denken
heeft zich een revolutie vol Dokken. Deze
gaat uit van de beide groote cultuurvol
ken van het vasteland, Duitschland en
Italië, en zal voor andere volken vrucht
baar worden, naarmate deze zich daarvan
willen bedienen. De daad op het terrein
van de evolutie des geestes, die thans
volbracht wordt, bestaat daarin, dat zij
het individualistische denken, dat eeuwen
van onze ontwikkeling beheerscht heeft,
onttroond en vervangen heeft door het
denken in gemeenschap-s bewust zijn, dat ge
heel nieuwe grondslagen voor ons leven
en ontzaglijke mogelijkheden tot ontplooi
ing ontsluit.
De huidige revolutie heeft niet de vrij
heid vernietigd, maar de vrijheid van hel
liberalisme van de phrase ontdaan en
eerst den waren inhoud van de vrijheid
tot uiting gebracht. Ware vrijheid beslaat
slechts in hoogere gebondenheid. Dat geldt
niet alleen voor het leven van den enke
ling, maar ook voor hel leven van de vol
keten onder elkaar. Ook aan de vrijheid
en de souveremiteit der volken naar bui
ten zijn grenzen gesteld, due bepaald wor
den door factoren van ruimte en gezonde
organische oxdeningsbeginseleh.
Geen imperialisme,
Dir. Dietrich ging hier inzonderheid' in
op de veronderstelling van de tegenstan
ders van Duitschland, dat Duitschland de
wereld wil veroveren. Tien jaar lang, zoo
zeid© hij, werk ik aan de zijde van den
Fuhrer, mij dunkt, als hij voornemens was
"de wereld te veroveren, dan moest ik daar
van toch wel eens iets gehooid hebben.
Dergelijke doorzichtige, be'achelijke bewe
ringen zijn niet alleen onvereenigbaai met
de idee en het fundamenteele standpunt
van het nationaal socialisme, doch zelfs
daarmede in lijnrechte tegenspraak.
Het politieke grondelement van het na
tionaal socialisme is de volkspolitieke staats
gedachte. Het streeft, niet naar imperialis
tische verovering, doch naai innerlijke aan
eensluiting eh concentratie van het volk.
Daarvoor is de door het nationaal socia
lisme op zulk een unieke Wijze georgani
seerd^ geweldige re( atrnerings' en ©ging van
memschen van Duitsch ras, de terugkeer
van het Duitsche bloed naar het moeder
land, het ondubbelzinnige bewijs.
Wie, zoo betoogde dr. Dietrich, de natio
naal socialistische staatsgedach'e in baar
inwendige structuur en haar practise!:©
functie beschouwt, moet hierin de mo
dernste TOlhshezrscliAppif der geschiedenis
zien- Zij stelt tegenover hel anonieme be
ginsel van een ontaarde democratie hét
veian t wop rdel'ijkh eid s - en leiderslx'ginsel
wan clen'echten-woikssiaatvv i t
Harmonie der belangen onder
ongelijfeen.
De rijksperschef keerde zich i-crvo-'gyis
tegen het woord van de gelijkheid van
De ontmoëting van
Führer en' Duce
-
De negendenbijeenkomst
Het D.N.EL meldt: p.
Do Führer ei de Duoe hebben ter
gelegenh&id vati -ePn samenkomst in
tegenwoordigheid 'van' de ministers van
truiten landsche zaken, van de as een
diepgaand onderhoud -gehad "over den
toestand. -1 K -
Dit onderhoud is verloopieu in den
geest van die hartelijke, vriendschap
tusschea de., beide regfaèringsleiders en
van de nauwe strijpfjemeeosdiap tus
schen "hot Duitsch© ,©n bet Lajiaanscïje
volk- Het "heeft in^lï© vraagstukken:
©en volledige overeensliemmiiig der we-
derrijdsche opvattingen-opgeleverd.
De ontmoeting tusschendfen Duce en den
Fuhrer wordt door de'.-Duitsche ochtendL
bladen een heririeuwöe>%okTa"ditiging ge
noemd van de onvoorwaardelijke solidari
teit dec - op politiek, ideeël
en militair gebied- »t J
De bladen her'mnexpp. Ier aan, dat deze
ontmoeting reeds ctó£ npgenüe is tusschen
de beide staatsleiders,, j-en wijzen er op,
dat het reeds tot d©|traditie "der buiten-
landSche en in het biionder,, van de tegen
de spil gekante pers Ihahoort ,om iedere
bijeenkomst van Adolf, Bitier en MusSo-
lini te begeleiden, met ïtez-èlfde ongegronde
combinaties en prognósen. - -
De „Vö'.kischér Beoljachter" schrijft, dat
deze uit de lucht gegrepen beweringen
steeds de uitdrukking zijn geweest-van de
niet uitgesproken bezorgdheid, watpwel het
resultaat der bijeenkomst" zou kunnen zijn.
Het Is doelloos, zoo constateert het blad'
verder, de „meeningmakers" van dezen
aard er van te willen Overtuigen, dat de
gemeenschappelijke strijd' der beide lei Iers
en der beide volken geen "wankeling kent
in zijn diepgelund'eerd©" verbondenheid.
In gelijken zin herinnert, de „Berliner
Bórsenzeitung" eor aan, dat ter gelegenheid
van iedere ontmoeting-,^ tusschen Adolf
Hitter en .Mussolini veel érbover is geora
keld, watiBuitschland1, of wai/ltalië wel
voor plannen zou-hebben
- Metnel-* veriangwi r.aar verdemp bizon
derlied'en omtrent, den inhoud'dorlaatste
con foren 'ie-moet E «geland geduld hebben
tot Duitschland "en Ilalië hot gepast ach-
alles wat een inenscheSjk aangezicht" heeftt ten do deur van de wachtkamer, te ope
en betoogde van nature zdj i do m"nsthou1 nen.
niet gelijk, doch ongelijk. Het probleem
Vlag incident të
San Francisco
De Duitsche pers neemt de
zaak ernstig op
In verhand met een vlagincident in San
Francisco, waar twee matrozen van do
Amerikaan sche marine de Duitsche vlag
van het Duitsche consulaat generaal met
geweld verwijderd hebben, wijst de "„Deui
scho D i j-lormit isch - Po] itis ehe Korrespon-
denz" er op, dat het Duitsck-Amerikaanscho
vriendschapjs-, handels ei consulaire ver.
drag van 17 Augustus 1925 de bepaling be
helst, in artikel 20, dat de wederziijdscke
consulaire ambtenaren de vlag van hun
land op hun officieel© gebouwen mogen
hijschen. Deze bepaling is niet allien in
dit vermeld© Duilsch-AmeriLaausche ver
drag opgenomen, aldus de Diplo, maar
is ook in overeenstemming met ©en oude
traditie van de beschaafd© volken, Deson
danks is het ongehoorde gebeurd, dat de
vlag van het Duitschie rij!k door leden
van degeregelde Amerikaansche marine
van het consulaat generaal is gehaald en
geschonden.
Dit is een feit, welks moreele waaidce-
ring en oorzakelijk© achtergrond door gom
officieele betuiging van leedwezen uit Wash
ington uit de wereld kan worden geholpen.
Ook andere Duitsche persstemmen hech
ten veel beteekenis aan het incident.
Bij de behandeling van de zaak tcgon de
beide Amerikaansche malrozon, dj© de Duit
sche vlag hebben weggerukt van het Duit
sche consulaat generaal te San Francisco,
heeft de waarnemend© rechter, naar Asso
ciated Press medt, verklaard: „Dit is ©en
vergrijp jegens een andere natie en wel eefn
natie, waarmede w'ij in vrede leven. Een
dergelijk vergrijp kan ik als ambtenaar niet
vergeven. De president heeft uitdrukking
gegeven aan zijl verlangen om ons buiten
den oorlog te houden, ilet is onze plicht
dit te steunen".
De matrozen Zijn weer op vrije voeten
gesteld.
Portugal neutraal
De Portugees die politie heeft' hel dragen
van insignes, 'die de sympathie voor do
een© of andere oorlogvoerende partij uit
drukken, verboden. Ook het verkoopon van
dergelijke insignes is verholen.
Raad van recht en
orde
Tegen politieke terreur
De persdienst van Nalionaal Front
meldt
In Verband met de dagelijksche toene
mende terreur, welke met de kemelijlk©
bedoeling de pohteko wilsvorming van
ons volk in eemgerlei richting te dwin
gen, in verschil'end© vormen en van ver
scheidene zijden wordt bedreven, hezft da
leider van Nalionaal Front ingesteld een.
„Raad van Recht en Orde".
De samen steil ini? van dezen Raad fa
als volgt- Leider: mr. H. W. B. Tiiieo,
oufl-president \an den Krijgsraad te Ban
doeng; screiais mr .Toan Th. Stakenburg,
advocaat en procureur te. Amsterdam; le
den mr. J. Aibarda, ambtenaar van het
0. M. te RrecntW. F. K Bisschoff
van HeemskercK, kolonel b. d., oud com
mandant der ls'o divise en oud-comiran
ti ant van de brigade Grenadiers en Ja
gers, te 's-Gravenbage; mr. P. Gerardts,
griffier der awondissements-redhtbank te
Roermond; dr. J. B. van Heutz, arte
te *sGravenhage; J. Hogowind, lui tenant-
kol or.el b. d. K.NIL, te Amersfoort; dr.
J. G. A. Kailcnbusch, rechter in de arron-
dissements-rechtbank te Groningen, enmr,
dr. E. H Th Kwast, advocaat en procu
reur te 's-Giaw-iihage.
Do Raad van Reriht en Orde, we'iswoar
een college door Nationaal Front inges'e'd,
is overigens met bedoeld als een col'ege
uitsluitend voor Na 'onaal Frontcrs. lettere
Nederlander, die zich wegens een of an
dere terreurmaatregel, onverschillig door
wie bedreven, bezwaard voelt, kan zich
wenden tot den Raad van Recht en Orde.
Adres Bezuidenhout 76, 'sG avcnuage.
De raad neemt kennis van al.e gevalten
van poliüek terrorsme (straat Ier re ur, n o-
leala lés, intimidatie, broodroof, laster, be-
leedigwg enz.). De Raad acht z.ch tot
geheimhouding vcrp'rcht, waar gehei idiou-
ding worul verzocht. De Raad wenscht
recht te doen voor alle Nederlanders,
opdat er in ons land heersche, wat ook
de Duitsche overheid verlangt in het be-
J zette gebiedrust en orde.
Bijeenkomst met architecten. Het karakter
der stad moet bewaard blijven.
dat het socialisme op te lossen heeft, is
niet, de harmonie der belangen onder ge-
1'ijkem, doch de harmonie der belangenHJ C £5 12 I I \Al VAM MIHHI-I Dl IDf!
onder ongejijken tot stand te brengt u. Het CI»DVr v W l I SB Lt WELD -ssa# iliW
nationaal socialisme gaat van de natuur
lijke ongelijkheid der afzonderlijke meu-
schen uit, doch het eisebt voor allen ge
lijke mogelijkheden, zich op tc werken. De
jrestatie gedachte,is ook in do samenle
ving der Europees ehe volken bet richting
gevende ordebegiris< 1 \an verstrekkende be
teekenis. Ook de volken zijn \an nature niet
gelijk. Ook in het leven der \olk©n onder
ling is het slechts dan mogelijk hun belan
gen laijgs vreedzamen weg met elkaar m
overeenstemming te brengen, warmee; men
de gelijkheid der voorwaarden in het levein
roept, waaronder Zij met elkaar eorcur-
reeren. Ook de volken kunnen in deze
wereld alleen naar gelang hunner bekwaam
heden ©n prestaties hun plaats innemen.
Wanneer het al mogelijk mocht zijn in het
leven der volken de vreedzame regeling
in de piaals van het geweld te stellen, dan
zou, naar Dietrich meende, dezte gedachte
der gelijkheid van voorwaarden voor allen
het ce lig mogelijke constructieve Leginsel
van den vrede in zich bergen. Het ant
woord op de vraag: „Hoe is ©?n gemeen
schappelijke ordening der naties met alle
voorwaarde haar vrijheid naar buiten mo
gelijk V' kati slechts luiden: Niet door bet
principe der bevoorrechting van enkele \ol-
ken, doch slechts door het principe van ge
lijke kansen voor alten
Foto van een hulpoorlogssehip voor de Engelsclie knst- De loto werd met de tele-
camera gemaakt. fHoffmann, Zmider).
Het bestuur, de directeur en de admi
nistrateur van d© „Stichting Herbouw Mid
delburg" hebben een eerste bijeenkomst
gehouden met de ongeveer 25 architecten
uit geheel Nederland, die door d'e keuze-
commissie zijn aangewezen om deel te
nemen aan den herbouw van het verwoeste
gedeelte van de stad.
De burgemeester van Middelburg, mr.
dr. J. van Walxe de Bordes, voorzitter
van d'e Stichting, zeide in een welkomst
woord tot de architecten, dat op het bu
reau der Stichting d'e stroom van bezoe
kers, die, als het maar ©enigszins moge
lijk is, willen herbouwen, blijft aanhou
den en dat de bevolking' van Middelburg
in 1940 maar met 125 zielen is vermin
derd. Zij liep terug van 18215 tot 18090,
niettegenstaande 600 pand'en zijn verwoest.
Juist in den laats ten tijd vestigen zich
steeds meer personen te Middelburg dan
er vertrekken. Zoo is er een gebrek aan
woningen en ais men de menschen de
vraag stelt, waarom zij willen bouwen,
dan luidt het antwoord: „Zoo kan het
niet blijven". Spr. wees op d'e groote lust
onder de winkeliers en de zakenlieden om
aan te pakken. Deze toonen zich rechte
Zeeuwen, het „Luctor et Emergo" waardig.
Spr. wenschte er dé architecten geluk
mede, dat zij mogen medewerken aan den
opbouw en daardoor aan een van de
schoonste taken, die voor een Nederlandsch
architect te denken zijn. De ontwerpers
van het stratenplan hebben getracht het
oude, historisch'gegroeide karakter van
Middelburg te behouden, terwijl zij ook
een open oog hadden voor het verkeer
in dezen tijd'. De architecten zullen nu
moeten trachten Middelburg degelijke, ge
zonde, practische huizen te geven, waar
lucht en. licht en zon ruim toegang hebben,
gemakkelijk en zuinig te bewonen voor de
huisvrouw en aangepast aan de cischen
van den zakenman, maar tevens met het
karakter van Middelburg, dat zich niet
makkelijk beschrijven Iaat, doch dat men
moet aanvoelen.
Van zeer groot belang achtte spr. het,
dat dr. Ringers, de algemeen gemachtigde
voor dten wederopbouw, verklaard heeft,
dat hij niet zal aarzelen bepaalde stappen
qp het gebied' der financiering te doen,
als dit gewenscht is in bet belang van
het behoud' van het karakter van Middel
burg, ook at zal hij daarbij ieder geval
op zichzelf moeten onderzoeken.
Samenwerking.
Het doel van de Stichting is de harmo
nische herbouw van Middelburg. Zulk een
harmonisch geheel kan slechts groeien door
onderling overleg, door samenwerking,
dooidat ieder zichzelf ondergeschikt maakt
aan het groote geheel, al zal het prijs
geven vau eigen inzicht en eigen stand
punt soms een zeer zwaar doch niet te
zwaar offei be tee kenen.
Men heeft te Middelburg verschillende
gehouwen, die men beter niet had kunnen
toestaan, doch de overheid kan wel ver
bieden, doch zich niet zotten op de plaats
van den scheppenden kunstenaar. Diens
geest is veel belangrijker waarborg voor
een goed' resultaat, dan het repressieve
optreden van de overheid.
Spr. drong er op aan in onderling over
leg. te werken om te komen tot een har
monie onder de algemeene leiding van den
directeur der stichting, ir, P. Verhagen.
Deze zal alle ontwerpen aan den alge
meen gemachtigde ter goedkeuring voorleg
gen. Spr. verzocht met Hem mede te
werken, opdat Middelburg de mooiste stad
van Nederland wordt.
Namens de aanwezige architecten zeg
de, de heer Posthumus Meyes uit Amster
dam alle medewerking toe.
Hierna bleef men in besloten vergadering
bijeen voor de bespreking van de plannen.
W.A. leiders in
Neurenberg
Het D.N.B. meldt:
Gisteren is m het Gouwhuis en op het
stadhuis van Neurenberg oen delegatie ont
vangen van Nederlandsche W.A.-leiders <fce
N.S.B. D© gasten zijn ondter leiding van.
hun commandant, Zondervan, op reis doos
Duitsch! and.
Neurenberg was de eerste stad, waaraan,
zij ©en bezoek brachten. Bij de ontvangst
op het stadhuis weid' ook een groep Neder
landsche kunstenaars verwelkomd'.
De W.A.-leiders zetten later hun reis
naar München. voort. De NederlandsTclie
kunstenaars gaan vandaag naar Berlijn.
Eindhoven krijgt een
hoofdcommissariaat
De heer W. Dijs benoemd
Blij besluit van den rijkscommissaris is
met ingang van 15 Januari 1941 bememd
tot hoofdcommissaris van politie in de
gemeente Eindhoven de heer W. Dijs. De
nieuwe hoofdcommissaris is 55 jaar en
heeft de leiding van den veiligheidsdienst
der N.V. Philips Gloeilampenfabrieken te
Eindhoven.
Met deze benoeming is het zesde hoofd
commissariaat in Nederland ingesteld. i
De nieuwe Staatsleening
En lïquiditeitsmoeilijkheden
Ter aanvulling van iiet bericht over de
nieuwe Staatsleening kan nog worden
medegedeeld, dat omtrent de wijze van.
.storting, ingeval de inschrijver wegens li-
quiditeilsmoeilijkheden de stuiken terstond'
bij de NeiJerlandsche Bank wenscht te be-
leenen door deze Bank is bepaald, dat
zij de stukken der leening in onderpand!
zal nemen met een surplus van 10 pro
cent.
VANDAAG: 18.06 U.
MORGEN: 18.08 u.
ZONSOPGANG MORGEN 9.38 uur
g#* eewtttt dagelijks, vet uitzondering
rta Ze*- vi^std«gen
X»#9# oer kvuriaot '2 ininco per post 2 50
Pzj}« ««r w**k *3 et». Afeondertijkc nammer#
S eta. -^Abooocmenteo worden dagelijks aangenomen.
Aarertenticnvoor het eerstvolgend muumer moeiep
yfiÖr ell uur aan hel Bureau bezorgd zijn, *a Zater
dags VÓÓr 9 uur. Een bepaalde plaats van
advertentiën wordt mei gewaarborgd
ér*
Prijs der advertenli?n; van 15 regel# f X5/g
l5- regeU f 1.80, iedere regel meer f 0,35
Reclame* f 0.75 per regel* In&uBoköBicn 5 cl#.;
i*t kwitantie» IS cU. Tarieven van advertenUSn
iedere recel meer f 0 30; w bet Zat er dagnummer
egeU
(ia
ptffctl
bij abonnement »jn aan bet Burean verkrijgbaar.
Dagelijks worden' tegen vooruitbetaling Klein»
Advertentiën opgenomen f 0.50 t/m 15 woorden*
f 0 75 t/m 25 woorden. Elk woerd meer 5 cent tot
een maximum van 30 woorden.
Woendags: Kleine /dvprtentiSn tot 25 woorden
f 0.25, mita vóór Dinsdagavond 6 nor aan het
Bureau bezorgd.
fs Zaterdag#! Kleine Advertentiën f 1.00, indica
met tóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd*
V* j
t -T;
5}
VS".
V>v$
De nuacn komt op om 4.29 uur en gaat
onder om 13.S8 uur d a.v.
