WINTERftULP
m
i
FABRICAGE VAN POSTZEGELS
N E D E R'L A N D
u
m
vn re? tv
Pag. 1 - No. 22690
TWEEDE BLAD DER SGH^D|tr1$CHE COURANT
Zaterdag 25 januari 1941
In de catacomben. Verschillende drukmethoden.
Werk van den vakman mét: roeping -
-• 4 v'
Tegen vervalsching
'postgiro -.nu MMe rs
Winterhulp Nederland,
Den Haag rio.
S553
Rechtszaken
Lichtzinnige
avonturierster
Verkocht gemeente-eigendom
,en stal verzekeringspolis
Voor de verleiding bezweken
Winterhulp Nederland,
Afdeeling Schiedam'no. 3 9 8 382
De plaatdrukpers- ziet ec. .geheimzinnig uit--De - lange banen zijn geen papier,
maar ccn geweven stof, die de inkt wegveegt welke aan de oppervlakte van de
plaat zich bevindt. Het papier zuigt de inkt uit de holten in de plaat
(Foto P.T.T.).
BankWinterhulp Neder
land Kasvereening N.V,
Amsterdam no. 88 7
M)ie op een deZcï HiimineU itoit,
6-imgt geluk tnueicï leum!
De pers ratelt en stampt, or is lawaai
van botsende metalen doelen, vele
banden zijn noodig voor het bedienen
van de machines, vele oogen zien
scherp toe of er niets verkeerd gaat...
Groote vellen, bedrukt met kleine recht
hoeken, komen uit de pers. Het zijn
de postzegels, de waardepapiertjes, die
in grooten getale aanstonds de „fa
briek" zullen verlaten, de fabriek van
Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem.
Wanneer men een rondwandeling door
dit bedrijf maakt", is er afwisseling jen ver
scheidenheid: men komt langs groote ma
chines, waarvan de'doelen draaien: én-wen
telen en waar'de lucht vervuld' is-'van-
verdoofd wordt door talrijke geluiden, die
samenvloeien en tot een doffe, dreunende
cacophonie worden. Door ruimten waar
een zoet-zure, weeë lucht bedwelmt en de
v stilte héérschén van de vredige
studeerivUuitH, waar nochtans de etser zijn
arbeid verricht; door hallen waar de
dampen van de lijm zwaar zijn, opslag
plaatsen wan 'iet papier opgetast is; men
komt afwisse>end van koude in warmte,
langs persen in menigvuldige afmetingen
en vorm, de gommachines, de perforators,
f'f drukkerijen, het laboratorium waar
griiiig gevormde kolven en buizen
geëxperimenteerd' wórdt:?:"Dat alles werkt
samen om den postzegel te prod-ucoeren,
den postzegel d'ie feilloos en artistiek ver
antwoord moet zijn.
In dé kluizen.'
Als men in de onderste gewelven van
hetgróótste, nieuwe gebouw komt> waant'
men zich in de kluizen van een bank. En
in zekerenj zin'is het er ook wel een. Hier
worden de kostbare, nog» niet afgeleverde'
vellen postzegels bewaard, evenals de oor
spronkelijke geëtste plaatjes, waarvan zegels
werden gemaakt. Het is -niet gemakkelijk
hier door te dringen. Zware deuren met
vele sloten, getraliede schotten en dikke
muren beletten den indringer den toegang.
Doch als men eenmaal hier binnen is,
dan ziet men de talrijke kleine dingen,
de drukplaten, de.'matrijzen welke ieder eèii'
ontzaglijke waaide vertegenwoordigen.. In
de welhaast sombere stilte van .deze cata
comben wordt evenwel niet- de. eigenlijke
arbeid verricht.-Deze geschiedt elders in
het gebouw, waarde persen draaien- en.
de (vaklieden zich véreenigen'om gezariieia-'
lijk denpostzegel- te scheppen. Van dén
postzegel, product van wetenschappelijke
onderzoekingen, van.eeuwenoude drukkers-
kennis, vertelden wij den vorigen keer, Jice
't papier met het ringetjes watermerk wordt
gegomd en in het kort beschreven wij de
boekdruk oftewel hoogdruk en van de
diepdruk,- de-methode van het plaatdrukken.
Andere methodes.
Behalve met den plaatdruk worden de
zegels ook :in rotogravure uitgevoerd. Dit
proces leent zich bizondervoor zacht
vloeiende tinten en geleidelijk zich Oplos
sonde'contonreh. Hiervoor wordt het ©::t
iverp ;gebppigerd ^op; een z.g. diapositief.
(Met dit di'ap<fetiéf-wordt z.g. pigmentpapier
belicht en dat woedt -dan weer overge
donderend- lawijt. Door zalen" WaaiFTïeTöor 'ïraclftC^jeêiii -koperen cylinder, -waarop
de partijen die drukken moeten, in de
diepte worden geëtst. i?Het papier rolt dan
onder, den .koperen cylinder-en- de vluch
tige inkt wordt opgezogen, zocdat het
positief beeld ontstaat.Het behoeft nauwe
ïrjks gezegd-te worden,'dat bij den diep
druk de oppervlakte van de plaat of van
de rotogravure zelf niet mag drukken. De
inkt moet alleen uit de holten komen. Daar
om wordt telkens, voordat, het papier bè
dirukt wordt, de .overtollige inkt. wegge
veegd'; bij de plaat geschiedt dat met lange
banen geweven stof, bij de róto met een
„rakel", welke langs de .ral glijdt.
Na den hoogdruk (of boekdruk) en den
diepdruk (rotogravuro en plaatdruk) is er
nog de vlakdruk. Deze methode heeft als
merkwaardigheid;dat.de gedeelten die wel
en die niet--moeten drukken zich op één
oppervlakte bevinden. Het principe berust
op het bekende wederzijdsche afstopten
van vet en water. Alleen het d'rukbeeld
neemt de inkt aan, het-overige water. De
moèilijke'en"kostbare steendruk wordt voor
póstzégels 'niet. gebruikt.. De offset echter'
wel. Bij -deze techniek wórdt het óbject
geoopieeid op een -zinken plaat. Dé zink
plaat wordt ge'mkt en geeft het. beeld door
aan een cylinder met een rubberlaag en
deze komt weer met het papier in aanra
king-
Het meest toegepast worden de rotogra
vure en de offset. De - plaatdruk wordt-
voornamelijk gebruikt - voor zegels, met
hooge waarde óf bizondere beteekenis, voor
zónierzcgels' en eenigen tijd'-geleden o.a.
nog voor dó jubileumzegels wan Luxem
burg. Van het ontwerp van den-zegel hangt.
echtelrilïfjj» welke»:der 'druktechnieken toe
gepast worden.
Welnu, nien weet thaflsiéerf. heétje. deu
weg in den doolhof vanrbfetMrukkerslalijn.
En ge kunt nu dan, met véélkennis ge
wapend een rondgang gaan maken. Ge kunt
zien hoe de plaatdrpkniaclnné werkt en
welk een eigenaardig silhouet deze lieert
door de lange strooken geweven stof, die
in banen naar de plaat gaar. en daarvan
de overtollige inkt wegstrijken.
Tegen do) vcrvalschers.
Men kan.de offset bewonderen, men kan.
de rotogravure zien en metrijarbazing waar
nemen niet welk een' groote .-snelheid, hier
gedrukt. wóidt, .kortom inedj begrjjpi nu al
datgene wat. bij liet werkelijk .drukken
van. de postzegels te pas._komt. Vele vol
leerde. vaklieden drommen samen rond een
pers.
Elk hunner is een klein onderdeel toe
vertrouwd en van hun' samenwerking
en oplettendheid hangt het grooten-
doeis af of de postzegels goed zijn.
Want deze. arbeid- is-niet dom machi
naal, maar eisclit den" mènsch. Men
ziet bet overal, bij den etser die mei
kalmte graveert en minuscule, nauwe
lijks voor het oog zichtbare lijnen en
punten aanbrengt, bij dén drukker, enz.
Men kan bet overal waaipémen in dit
bedrijf dat hier de vakafbei.l no die
is en niet de slaaf van (de machine.
En daarom is hel postzegels drukken
dankbaar en voor den vakman meer
dan een beroep, een... ióeping zou
mon bij a zeggen.
De moeilijkheden, die overwonnen moe
ten wonJen zijn talrijke.--Zoo^tSoet b.v. bet
papier gevocht worden bijf déh .plaatdruk.
Men berijpt hoe. bezwaarlijk dit is, als
mén bedenkt,, da t chetjfc'pierf^péJsvan te
voren gegomd werd.'In Haarlem is echter
een werkwijze gevo.iden o:ri. toch te voeb
ton een noodzakelijk kwaadt' zotnier
■dat het papier aan alles en nog wat- blijft
plakken.
Zooals wij reeds opmerkten, wil het toch
nog wel eens gebeuren, dat er ergens iets
slipt en... de misdruk is ontstaan. Maar
dit is minder erg, dan dat er na liet druk
ken aan de postzegels wordt geknoeid.. Het
is nu al weer heel wat jaren geleden, dat
liet alarmeerènde bericht d:e ronde deed,
dat er een manier was gevonden om van
oude postzegels het stempel te verwijde
ren" en ze als nieuw nogmaals te gebrui
ken. Natuurlijk is hiervóór een afweer ge
vonden. Er kunnen goede maatregelen ge
nomen wonden tegen de her-ren fraudeurs.
Een manier is, het papier na het gommen
van een preparaat te vóórzien. Hierop
koirit het d'rukbeeld. Mocht een ad spirant
vervalschér" bet 'in zijn hoofd halen aan
den zegel te radeeren, dan verbreekt het
preparaat het verband tusschen papier en
inkt en hel gevolg is, dat de zegel voor
goed onbruikbaar wordt. Er zijn - boven
dien nóg meer wapenen in het arsenaal.
Er kan een ingewikkeld en duur procédé
als de plaatdruk' worden gekozen, of wél
men neemt een meerkleurendruk of twee
of meer druktechnieken, een watermerk,
gekleurde vezels in het papier, enz., enz.
Het aantal variaties is bijna eindeloos en
een 'wanhoop voor den vervalscher.
De' perforatie.
Zoodra de postzegels in vellen, van hon
derd- óf meer stuks de pers verlaten, zijn,
zij' bijna' klaar voor het gebruik. Alleen
moeten dan nog de perforatiea aangebracht
wooden 'en ook dit kan -een -middel zijn
tégen vervalsching. In de perforatie-afdee-
lingworden de véllen in de machine ge
schoven. Hierin-worden-door ponsen- klei
ne gaatjes uit hét papier gestooten, waar
langs later afgescheurd kan worden: -.En
zelfs dit schijnbaar simpele onderdeel van
In de afdeeling Verificatie worden de vellen postzegels nog eens stuk voor stuk
gecontroleerd en. geteld, voordat zij aan P.T.T. worden afgeleverd.
(Foto P.T.T.).
liet groote geheel eisclit nog een bijna wis
kundige kennis".;. De allereerste zegels
werden niet geperforeerd, maar eenvóu ig
van de vellen geknipt. Nu is de perforatie
alleen al een bron van studie, voor den
liefhebber; die aan'de'hand van liet aan
talui tkerv in gen ;aari 'den' zegel zwaarwich
tige théorieën opzet'ómtrent herkomst cn
waarde van den zegel.
Na het perforeeren van den postzegel
gaan de vellen naar de afdeeling Verifi
catie Hier wordt nauwlettend nagegaan of
alle zegels aan de eischea voldoen, of ner
gens een foutje is te vinden. Dan worden
de vellen nog eens geteld en na ai deze
omzwervingen zijn de postzegels eindelijk
en ten laatste gereed voor het. gebruik. Zij
gaan naar de postkantoren, nair de agent
schappen, naar de automaten en de ha .s
tige klant koopt er een aantal -van otn zijn
brieven mede lo verzenden. En denkt nau
welijks of nooit aan den reusachtiger! ar
beid die er aan voorafging. Het is „slechts
een stukje papier", niet 'aan den oenen
kant gom en aan de andere zijde een
prentje en hiervoor moet een zek r bedrag
betaald worden. Maar de philatelist weel
Wel meer en beier...
dikwijls het gevolg van
kouvatten. Gced zweeten en
"AKKERTJES" nemen, helpt U
altijd snel, goed en zeker!
Door hun bijzondere samen
stelling bevorderen immers
"AKKERTJES" niet alleen het
transpireeren, maar verwij
deren tevens de stoffen, die
de aandoening veroorzaken.
Zij werken direct pijnstillend.
Op elk "AKKERTJE" staat 't
AI'KER-merk: Uw garantie I
Let U daarop vooral en laat
U toch géén waardelooze na
maak of imitaties aanpraten.
Voor de Anislerdamsche rechtbank ver
schoen gistermiddag- oen 22-jarig meisje;
dat ervan beschuldigd werd primo een el-ec
trisch fornuis van de gemeente te beb-
bon verkocht en s-ecumdo op vertoon van
een haar niét toebehoorende levensverze
keringspolis een rij-riel te hebben gehuurd
en verduisterd.
Uit het getuigenverhoor bleek, dat zij-
een huurkoop-contract bij- de Amsterdamsche
gemeentelijke clectriciteitswerken had af
gesloten, waarop haar een- electrisch for
nuis met een aantal pannen en deksels en
een fluitketel geleverdwaren. Toen zij
ging verhuizen, had zij het fornuis, waar
op eerst negen termijnen betaald waren,
voor een' bedrag van 'zéven gulden vijftig
aan èen handelaar verkócht, die het, na er
voor auderhalven gulden reparaties aan'te
hebben verricht, voor zijmwoning te koop
zette. Déze onrechtma'ige verkoop had
plaats gehad op 18" Augustus 1939.
dn November 1940 vervoegde de verd.
zich bij ceh rijwielstalling in -het centrum
vaii 'de hoofdstad, waar zij een fiets te
huur vroeg. Als legitimatiebewijs liet zij
echter eon verzekeringspolis „van haar
man". Brf nader onderzoek bleek, dat de
pobs töebehóörde (aan een vriend van_.de
Vróuw; die dé' polis met andere papieren
in .eén (sigarenkistje op Zijn kamer luid en
de vermissing nog niet eens bemerkt had.
Uit hét reclasseeringsrapport over de
verd. kwam vast te staan, dat zij lichtzin
nig, oneerlijk en avontuurlijk- van karak
ter is. Zij had door het gehcele land gé;
tegen pijnen, hoofdpijn, koorts, kou.
Doos1» stuks - 12 stuivers2 stuks - 2 stuivers.
zworven en liep voortdurend met fantas
tische plannen rond..
De officier van justitie eischte. met liet
oog op hei niet bepaald gunstige ree] as see
ringsrapport en op dc vorige veroo.doé-
ling wegens diets la J tot een gevangenis
straf van een maand, tien maanden hech
tenis.
De verdediger, mr. B. Stokvis, vroeg,
mede in verband met de lange periode van
preventieve hechtenis, welke zij heeft door
gemaakt, een lichtere straf.
Voor den Amersfoortschen kantonrechter,
mr. D. J. W. Muller Massis, stond- terecht
zekere T. S. uit Hierden, terzake open
bare dronkenschap. Twee maanden geleden
had hij eveneens terecht gestaan omdat hij
in beschonken toestand een auto had be
stuurd. Hij werd toen veroordeeld tot 14
dagen hechtenis voorwaardelijk met. een
proeftijd van een jaar.
De man vertelde, dat zijn dochter ging-
trouwen, en vele vrienden hem kwamen
felicitceren. Er werd meer gedronken, dan
goed-, voor. hem was en toen lieten zijn
vrienden hem in den steek. Hij ging naar
buiten en. werd toen door een veld wachter
ter ontnuchtering ingesloleu.
De ambtenaar van het O.M., mr. Albar-
da, zeide ten uitvoerlegging van het twee
maanden geleden uitgesproken voorwaar
delijke. vonnis te zullen vragen. Thans
eischic hij f'lo 'siibs. 10 "dagën.
Do kantonrechter ging mét' dit -vonnis
accoord. Vetd. smeekte het Ö.M. hem niet
naar dé gevangenis te zenden in verband
roet zijn groote gezin, dat hij moet "onder
houden. De ambtenaar zeide, dat hij or
niet 'aan dacht aan dit verzoek, gevolg te
geven. "j"''v':
•MS;©1:!»
Het perforeeren is 'eennauwkeurig werkje.Mét .zéssluks
tegelijk worden dé vellen onder de pohsmaeliinegeschoven,
welke de gaatjes in het papier slaat Daarna kunnen de post
zegels afgescheurd wortlen. -
v (Uoto P.T.T.).
Een Diiiiseh konvooi onder de hoede van to-rpedobooten.
(Scliwafz, Hoffmann,-Zander)
