Dinsdag 11 Februari 1941
SAMENVOEGING VAN
GEMEENTEN
Een uitstekend artikel in
Statistische Berichten
Tijd om te verduisteren
Nieuwe volkstuintjes
Zes jaar presidente
93ste Jaargang
No. 22704
De gemeente geen „district"
Aan den Maaskant en in
Spieringshoek
Een onderhoud met Mevrouw
F. Boteren brood—-Blanken
VANDAAG: 18.45 u.
MORGEN: 18.47 U,
Dese eonient vciicbijnt dag-lijks, niet uit?.oaderinr
t«* Zo*- en Feendngen.
Vrijt per kwerttnl f 2.—; franco per portÜ.50
Prri» per week. 15 cts. A&onderisjke nammere
5 eti,rbonnem enten worden degelijke aangenomen.
i dverUmtiën voor het eerstvolgend nummer moeten
TÖor cl( uur aan bet Bureau bezorgd zijn, 's Zater
dags ïóur 9 uur. Een bepaalde plaats van
adverlenUën wordt niet gewaarborgd
I H EDAMSCHE OURAF
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
EERSTE BLAD
Prij» der advert en tiët^ï van 15 regels f 1 55 j
tedere regel meer f 0 30; in het Zaterdagnmnmer
15 regel» f 1.80, tedere regel meer f 0.35
Reclames f 0.75 per regel Incassokosten 5 ets.;
poatkvnUinUe* 15 cts. Tarieven van aUvertentnfii
bij abonnement aujn aan bet Bureau \erkrygbaar.
Dagelijks v worden tegen \ooruttlielaïmg Kleme
Advcrtentifen opgenomen A f 0.50 f/m 15 woorden,
f 0 75 t/m 25 woorden Elk woord moer 5 cent tot
een maximum van 30 woorden
's VFoeudagsï Kleme AdverteniiËn tot 25 woorden
f 0 25, mits tóór Dinsdagavond h uur aan het
Bureau bezorgd
Zaterdags: KJeine Advertentiën f 1.00, indien
niet tóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd
POSTREkInÏNG 3311
Naar aanleiding van een pleidooi in het
Alg. Handelsblad voor de annexatie door
Rotterdam van de randgemeenten, hebban
w'ij in ons blad van Woensdag j.l. be
toogd, dat de zelfstandigheid van Schie
dam dient gehandhaafd. Daarvoor hebben
we verschillende gronden aangevoerd.
Bn het laatste nummer van Eoonomisch-
Statistische Berichten, a'gemeen weekblad
voor handel, nijverheid, financiën en ver
keer komt dr. D. Simons uit Den Eaag
een artikel voor over: Satnenvoeging van
gemeenten, dat, ofschoon daarin Schiedam
in het geheel niet genoemd wordt, loch
©en reeks argumenten bevat, vóór de hand
having ran de zelfstandigheid van Schie
dam.
Dr. Simons zet eerst uiteen, hoe lot voor
kort de samenvoeging van gemeenten tot
stand kwam en. dat nu voor wat deze
materie betre.ft, aan den secretaris-gene
raal van het departement van binnenland -
sche zaten verregaand^ bevoegdheden rijn.
verleend en bespreekt dan de vereenigxng
van samengegroeide gemeenten.
„Financieel lijkt een dergelijke vereeini-
ging van gemeenten op het eerste gezicht
voordeelig, aldus vervolgt dr. Simons. Het
plaatselijke bestuursapparaat kan g h el of
(indien n.l, ©en hulp secretarie moet wor
den behouden) groolendeels worden opgehe
ven. Do diensten van de groote stad kun
nen zich vaalt, zander dat in de organisatie
wijzigingen worden gebracht, tevens uit
strekken over het geannexeerde ge ie 1.
Echler leert de practijfc, dat dergelijke
samenvoegingen meestal niet" met f.nan-
cieeie winst, door het wegvallen van uit
gaven, gepaard gaan. Het peil van de ge
meentelijke uitgaven in do grootere ge
meenten is dikwijls op vele punten hooger
dan dat in het geannexeerde gebied".
Het financieel© gezichtspunt kan daar
om bij een beoordeel mg, of samen voegin
gen, die tot deze categorie behooren, wen-
schelijk. zijn, veilig buiten beschouwing wor
den ge1 alen.
„Soms kunnen ook speciale behoeften
van de groote stad de annexatie vereischen.
Men denke aan de toevoeging aan Rotter
dam vau de gemeenten Pemis en Hoogvliet,
gerechtvaardigd, omdat op het terrein van
die kleine gemeenten een groot deel van de
uitbreiding van den Rottcrdamschea liavem-
aanleg was geprojecteerd.
Maar hiertegenover staan ook andere ge
vallen, waarm weliswaar de bebouwingen
van stad en voorstad aaneensluiten, doch
heider gebied, ondanks dit, niet tot ©en
geheet is geworden. De voorstad kan baar
karakter van rustige, cepigszins landelijke
woonplaats behouden heb be i. Indien haar
bestuur op zichzelf voldoende krachtig is
en bereid is tot de op menig punt noodige
samenwerking met de groote zusterge-
meente, is veelal de annexatie van het
voorstadje niet of nog niet noodig Het
is dan beier ©en dergelijke gemeente, die
op zichzelf voldoende levensvatbaarheid be
zit, een zelfstandig geheel te doen blijven".
De schrijver noemt hier geen voorbeeld,
maar zonder bezwaar had bij .achter deze
alinea kunnen laten volgrm B.v. Schiedam.
hoeft hij nog toegevoegd het nadeelige slot
per inwoner van den dienst 1936, alsmede
het bui rag per inwoner der niet rendabele
schulden, dal zijn die leaning:'schulden,
waarvan rente en aflossing niet uit de
jaailijksehe opbrengst van de investeeringen
kunnen worden bestreden.
Uit dit overzicht blijkt, dat de uitgaven
over 1936 waren
Waar door aangeboren zwakte van de
gemeente geen voldoende kracht kon uit
gaan, verdient de historie onzen eerbied
niet. Daar worde een levenskrachtiger ge
heel geschapen, dat door de activiteit, die
het ontplooien kan, zijn burgers beier aan
zich kan binden. Maar waar een voldoend
krachtige plaatselijke gemeenschap be
staat, daar mag een overweging van be
volkingsgetal niet den. doorslag geven. Wat
aan bestuursefficiency gewonnen werd,
zou naar mijn meening niet opwegen tegen
het verlies door onnoodige ontworteling
van het plaatselijk burgerschap".
Aan het betoog in Economisch-Slatis-
tische Berichten hebben we niets toe te
voegen! Voor zoover het betrekking heeft
op de samenvoeging van grootere ge
meenten zijn wij het geheel ©cos met
dr. Simons, die een uitstekend pleidooi
hield voor de zelfstandigheid van Schie
dam zonder, zoo, we reeds opmerkten, ook
maar éénmaal den naam van onze stad
te noemen.
T" i trpi* Tnfafll dor Ftltiff (-4—) 061*
Groep van gemeenten ^952: Politie Onder- uitgaven of'nadeelie wt"r®1S,'?ju
beheer
wijs
20r~ gew, dienst slot,
bclr schul
den
De gemeentelijke iiiJeeling,
Het aantal Nederland sche gemeenten. L©
droeg, zooals uit het aitikel in Economisch-
Statistlsche Betichten blijki, in 1840 1216;
ICO jaar later was dit tot 1054 gezakt.
Op 1 .Tan. 1940 hadden 27 gemeenten min
der dan 500 inwoners; 121 van. 5001ÖQO;
199 van 1000—2000 371 van '2000—5000;
186 van 5000-10000; 91 van 10.000
20.000, 35 an 20.000—50.000; 14 van
50 000—100 000 4 van 100.000—
2C0.0C0 en 3 200.000 ©n meer inu oners
Schiedam behoort dus t<>t de groep van
de 21 grootste gemeenten in ons land.
Het uitga venpeil per hoofd.
Die schrijver heeft een overzicht samen
gesteld van liet uitgavenpad per hoofd der
bevolking in de verschillende groepen van
gemeenten. Hij heeft in dit overzicht sa
mengebracht de uitgaven van het hoofdstuk
Algemeen beheer, dat voornamelijk de
zuivere bestuurskoslen bevat, ©a daarnaast
de uilgaven, die voor de berekening van
de uitkoering uit het Gemeentefonds waren
verzameld betreffende politie, lager onder
wijs (voor zoover ten lasle der gemeenten)
en aiiruw.org. Voorls het totaal der uit-
gami vau den gewonen dienst. Daaraan
59.001100X00 inwoners 4,13 4,60
boven 100.000 inwoners 4,09 7,50
Alle gemeenten tezamen 4,18 3,61
Een gemeente als Rotterdam lieeft dus
aanmerkelijk meer uilgaven dan de groep
gemeenten, waartoe Schiedam behoort.
Deze groep komt lietrekkeljjk weinig uit
boven, het landelijk gemiddelde.
De kwaliteit van het bestuur.
„Bat ook de kwaliteit van het bestuur
door de samenvoeging kan verbeteren,
ligt voor de hand, zegt dr. Simons. Die
keu/e van raadsleden en wethouders ge
schiedt daarna uit een greater aantal per
sonen, waardoor de kans op een betere be
zetting van de vroedschap stijgt".
Over do bezetting van de bestuursfunc
ties in onze gemeente behoeft men niet
te klagen. Speciaal het collego van B. en
W. is samengesteld uit mannen, die in.
een lange reeks van jaren reeds bewezen
hebben volledig voor hun taaie berekend
te zijn.
Het eigen karakter.
Tenslotte behandelt de schrijver nog het
karakter van de gemeente als bestuurs
lichaam en schrijft o.a.
Wij moeten hierbij nog een factor in
het geding brengen, dien wij tot dusverre
buiten onze beschouwingen hebben gela
ten. Het is een factor, die anders dan
de hiervoren besprokene niet geteld,
gemeten of gewogen kan worden.
Op dit impomieiabile beroepen zich bij
voorkeur de tegenstanders van de samen
voeging van kleine gemeenten. Bij hen
heeft dit meestal de eerbiedwaardige ge
daante van de „historie" aangenomen.
Ik zou den imponderabilen factor daaren
tegen willen omschrijven als het eigen
karakter van de gemeente als bestuurs
orgaan, waarvan de historie slechts één
der elementen is.
De gemeentelijke indeeling is niet de
eenige bestuursindeelmg van het Neder-
jandsche territoir. Voor de uitoefening van
de door het rijk ingestelde bestuursfunc
ties is bijna steeds bet grondgebied1 ver;
deeld in ressorten, arrondissementen,
districten, rayons, kringen enzeii zel
den vallen de indeel ingen voor .verschil
lende diensttakken samen. Al deze inde©-
lingen hebben een zuiver technisch ka
rakter. Zij worden door het belang van
den dienst bepaald' en in het algemeen
bekommeren de burgers zich niet om de
bij deze indeel ingen getrokken scheidslij
nen.
Anders is het met de indeeling in ge
meenten. Deze heeft voor den burger een
zekere gevoelswaarde. Do gemeente ver
tegenwoordigt 'voor hem meor dan een
conglomeraat van overheidsdiensten. Deze
gevoelswaarde vormt den grondslag van
het -werkzaam plaatselijk burgerschap, dat
naai' Thorbecke's woord - het best
tot het staatsburgerschap opvoedt.
Daarom mag de gemeente
niet een „district" -worden.
Zuiver rationeel© overwe
gingen alleen mogen derhal
ve niet de gemeentelijke in
deeling beheerschen In
dezen zin dient ook eerbied
voor de historie der gemeen
telijke indeeling te bestaan.
3,72 11,34 109,13 —2,08 146,92
4,37 23,52 161,50 —4,18 216,37
3,46 10,64 93,44 —1,81 115,62
Naar we vernemen, zal hel aanlal
volkstuintjes met ruim 50 worden uit
gebreid.
Aan den Maaskant, tusschen hel 1 a
vcnljt en het terrein van de Scheeps
bouw-Maatschappij Nieuwe Waor.eg,
zullen 22 en in Spieringshoek, lussdi n
Poldervaart, boerderij pa het woon-
huis van den heer J. Daapneijer, 31
tuintjes worden uitgegeven, elk van
300 M2. oppervlak.
Aan den Maaskant zal ©en stukje vrij
gehouden worden, zoodat wandelaars toch
nog tot aan de nvïer zullen kunnen ko
men.
Het weiland in Spieringshoek is bizon
der geschikt voor hot aanleggen van volks
tuintjes.
Den huurders zullen geen bizonJere ver
plichtingen worden opgelegd ten aanzien
van wat verbouwd moet worden De tuin
tjes mogen echter, volgens de bepalingen
van hooger hand, niet grooter zijn dan
300 M2.
Er is groote belangstelling voor de tuin
tjes. Gegadigden dienen zich schriftelijk te
wenden tot B. en W.
„IJ heeft onlangs een kindermiddag voor
de Sckiedamsche Watersportvereeniging
zoo goed voorbereid en zoo v;ot geleid1,
dat we de zekerheid hebben in u ©en
goed bestuurslid van de Ned. Vereen, van
Huisvrouwen, afdeeling Schiedam te zul
len hebben".
Met dezen zin werd nu 6 jaar ge
leden mevr. T. BoterenbroodBlanken
bewogen zich een bestuursfunctie in de
Ned. Vereen, van Huisvrouwen te laten
welgevallen.
Op de vergadering zelf aldus ver
telde ons gisteren mevr. Boterenbrood
weid ik niet alleen tot bestuurslid, maar
dadelijk tot presidente aangewezen. De
voorzittershamer met daaraan een groote
strik, werd mij ter hand gesteld en ik was
eigenlijk wat bang voor dat ding.
Eenerzijds laat ik het maar eerlijk
bekennen voelde ik mij een beetje ge
vleid, dat men mij voor de functie van
presidente geschikt achtte; anderzijds zag
ik tegen het werk op, vooral hot spreken
in het openbaar was aanvankelijk voor mij
©en lastig karwei Ik
herinner me nog, dat
de voorzitster van de
afdeeling Overschie,
mevr. Donkersloot,
mij vroeg, toen ik
zoo ongeveer een
jaar presidente was
Hoe bevalt u het
werk in de afdee
ling? en dat zij
mij bemoedigend toe
voegde op een er
kenning, dat ik het
we! heel moeilijk
•"ond, vooral bet
spreken in liet open
baar- O, ik heb er 5 jaar voor noodig
gehad, voor ik mij „vrij" voelde als ik
het woord voerdel
Naar mijn meening speelt bet egoïsme
een zeer belangrijke rol in 's monsehen-
leven; bijna alles is-daarop-terug ie voeren,
zelfs... de liefde.
Prettig werk.
Ik had, zoo vertelde mevr. Boterenbrood',
ruim G jaar geleden veel vrijen tijd; hot
gevaar bestond om in huis te gaan rond
dolen en af te stompen en daar voelde
ik niets voor. Het scherpen van den geest,
het debattoeren, adviseeren ©a organisee-
ren lokte me meer aan dan met een brei
kous en een poes op mijn schoot
bij de haard te gaan zitten.
En toen ik eenmaal, een beetje over
rompeld, presidente was geworden, heb ik
het voornemen opgevat de aanvaarde taak
zoo goed mogelijk te vervullen.
Op de laatste bestuursiergadering heeft
de vice-presidenüe, mevr. M C. Weisfeit
de Ligt, mij hartelijk toegesproken en
(Foto Archief)
ZONSOPGANG MORGEN 9.03 uur
De moan komt op om 19.47 uur en gaat
onder om 8.56 uur d.a.v.
Voor het eerst werd het carillon van het nieuwe Leidsehe
stadhuis, het geschenk van de burgerij, studenten en reünisten,
dat officieel aan het genic;_lebcstunr werd overgedragen, be
speeld door den beiaardier, de heer R. Heering.
De beiaardier bij een der klokken van het fraaie carillon, dat
evenals vroeger icde ren Woensdag en Zaterdag bespeeld zal
worden. (Polygoon).
omdat dit in besloten, kring geschiedde,
kon het hartelijker zijn dan in ©en groote
vergadering. De lof mij toegezwaaid, heb
ik groolendeels afgewezen, omdat het geen
verdienste van mij is geweest, wat ik
als presidente heb gedaan; ik heb liet
prettig ge\ ouden dat werk te mogen ©n
kunnen doen.
Het nut van de wisseling.
En dan valt a zeker bet scheiden wel
zwaar? vroegen we.
Betrekkelijk, was het antwoord. Het is
goed, dal er zoo nu en dan ander© meii-
scbon in de leiding komen; die hebben
weer eens andere ideeen.
Zoo is, nadat ik opvolgster van mevr.
A. M, DeciderDiepend aal was gewor
den, in de Vereen van Huisvrouwen veel
aandacht besteed aan sportbeoefening- tur
nen, tennis en badminton. De huisvrouw
hoeft ontspanning noodig en liet is goed,
dat zij lang fit blijft. Daartoe kan de
sportbeoefening het hare bijdragen Mijn
voorgangsters hadden het zwaartepunt van
het verenigingsleven moer naar de prac-
tijk verplaatst ©n b.v veel aandacht gewijd
aan demonstraties. Mijn opvolgster zal
waarschijnlijk haar volle aandacht op een
ander punt bepalen en hel is best mo
gelijk, dat ik nu eenigen tijd de opmer
king maak: Vreemd, dat ik daar nooit
aan gedacht heb, toen i!c nog presidente
was!
Daarom heeft continuïteit in de hiding
ook haar bezwaren en is liet besluit om
iu de statuten vast te loggen, dat geen
bestuurslid langer dan twee perioden van
3 jaar mag aanblijven, nog niet zoo slecht
ge wee si.
Persoonlijk zal ik straks als gewoon
lid den omgang met de besluursle len wel
erg missen; de verhouding is altijd zeer
goed geweest.
De functie van pres "dents'.
Dc functie van presidente in het be-
sluiir beef' mij steeds voldoening gege
ven, ondanks de nerveuze hartkloppingen,
die jde functie mij wel eens heeft be
zorgd Maar daartegenover stond, dat je
als presidente het geheel het best over
ziet, je moet ongetwijfeld ©enige leidsters
talent belten, je moet werk uit banden
kunnen geven en loeren werk uit te doe
len aan je medewerksters.
Voldoening-,
Heeft het vele belangeloos verrichte werk
u voldoening gegeven? vroegen wij.
Ongetwijfeld! was het nnlwooid Er blij
ven heel prettige berinneringen bewaard,
o a. aan d« viering van bet 20-jarig he
slaan der afdeeling in November 1937, En
dan zijn er de momenten geweest, dat de
Vereen, van Huisvrouwen talrijke jonge
inogders, die arm waren, nog gelukkiger
kon maken door het aanbieden van oen
baby nilrusimg Dat zijn herinneringen, die
je lang hij blijven I
Er zijn ook wel eens heel moeilijke
oogenblil'ken geweest; oogenblikben van
ec-n psychische inzinking. Zoo b.v. het
vorig jaar. Ik zag het groote wereldgel-
beuren en foen teek op eens het werk
in de Verpen voor Huisvrouwen zoo vol
maakt onbelargrijk.
Ieder vervuil© zijn plicht.
Maar ook die inzinking ben ik te bo
ven gekomen. Ik begreep de juistheid van
d<- vermanmg, dat we allen onzen plicht
hadden te doen. En dien heb ik ver
vuld, tol ik mijn taak zal overgeven aan
mijn opvolgster, mevr. Goosens, die lang
in Indie heeft vertoefd en daar het ver-
eenigingsleven van nabij heeft loeren bon
nen.
En al ben ik dan voortaan weer ge
woon Pd, zooals ik dat 6 jaar lang ben
geweest, vóii ik 6 jaar presidente was,
de veieeniging zal mijn belangstelling hou
den, omdat ik er van overtuigd ben, aldus
besloot mevr Boterenbrood, dat zij voel
voer de huisvrouw kan doen, speciaal om
de huisvrouw uit de armen van het mon
ster: steur te haten, af te houden.
De afdeeling Schiedam van de Ned.
Vereen, van Huisvrouwen verl.est in mevr.
Boterenl rood een ijverige, beheeischle pre
sidente, die vee! voor de afdeeling heeft
gedaan; meer dan naar huiten is geble
ken
Het blijkt moeilijker 1e zijn voor del
derde maal achtereen benoemd te war
den tot presidente van de afdeeling Schie
dam van de Ned. Vereen, van Huisvrou
wen, dan tot president van de Vereen.
Staten! Maar mevr Boterenbrool heeft
zelf het nut ingezien van wisseling in
de leiding.
Bovendien is men. Boterenbrood nog
zoo jong en vitaal, dat voor liaar straks
nog wel een functie zal zijn weggelegd in
de verceniging, waaraan zij 6 jaar met
zooveel toewijding haar krachten heeft ge
geven. Na een jaar mag een bestuurslid,
dat tweemaal 3 jaar achtereen in func
tie is geweest, weer herkozen worden!
(Vervolg Stadsnieuws pag 21.
