POPULIEREN WORDEN
KLOMPEN
Op bezoek bij een Dalensch klompenmaker
RADIO MORGEN l
67777
69109
69440
68735
68589
68535
68260
67976
68295
69400 kSSSZ'^v.
68484
68251
67556
68421
68107
67672
68826
68142 „Kofa'-Bertels, Dam 926.
Stoomen-Verven
67828
68752
Vrijdag 21 Februari 1941
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
Pag. 4
WAT BIEDT DE
ZATERDAG 22 FEBRUARI 1941
kro:
DE DAGEUJKSCHE VRAAGBAAK
Algemeen Instailatiebüreau
Bankiers
Bcdrijfskleedin
Boodschappendienst
Boter, Margarine, Vet
Glas
Haarden en Kinderwagens
Boawknndige
Carrosseriefabriek
Damestgssciiea
Expeditie
Huls- en. Decoratie-Schilder
Hoeden, Petten (ook in laken)
Kantoorboekhandel
L
Machinefabriek
Meelfabrieken
Papiervernietiging
Schoorsteenvegen
Sport
Heerenmode - artikelen
Stempels - Naamplaten
Stof fen - Man of acturen
Woningbureau
Gemengd Nieuws
Juweelendiefstal
De oude Coevorderweg in Dalen, vroeger
een heir u-eg van boteokenis hoeveel
legerscharen zijn er in den loop van Coe-
vprden's rijke geschiedenis -.niet langs ge
trokken?is op het oogenblik een onaan
zienlijk zandweggetje- Het is bepaald on
prettig er langs te moeten fietsen. Want
liet zand is in modder verkeerd en u moet
al oen heel goede fiets hebben om er
door to kunnen komen.
Aan dezen tot zandweg geworden
hoofd verkeersader van het oude
DTenthe staat het huis. Het huis,
waarin ik u even wil binnenle den, om
u er iets te laten zien van een zeer
oud bedrijf, dat wel is waax in ons
land geenszins onbekend i3, maar dat
toch steeds weer belangstelling ver
dient, omdat het zoo door en door
Nederland sch is.
In het huis oefent nil. de klompenmaker
Meijering zijn bedrijf uit en hoewel
pj niet de eenige klompenmaker in Dalen
blij is toch een van de vooruitstrevende,
want enkele jaren geleden mechaniseer
de hij z'n bedrijf.
y Ia de fabriek.
Het hooge gierende geluid als van een
cirkelzaag is het welkom, dat u wwdt
toegeroepen, als u de lage schuurdear
binnenstapt. Zoo uit het wintersche Drent-
scha land, waar, over de hooge esschen
en ie lage, met water bedekte \e'den, laing-
Xuom de lente komt, staple u het heiligdom
van Bertus binnen. Bertus Mcgc-ring, die
de machinist is en aan twee heel vernuf
tige machines de klompen hun eigenlijken
vorm geeft. Hij moet eerst z'n machine
stopzetten, voor we ons vers'aanbaar kun
nen maken en een behoorlijk gesprek over
Bertus aan de machine, die de klompen
uitholt. Links het model, rechts de nieuwe
klomp.
(Foto D. v. h. 0.)
een beataandem klomp. Die klomp zit er
naast. Hij is op dezelfde wijze in het toe
stel verbonden, als hét blok, waaruit de.
klomp ontstaan moet, maar over den bui
tenkant van den klomp loopt een voetje en
dat voetje geeft, als de machine loopt, vorm
en omvang van den klomp aan en leidt
tegelijkertijd de twee rond draaiende bei
tels, die zoo in het hout de bewegingen
van het voetje volgen en op dié wijze bet
model natrekken.
Op, dezelfde w'ijze wordt even later de
holte van den klomp gemaakt Dat doet
Bertus op een machine, waarvan het voor
naamste onderdeel een beitel is, verbonden
aan een langen ijzeren arm. Die beitel
correspondeert weer met een knop, d e
in een bestaand model de holte voor den
voet aftast. Is de knop den heel-en klomp
rond geweest, dan is uit het klompblok,
do wording van eem klomp uit een popu- dat we straks hekeken, het hout weggebikt.
lier kunnen beginnen. Want het giert en j Met deze machines kan zoowel een linker
Hilversum I, 415 5L
Nederlandsch programma, VARA.
7.30 Gramofoon. 7.45 Ochtendgymnastiek.
7.55 Gramofoon. 8.20 Ochtendgymnastiek.
8.30 ANP. Hierna: Gramofoon. 10.00
VPRO: Morgenwijding. 10.20 Voor de
kinaeren. 12.00 Orkest. 12.42 Almanak.
12.45 ANP. l.GC Orkest. 1.45 Cyclus
Beeldende kunsten", 2.00 Gramofoon
2.30 Zang en orgel. 3.00 Tuinbouwbalf-
t uurtjèz'3.30 Ulh- Sted. orkest. 4.30 Gra
mofoon. 4.40 Emilsche les. 5.00 Gramo
foon. 5.15.ANP. 5.30 .Harmonie-orkest.
(6.00G.15 Lezing). 6.45 Reporfage.
"7.00 ANP. 7.15 Almanak, 7.18 Gritino
foon. (7.30—7.45 Ber. Engelscli). 8.00
ANP. S.15 Cyclus „Ik was er zelf bij".
8.30 Ber. ;F.ngelschj. 8.45 Ramblers. 9.15
Vroolijke voordracht. .9.20 Schrainmcl
kwartet. 9.45 Ëngelsche ber. ANP. 10.00
ANP én sluiting.
Hilversum II, 301,5 M.
7.30 Gramofóón. 7.45 Ochtcndgym
nastiek. 7.55Gramofoon. 8.00 Wij Ivo
ginnen den dag. 8.20 Ochtendgymnastiek
8.30 ANP. 8.45 Gramofoon. 9.30 Geeste
lijke muziek (gramofoon). 10.00 Gramo
foon. 11.30 Religieuze muziek (gramo
foon). 12.00 Ber. 12.15 Orkest 12.45
ANP. 1.00 Gramofoon. 1.15 Orkest 1.45
Gramofoon. 2.00 Voor de jeugd. 3.00
Onze Zaterdagmiddag. (3.45—4.15 Ro
portage). 5.00 VPRO: Cyclus „De Bij
bel als boek". 5115 ANP. 5.30 „Uit de
wereld van do film", vraaggesprek. 5.45
Graimofoon. 6.15 Sportpraatje. 6.3Ö Re
ligieuze muziek (gramofoon). 6.45 Gra
mofoon. 7.007.15 ANP ea sluiting.
(8 LIJNEN)
Fa. Wed. M. van Meurs, Broers-
veld 53. Erkend gasfitter. Erkend
installateur. Uw adres bij ver
huizingen. Na 6 uur tel. 67879.
Amsterdamsche Bank N.V.
Bijkantoor Westvest 36.
Alle Bankzaken Assuranties,
PPOOD F. Röttgering, Hoogstraat 17.
UUUOU Grootst Speciaalbuis.
MEIJER's Zakentelefoon.
Vlotte verzending.
Alle boodschappen.
Experts in telefoocreclame.
HOOIKADE 2.
Servio, Westmolenstraat 4.
Engros detail.
ratelt en dreunt en steunt daar en hout-
schilvers vliegen alle kanten uit.
Vader en z»on Mcyering aan de „praam".
Dé;:: .vader legt tie laatste hand aan hot
binnenwerk der klompen. Bertus go:ft ©en
nieuw blok den eersten klompvorm.
(Foto D. v. h. O.)
Want daar in die machine, vastgeklemd
fusschen ijzeren pennetjes zit een blok
ruw hout, waaruit de klomp wordt gebo
ren. Dien indruk krijgt u als u naar de
werkzaamheid van het werktuig kijkt. Het
is net, of uit dat houtblok langzaam de
Klomp te voorschijn kruipt.
Eerst teekerit zich de hak af, dan het
middenstuk, daarna de kap en tenslotte
de puntige voorkant. Daar is de klomp,
geboetseerd in hout. Hij' vertoont allerlei
Kleine on groote groeven, die er in gemaakt
zijn door do rondwentelende beitels, die
hét overtollige hout allo kanten op sloe
gen en het is ook nog niet mogelijk er den
voet in te steken, want de klomp is nog
massief, maar 't is een klomp, oen g.oeie
degelijke populierenklomp.
Tekst en uitleg
Bertus zet met een enkele luchtige be
weging naar een langen houten arm, dip
ergens in een schuurlioek waar veel rade
ren en drijfriemen zichtbaar zijn, oen steun
punt heeft, den motor stil. En dan heeft
hij gelegenheid om me iets van zijn ma
chine te Laten zien.
En dan zie ik, dat die heel© machine, die
hier uit een blok hout zoo kunstig een
fclamp snijdt, eigenlijk een eenvoudig in
strument is, maar in haar eenvoudigheid
ook weer zoo geniaal.
Bertus noemt he'. een eopieermachine en
die naam zegt alles. Da machine oopieert,
teefeent dus na eigenlijk, hét model van
als een rechterklomp gemaakt worden naar
één en hetzelfde model. Eten kle'ne hand
beweging is daarvoor voldoende. Voor den
rechterklomp draaien model ea nieuwe
klomp in dezelfde richting, voor den linker
draaien ze tegengesteld van elkaar. Het is
allemaal heel eenvoudig zegt Bertus.
Is Bertus klaar met z'n werk en hij
maakt op die wijze zoo dagelijks tien
lallen klompen, dan zou de besteller dns
zoo in z'n klompen kunnen stappen en
er mee wegwandelen... als .Willem er niel
was
Schuren, drogen, verven.
Want Willem is dé artist in de firma. Hij
is de man, die de klompen hun kleurig
uiterlijk geeft, geel, met rood en bruin
en die dat, blijkens de opmerking van
den óuden Meijering, directeur van de
firma, als we hem zoo eens ncemen mogen,
met veel vakmanschap doet; Willem staat
dan ook voor zijn werk.
Als Bertus den klomp gevormd heeft, uit
populierenhout, komt Willem in actie met
de schuurmachino in de eerste plaats.
Dat is weer een eloctrisch gedreven instru
ment, met een snel loopenden ruwen band.
Daartegen houdt Willem den verschen klomp
en dan verdwijnen de kuiltjes en puntjes,
door de beitels gemaakt, met spoed. Een
prachtige gladde witte klomp is het dan
Maar voor het verdere werk van Will
is deze bewerking nog niet voldoer
Want de klomp is zoo uit het ve'-
populierenhout gevormd. Het populifai-en-
hdwl, dat eenige dagen geleden nog een
statig oprijdende boom was, waaraan do
sappen uit den Drenfscben bodem ieven
gaven en waarover de buien gutsten. Dus
zegt Willem: Dat water moet er eerst uit.
In den even.
Daarom gaan de klompen nadat ze zoo
ver klaar gekomen zijn naar den oven. Die
bevindt zach opeen ander deel van deert
Het brand stoffen vraagstuk heeft, geen vat
op het ovenvuur, wamt de houtsplinters,
die ons in de machineafdeeling aan alle
kanten om de ooren sprongen, sien we
hier in hoepen bijeen liggen, klaar om
verstookt te worden. Asbestpijpen looped
door de ovenruimte en er omheen Maan
de klompen te drogen.
Hier in deze afdeeling treffan we Ken-
drikus aan, wiens taak het onder meer
is uit de Boomstammen het houtblok te
kappen, waaruit Bertus straks den klomp-
draaide. En dat is op zichzelf al éen
N.V. Van Katwijk's Gtashandel.
Lange Kerkstraat 38.
Alles op dit gebied.
FIRMA A. GOOS, Speciaalhuis
in haarden en kinderwagens.
G. Verboonstr. 21, t.o. Hav.Bank.
werkje van uitkijken, want het gaat er
natuurlijk om, zooveel - mogelijk klompen
uit één stam te krijgen.
Zijn de klompen eenmaal droog, dan
begint Wiilem's versieringswerk. Hg heeft
als een echte kunstschilder een atelier
met veel licht. Het_ valt. door een groot
aantal vensters binnen. Hij zit «r met
penseeltjes en met potjes verf en hv begint
zijn versierende taak met het in d-e grond1-
verf zetten van de .klompen. Later brengt
hij daar de verflaag, op aan in de kleur
die de klompen zullen ontvangen. Dat is
hier geel. Hij teeken't er voorts roode fi
guren, bruine dito en zwarte punten op.
Soms teekent hij een bloem op den kiornp.
Dat hangt heelemaaï van zijn stemming w^' 'n die onmogelijk
en de opdracht van 'de bestellers af. D©imaakte en het loopen op schoenen tot
laatste behandeling ishet lakken. Is dat j €ea,_°D^r '1^. bezigheid.
CJQ1 CA Beëedigd Taxateur van Onroe-
001x1*+ rende Goederen, J. Bokhorst,
Overschieschestraat 106
Carrosserie; wgenbouw ea
alle reparation.
ARY JORDAANS, Hoofdstr.34
F. REISS, BROERSVEST 21.
Speciaalzaak in: Damestasschen,
koffen en alle soorten lederwaren.
Reparatie-inrichting.
G. VAN MEURS,
LANGE HAVEN 5.
CQQQQ PIET HENIGER, Passage
UOOuO Heerenmode-artikelen.
Vraagt tel. zichtzending.
RRQ19 7; DuiQhove£>. B. K. Laan 22.
Vert.: Albert Heyermans
Stempelfabriek firaveerinnchting
68197 kLm) va,n.den Ende, Kantoor^
- boekhandel - Drukkerij. Rotter-
damschedijk 234. - Schiedams'
Ooedkoopste Kantoorboekhandel
LEDERWAREN
fiftftll Maltha's Lederhandel,
wOOII. Broersveld 145 - 152
Leder-foumituren, Koffers,
Actetasschec, Reparatiën
I'ï UJNEN) Modern ingericht reparatiebedrijf
N.V* A. Tieman,
Hoofdstraat 39,
Tarwebloem Tarwemeel
Tarwe-afvallen.
Jac. v. d. Waal, Westmolen-
straat 25-27, Inkoop alle soorten
oud papier en metalen.
v. d. MOST,
LANGE NIEUWSTRAAT 23
Alle expeditie ea zware transporten
JACK. HANSEN, ROTTER-
DAMSCHED1JK 227.
Heererimodes, Kamerjassen,
Pvama's.
Verbetering van Schoorsteentrek.
Fa. V» L. Borrani.
Alléén Lange Achterweg 33,
Sport-
Speciaalhuis voor al1'
artikelen.
Sporthuis Olympia, Passage lOt.
CQCni Heyermans en van Ouwerkerk,
wOOwt Passage 8. Chablonen voor vaten
en kisten, numeroteurs, datum
stempels. Alle soorten gietvormen,
graveerwerken.
Stoomververij en Chemische
Wasscherij „CENTRAAL";
Hoofdkantoor: L. Nieuwstraat-71
Woningbureau„Schiedam-West"
Nieuwe Haven 83.
Adm. van Onroerende goederen.
gebeurd, dan glimt de klomp als een spie
gel en de gebruiker maakt er op de markt
in Coevorden een pracht figuur mee.
't Lijkt me een dankbaar werk, dat klom
pen maken. Vooral in dezen ti.il nu de
schoenen schaarsch ;zijn en de origineele
Nederlandsche klomp, waarmee we, blij
kens Amerikaansclie opvattingen nog altijd
allemaal uitgedost zijn, een nieuwe kans
krijgt.
Het personeel drinkt thee.
Het is heel drulc in de klompenmakerij,
vertelt de oude baas ons even later, als
we met zijn allen om een bakje thee in
de huiskamer zitten. Dat hoort er zoo bij.
's Middags komt het "personeel theedrinken
en dan praten zewat over dit en over
dat en ze scheppen dié vertrouwelijke sléer,
die ti den 'indruk geeft, dat dit bedrijf
althans een gemeenschap is. Het is druk,
-•egt Meijering Senior.' Er zijn veel bestel
lingen uil de heele omgeving.
En het hout?
O, daar is nog aan te komen op het
oogenblik. De directeur zag, wat dat be
treft, nog geen moeilijkheden.
We praten ook nog even over vroeger.
Toen werden alle klompen natuurlijk
heelemaaï met de hand bewerkt. Er zijn
nog klompenmakers in Dalen, die het zoo
doen. Daarvoor weid ea wordt een lang
en scherp mes gebruikt en voor het han
teer en daarvan is natuurlijk heel wat vak
manschap noodig. De nieuwe methode is
vlugger, al zullen de bewonderaars van
het zuivere handwerk het betreuren, dat
hiermee weer een stuk volkskunst ver
loren gaat. Hoe het ook zij, de klompen
maker is nog steeds een vakman en het
is eon groot genoegen een uurtje in zijn
werkplasts te zijn, waar hij het meest na
tionale V3n alle Nederlandsche producten
vorm gééft.
Toen ik wegging, verzeilde ik In de
modder van deh Ouden Coevordenschen
Maar wat doét een mensch hier ook op
schoenen
Bij dit land en deze wegen hoorem klom
pen. Van die echte stevige, gesneden uit
het populieren hout, dat langs de Drent-
sche wegen staat en onder alle omstandig
heden zijn eigen karakter heeft. Of het nu
is als boom in zomer of winter, dan wel
als klomp, gevormd en beschilderd door
vaardige handen.
Twee - ongevallen op den rijksstraatweg
UtrechtAmsterd aan.
Op den rijksstraatweg UtrechtAmster
dam is bij Maarssen een vrachtauto ge
slipt en met vrij groote snelheid tegen een
boom gebotst. De chauffeur wilde mét
te groote vaart door de vrij scherpe bocht
rijden. Door het stukspringen van "de rui
ten der cabine, kregen twee inzittenden
verkondingen aan 'gelaat en handen en
moesten zjj zich onder geneeskundige be
handeling stellen.
Nog een tweede ongeval deed zich
voor op den straatweg, welke door
de vorst vrij glad was. Een personenauto
kwam uit de richting Utrecht. Toon uit
de richting Amsterdam een tegen'igcer na
derde, wilde de Utrechtsche automobilist
zijn vaart iets minderen, en trapte daartoe
hot rempedaal in. De auto was echter juist
op een glad weggedeelte, met het gevolg,
dat het voertuig begon te gigden en tegen
de van Amsterdam komende auto opbotste.
Een naast den bestuurder van de Utrecht
sche auto gezeten persoon vloog met sijn
hoofd Legen de voorruit, welke échter ge
lukkig niet brak, zoodat do'man er met
een hoofdwonde af kwam.
De-drie inzittenden van de AmsterJam-
sche auto hadden eveneens slechts lichte
verivóiidingén' opgeioopen.
In den avond van 24 Januari is iin een
ril la aan een der singels te Groningen inge
broken. Door 't openschuiven van 'n raam
wist de inbreker zich toegang te verschaf
fen tot de badkamer, waar hfrj uit'n doosje
eer. aantal juweelen van groote waarde
bemachtigde. i
Dezer dagen werden bijl verscheidene.ju»
weiiers te Groningen deze kostbaarheden
te koop aangeboden, doch de recherche
Werd helaas te laat gewaarschuwd. Een dag
later gebeurde hetzelfde in Leeuwarden
en dank zij het voortvarende optreden van
de recherche werd de .man op het station
gearresteerd. Hij was in het bezit van
f 360.en bekende, dit geld voor den.
verkoop van de juweelen te' hebben „ont
vangen. Hij ontkende echter de inbraak
te. hebben gepleegd en trachtte, door het
opdisschen van fantastische verhalen, de
politia^jp misleiden.
De aangehoudene 'is de 29-jarige W. S.
uit Groningen, die reeds eerder gear estoerd
is in verband met het stelen van sieraden.
De man is van Leeuwarden naar Gro
ningen overgebracht.
Zeep achterhaald.
De Amsterdamsche recherche heeft in
een cafétje in den omtrek van het Cen
traal Station een tweetal Amsterdammers
aangehouden, die in het bezit waren van
een 300 k 400 doazen toilet- en scheer
zeep, zoowel van oude als van nieuwe
samenstelling, welke zij zonder bon aan
den man trachtten te brengen tegen een
gemiddelden prijs van f3.50 per dozijn.
De zeep is in beslag genomen. j
Diefstallen vit een levensmiddelen pakhufs.
In het opslagmagazijn van de maaischap-
pij Da Veluwe in de Kreynckstraat te Zut-
fen is ingebroken; er is een belangrijke
hoeveelheid levensmiddelen ontvreemd. De
politie zoekt de'daders.
