KRUISWOORDRAADSEL
SI 'Hl EDAM
HAGENAARS ZIJN WINKELIERS
Hl MEELFABRIEK A. TIEMAK
STILLE NO. 9
L J
Naam!. Venn. „KLUITKALK"
RADIO MORGEN
DASHIELL
HAMMETT
66
Pag. 3
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
Zaterdag 29 Maart 1941
Uit het Haagje
Het oneconomische bezorgersstelsei
fa. Wed. A. Vogelezang
Fabriek ran KURKEN en HQUIENBQNDELS
ALLE BOUWMATERIALEN
MACHINEFABRIEK A. FONTIJNE
Tarwebloem
Tarwemeel
Tarwea traliën
Gemengd üïeutws
WAT BIEDT m
V" te**!
TV!hg^' #v.
'(Vaii onzen Haagsclien correspondent).
Het Nederlandsche particularisme, de
zucht van haast iedereen om zijn eigen
boontjes te doppen, met dringend verzoek
aan de rest van de wereld zich vooral
niet te bemoeien met de manier waarop,
komt op allerlei wijze tot uiting. Eén er
van is de manier, waarop wij onze levens
middelen betrekken. Ik kan niet zeggen,
dat zij algemeen Nedcrlandsch is, want
daarvoor ben ik niel bereisd genoeg, maar
wel kan ik met zekerheid getuigen, dat
zij echt Haagsch is.
In Den Haag komen alle leveranciers
aan huis. Men heeft wel eens geprobeerd
daar verandering in te brengen, maar dat
is niet opgegaan. Er is toen in het cen
trum van de stad, de Wagenstraat, een
keurige hal gebouwd, die als centrale
markthal moest dienen. Zij was goed van
de noodigo "waren voorzien alleen koo-
pers ontbraken, want de huisvrouwen de
den niet mee. Na korten tijd moest de hal
wegens gebrek aan belangstelling gesloten
■worden. Zij is toen verbouwd, nu is op de
plaats ervan het bekende revue- en va
riété-theater Scala gevestigd, aan welks
vorm men, als men 't weet, nog altijd den
omtrek van de markthal kan herkennen.
Later is er nog eens een plan geweest,
dat in dezelfde richting ging; een raads
commissie heeft teen een lijvig rapport
opgesteld met het voorstel in verschillende
gedeelten van de stad markthallen voor
den détailhandel te vestigen, naar buiten-
landsch, hijvoorbeeld Parijsch, voorbeeld,
inaar dat is papier gebleven. Nooit is er
ook maar een eerste begin van uitvoering
gemaakt en dat was vermoedelijk heel ver
standig. Want onze huisvrouwen hebben nu
eenmaal haar gewoonten en geen levens-
middcJenrapport zal haar daar zoo gemak
kelijk vanaf kunnen brengen. Zij zijn ge
wend, dat baar alles netjes thuis Lezorgd
wordt, oen tafeitje dekje, en wat zal men
zich clan moe maken met ter markt te
gaan? De leveranciers verdrongen feu ver
dringen) zich om „aan" te komen. Onze
echtgenooten kunnen er net zooveel krij
gen als zij maar willen en voldoet A
niel, dan staan B, C, D, enz., kortom het
heele alfabet, klaar om het van hem over
te nemen.
Ter markt.
Er zijn uitzonderingen, dat men wèl
naar de markt gaat. Tenminste zoo v, as het
vroeger. Vroeger waren er sommigen, die
als zij visch noociig hadden, zelf ter visch-
markt gingen, op de Groenmarkt om bij
Aal of Ned of moeder Miet en hoe de
andere „dames des Halles" meer mochten
hoe te tl, bun inkoopen te doen. Men zei
clu.t de viscli op de „vischbanken" beter
en verscher was dan in de winkels, maar
ik ben geneigd dit voor een soort van over
levering uit een ver verleden tijd te hou
den, toen de llaagsche rentenier zijn schel-
vjsch of kabeljauw zelf ging uitzoeken en
het bceslje met een ijzerdraadje door de
kieuwen ook zeif mee naar huis torsch-
te. Zulke primitieve zeden zrjn nu geheel
uitgestorven, zij hadden ook geen zin meer,
daar Den Haag een reeks van uitsteken
de vischwinkels heeft, die voorheen de
beste visch leverden die men zich maar
kon wenscben en clan thuis bezorgd. Ze
ker is, dat de omzet op de markt maar
zeer beperkt was. Ja natuurlijk, als men
nu op de vischmarkt overvloed van goede
en niet te dure visch kon krijgen... dan
zou men de huisvrouwen en haar mannen
er eens heen zien rennen, al is de markt
op het oog-en bi ik ook aan den anderen
kLnt van de stad
Ook voor kaas en een paar andere ar
tikelen ging een aantal Hagenaars nog ter
markt. Vooral voar kaas en dan inel name
toen de aigemoenc markt nog op de Prin
segracht, betrekkelijk dicht bij het cen
trum was gevestigd. Het zeggen was, dat
men op de markt bizonder voortreffelijke
kaas kon koopen. Het zal er wet net zoo
mee geweest zijn als met de visch, maar
bij zulke zaken doet het idee veel. Een feit
is, dat indertijd een pair marktkooplieden
in kaas geregeld een omzet maakten van
drie-, vierhonderd gulden per week. Nu
zal dat ook wel wat verminderd zijn. Bo
vendien is de algemeene markt naar het
zuidwesten verplaatst, een heel eind uit
het centrum.
En men Iaat op het oogenblik zijn
gewonen leverancier niet zoo iicht meer
in den steek om bij een ander te gaan
koopen.
Nieuwe omstandigheden
oude zeden.
De n'etiwe omstand'ghcdm, de distribu
tie, do schaarschte, enzhebben Koning
Klant min of meer onttroond. In vele ge
vallen zit do winkelier op den troon en
dient mei den verschuldigden e rb'.ci bo
jegend te worden, opdat de klant niet uit
de gratie raakt. Dat zeggen wij schert
senderwijze cn er is ook wel io's waars
in Maar de nieuwe heorscher maakt van
zijn macht geen misbruik.
In den loop der jaren groeit er tus-
schen den rechtgeaarden leverancier On
den rechtgeaarden klant een verstand
houding, die tegen een stootje kan ei de
Haagsche winkeliers zijn nog altijd even
gedienstig als vroeger. In de groote win
kels mag men het bordje hebben uithan
gen met het verzoek de gekochte goede
ren zooveel mogelijk zelf mee te nemen
(Voor een slaapkamerameublement geldt
dit niel, maar er waren vroeger dames,
die zich ook een klosje garen thuis heten
brengen. Dat gaat nu niet meer.) Niets is
er \erannerd in het thuisbezorgen van do
leven-mithtelen. De hakker, de slager, de
groenteboer, de melkboer, de kruidenier,
de boterboer, de eierboer, de kasshoer,
enz., enz., gaan nog dagelijks rond
(Allemaal verschillende leveranciers.
Er zaï wel eens een hu.s\rouw naarchn
wankel gaan in de hoop, dat er mot den
winkelier te praten valt over een ben
netje minder en ate men vlak bij ton bak
kerswinkel woont, gaat in n ook zjn Lrood
wel zelf balen, wamt het Lhuisb-czorgea
scheelt dadelijk een cent of 4, per brood,
waar men nu allicht meer op kijkt dan
vroeger, in hoofdzaak echter zijn de oude
gewoonten gehandhaafd.
Eigenlijk gezegd zijn dat echter lied on
economische gewoonhn. Als men he. in
Den Haag eens in zijn straat rondkijkt,
staat men licht versteld van het aau'al
verschil'endo bakkers, dat er komt. Diai
het (lang«t he bakkerij-bedrijf v,e'al in
groote bedrijven is geconcen'ro rl, zodat
er ueirg k'eine zelfstand go bakkers zijn,
is he: met het geloop van hakkers nog
n.et eens het ergst Des te meer mot dat
van de melkboeren. Ook in den Haag
schen melkhandel nemen de gtoot* be
drijven een voornam" plaat s m, maar
naast oczen is er een leg o n van Z'Jf
standige melkboer n, s'ijt r- eiz, van wie
er sommige van een h el eiud bui'en de
stad komen Onlangs" heft het officieel©
oigaan van den Algemeen n Neler'and-
schen Zuivel hond een artikel aan de molk-
vooi'Zit-ïi n<i in het Westen van o.\s land
gewijd, waarin werd gecenstate; r i, dat
liet heeJomaal geen zeldzaamheid is, wan
neer er in een en dezelfde straat melkbe
zorgers rondgaan en op een trap, w aai op
de huisdeuren van vier verschil encte fa
rnilies uitmonden (de portiekwoning'iri,
vier verschillende melk'ereranc e s kom 11.
Zoo is het met een reeks van andere ar
tikelen evenzeer. Een leger van bezorgers
is in de wem: om ons van onze dag'dijk-
sche behoeften aan levensmidde'en te
voorzien. liet gemak van het motonei-
voer, een bakfiets met eon motortje er
achter, of een regelrechte bestel auto
heeft ae7e ontwikkeling zo"r in de hand
gewerkt. Ik ken genoeg Haagsch" dames,
die er twee of drie bakkers op na hou
den (of tenminste hielden), d.e ie Ier hun
eigen dager hebben, <ie melk! oer moet
maar weten waar in de striaï hg om zóó
laat en waar hij om zóó 1 lat terecht kan.
Met do andere leveranciers 't zelfde, alles
vanwege de concurrentie
Dat het een on-economi-ch st 1-e' was
(en is), blijkt we! uit het boveng noemde
artikel van bet zuivel blad, wair 111 n leest,
dat een groot aantal slijters ge -n groo-
topen om^et heeft dan 50 'iter per dag.
Ook de rne'Ic nrichttngen hebb-n m ste
den als Den Haag in het algemeen een
Oplossing in ons blad van Maandag
Horizontaal:
1 klein eilandje
5 spel
9 vlaskam
11 muziekdrama
12 staat in Noord-Amerika
14 staaf
15 telwoord
16 onbeteekenend mensch
18 reptiel
19 laagte in bergstreken
20 hufpmiddel bij
vischvangst
22 strik
24 herrie
25 onderricht
26 geestelijke zuster
28 hoop
30 s4-oombedding
31 k-al
32 zonder moed
34 staat in Noord-Amerika
36 pen
37 uiteinde
39 Javaansche vogel
40 vaartuig
41 opstap
44 geografische aanduiding
45 familielid
46 goed van de tongriem
gesneden
51 is teer
52 tijdsaanduiding
53 voorzetsel
55 noot
56 bekend Chr. tijdschrift
5S verblijfplaats voor dieren
60 hazardspel
61 stang in paardebek
62 vochtig
64 snel
66 jongensnaam
67 inhoudsmaat
65 gesloten
70 tam
72 vervoermiddel
73 vroeger een eiland
74 draf
76 paardenziekte
78 stad in Syrië
80 visch
82 vliezige buizen
83 kroon
84 balspel
85 organisatie van
typografen
„VEGISOL" GLASZIJDE
t»olatieschalen
VEREEM» GLASFABRIEKEN
SCHIEDAM
KORTE ACHTERWEG 13-15
Telefoon 68372
SCHIEDAM
Dir. A. Lauwaars
HOOFDSTRAAT 28 - Telef. 69570 - 69590
MODERN INGERICHT REPARATIEBEDRIJF
Botersiraai 28-32, Schiedam. Tel. 69400 (2 lijnen)
HOOFDSTRAAT 39 - TEL. 68484-68251
-SA-
VACANT
veel kleun ren omzet p t venter dan die
in de provinciesteden. Dat moet gold kos
ten. Bij i.'en biooiprijs helibmi wij het al
ge/."on, het zal bn den melkprijs niet an
der-, zijn en op andere goederen moet
er natuurlijk ook wat op boven den nor-
-maien prijs, om het bezorgloon goed te
maken Op het oogenblik is dit a'les
va ara ij lijn'ijk wat m.nder geworden dan
vroeger. I)e motor is niet meer beu. be
schikking, het meet al'es „afgetrajit"
wordt n of pet „havermo'or" vo.den ge
daan en de'elfde e'.sJiei als voorban
kan men niet meer stellen. Maar toch
b'ijft h't aantel le/mg r-, van levensmid
delen enz., nog altijd ontstell nd groet.
Ye'en v in ion daaraan werk en dot is 0&1
goide rijde van d vc krachtvemp lling,
maar nu haast Ssde.eaü moet of terumns e
wil sparen, komt de oude g>dach'e aan
een zekere centralisatie van de lenens-
midde'envoorz:en'ng ve-r boven ei over
weegt men, dal op het heole l*eznrg-
apparaat onzer lev erisiniddelenvoar/ie
mng aardig wat bezuinigd kon worden.
Als cr eens een statis'icus was, lie kan
hc reken n hoe\©--l ov. rbodg' kilometers
de ge_amen'ijkc llaagsche beznrg rs per
dag afleggen de schrik zou er oils van
om hel hart slaan, liet moest eig"n!ïjk
veranderd wenden, maar wie weet er zoo
gauw va' op? Ik niet.
I'r(ufpairu voor nieuw bai.kgjehonv.
Begin volgende week zal aan den Cool-mgol
te Rotterdam op het terrein van het Tooimalige
CooLingel-zieheuliuis eeu aanvang worden g«-
nia ikt met Int heien var een aantal proeSpalyn,
bestemd vooi de ftmdeeuag van een nieuw
bankgebouw, dat op dtve plaats voor rikeiuiu»
Van de Rolh rdamsclie Batikvereeniging zat
worden neergezet.
De plannen van dit kapitale gebouw, dat
aan den Coolsingel zal verrijzen, zijn ontwor-
S>eu door den architect Mertens te Bdthove*,.
De firma Boersnia te 's Gravenliage is belast
met het inslaan van deze proefpalen. Wanneer
met den bouw begonnen zal worden, lau na®
niet worden meegedee'd.
Clandestien geslacht vlersch in beslag ge
nomen.
Donderdagav oud brul eon deed van de
Voeneslraat te Leidsclieiidajti, de 1 izondere
belangstelling van oeu tweetal crisis-op
sporingsambtenaren. Toen hot begon te
donkeren, verscheen oon vrachlau'o. b©
mand roet marechaussee, welke s'.il hield
voor een perceel in die straat, bewoond
dner v. d. B liet vermoeden bestond, dat
hier weer clandestiene slachtingen waren
verricht. Dit vermoeden bleek juist te zijn.
Een groole pat tij vleesch kon in beslag
vorden genomen. Zij werd op de auto
geladen en naar het gemeentelijk slacht
huis te 's Gravenbage vervoerd.
Verticaal:
1 naam van eilandengroep
2 opmaken
8 van sluiting ontdoen
4 waarom we kippen
houden
5 gereedschap
6 onderaardsche verblijf
plaats
7 onderdeelen van 11 hor.
8 vreemde munt
10 roofdier
11 bid
13 niets
14 speelgoed
17 zonder geld
18 zit aan ieder huis
21 versperring op een weg
23 jongensnaam
24 meisjesnaam
25 pret
27 na regen
29 scherpe spits
80 plant
31 beschut een huis
33 gezond
85 boom
86 costuum
38 post restant
40 verkorte meisjesnaam
42 godin
43 drie dezelfde klinkers
46 vrucht
47 bijwoord
48 verschijnsel bij vogels
49 meisjesnaam
50 afsplitsing
51 boom
54 onaangename verblijf
plaats
55 klevende stof
56 scherp voorwerp
5" stuk hout
59 mak
60 halsgordel van een
trekdier
61 bewaarplaats
63 insect
65 Jupmsch vaartuig
66 overschot
67 omroepvereeniging
69 eikenschors
71 jongensnaam
72 vooruitspringende punt
in zee
73 Utr. Politie Sportclub
75 vochtig
77 zeedier
79 voor
81 meisjesnaam
Stationhouder van de P.T.T. fraudeerde.
Bij de deze week gehouden contrOle bij den
stationhouder der PTT te Kockengeri bleek
er een kastekort te zijn can ongeveer 1400
gulden. D" stationhouder te eft bekend, dat hij
deze gelden ton eigen bate heeft aangewend.
Hij is geschorst De notitie heeft de zaak nog
in onderzoek.
De espeditie van Bvrd.
liet schip van de Byrd expeditie, de North
-taris volgens een bericht u t Punta Arenas
met 35 leden van de expeditie aan boord na
eeu 7waren siorm ter hoogt" van Kaap Hoorn
in Uuh aangekomen De aan boord a mwezige
personen hebben 15 maanden in het Zuidpool-
gel ïed doorgebracht.
Door gevonden handgranaten verongelukt.
Verscheidene jongelieden uit Brassi haet bij
Antw eipcn zijn 'iet slachtoffer gewoideu van
hun lichtzinnigheid, toen zij handgran Uen ge
vonden hadden, welke van de oorlogsdagen wa
ren achtergebleven. Toen zrj de handgranaten
opiaaplen, ontploften deze, waardoor een 18-ja-
rige jongeman letterlijk in stukken gereten werd
cn drie anderen in bopeloozen toestand in een
ziekenhuis moesten worden opgenomen.
ZONDAG 30 HAART 1941
Hilversum I, 415,5 M.
Ned. Programma
8 Gramofoon. 10 Gramofoon. 12 Gevraagd." pla
ten» 12 12 Almanak. 12 45 ANP, 1 tb 1 tl A a ar
tel. 14a Ned. erbond voor Sibbekundr „Wie
cn wat waren on/e voorouders? 2 Amu cm.'iits-
orkest en sobst. 2 45 Landmans lust 3 -O tide
i erzoekconcert voor de Dmtsche Wc '.na.kt.
6 oor de kinderen. 6.30 Almanak. 6,52 Caba
ret. 7 30 Gramofoon. 8 ANP 8.15 Spiegel va.*
den dag. 8.30 Bcnihten (Cng.) 8 45 Omroeji-
orkect de Meesterzangers, dameskoor en so
li en. 9.40 Gramofoon. 9.15 Eng. bcnebten.
ANP, sluiting.
Hilversum IX, 301,5 M.
Ned. Programma.
8 Gramofoon. 9 Studiedienst (Vrijz. Prof, Kerk-
cormte). 10 Omroeporkest. 10 40 Gramofoon.
11 Omroeporkest. 11 30 Meisjeskoor. 12 „Kent
Gij Cw Bijbel (Christ Radio-Stichting 12 15
Bachcantate. 12 45 ANP. 1 Orgel. 1.30 Esme
ralda. 2 „Spreek je moers laai". 2.15 „De ont
voering uit het Serail". 4 Wijdingswoord (Chr.
Radio-Stichling). 5 15 G'amofooc. ,5 30 Revue.
615 Piano. 6.45 Sport. 7 Gramofoon. 7 15 Be
Rambteis. 7.45 Reportage 8 ANP. 615 Gia-
mo'oon. S.30 Contcrtgel ouw orkest. 915 Radie-
tooneel. 9.45 Gramofoon 10 ANP, slu-ling
HAANDAG 31 HAART 1941
Hilversum I, 415,5 M.
Ned. Programma.
6.45 Gramofoon. 6.50 Gymnastiek. 7 Gramo
foon. 7.45 Gymnastiek. 8 Dagopening (Ynjz.
Prot Kerkcomitê). 8.10 Gewijde muziek, 8 38
ANP. 8.45 Orgel. 9.15 Gramofoon. 10 Amabile-
sextet 10 20 Voordracht. 10.40 Amabilc sextet.
11 15 Zang en piano. 12 Esmeralda. 12 42 Al
manak. 12 15 ANP. 1 Omroeporkest. Intermezzo:
Pianosoli 210 Voor de vrouw. 2 30 Orgel. 3
De Romancers. 4 Gramofoon. 4.30 Gramofoon.
5 Gramotoon. 5.15 ANP. 5.31 Gramofoon. 5.45
De Ramblers. 6.15 „De Baikan als afzetgebied
voor de Nederlandsche industrie". 6 31 „Les
Gars de Paris". 7 ANP. 7.15 Gramofoon. 8
ANP. 815 Spiegel van den dng 8.30 Berichten
(Eng.) 8.45 Omroep Symphonieorkest 910 Gra
mofoon. 9 45 Eng. berichten. ANP. 10 ANP,
sluiting.
Hilversum II, 301,5 M,
Ned. Programma
6,45 Gramofoon. 6 50 G mr.astiek 7 l,ramo-
foon. 7.45 Gymnast,ek 8 G'an of-ion. 830 ANP.
8.45 Gewijde muziek. 9.15 Giamofoon 10 Mor
gendienst (Christ. Radio S mhti'u) 10.2) Kerk
orgel. 11 Voordracht. 11.2) S,Ivtere-lr o 12
Berichten. 1213 Gramoroo i 12 45 ANP 1 En
semble. 2 Amhemsche Or.m-tu rct uiring. (2)0
2 45 Graruofooiimuzicki. 3 >0 hu -.iamd hike
vraagbaak. 3 45 Orgel 4.10 Gra 1 o oon 4 30
Voor de kinderen. 5 Lijd nmiue h'ali" (Ci n-4.
Radio-Stichting). 5.15 ANP 5.39 Salon rhe-t.
6 Gesprekken met luisteraars iVuj' Pro'. Kerk-
coimlé). 6.15 Gramofoon. 6 15 Reportage, 7
ANP. 7.19 Concertgebouw kwintet 8 ANP, 8.15
Spiegel van den dag of gt.undoon. 8 30 Om
roeporkest. 9.30 „De invloed van a'cohol op
onze volkskracht". 9.45 Gramofoon. 10 ANP,
sluiting.
GESCHREVEN DOOR
TEEKENINGEN VAN
1 ALEXANDER
RAYMOND
BRENG O IT ZOO SNEL MOGELIJK
VAN MIJN CHEF I HONDERPEN
LEVENS HANGEN EE VAN AF..
ZEG HAT IX ER H^EN GA
>0
9#*pO°
tft
£N NU VOORUIT! HET IS BUNA
TWAALF UÜR IK GA DEZEN KANT
EN JIJ GAAT ACHTERUITEEN
ONZER MOET ER UIT KOMEN I
EEN
V* Fr»NifV» ij-fckw* Int» mm kVuua tiilHi twn-r* te
