NeemnAKKERTJE
TUSSCHEN HEMEL EN WATER
„V0L0X" gasmasker
In twee dagen rondom het Urkerland
AcUeéim
Handel, Industrie
en
HMKURKEN n HOUTERBOKDELS
Haarnl- Venn. j^flJJlTKALK
De Duitsche luchtaan
vallen
Pag. 1 - No. 22778
rWEEDE BLAD DER SGHIEDAMSCHE COURANT
Zaterdag 10 Mei 1941
r -
V&CtA
fa. Wed. A. Vogelezang
BUITENLAND
MACHINEFABRIEK A. FONTUNE
geeft zelfbescherming
N.V. Mi]. „Oxygeniuni" Schiedam
Spirtn den rug?
Rheumatiek?
Lendenpijn?
Successen van Duitsche marine-
artillerie
Luchtaanval op Suez-kanaal
De gevechten in Abessinie
Incidenten bij de evacuatie yan
Gibraltar
Het Duitsche protest te
Washington
Duitschland en Frankrijk
Zuid-Afrika en de Ver. Staten
De Italiaansche verliezen in April
évf A ->L y-r
«356»
«kAi S.*,„ VJl
lVHtreiamoeilipthctten *p hm tocht rond Urkerlsttd.
(Foto Zw. Courant).
<Jv//
VEGISOÜ." GLASZIJDE
Isolatieschulen
VEREEN GLASFABRIEKEN
SCHIEDAM
KORTE ACHTERWEG 13-16
Telefoon 68872
SCHIEDAM
IJ
Dir. A. Louwoars
ALLE BOUWMATERIALEN
HOOFDSTRAAT 28 - Telef. 69570 - 69590
(Slot).
(Van onzen spedalea verslaggever).
t- De tweede etappe.
Toen we den eersten dag van onzen
tocht zoo tegen den stedren wind in naar
bet noorden martelden, hadden we maar
één troost, die ons echter telkens weer
moed gaf: „morgen gaat het beter".
Want een voorjaarsbries, die bij1 hoogen
harometerstand eenmaal in den Noord-
Oosthoek zit, is daar niet zoo gemakkelijk
weer vandaan te krijgen. En morgen zou
den we immers de andere zijde van den
polder nemen, naar het zuiden, naar Urk
toe.
Met die hoopvolle verwachting zaten we
des avonds in de gelagkamer van hel
hotelletje in het kwijnende lemmer.
De bevolking van dit stadje heeft hef,
dank zij! de werken aan den N.-O.-polder,
enrage jaren goed gehad. Maar nu zïjn de
opzichters weg en het werkvolk is weg en
de visscheriij ligt vrijwel ptil en ook de
handel floreert niet best. Alleen het ge
maal draait. Doch daar" konden we het
dezen avond niet meer over hebben. Wind
en water en de voor een groot deel nog
"slecht1 !>crii|Jhai-e 'dijlk iiactdeiite -tod] van
de krachten gevergd. ■"1 - -
Nog vóórdat de klok tien had gesla
gen, lagen we onder de wol; de fotograaf
dacht al spoedig niet meer aan Zijn al of
niet gelukte opnamen en zijln metgezel
had niet eens de kraoht meer om zelfs nog
maar to droomen van zijn indrukken. Ze
sliepen beiden weldra den slaap der-ven-
moedde-rechtvaardigen.
Dodh tijdens de nachtrust was ook de
moed weer teruggekomen. En toen ziij des
morgens aan de ontbijttafel zaten na
dat ze een ingewikkelde berekening had
den doorstaan omtrent de afgifte van
brood- en boter- en andere bonnen
wenl met veel enthousiasme het reisplan
voor den tweeden dag in elkaar gezet.
De wind Rad zich behoorlijk gedragen,
was in denzelfden hoek blijven zitten en
blies wat zachter. Daardoor zouden we
wat meer kunnen profiteeren van do heer
lijke zon, die uit een "azuren hemel straal
de. Bovendien was er met elkaar nog
slechts een 40 K.M. te rijden, zoodat het
er waarlijk bemoedigend ui'zag.
Meoschelijk vernuft.
Voordat we Lemmer verlieten, werd eerst
nog een bezoek gebracht aan het gemaal
dat continu reeds 88 dagen gedraaid had
en reeds ettelijke miilioenen kubieke
meters water had ingeslurpt en uitge
spuwd. Met een loëfeenoog liekek.en is zoo'n
gemaal eigenlijk een dood ding. Er be
weegt zoo goed als niets; het dreunt alleen
'n beetje. Het ziet er al even mathema
tisch en kioel en netjes uit. Het mankeert
er nog maar aan dal er in de turhinehal
wat Perzische tapijtjes liggen .dan zou
die bijvoorbeeld een hypermoderne ropk-
salon kunnen zijn. De opzichters vervelen
er zich; ze hebben niets te doen dan de
oiicpolten te controleeron," w al meters te
- registreeren en die rest gaal allemaal
vanzelf.' Maar inwendig, tusschcn al dat
betegelde cement en gelukte staal, trilt
het van geconcentreerde krachten. Daar
binnen in is het menschel ijk vernuft ge-
hrisfallisocui ,eu hel. boekt zijn Inmaten
ju den straks, leeggezogen polder
De dijk.
Diieet aan hel gemaal grensl de dijk,
die den polder in het noorden en westen
ran het Lemmer haventje en liet [Tssel-
noO' afscheidt. Do weg begint met een
(egelpad, dat «enige kilometeis i1 ueSle-
hjke richting loopt, voordat de dijk naar
het zuiden afbuigt. Dij een helderen hori
zont wxs de Friesche kustlijn lot Stavoren-
te onderscheiden to den poldei \ocren
nog vele vi&seliershooien, die, zoolang er
nog oldoende water is, ter vKilivangst
"woideu toegelaten. Ook op het "(Tsselmeer
(heven tienlallen bolters met gebolde
En op den dijk, nn eens op den kruin,
dan weer aan dè polder- of aan de meer-
z'rjde, reden wij, genietend van het stralen
de voorjaarsweer. Op het ingezaaide ge
deelte van het dijklichaam graasden tien
tallen schapen, met mekkerende lam
metjes achter zich aan. Ergens op de
helling lag een lammetje dood, ten dee'e
reeds opgepeuzeld door overvliegende roof
vogels; het moedersohaap klagelijk bla
tend bij het kadaver.
Men moet yiiet denken, dat de polder
„dood water" is. Het krioelt op den d'ijlk
van. alle mogelijke watervogels, die aidaa
overvliegen, loerend op buit en hun lok
roepen luid uitschreeuwend. Aan deze
zijde van den polder is nog nergens eeinig
drooggevallen land te bekennen. Wat wel
begrijpelijk is. Want hier is de dijk in volle
zee en diep water gebouwd.
Moeilijk gedeelte.
Ook op dit dijkvak was er nog een
zwaar gedeelte te overwinnen. Daai was
op h t klinkerpad een enorme hoeveel
heid puin gesfSStrr dat straks dienst moet
doen vnor verharding van de wegen in
den polder. Zoo bloeit uit den onder-
-garig- Öiel-,iücuwe -Toch., altijd wfOcr op.....;
- Hier moesten we- dos weer de fiets .aan
de hand nemen en over de nog mulle
dijkkrmn verder gaan. Een zwaar kar
wei. Doch het wonderschoons wijde uit
zicht, zoo fussefcen hemel ©n water, deed
ons de moeilijkheden vergeten.
Hol laatste deel van den dijk heeft vrij
wel geen klmkerpad meer. Men heeft hier
te kiezen tusselven het loopen op een on-
gebaanden kleiweg of het fietsen over de
schu:n ligeende dijkhelling We verkozen
liet laatste en gedroegen ons geruimen tijd
als renners op een wielerbaan. Zij hebber,
echter op den bodera van de piste meestal
gras; wij hadden onder" ons niets dan
basaltblokken en water. Het liep echter
zonder valpartijen af. En toen we eenigen
tijd gereden hadden, zagen we Urk voor
ons liggen: Urk, dat zich met den rug
naar den polder heeft toegekeerd. Thans
ligt hel nog met het aangezicht naar het
IJsselir.eer,, maar over eenige jaren, als
't drooggevallen achterland in cultuur ge
bracht wordt, zal het goed doen zijn ge
laat om te keeron.
Want kwam in het verleden de wel
vaart van de bevolking van de zee
in de naaste toekomst zal het land,
hel nieuwe, jong© land, de bronnen
geven, waaruit het herboren Urk voor
zijn beslaan putten kan. Gelukkig dat
vele Urkers dat nu reeds beginnen
in te zien
X
De riug gesleten.
Het eindpunt van den tocht rond den
Urker polder was feitelijk bereikt. Maar
de ring was nog niet gesloten. Want eeni-
MODERN NGERICHT REPARATIEBEDRIJF
Boterstraai 28-32. Sclredam. Tel. 69400 (2 ijnen)
ge kilometers ten Zuidoosten van het
eiland was de toer begonnen. Daarom zijn
we nog eerst naar d© sluisput gegaan,
waar thans met groote haast -ea zonder
stoornis wordt gewerkt. Ir. Meyer ver
telde ons. dal hij half November met het
gemaal hoopt gereed te komen Bij alle
pech, die daar werd ondervonden, komt
nu nog, dat er op gerekend rmost worden,
dat het gemaal zijn eigen drijfkracht meet
opwekken Er komen stoommachines in-
pluats van electrische pompen, wat de
montage nog weer omslachtiger maakt.
Doch dat zal aan de capaciteit van de
ipach'ne5* niets afdoen.
Na bezoek aan de^sluisput. zijn we nog
eomge kilometers den dijkop gegaan,
waar ook- reeds- een - geweldige .hoeveel
heid puin te wachten Jigt .voor verhar-
-ómg -Tler wergcm.'f-'Én., -toèj t-ze;-etad»igt
tegen, "drre uur "op-Ufo hoot s'-ap!?eii, die
hen naar Kampen terug'- zou brengen, ke
k«m fotograaf en schrijver -dezes elkaar
eens aan, haaldeir ©m keertje' ex'ra diep
adem en zei do eert: „Dat hebben w©
hem teel netjes gelapt". En d<> ander re
pliceerde: „Dat zoo, w© zijn stelig. de
eersten, die de reis ronl den pol lerdijk
aan óen stuk volbracht hebben. Pront!"
Wie al<- wij nog weer ©ens deze heele
inpo! tering gezien heeft, slaat de handen
ineen oyei wat in "luttel jaren tijds hier
is "gewrocht Er moet. nog veel gedaan
worden, zonder twijfelde dijk is nog lang
niét hec'emaal gereed. En voordat de pok
der geheel in cultuur is gebracht, zullen
er nog heel wat jaren verloopen. Maar de
omtrek is gelegd; de> weg naar de ver
vulling is gebaand Hulde aan allen, die
dien schier b o ven men schei ij ken arbeid
hebben helpen verrichten.
En wat fotograaf en schrijver betreft
we hebbe ©en paar zware dagen gehad.
Maar ze zuhenonvergetelijk blijven om
het heerlijk© verblijf in de vrije ruimte
tusschen hemel en water en om het vele
schoone, dat we onderweg mochten ont
moeten. 1
Omtrent de aanvallen, die hel Duitsclie
luchtwapen gisternacht op het Britsche
eiland heeft ondernomen, zijn nog ter
aanvulling \an het w eermachtberieht na
dere bizonderheden bekend gemaakt. Weer
traden vele honderden vliegtuigen op, uier
hoofddoel Hull Nottingham, Sheffield, Der
by, Plymouth en Barrew waren. De aan
val op haven- en dokinstalialies te Huil
had groot succes. Ook hier neid een
gasfabriek vernietigd. Te Sheffield werd
een staalfabriek, te Nottingham een gas
fabriek en spoorweg werkplaatsen en te
Derby de Bolls Royce fabiïeken zwaar
getroffen Grooto en talrijke kleinere bran
den hebben in alle aangevallen doelen
de vernielingen voltooid, die door de bil
santbommen veroorzaakt waren. Behalve
de genoemde plaatsen, die door viij sterke
groepen vlieg1 uigen werden aangevallen,
zijn nog voor den oorlog belangujke doe
len op een groot aantal belangrijke pun
ten door afzonderlijke vliegtuigen met-
bommen boslookt.
Omstieeks tvrin'ig vliegvelden in Zuid
en Midden-Engeland zijn, volgens de defi
nitievo berichten, naar het D.N.B van wel
ingelichte zijde verneemt, gisternacht door
D'uitsche bommenwerpers goeddeels met
succes aangevallen. Bnsant- en brandbom
men richtten aanzienlijke verwoestingen
aan. Öp verscheidene vliegvelden brandden
hangars en kwartieren af. Ook talrijke toch
nisehe installaties van de grondoiganisatie
werden vernietigd.
De aanval op Belfast.
Duitsche verkenningsvliegiu gen hebben
met behulp van luchtfoto's geconstateerd,
dat bij den aanval van den nacht van
4 op 5 dezer op de haveninstallaties van
Belfast, drie groote schepen m aanbouw,
die nog op de helling lagen, vernietigend
getroffen zijn, te weten een tankboot van
10.000 br.t, een koopvaarder van 8COO
br.t en een van 7000 br.t Deze bijna
voltooide schepen werden volkomen ver
nield en kunnen nog slechts gesloopt vvor
den.
Duikboot tol zinkeu gebracht.
Een vijandelijke duikboot is gisteren bij
een aanval van Duitsche stuka's op een
Britsch konvooi, dat krachtig beveiligd
werd, door oorlogsschepen en jagers, ten
Zuiden \an Malta tol zinken gebracht.
Voorts vielen verscheidene bommen vlal
naast cep torpedojager en- hebben waar
ScbijuJijk, naar "het D.N.B. verneemt, ook
aan dt schp zware schade veroorzaakt.
I in ons blad van 3 Mei j.l.
De NedtriatK/stfm
Pijnsti/hr
On d© mus van het nieuwe land. Itechta het seheepvoartk»»**! tu&sehen deu leidtra
Nog twee schepen tot zinken gebracht.
Tweo andere bewapende vijandelijke
koopvaarders van omstreeks 9030 b.r.t
in totaal, zijn, behalve de reeds in het
weermachtsbericht genoemde schepen, in
den afgelcopen nacht aan de Britsche Oost
kust tot zinken gebracht. Verscheidene an
dere vrachtloden van omstreeks 28.000
b.r.t., in totaal, weiden rondom de Brit
sclie eilanden gedeeltelijk zoo zwaar be-
scliadigd, dat ook zij totaal verloren zijn,
Duitsche marine-artillerie lieeft gister
nacht bizonder succes gehad bij den afweer
van vijandelijko luchtaanvallen. Beha'vede
Engelsche vliegtuigen, die in het weer
maditbenckt vermeld zijn als neergeschoten
door de marine-artillerie, heeft zij er nog
vier omlaag gehaald.
Afdeelingen van de Duitsche en de Ita-
liaansche luchtmacht hebben een gcslaag
den aanval op het Suezkanaal gedaan. Zoo
wel liet kanaal zelf als de voor den oor
log belangrijke neveninstallahes, werden
urenlang bestookt. De spoorweg langs liet
kanaal is op' talrjjkc plaatsen ernstig ge
troffen Electrische centrales zijn bcscka
digd, bovengiondsche leidingen vernield.
In weerwil van het scherpe afweervuur
konden de vliegtuigen bun taak met suc
ces volbrengen
Ovei hel verloop van dc-n strijd in Abes
sinio wordt in politieke kringen te Rome
de volgende uiteen zetting gegeven:
Be Italianen strijden in drie af/onder
lijke groepen. De eerste groep vecht on
der persoonlijk hevel - van den onder ko
ning, den hertog van Aosla, in het gebied
van Amba Alagi, op ongeveer 409 kilometer
ten Noorden van,Addis Abeba. Dit is de
belangrijkste sector, waar heftig gevochten
wordt; de ifaliairen ondernamen aanval
len, de Engelschen legen a ail vallen. De
tweede groep slaat in de omgeving van
liet Tanaineer bij Gondar; dc derde opereert
onder Jigyel van generaal Gazzera in liet
ghbied van 'Djimrna en -Galla in het Zuid
westen van Abessiniê.-Hier bevindt zich
het uitgestrekte gebied van gioole muren
en onbetreden oerwouden. Tot dusverre
Zijii dè 'Engelschen hier nog n'icP verder
opgerukt, Yooxfy bevinden zie h hier 911
daai' nog contra van - Hahaaiiselie legen
Gistermiddag is uit Gibraltar het eerste
schip vertrokken met personen, die ge-
evacueerd worden. Daarbij hebben zich
bloedige incidenten voorgedaan, daar vele
weigerden Gibraltar te verlaten. Drie per
sonen werden zwaar gekwetst en achttien
gearresteerd. De ongeregeldheden kregen
een dusdanigen omvang, dat de evacuatie
verder stopgezet moest worden.
Als gevolg van deze oproerige beweging
is de nieuwe gouverneur van Gibraltar, lord
Gort, zonder eenige plechtigheid geïnstal
leerd Lord Gort trad des och tens om elf
uur in functie, terwijl de politiepatrouille
de liaven en de haveninstallaties bewaakte.
Naar gisteren 111 de Wilhelmslrasse tel
Bei lijn werd bevestigd, heelt Buitschland
tegen het in beslag nemen van Duitscba
schepen in de Yc-rcenigde Staten een pro
test ingediend.
In officieele en niet-officieele kringen
te Bcilyn blijft men de grootste gereser
veerdheid in acht nemen ten aanzien van
de verdere ontwikkeling der Buitsch-
Fnuische betrekkingen. In politieke krin
gen was men van meening, dat zich op dit
gebied geen nieuwe factoren hebben voor
gedaan. In de Wilhelmslrasse heeft men
zich slechts uitgelaten over buitenlandsche
berichten, die, naar aanleiding van de
Duitsch-Fransche onderhandelingen, spre
ken over ecr> Duitscb recht van doortocht
door het niet bezette Frankrijk. Deze bui-
tenlandsohe berichten, zoo zeide men, leg
gen slechts getuigenis af van de eigenaar
dige geestesgesteldheid dergenen, die ze ge-
publiceeid hehben.
Volgens den Brilschen berichtendienst,
heeft de Zuid-Afukaansche ministerpresi
dent, geneiaal Smuts, in een persgesprekl
met de Christian Science Monitor, onder
meer gezegd, dal de Amerikaansche in
vloed op Zuid-Afrika sterker is dan die
van eenige andere mogendheid.
In dit velband is een ander bericht
van belang, waarin gemeld wordt, dat het
Amciihaansche ministerie van buitenland
sche zaken zich tot de Britsche regeering
heeft gewend met het verzoek, de regeering
der Unie van Zuid-Afrika te bewegen tot
het afsraan van riootbases aan de Ver-
eenigde Slaten.
Volgens berichten van Madrileensche bla
den uit Pretoria koesteri men in na'ionale
Zuid-Afnkaansche kringen de vrees, dat
de regetuing mogelijk niet aileèn vloot-
bases, maar ook het Zuid-A frikaanscbe vas
teland lei beschikking van de Vereenigde
staten zon stollen voor mililaire operaties.
Vlmelilooze dagen in Zwitserland
Op grond vaneen besluit van den
Zwitserschen Bondsraad ter beveiliging van
de vleeschvoorzienïng, heeft het depa-te-
ment van economische zaken bepaald, dat
Woensdag en Vrijdag voorloopig vleesch-
looze dagen zijn
Het hoofdkwartier van de Italiaansche
strijdkrachten publiceert de verliezen in de
maand April en die, welke nog niet in
voorgaande lijsten opgenomen zijn. De ver
liezen aan het Grieksohen en Zuid-Slavi-
sclic front bedroegen: 2338 dooden, van
wic_ vier Albaneezen; 12.G05 gewonden;
5830 vernisten. Front Julische Alpen:
resp. 34, lü, 31. Noord-Afrika: 164, 52,
49.868. Oost Afrika: 3270, 5040, 15.300.
Mai ine 39, 115, 3921. Luchtmacht 39, 91,
99.
Amerikaa«s< lie scheepvaartdienst naar de
Ronde Zee.
1
De Amerikaanschc Federal Shipping
Board heeft officieel bekend gemaakt, dat
een dienst met schepen onder Amerikaan-
sclnf vlag naar de Roode Zee en eveneens
een naai China wordt ingesteld. Het
lichaam weigerde bi/onderheden bekend te
maken en motivocide dit met de opmer
king, dat geeri'nliicbtingen meel gegeven
woiden over bewegingen van schepen, als
Engeland daardoor benadeeld kal worden.
Zocals men weef, heeft president lloose-
elt onlangs do Roode Zee voor de Amo-
ikaansche sebcejnaart rij gegeven.
Het verblijf v.in kuning George
«p Kreta.
Rci/iger-> die uil Kreta zijn aangekomen
melden, dat de Griehschc koning George
vertoefl 111 een oud, vroeger Venefianisch
paleis te Canea Zijn voltrekken zijn haas-
lig, maar waardig ingelicht. De ontvang
sten, die de koning gaf, en waaraan ook
hooge officieren van hef Butsclw leger
deelnamen, keünierkten zich door glans en
rijkdom. liet verblijf mui liet C.iiekache
kroonprinselijk paar ligt op bet Oo-tolijke
deei \an liel eiland, nabij hel plaatsje
Episkopi. Zij wonen daar in een eenvou
dig boerenhuis, dat bewaakt wonll door
Britsche geheime jrolilie en Engelsche sol-
«O* u»"!
.v
w. L 7* -tiuM
