KROATISCHE MONARCHIE
HERSTELD
VACANTIE IN EIGEN LAND
Tijd om te verduisteren
94ste Jaargang Zaterdag 17 Mei 1941
No. 22784
Jonge prins uit het huis 'van Savoye
wordt aangezocht
Wie wordt drager van de
Kroatische -kroon
Program der Oestadzji's
Verdere ontspanning in
de Duitsch-Tur-ksche
betrekkingen
Turksche dienst
plichtigen opgeroepen
Frankrijk en de
Vereenigde Staten
Duitsche luchtaanvallen
op Engeland
In April meer dan een millioen
ton tot zinken gebracht
Kies een vaste plaats en maak
tijdig plannen
Geruchten betreffende de
textiel kaart
De inbeslagneming van'Fransche
schepen in de Z.S.
Politie-invallen in speelholen
f
Deze courant ersebynt dagelijks, mei uitzondering
van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f2.10; franco per post 1 2.60
Prijs per week: 16 ets. Afzonderlijke nummers
ets.Abonnementen vrorden dagelijks aangenomen
Advert en u £n voor bet eerstvolgend nummer moeten
vMr elf uur aan bet Bureau bezorgd zijn, 's Zater
dags vóór uur. Een bepaalde plaats van
advertcntiCn wordt niet gewaarborgd.
Directie: Mr. H, A. M. Roelants
Hoofdredacteur: M Stavenga, Schiedam
EERSTE BLAD
SCHIEDAMSCHE COURANT
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN)
TEL. 69300 (3 LIJNEN)
Prijs der ml ver ten tien. \an 1o regel1» 1.60
iedere regel meer f 0.31; m het Za tenia gnu mme*
15 regels t 1.85, iedere regel meer 1 0.36
Reclames f 0.77 per regel. Incassokosten 5 ets.;
postkwitan ties 15 ets. Taneven van advertenticn
bij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentidn opgenomen a f 0.52 t/m 15 woorden
1 0,77 t/m 25 woorden. Elk woord meer 5 cent tot
een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleun Ad verten ti En tot 25 woorden
10.26, mits vóór Dinsdagavond C utu* bet
Bureau bezorgd
'a Zaterdags: Kleine AdvertentiEn 1 2.03. indien
niet vóór VrUdagavond u"r bezorgd.
POSTREKENING S311
Te Agram is officieel bekend ge
maakt, dat de kroon van Zwodimir
gerestaureerd is, waarmede de Monar
chistische staatsvorm in Kroatië is
hersteld.
Morgenochtend zal te Rome een Kroa
tische delegatie onder leiding van den
staatsleider Pawelitsj aankomen om den
koning keizer te verzoeken een prins uit
het huis van Savoye aan te wijzen voor
de Kroatische kroon. De delegatie zal te
Rome belangrijke overeenkomsten van po
litiek, economisch en territoriaal karakter
teekenen.
Uit Agram wordt vernomen, dat de de
legatie vandaag naar Rome vertrekt. Pawe-
litsj zal vergezeld worden door den vice-
president der regeering, dr. Koelenowitsj,
den minister van hinnenlandsche zaken,
lAndrija, den minister van justitie, Mirko,
den minister van onderwijs Mile, den mi
nister van corporaties Tsitsjotso, den mi
nister van gezondheid, Ivo en andere
wereldlijke en kerkelijke autoriteiten.
Uit Agram wordt voorts gemeld, dat
Pawelitsj gisteren den Italiaanschen se
nator Morgagni, president directeur van
het agentschap Stefani, heeft ontvangen.
Morgagni bevindt zich te Agram ter vol
tooiing der organisatie van de Stefani-
diensten en voor het sluiten van overeen
komsten met de bevoegde autoriteiten
voor een nauwe samenwerking tusscben
Stefani en de pers in den nieuwen staat.
Over den toekamstigen drager van de'
kroon van het koninkrijk Kroatië weigert
men zich in officieele Italiaansthe krin
gen te Rome uit te Laten.-Daar de monar
chie en de monarchistische instellingen on
der het geheele volk de grootste achting
en vereering genieten, spreekt het vanzelf,
naar betoogd wordt, dat onder de tegen
woordige omstandigheden nog de grootste
terughouding betracht wordt nopens don
persoon van den toekomstigen monarch,
iotdat hieraan officieel bekendheid wordt
gegeven. In welingelichte leringen verwacht
men dit legen begin volgende week en wel
in een kader van officieele plechtigheden.
Betreffende het officieele communiqué
over het aanbieden van de Kroatische
kroon aan eert prins uit bet huis van
Savoie, wordt in Romeinsche politieke
kringen verklaard, dat de toekomstige dra
ger ran de Kroatische koningskroon voor-
loopig niet bekend wordt gemaakt, doch
dal algemeen verwacht wordt, dat het een
der jongere leden van het huis Savoie zal
zijn. Daarmede, zoo wordt in deze krin
gen verder gezegd, vindt een beweging
haar einde en haar bekroning, welker strek
king was de heide door hun gelijk ge
richte politieke en economische belangen
lolsverhonden landen Italië en Kroatië ten
nauwste te verbinden. Geheel Italië toont
de grootste belangstelling en warmste sym
pathie voo het op deze wijze verbonden
en als onafhankelijk koninkrijk uit de in
eenstorting van den vrocgeren Zuid-Sla
vischen slaat opgestane Kroatië, Deze ver
binding wordt materieel gefundeerd door
de plechtige onderteekening van oen staats
verding tusschen de Italiaansche en de
Kroatische regecring. Dit staatsverdrag legt
do definitieve territoriale staatsgrenzen
van Kroatië vast en regelt den toegang
van Kroatië tot de Adriatische Zee. Voorts
worden de ioekomstige economische en
handelspolitieke betrekkingen tusschen Ita
lië en Kroatië geregeld. Het Italiaansche
volk, dat naar in dit verband in poli
tieke kringen te Rome wordt verklaard
in de grootste aanhankelijkheid gehecht is
aan zijn koningshuis, heeft zijn bizondere
vreugde erover doen kennen, dat een lid
van het huis van Savoie er toe geroepen
is aan het hoofd van den nieuwen staat
Kroatië te gaan staan.
VANDAAG,; 21.31 UUR
MORGEN: 21.33 UUR
MAANDAG: 21.34 UUR
ZONSOPGANG MORGEN: {,40 UUR
MAANDAG S.39 UUR
De maan komt vannacht op ce 2.44 uur
en gaat morgenmiddag onder te 13.25 uur.
Maandag op te 3.09 uur onder te 14.31 uar.
Het eerste nummer van het weekblad
„De onafhankelijke Kroatische staat", pu
bliceert het program van de beweging der
Oastadzji's, dat uit zeventien artikelen be
staat, opgesteld door den Poglafnik, dr.
Ante Pawelitsj. Omtrent de nationale rijk
dommen wordt opgemerkt, dat deze vooral
bosschen en mijnen niet het voorwerp van
handel kiunnen zijn en de grond zal Jbe-
hooren aan hen, die hem bewerken.
Het A.N.P, meldt uit Ankara:
Na de audiëntie, die de Duitsche am
bassadeur Von Papen Woensdagmiddag
door den Turkschen staatspresident is ver
leend ,is een verdere ontspanning in de
Turkscli-Duitsche betrekkingen merkbaar.
In parlementaire kringen der Turksche
hoofdstad wijst men erop, .dat men ervan
overtuigd is, dat Duitschlaad op geenerlei
wijze de Turksche integriteit z.al schenden.
Hierdoor is een belangrijke voorwaarde
voor de toekomstige ontwikkeling der be
trekkingen tusschen Turkije en het Duitsche
rijk verkregen, zooals reeds blijkt uit het
stijgende' goederenverkeer tusschen heide
landen.
In de stad tnstanboe! en in verschil
lende repeoringsdistricten zijn gisteren alle
Turksche Mohammednansche dienstplicht
gen, die nog geen dienst gedaan hadden
in den leeftijd van '25 tot 45 jaar tegen
22 Mei opgeroepen.
ln de Wilhelmstrasse weigerde men gis
teren zijn houding te bepalen nopens de
verklaring van Roosevelt omtrent Frank
rijk. Men verklaarde van Duitsche zijde, dat
het antwoord op deze boodschap van Roo
sevelt nie tdoor Berlijn, maar door Vichy
gegeven moet worden.
Toch hebben natuurlijk de uitlatingen
van Roosevelt in politieke kringen van de
Duitsche hoofdstad een zekere belangstel
ling gewekt, waaruit overigens blijkt, dat
men ook in deze kringen zich zuiver op
het standpunt van den toeschouwer plaatst,
Ten aanzien van het tot Frankrijk ge
richte verwijt, dat het wapens heeft door
gevoerd naar een ander land, wees men te
Berlijn qp de omstandigheid, dat het den
heer Roosevelt met zijn practijken al heel
weinig betaamt dergelijke verwijten te doen
Men heeft te Berlijn nog nooit gehoord, dat
Engeland of Roosevelt zich opgewonden
hebben, als andere landen wapens naar
Engeland transporteerden. Er bestaat ten
slotte toch groot verschil, zoo betoogde
men te. Berlijn, of een vliegtuig een paar
minuten in Syrië landt dan wel of groote
Engelsche oorlogsschepen als de Malaya
wekenlang in een Amerikaansche haven
gerepareerd worden. Als in dit opizicht
precedenten geschapen zijn, dan is dit uit
sluitend door Engeland en de Vereenigde
Staten" geschied.
Naar het D.N.B. verneemt, hebben sterks
formaties van het Duitsche luchtwapen in
den afgeloopen nacht een reeks belang
rijke militaire doelen in Zuid- en Midden
Engeland aangevallen. De voornaamste aan
val begon na middernacht. Binnen een
uur tijds wierpen sterke formaties Duit
sche gevechtsvliegtuigen brand- en brisant
bommen van allerlei kaiiber op talrijke
wapenfabrieken en andere industrieole doe
len in een stad in Midden-Engeland.
In aansluiting op het Duitsche weer-
machtsbericht van gisteren verneemt het
D.N.B., dat in de maand April voor het
eerst in dezen oorlog meer dan een millioen
ton scheepsruimte tot zinken gebracht Is.
Dit buitengewone suoceh van de Duitsche
luchtmacht en marine is overigens sterk
beinvloed door de voortdurende aanvallen
der gevechtsvliegtuigen op* de transport-
vloot der uit Griekenland vluchtende Brit-
sche troepen. Dergelijkerecordcijfers kun
nen niet elke maand verwacht worden. Niet
de records trouwens, zijn in dezen oorlog
beslissend, maar de gesfaagheid, de onop
houdelijke uitholling der' Britsche oorlogs-
Nu de zomer meer en meer nadert en
de vacanties geleidelijk' in het verschiet
komen, zullen duizenden zich reeds thans
met het vraagstuk bezighouden, op welke
wijze men onder de tegenwoordige omstan
digheden het best van dezen vrijen tijd
kan profiteeren. Ook dit jaar is er van
reizen naar het buitenland nog geen spra
ke, zoodat ieder, die zijn vacantie niet
in zijn woonplaats wil doorbrengen, zijn zo-
mer-uitstapje in het eigen land moet ma
ken. In normale tijden zou een massaal
bezoek van Nederlanders aan de vele
schoone toeristencentra, welke ons land ge-
hikkig telt, een zeer verheugend verschijn
sel zijn, omdat daardoor tal van iandge-
noolen, die zich tot dusverre uitsluitend
op het buitenland hadden georiënteerd, ook
eens eigen land zouden leeren kennen en
liefhebben.
Thans echter moeten we ook in dit op
zicht rekening houden met de zeer bizon-
economie. In de gestaagheid van het tot dere omstandigheden, waaronder we nu
zinken brengen iigt het doodelijk gevaar leven, en zal niet ieder zonder meer er
voor Engeland.
Naar men ons van bevoegde zijde mode
rn aar op uit kunnen trekken naar een of
meer plaatsen in het land, waarop zijn
keus mocht zijn gevallen.
Want naast de bestaande belemmeringen
op het gebied van het vervoer besparing
op benzine en rijwielbanden zijn er
En deze zijn voor het rijksbureau voor
het hotel-, café-, restaurant- en pension-
bedrijf aanleiding geweest zich met een
schrijven te richten tot de verkeersbonden,
Ten aanzien van de inbeslagneming der
in Amerikaansche havens liggende Fran-
sclie schepen en het „beroep" van Roose
velt op het Fransche volk neemt men in
kringen der Fransche regeering een Mtorst
gereserveerde houding aan. Van bevoegde
zijde is nog geen verklaring afgelegd, het
geen men motiveert door er op te wijzen,
dat tot dusver een officieel rapport van
den Franschen ambassadeur in Washing
ton nog niet is onlvangen.
deelt, zijn de geruchten, welke zich mo- nQg verschillende andere factoren, waar-
menteel hier en daar rond de textiel- me£je yians ^ij ]ie); toeristenverkeer ter
kaart voordoen, van iedoren grond ontbloot. d rekening moet worden gehouden.
De thans geldige texlielkaart blijft van
kracht tot l September a.s.
Op een tweetal plaatsen in Amsterdam waarin de verwachting wordt uitgesproken,
heeft do politie een inval gedaan dal zich eveneens bizondere moeilijkheden
in speelhuizen In .beide gevallen kon ^lleri voordoen tengevolge van de dislrj-
dank zij het onverwachte en doortasten- butieroaatregeler en de bevoorrading, voor
de ingrijpen hef. gelegenheid geven tot, namelijk in da seizoenplaatsen,
hazardspel, worden geconstateerd. Ons geheele distributiesysteem en de ca
Do eerste inval betrof êeri -"pozccul aan middellijk daarmede verhand houdende be
de Nocider Amstollaan, waaromtrent de voorradmg is n.l. gebaseerd op een gere-
politie reeds eenigen tijd verschillende aan- gelde normale voorziening van de detaillis
wijzingen hau ontvangen Enkele agenten, ten, zoodat, wanneer plotseling in een be-
onder leiding van een inspecteur trokken paalde plaals een opeenhooping van toens
er daarom gistermiddag heen. Een der po- ten zou ontstaan, deze voorziening daar-
litiemannen klom aan de achterzijle van mede niet direct voldoende rekening kan
het huis over een schutting, waarna hij houden, waarbij moet w orden bedacht, dat
duidelijk kon waarnemen, dat in de voor- de bevoorrading slechts kan geschieden te-
kamer het verhollen bedrijf in vollen gang gen inlevering van ontvangen consumen-
was. tenbonnen, terwijl daarnaast in aanmerking
Een twintigtal personen stond om twee moet worden genomen, dat onnoodigc groo-
roulettes geschaard en zoozeer was hun tere voorraden niet altijd uit de plaats
aandacht door de kansen van het spel in zelve kunnen worden betrokken en dus
beslag genomen, dat zij niets van liet po- van elders moeten worden aangevoerd. Af-
litiebezoek hadden bemerkt. Hevig was clan gezien van moeilijkheden ten aanzien van
ook hun schrik, toen zij plots oen ruit het vervoervraagstuk behoeft het geen be
hoorden rinkelen- en door de vensierope- toog, dat een dergelijke plotseling opko-
ning den agent, met de revolver in de liand, mende grootere behoefte een rationeele
ontwaarden. verdeeling van beschikbare voorraden in
Nadat ook de overige politiemannen wa- gevaar zoiu kunnen brengen,
ren binnengekomen, dos de pas gcopen- Zo-oals men ziet, is reeds met het oog
de buitendeur, werden de exploitanten on 0p de voedselvoorziening het toeristen-
de bezoekers gearresteerd en naai het bu- vraagstuk dit jaar niet eenvoudig en is het
reau gebracht. Behalve de roulettes wer- 2eer gewensclit, ten einde voor velen te-
den ook eenige speelkleedeti en fiches in [eurstellingen te voorkomen, dat dit ver-
beslag genomen, alsmede de „bank he- keer ;n ^paalde banen wordt geleid.
staande uit een kistje mot f 1200 aan bank-
i haar aanleiding van het schrijven van het
papier. rijksbureau heeft aen redacteur van het
Na verhoor werti de exploitant en de bei- onderhou(1 lud met den hecr
croupiers m bewaring gehouden. De H w
van de Alge-
meene Nederlandsche Vereeniging voor
Vreemdelingenverkeer. Natuurlijk, aldus de
overige arrestanten zijn weer op vrije voe
ten gesteld
Een andere politie-inval geschiedde in
0, T „._i® L, heer De Waal, zullen de hoto - en pension
een rothuis in de St. Jansstraat, waar een
f - houders, alsm'-de de ondernemers van eet-
bewoner yaw de NfuwelMcnburgerstraat he- mogc,ijke do,rl om
naar hf| aan p onder voor hen niet gemakkelijke omstan-
deeld een bedrag van f104.— was
kwijtgeraakt aan het z.g, mijn-en dijnspel".
Bij dezen overval, welke onder leiding
van een brigadier stond, werden elf per
sonen gearresteerd, o.w. de houder van
het speelhuis. Zeven hunner zijn na ver
hoor ïn het politiebureau Warmoesstraat
in voorloopige hechtenis gehouden.
Directeur van ecu leeskring pleegde
verduisteringen.
De 36-jarige C. S. F., directeur van een
leeskring tc 's-Gravenhage, is dezer dagen
door de politie gearresteerd, verdacht van
oplichting c.q, verduistering van. verschil
lende bedragen van f500 ten nadeele van
personen uit Den Ilaag en in de provincie.
F. stelde in verschillende plaatsen in
het land filiaalhouders van zijn leeskring
aan en wist deze te bewegen een som van
f500 borg te storten, dcK«*i dit bedrag
zagen züj meestal niet meer terug.
De filialen konden ofp den duur niet
in stand worden gehouden, omdat er ge
brek "aan belangstelling was. Bovendien
liet hij zich dezer dagen failliet verklaren,
hetgeen voor verschillende filiaalhouders
aanleidingwas aangifte bij de politie te
doen. Ongeveer tachtig van hen zijn de
dupe geworden van de praelijken van F.
digheden hun taak gezien als schakel
in het verkeer behoorlijk te vervullen,
maar toch mag niet uit het oog worden
verloren, dat de omstandigheden waaron
der zij dezen zomer moeten werken, heel
moeilijk zullen zijn ondanks de hulp, welke
hun vanwege de distributie-organen zal
worden beloond. Ook zij kunnen echter
geen ijzer met handen breken en hij voor-
haat zal nu reeds een beroep moeten wor
den gedaan op de clementie van het reizend
publiek, wanneer niet aan alle verlangens,
soms niet aan de meest besclieidene, zal
kunnen worden voldaan.
Acht ge hierin in het algemeen een
belemmering gelegen voor het maken van
vac a n l i e-u i ts tap jes
Geenszins, want vooral in deze tij
den is liet gewensclit, dat de menschen
met vacantie gaan om zich geestelijk en
lichamelijk te kunnen ontspannen. Dit geldt
evenzeer voor de vrouw, voor wie het
reeds een groote opluchling zou zijn, zich
eens eenigen lijd aan de dagolifksche be
slommeringen me! distributiebonnen enz.
te kunnen onttrekken.
Maar, zooals gezegd, men moet ernstig
rekening houden met do beslaande moei
lijkheden en zich zoowel v.nt de reisgele
genheid als de voedselvoorziening betreft,
eenige opofferingen weten te getroosten.
Als vanzelfsprekend dienen de vacautie-
gangers daarnaast eenige regels in acht te
nemen, waarvan wel de voornaamste is,
dat tijdig plaalsen worden besproken. Want
de hotelhouder of pensionhouder moet van
te voren weten, waarop liij, wat de be
voorrading befreft, in een bepaalde periode
moet rekenen.
Voorts moet met het oog op den gel
digheidsduur der consumentenhonnen drin
gend worden aangeraden minstens een
week in dezelfde plaats te blijven. Natuur
lijk is men gedurende dit verblijf niet "aan
deze plaats gebonden, want vanuit het boe
tel of pension kunnen dagelijks uitstapjes
worden gemaakt in de omgeving, zoodat
men ook op dezo wijze voldoende kan ge
nieten van de afwisselende natuur, waar
aan ons land rijk is, en van de cultureels
waarden, o.a. op het gebied van architec
tuur en musea, welke de groote massa
van on:-volk nog niet kent.
Uil het vooi gaande volgt reeds vanzelf,
dat het z.g. zwerven dit jaar niet ge
wensclit is, aangezien daardoor voor de
hotels enz absoluut moeilijkheden zullen
worden veroorzaakt, welke in het belang
van allen zooveel mogelijk moeten wor
den voorkomen.
Mijn conclusie, aldus de heer De Waal,
is dat er geenszins reden is voor het aan-
kweekei. van een stemming om maar niet
met vacantie te gaan en dat er ondanks
de distributicmoeilijkheden toch nog een
zeer ruime mogelijkheid is zijn vacantie
elders dooi te brengen.
Wanneer slechts bovengenoemde regels
in acht worden genomen en men bereid
is zich zekere beperkingen en opofferin
gen te geti oosten, dan staal als het ware
ons geheele land voor de reizigers open,
met uitzondering dan natuurlijk van de
verboden gebieden.
fin wie om een of andere reden zijn
woonplaats niet kan verlaten, zorge toch
voor ontspanning door het maken van uit
stapjes in de omgeving, waar men onge
twijfeld nog van veel ongekend schoons
zal kunnen genieten.
Ten slofte kwam nog even de kwestio
van do logiesmogelijkheid ter sprake.
Deze is, zoo zeide de heer De Waal,
in Nederland groot, maar, mede met het
oog op bestemming van een gedeelte der
beschikbare ruimte voor andere doeleinden,
ook weer niet zoo, dal ieder bij aankomst
in een plaats er zeker van kan zijn, daar
onderdak te zullen vinden. Ook in dit
verband wees de heer De Waal nog eens
met nadruk op de noodzakelijkheid tijdig
learners te bespieken en het zwerven ach
terwege te laten. Slechts dan zullen te
leurstellingen lot een minimum beperkt en
zal Nederland op zoo ruim mogelijke wijze
als vacanlieoord vooi landgenooten kunnen
furiclionneereu.
Opnieuw brandde de hei.
Te Kallen kote, gera. Steenwijkerwold, is op
nieuw een oppeivlakte, nu van ongeveer 50
H.A beide afgebrand. Men vermoedt, dat de
brand die hier enkele dagen geleden heeft ge
woed, nog niet geheel uit is geweest, doch
dat een hoeveelheid veen is blijven smeulen,
en dat do heide daardoor weer vlam heeft
gevat.
Boerenhofstede afgebrand.
Gistermiddag is htand ontslaan in een kapi
tale hofstede te Lange ttuigeweide, bewoond
door do familie iiaiem!.
Het vuur, dat door een vonk uit den schoor
steen is ontstaan, nam weldra zulk een om
vang aan, dat hot huis in korten tijd in lich
ter laaie stond. Aar biusschen viel niet te
denken. Het huis brandde geheel af. Een groo
te partij kaas en een gedeelte variNden inboe
del gingen verloren. De schade, welke op twin
tigduizend gulden ivoidt geschat, wordt door
verzekering gedekt.
Rijwieldievegge aangehouden. 1
Is het onaangenaam, iets kwijt te taken, dat
uw eigendom is, nog minder prettig is dit,
wanneer het een voorwerp betreft, dat een
ander u ter bewaring heeft gegeven.
Dies valt het te begrijpen, dat de rijwiel
handelaar in Amsterdam Zuid, uit wiens stal
ling een maand geleden de fiets van een zijner
klanten iverd gestolen, overal speurde, of hij
het gepikte karretje" ergens kon ontdekken.
En zoowaar, de man had succes. Een dezer
dagen zag hij de gestolen damesfiets eigens
in de Ivarel Dujardinstraat geparkeerd staan.
Niot tos-reden met dit eerste succes, wilde de
man daaraan een tweede toevoegen, door ook
de nieuwe berijdster of berijder van liet stalen
ros te betrappen en voor den „kadi" te slee
pen.
Zijn wachten werd beloond en een 21-jarige
juffiouw, die kort daarop kwam aatdoopen en
de fiets wilde bestijgen, deed hevig verontwaar
digd, omdat de rijwielhandelaar daar niet mee
accoord ging. Voorloopig heeft zij' bij do politie
een schoon verhaal inzake haar onbetwistbaar
eigendomsrecht opgodisclit: maar of zij dit
vooi de jusliiic zal kunnen volhouden"»