VERWOEDE STRIJD IN
NOORD AFRIKA
Maandag 19 Mei 1941
lijd om te verduisteren
EERSTE BLAD
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
94ste Jaargang
No. 22785
POSTREKENING 5311
Solloem weer in handen der Duitsch-
Italiaansche strijdkrachten
Het Duitsche weermachtsbericht
van gisteren
VANDAAG: 21.34 UUR
MORGEN: .21,36 UUR
ZjOMSOPGANG MORGEN: 5.38 UUR
Luchtaanval op Kreta
Hertog van Spoleto
koning van Kroatië
Verdrag tusschen Italië
en Kroatië
Pawelitsj lïij den Paus
Duitsch-Fransche ver
klaring verwacht
De Di-plo over
Amerikaansche
beweringen
ingelsche bommen op
Syrische vliegvelden
Syrië zal zich verdedigen
Canada wil St. Pierre en
Miqueion „in bescherming
nemen
Een rijksdienst voor
het nationale plan
Ruimtelijke ordening
Geen Duitsche bezetting van
Dakar
Schoenen te duur verkocht
li
Dexc courant vonclujut dagelylc^.met uitzondering
van Zon» en Feertdagen.
Prijs per kwartaal f2,10; franco per post f 2.60
Prijs per week: 16 ets. Afzonderlijke nummer*
5 ets. AJbannementen worden dagelijks aangenomen
Advert en ti ën voor het eerstvolgend nummer moeten
véér,elf aar aan het Bureau bezorgd rijn, Zater
dags vóór uur. Een bepaalde plaats van
advert en ti En wordt niet gewaarborgd.
Directie; Mr. H. A. M, Roelants
Hoofdredacteur: M. Stavenga, Schiedam
i'rys der adverlcntiëa: van 1—5 regels 3.60
iedere regel meer f 0.31; ut bet Zaterdagnummer
15 regels I 1.B5, Iedere regel meer i 0.36
Reclames f 0.77 per regel. Incassokosten S ets.;
fostkwitanties 15 ets. Tarieven van advertentil'n
ij abonnement rijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advcrtentiën opgenomen J f 0.S2 t/m 15 woordwn
t 0.77 t/m 25 woorden. Elk woord meer 5 cent tot
een maximum van 30 woorden.
's Woensdags ..Kleine Ad verten tien tot 25 moorden
'0.26, mits vóór Dinsdagavond G ïxnr aan bet
Bureau bezorgd.
'8 Zaterdags: Kleine Advertentiën i 2.03, indien
met vóÖr Vrijdagavond G uur bezorgd.
Solloem, Gapuzzo en Sidi-Azeis zijn,
na,ar het D.N.B, verneemt, weer ia han
den van de Duitsche en Raliaansebe
troepen. Op 16 Mei werden deze plaat
sen, waar de Britten tijdelijk waren
binnengedrongen, in een tegenaanval
door Duitsche en Italiaansche afdee-
lingen heroverd. Alleen bij Solloem
werden ruim honderd Britten gevangen
genomen.
Op 16 Mei hebben Duitsche en Italiaan
sche patrouilles met succes verkenningen
ondernomen. Drie Britsche officieren en 22
manschappen werden gevangen genomen en
twee Britsche pantserwagens vernield1.
Het Duitsche weermachtsbericht van Za
terdag meldde hieromtrent:
In Noord-Afrika ondernamen patrouilles
van het Duitsche Afrika-corps bij Tobroek
geslaagde ondernemingen en brachten een
aantal gevangenen binnen. Twee vijandelijke
pantserwagens werden vernield. De in Sol
loem en het fort Capuzzo binnengedrongen
Britsche strijdkrachten werden in een dap
peren tegenaanval weer naar het Oosten
verdreven. Solloem en het fort Capuzzo,
alsmede alle vroegere stellingen, zijn weer
in handen var. het Afrika-corps. Duitsche
gevechtsvliegtuigen namen met goede uit
werking aan de gevechten bij Solloem en
Tobroek deel.
Het Italiaansche weermachtsbericht van
gistoien meldde:
Koerd- 'Uilka Onze reactie o<p de vijan
delijke aivallen aan het front van Sol
loem heeft volledig succes gehad. Die vijand
werd gedwongen - lenig toetrekken--en .liet
daarbij gevangenen en materieel achter.
Onze luchtformaties bombardeerden de ba
sis van Tobroek, defensieve installaties,
troepenconcentraties en gemotoriseerde
strijd midaëleii in de zone ten Oosten van
SoJloovri. Tijdens luchtgevechten werden
een vijandelijke bommenwerper en twee
jagers neergeschoten.
In Oost-Afiika zetten de laatste verdedi
gers hun hardnekkigen tegenstand voort.
Onder rechtstreeksche leiding van Z.K.H.
den hertog van Aosta verrichten zij won
deren ran moed onder omstandigheden die
van uur lot uur moeilijker worden, als ge
volg Van gebrek aan materieel, verliezen
en de onmogelijkheid de gewonden weg te
voeren en te verzorgen. Te Gallasidorna
werd een vijandelijke aanval afgeslagen, In
de andere sectoren is de situatie ongewij
zigd.
liet opperbevel van de Duitsche weer
macht maakte gisteren bekend:
Gevechtsvliegtuigen hebben in het Ka
naal twee schepen van 5500 br.t. in to
taal aangevallen en in den loop van den
nacht nog vier vrachtbooten beschadigd.
- Bovendien waren luchtaanvallen op ver
scheidene havens in Zuid en Zuidoost
Engeland gericht, fn luchtgevechten boven
Engeland werden drie Britsche jagers neer
geschoten.
In Koord-Afrika bezweken verscheidene
Britsche tegenaanvallen uit Tobroek met
steun van artillerie en pantserwagens on
der het vuur der artillerie -an het Duit
sche Afrikacorps. Duitsch-Italiaansche strijd
krachten maakten bij een tegenaanval een
aantal gevangenen.
'In de laatste gevechten bij Sot.'oem en
fort Capuzzo werden vier vijandelijke pant
serwagens en ander oorlogstuig buit ge
maakt en tevens een aantal gevangenen
gemaakt.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht
op verscheidene plaatsen in West-Duitsch-
land oa. te Keulen, brisant- en brand
bommen laten vallen.
Woonhuizen werden verwoest en spoor
wegemplacementen in geringe maf© be
De maan komt vannacht op ce 3.32 uur
en gaat morgenmiddag onder te 15.35 uur
schadigd. De burgerbevolking had eeni-
ge verliezen aan dooden en gewonden.
Nachtjagers schoten twee der aanvallen
de vliegtuigen neer.
In de periode van 1517 Mei heeft
de_ vijand in totaal 26 vliegtuigen verlo
ren. Hiervan werden er 19 in luchtge
vechten en door nachtjagers neergescho
ten, 5 door luchtdoelartillerie en 2 door
eenheden van de marine.
('tri dezelfde periode gingen 11 eigen
vliegtuigen verloren.
Duitsche duikbommenwerpers hebben
gistermiddag een bizonder dodtreffenden
aanval ondernomen op scheepsdoelen in
de baai van Soeda op het eiland Kreta.
Twee bommen van zwaar kaliber troffen
een tankschip van 13.000 b.r.t., dat on
middellijk in lichterlaaie stond. Andere
zware bommen ontploften op ©en ander
tankschip van 6000 b.r.t. Bovendien werd
een vrachtschip van 4000 b.r.t. in brand!
geworpen.
In een plechtige bijeenkomst in het
Quirinaal te Rome, heeft koning-keizer
Victor Emmanuel HI op verzoek van de
Kroatische delegatie, onder leiding van den
Poglavnik, dr. Anti Pawelitsj, tot koning
van Kroatië aangewezen Aimone di Sa-
voia-Aosta, hertog van Spoleto.
In de troonzaal van het Quirinaal had
den zich alle hoogwaardigheidsbekleders
van het Italiaansche rijk vereenigd onder
leiding van den Duce, die de fascistische
uniform droeg. De koning-keizer, gekleed
als eerste maarschalk van het rijk, trad
tegen half twaalf binnen en nam plaats
op de verhooging. Ter rechterzijde van
den troon stelden de prins van Piemont,
de graaf van Turijn en de hertog van
Pistoia zich op. Ter linkerzijde de her
togen van Spoleto, Genua en Ancona.
Nadat Pawelitsj aan het hoofd van de
Kroatische missie den vorst hulde ge
bracht en het adres voorgelezen had, waar
in hij dezen de kroon van Swodimir aan
bood, sprak Victor Emmanuel de hoop
uit, dat in de nieuwe Europeesche orde
de wedergeboorte van Kroatië zich binnen
den kring van de Italiaansche beschaving
zal voltrekken. Vervolgens deelde hij motte,
dat hij den hertog van Spoleto als koning
van het onafhankelijke Kroatië aanwees.
De nieuwe koning van Kroatië zal zich
binnenkort naar Agram begeven, alwaar hij
gekroond zal worden. Hij wordt echter
reeds als Loning van Kroatië beschouwd.
Zijn staatsrechtelijke positie als mon ixchis-
tisch chef van den Kroatischen staat kwam
reeds bij den afloop der plechtigheden
in het Quirinaal tot uiting, toon bij het
verlaten van de troonzaal de kroonprins
van Italië, den vroegeren hertog van Spo
leto en nieuwen koning van Kroatië, den
voorrang gaf 'onmiddellijk achter Victor
Emmanuel?
Naar officieel te Rome wordt medege
deeld, is door den Duoe en Pavelitsj een
verdrag tusschen Italië en Kroatië onder-
teekend, dat verdeeld is in verscheidene
afzonderlijke verdragen. Allereerst fs een
verdrag onderteekend, dat de grenzen tus
schen Italic en Kroatië bepaalt. Krachteni
deze overeenkomst wordt dat gedeelte van
Dalmatié, dat beschouwd wordt als het
klassieke Dalmatié, ingelijfd bij Italië. Dit
deel omvat de steden, Zara, Sebenico-,
Trau en Spalato. Bij Italië worden ver
der enkele eilanden langs d© Dalmatijn-
sche kust ingelijfd. Tensüotfe komt" het
geheete gebied van de bocht van Cafiaro
lot aan de Montenegrijnsche grens bij
Italië.
In' een tweede verdrag verplicht 'de
Kroatische regeering zich geënertei mili
taire installaties voor het leger, de vloot
en het luchtwapen, noch een of ander
steunpunt te bouwen of te onderhouden,
die geschikt zouden zijn in.de tot Kroa
tië behoorende zone aan de Adrïatische
zee voor oorlogsdoeleinden gebruikt te
worden. De Kroatische regeering verklaart
verder, niet debedoeling te hebben oen
marine in- het leven te roepen.
Daarna is een „verdrag van garantie
en samenwerking" onderteekend. Krachtens
dit verdrag garandeert Italië de territo
riale integriteit vatt het koninkrijk Kroatië
op de basis van de met de nabuurstaten
vastgestelde grenzen. De Kroatische re
geering verplicht zich geenerlei internatio
nale verplichtingen aan te gaan, die in
strijjd zouden zijn met de garanties en
den geest van de met Italië gesloten oven
eenkomsten. Verder zal de Kroatische re-
geering een beroep doen op,de medewer
king van de Italiaansèhe weermacht voor
wat betreft vraagstukken inzake de or
ganisatie van het Kroatische leger. -
De Paus heeft gisteravond om zes uur
den Poglavnik van "den Kroatischen staat,
dr. Ante Pawelitsj, in particuliere audiëntie
ontvangen.
De audiëntie duurde twintig minuten. In
tusschen 'brachten de leden der Kroatische
delegatie een bezoek aan den St. Pieter.
Gisteravond vertrok de Kroatische dele
gatie uit de Italiaansdie hoofdstad.
Naar van welingelichte zijde te Vichy
vernomen wordt, kan binnenkort 'n Duitsch-
Fransche verklaring tegemoet gezien wor
den, welke bizouderheden behelst over de
bespreking van admiraal Darian met den
Fiihrer. Waarschijnlijk zal deze wrklaring
in Pafijs verstrekt worden, wanneer admi
raal Darian zich naar Parijs zal begeven.
Het is mogelijk, dat deze verklaring zich
niet uitsluitend tot de Duitsch-Fransche be
trekkingen in de toekomstige economische
samenwerking zal beperken. Zij kan ook
politiek karakter dragen en wellicht een
rechtstrceksch antwoordbonnen op de aan
tallen van Eden en Roosevelt,
Als voornaamste oorzaak van de juist
de- laatste dagen weer opduikende bewe
ring van vooraanstaande Amenkaansche
politici, dat het Westelijke halfrond door
„agressieve voornemens" «van de as mo
gendheden bedreigd worllt, noemt de Deut
sche Diplomatiscli-Politische Korrcspondenz
het verlangen van de interventionistische
kringen in de Vereenigde Staten, om het
Amenkaansche volk steeds dichter bij den
oorlog te brengen.
De Diplo herinnert vooral aan de uitla
tingen v,an den Amerïkaanschen minister
van buitenlandsclie -zaken en meent, dat de
Amerïkaansche regeering thans Frankrijk
door druk en bedreiging een bepaalde po
litieke oriënteering wil opdringen, en daar
mede onder zijn politieke voogdij probeert
te krijgen. Deze steeds herhaalde aanmati
gingen om Europeesche landen door suiker
brood en zweepslagen en door slechte ad
viezen te beïnvloeden, worden op den duur
niet alleen lastig maar ook' onverdraaglijk.
Zij hebben in alk geval dit eenige voordeel
thans ook de volkeren van Europa er aan te
herinneren, dat ook zij gemeenschappelijke
belangen hebben, welke van buiten af niet
in gevaar gebracht mogen worden.
Naar het persbureau „Ofi" (Havas) uit
Beiroet meldt, hebben Britsche vliegtui
gen op 14 en 15 Mei het vliegveld van Pal-,
myna en op 15 Mei de luchtbasis Rayaki
gebombardeerd, hoewel daar nooit bnriten-
tendsche vliegtuigen geland waren. Bij den
laatsten aanval werden een Fransche offi
cier gedood en verscheidene personen ge
wond. Op 16 Mei werd de voorstad van
Beiroet Kasjrafie, door Britsdie vliegtui
gen met rnaclünegeweervuur aangevallen.
Er werd geen schade aangericht. Britsche
vliegtuigen laten voortdurend palfletten bo-
van Syrische steden vallen, waarin zij de be
volking aansporen tot opstand. Deze kuipe
rijen, zoo vervolgt „Ofi",. ,v.an de zijde
van Groot-Brittannië, vormen daden van
openlijke vijandschap tegen Frankrijk. De
Fransche booge commissaris in Syrië heeft
bij den Britschen consul tegen deze hande
lingen geprotesteerd.
Naar uit Beiroet wordt gemeld, hebben
de Engelschen hun bomaanvallen op Syri
sche vliegvelden ook Zaterdagochtend vroeg;
voortgezet. Onder de civiele bevolking zijn
slachtoffers gevallen.
De Fransche hooge commissaris van
Syrië generaal Dentz, heeft gisteravond een
radiorede gehouden tot de Franschen in
Syrië en Libanon. Hij verwees naar het
beroep van maarschalk' Pétain tot orde
en vrede cn zeide, dat op hetzelfde oogen-
blik Engelsche vliegers onverwachts Syri
sche vliegvelden hebben aangevallen. Na
den overval op Mers el-Kebis en op Dakar
heeft Engeland opnieuw Franseti bloed ver
goten. Al koestert Frankrijk geen aanvals-
bedoelii ^en jegens Engeland, van eiken
aanval zal toch verzet geboden worden.
Syrië en Libanon zijn nauw met Frankrijk
verbonden.
Ten slotte verklaarde generaal Dentz,
dat bij de opdracht ontvangen heeft, de
Levant te bewaren en in de lucht te ver
dedigen. Deze opdracht zal zonder man-
keeren worden uitgevoerd. Als antwoord
op den oproep van maarschalk Pélain, den
op-persten leider, is het Levantleger bereid,
tegen geweld, geweld te gebruiken
„Canadian Press" bericht, dat Vrijdag in
het Canadeesche Lagerhuis een verklaring
var den minister-president, Mackenzie King,
werd gci'ischt over den status van de
Fransche eilanden St. Pierre en Mique
ion, in verband met de onlangs door Roo
sevelt afgelegde verklaring. De minister
van justitie, Laporte, antwoordde, dat bij
de vraag aan den minister-president, die
afwezig was, zou voorleggen.
Volgens de New-York Times" eisehen
verscheidene Canadeesche bladen onmid
dellijk maatregelen om beide eilanden „on
der beschermend toezicht", van Canada
te nemen.
Naar „Ofi" meldt, heeft de Fransche re
geering het bericht van de „New York
Times" als zou bij de besprekingen tus
schen admiraal Darian en den Fubrer de
bezetting van Dakar door Duitsche strijd
krachten behandeld zijn, ten sterkste te
gengesproken.
Het Verordeningenblad van 17 Mei 1911'
bevat een besluit van de secretarissen-
generaal van het departement vaji binnen-
landsche zaken, van financien, yan opvoe
ding, wetenschap en cultuurbescherming,
van waterstaat, van handel, nijverheid en
s 'heepvaart en van landbouw en visscherij
betreffende de instelling van een rijksdienst,
voor het nationale plan.
Hierin wordt bepaald, dat ten behoeve
vian de ruimtelijke ordening der nationale
belangen, het toezicht op de ruimtelijke
ordening van de streekbelangen en gemeen
telijke belangen en het onderzoek, dat als
basis voor deze ordening zal diepen, een
rijksdienst voor het nationale plan wordt
ingesteld.
Aan het hoofd hiervan staat een presi
dent. Deze ressorteert onder den secre
taris-generaal van het departement van. bin-
nenlandsche zaken.
Als onderdeelen van den rijksdienst wor
den ingesteld: een raad van bijstand, een
vaste commissie, andere commissies, wel
ke naar behoefte worden ingesteld en een
bureau.
De rijksdienst voor het nationale plan
heeft tot' Laak de centrale ruimtelijke or
dening en coördinatie van planologische
maatregelen voor het gelieele gebied des»
rijks.
De secretaris-generaal van het departe
ment van binnenlandsche zaken geeft voor
schriften nopens de wijze van voorberei
ding, vaststelling en wijziging van een na
tionaal plan en nopens de reclitgevolgen
daaivan ten aanzien van d** planologische
maatregelen in de deolen des rijks
liet nationale plan wordt vastgesteld en,
zoo noodig gewijzig.d door den secretaris
generaal van het departement van binnen
landsche zaken .gehoord den Raad van
State, afdeeftng voor de geschillen van
bestuur."'
De secretaris-generaal van het departe
ment van binnenlandsche zaken geeft alge-
meene voorschriften nopens de voorberei
ding, vaststelling en wijziging van streek
plannen en nopens de-rechtsgevolgen daar
van ten aanzien van de gemeentelijke pla
nologische maatregelen.
De president van den rijksdienst kan te
gen door openbare lichamen voorgenomen
grondaanlcoopen en tegen het uitvoeren van
door die lichamen of door andere rechts^
personen of door natuurlijke personen voor
genomen werken bezwaar maken, indien de
grondaankoop of het voorgenomen werk
in strijd zon zijn met het nationale plan,
een streekplan, een uitbreidingsplan, een in
voorbereiding zijnde ontwerp of een ïn
voorbereiding zijnde wijziging' daarvan.
Dit besluit is onmiddellijk in werking
getreden.
Tegelijkertijd treden de artikelen 45 tot
en met 50 der woningwet buiten werking.
mzm
van
De beelden van Hildo Krop, die den gevel van hel nieuwe hoofdbureau
politie in' de Marriivstraat te Amsterdam zullen sieren, zijn aangekomen.
(Polygoon).
Een schoenwinkelier te Alkmaar vroeg
Voor schoenen, die zijn koopers blijkens de
door de distributie verstrekte bonnen noo
dig hadden, te hooge prijzen.
Een uitgebreid onderzoek van de po
litie te Alkmaar bracht aan het licht, dat
'F. N. de eigenaar van den schoenwinkel,
in den regel twee tot drie gulden op den
prijs voor een paar schoenen legde. Er
varen echter ook gevallen, waarin hij
schoenen van f 5.95 verkocht voor f 12.59.
Vcdaelile, die het onderzoek zeer bemoei
lijkte, bleek het onsociale van zijn han
delwijze niet goed in te zien. Hij' verklaar
de, dat sommige verhoogingen op oen ver
gissing berustten, andere achtte hij ge-
rechtvaaidigd.
Uit verklaringen van deskundigen bleek,
dat verdachte zich aan ernstige overtre
dingen van do prijsvoorsehriften schuldig
maakte, zijn geheete winkel-inventaris went
in beslag genomen.
De inspecteur voor de prijsbe'ieersching
veroordeelde verdachte tot een flinke geld
boete; een belangrijk gedeelte van de iri
beslag genomen voorraad schoenen werd
verbeurdverklaard. De zuster van verdach
te, mejuffrouw .7. C. N, die als verkoop
ster aan de overtredingen meleplichtig
was, werd veroordeeld tot een
van f 290.
geldboete
Dure treinreis.
Een bewoonster van de Zinder Amstellinn
te Amsterdam hoeft bij de politie aangifte ee-
daan, dat zij op een treinreis van botterdam
naar Amsterdam een portefeuille met 2500
aan bankpapier is kwijtgeraakt.
Wijl de politie slechts over zeer weinig ge
gevens beschikt het is met na te gaan, of
le portefeuille verloren, dan wel gerold is
zal het niet gemakkelijk zijn, licht m deze
duistere affaire te brengen.
