ROOSEVELT HEEFT BERLIJN
NIET VERRAST
Donderdag 29 Mei 1941
Tijd om te verduisteren
No. 22793
Londen en Isjoengking teleurgesteld
Aanzienlijke Engelsche
verliezen op Kreta
Oe behandeling van
valschermjagers
op Kreta
De Maastunnelbouw
Het vaarverbod in het
kustgebied
94ste Jaargang
De vrijheid der zeeën
Nog geen Britsch commentaar
Matsoeoka over de rede
van Roosevelt
Teleurstelling te Tsjoengking
Troeper door bombardementen
volkomen uitgeput
Duitsche vliegtuigen boven
Engeland
Duitsche artillerie beschiet
Engeland
Halifax bij Roosevelt
Roosevelt geeft opheldering
De baai van Soeda in
Duitsche handen
italiaansche luchtaanval op
vijandelijke vlootformatie
Engelsche duikbootAsk"
verloren gegaan
De laatste loodjes
Voor de watersport wordt geen
uitzondering gemaakt
Bete contant verschijnt dagelijks, met uitzondering
van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal f2.10; Iranco per post f 2.60
Prijs per week: 16 cta. Afzonderlijke nummer»
5 cta. Abonnementen worden dagelijks aangenomen
Advtx ten tién voor bpt eerstvolgend nummer moeten
vóór elf nor aan bet Bureau bezorgd zijn, 's Zater
dags vóór 9 uur. Een bepaalde plaats van
aèvertcntién wordt niet gewaarborgd.
Directie: Mr, H, A. M. Roelanta
Koofdreuacteur: M. Stavenga, Schiedam
EERSTE BLAD
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
Prijs der advcrtcntiën; \aa i— o regels t 1 60
iedere regel meer 1 0.31; in het Zater-dagnummer
15 regels t 1.85, tedere regel meer r 0.36
Reclames f 0.77 per regel. Incassokosten 5 ets.;
poitkwi tan ties 15 cta. Tarieven van advert en tien
nij abonnement zijn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Adverteoticn opgenomen f 0.S2 t/m 15 woorden
i 0.77 t/m 25 woorden. Eik woord meer 5 cent tot
een maximum van 30 woorden.
's Woensdags: Kleine AdvetteutiSn tot 25 woorden
10.26, mits vóór Dinsdagavond 0 mir aan bet
Bureau bezorgd.
's Znterdags: Kleine Adwertentifn 1 1.03, mdien
niet vóór VrUdagavond 0 uur bezorgd.
POSTREKENING 5311
De rede van Roosevelt heeft te Ber
lijn in geen enkel opricht verrassing
gewekt. Roosevelt is niet afgestapt van
zijn .bekende betoog, dat Duitschland
een streven naar de wereldheerschappij
in die schoenen schuift, ondanks de
tegengestelde bonding van dit land en
de ondubbelzinnige verklaringen van
zijn leidende figuren. Ook in de Wil
li elmstrasse. wees men er en het alge
meen op, dat de rede niets nieuws
gebracht heeft. I
„Wij 'beoordeelen de redevoering v,an
Roosevelt volgens haar strekking evenals
de vroegere redevoeringen, die hij sedert
het begin van den oorlog en ook tevoren
reeds gehouden heeft. Aan argumenten
biedt zij niets nieuws". Deze opvatting
hoorde men gisteravond in Berlijnsehe po
litieke kringen ten opzichte van e padio»
redevoering van den president der Veree-
nigde Staten uitspreken.
Symptomatisch is zoo voegde men
hieraan toe, dat Roosevelt in zijn rede
trachtte zijn gehoor voor de argumentatie
der bedreiging van het Westelijke halfrond
te versterken. Of het juist is bij de Zuid-
Amerifcaansche staten juist op dit punt
vjan Roosevelts rede instemming te veron
derstellen, laat men in deze kringen daar.
Men noemde de vele woorden, die de pre
sident van de Vereenigde Staten over de
bedreiging van het Westelijk halfrond uit
sprak, onhoudbare veronderstellingen ten
aanzien van Duitschland en vooral vond
men ze niet fair. Aangezien Roosevelt in
zijn uiteenzettingen weinig concreet heeft
gesproken, zoo verklaarde men verder, is
een reactie op zijn zeer in het vage ge
houden bedoelingen van den tónt van de
Wilhelmstrasse niet mogelijk'.
Wat het hekendestaiKlpiurit van Duilsüli-
land betreft, verwees men nogmaals naar
de rede van den FlUirer on naar het inter
view met groot-admiraal Rader. Roosevels
uiteenzettingen beteekenen voor de Wil
helmstrasse geen sensatie.
„President Roosevelt heeit in zijn rede
voering nieuwen stap gezet op zijn weg
naar de onbeperkte ondersteuning van En-
getand", zoo schrijft de Deutsche diplo-
matisch'-politische Korrespondenz. Roose
velt ging, ook al had hij daarvoor geen
bewijzen, ervan uit, dat Duitschland de
wereldheerschappij nastreeft. Hij meende
blijkbaar aan zïjh beweringen over de be
dreiging van het Westelijke halfrond kracht
te kunnen bijzetten, door op de uitgebreid
ste schaal vertegenwoordigers van de Ztuid-
Amerikaansche republieken onder zijn toe
hoorders te halen, aannemende, dat hun
zwijgend luisteren als instemming wordt
opgevat. Daar ondanks alle democratische
beginselen, een debat over de uiteenzettin
gen van den president volgens parlemen
taire methode niet was toegelaten, zal bij1
velen het zwijgen wel eerder een gebaar
vian hoffelijkheid dan van instemming ge
weest zijn, want wat Roosevelt beweerde
over Duilsche voornemens om door een
invasie of door de „vijfde colonne" de
Spaansch-Amerikaansche Janden te verove.
ren, is niet alleen dwaas, doch ook on
voorzichtig met het oog op het streven van
Roosevelt om belangrijke posten in bepaal
de landen van Zuid-Amerika door eigen
menschen te laten bezetten.
Duitschland wensclit niets anders dan
over de wereldzee heen de voor beid©
partijen vruchtbare vriendschappelijke en
economische betrekkingen te hervatten. In
dit verband zal ook het onderwerp „vrij1
heid der zeeën", dat Roosevelt eveneens
uitvoerig behandelde, ook de- Spaans-cih-
Amerikoansche' vertegenwoordigers sterk
geïnteresseerd hebben. Of zij liet onder
werp echter opgevat hebben in den geest
zooals Roosevelt 'dit bedoelde, n.l. van
een onbeperkten wapenhandel tusschen En
geland en Amerika, lijkt daarentegen zeer
twijfelachtig, want de gebruikelijke definitie
van het begrip „vrijheid der zeeën", is voor
ieder ander mensch volkomen verschillend
vian de opvatting van Roosevelt, niet in de
laatste plaats voor Spaanscb-Amerika, dat
de thans mïsk'ende „vrijheid der zeeën"
vooral aan eigen lijf te voelen krijgt. De
ware vrijheid der zeeën immers is erop
gebaseerd, dat altijd tusschen de neutrale
landen een vrije handel gedi /en 'kan wor
den. Van deze vrijheid der zeeën spreekt
Roosevelt echter niet. Integendeel, bij
steunt die mogenlieid, die met alle mid
delen haar tyrannie ter zee wil handhaven.
Al deze tegenspraken in zich zelf zijn ook
Roosevelt wel hekend. Hij gelooft ze te
kunnen verdrijven door gevaren op te roe
pen, die hij eerst 'kunstmatig moet verwek
ken. Daar hij met zijn vijandschap niet
alleen wil staan, probeert hij anderen erbij
te betrekken, die er geen belang bij heb
ben oude beproefde betrekkingen van
vriendschap op te geven en een oorlog
door gevaarlijke manipulaties verlengd te
zien. Dit beteekent immers voor hen niet
alleen economischer! achteruitgang, doch
de zwaarste politieke afhankelijkheid van
he tthans in de Vereenigde Staten heer-
schende Yank'ee-imperialisme.
De „United Press" meldt uil Londen,
dat Brifsche officieele kringen vooreerst
weigeren een commentaar te geven op de
redevoering van Roosevelt met liet mo
tief, dat zij de rede nog niet grondig lieb-
zijn landgoed Hydepark door te brengen,
heeft voor hedenmiddag een bizondere
persconferentie vastgesteld, om bepaalde
punten van zijn redevoering te verdui
delijken. Vooral is de pers nieuwsgierig
te weten, welke volmachten de president
als gevolg van de afkondiging van den
onbeperkten nationaleri noodtoestand voor
zich opeisclit.
Domei meldt uit Tokio:
„Ik wensrli geen commentaar te leve
ren op Roosevelts praatje bij den haard,
evenmin zie ik de noodzakelijkheid hier
van in," aldus de Japansehe minister van
buitenlandsche zaken, Yosoeke Matsoeoka,
in zijn kort, doch veelbeteekenend ant
woord op een desbetreffende vraag tijdens
een interview met Japansehe journalisten.
Volgens een United Pressberidit uit
Tsjoengking hebben Chineesche kringen uit
drukking gegeven aian hun teleurstelling
over de rede van Roosevelt, aangezien de
president geen nauwkeuriger ^zonderheden
heeft gegeven over een Amerikaansche hulp
in verband met China.
Naar de Britsdie berichtendienst meldt,
heeft het hoofdkwartier der Britsche strijd
krachten in het Midden-Oosten medege
deeld, dat de Duitsche strijdkrachten op
Kreta, versterkt door nieuwe landingstroe
pen uit dte lucht en gesteund door een
heftig luchtbombardement, aanvallen heb
ben gedaan op de Britsche troepen in het
Westen van het eiland. De Britsche troepen
waren gedwongen zidi op gunstiger stellin
gen terug te trekken. Odk op andere pdaat-
ben bestudeerd. Nicl-officieel heeft men J sen is de toestand buitengewoon moeilijk,
uitdrukking gegeven aan zijn teleurstelling De vijand heeft weer valschermtroepen
over de redevoering. Roosevelt lieeEt En-neergelaten en zijn druk. versterkt,
gelands nood nauwkeuriger uileengezet dan j In het zeegebied rondom Kreta hebben
ooit een Britsche regceringsvertegenwoordi- j naar het D.N.B. vew-cer»'Duitsche ge-
ger heeft gedaan, maar niet even duide-
Jij het middel aangegeven hoe de Ver.
Staten dit kunnen verhelpen.
Een eigen correspondente van hef
Slockholmsche blad „Aftonbladet" uitLon-'
den doet een zekere leleurstel'ing over de
rede van P.oosevelt blijken. Men heeft te
Londen zoo sterk verlangd naar deelne v. 1 ,T
-I ,r d j i Koosevclt bevatten de öew-Yorksdie bla
ming van de Ver. Staten aan den oorlog'
t j iii den liet nicmvs van bezetting van Canea
dat de rede aan dermate hoog gespannen j
- op Kreta door de Duitsche troepen. De As-
verwachtmgen geen vo'doemng kon scben-1 - T
r -?• -tt- itt i sociated Press meldt uil Londen, dat vol
ken. In officieele kringen was liet stand-;
punt volgens hel blad gisteren „tastend", i
d.w.z. onzeker.
vechtsloesfejton en cJiiïidj-ominen'iverpers een
vrachtschip en een patrouilleboot lot zin
ken gebracht.
De zender an Ankara meldt uit
Cairo, dat bij de gevechten om Kreta
de Engelseh'e verliezen aan schepen
en rnenschen zeer aanzienlijk zijn.
Als voornaamste bericht na de rede van
Het A.X.P. meldt uit Berlijn.'
Het opperbevel der weermacht lieeft
'kennis gekregen zoo is gisterai oud
van militaire zijde aan vertegenwoordi
gers der pers medegedeeld van
vele gevallen van bizonder ernstige in
strijd met het volkenrecht zijnde be
handeling van Duits oh c? valscherm
jagers op Kreta. Een officieel standpunt
te dien aanzien, zoo verklaarde men
verder, zal spoedig gegeven wórden-
Nadere mededeelingen kunnen thans
nog niet worden gedaan.
Gevechtsformatie van het Duitsche
Jachtwapen hebben in den afgeloopen
nacht havens en fabrieken op het Britsche
eiland met bommen van verschillend ka
liber aangevallen.
De Britsche ministeries van luchtvaart
en binnenlandsche veiligheid hebben, naar
de Engelsdie berichtendienst meldt, het
volgende communiqué uitgegeven over de
vijandelijke activiteit in de lucht in den
afgeloopen nacht boven Grool-Bxitfaimië.
De vijandelijke actviiteit in de lucht in
den nacht van Woensdag op Donderdag
is heviger geweest dan tijdens de vooraf
gaande nachten. Er werden hierbij op een
aantal ver van elkaar verwijderd liggende
gebieden bommen uitgeworpen, in het M
zonder otp het Noordwesten, Oosten en
Zuidoosten van het land. Hierdoor werd
schade in een zekeren omvang aangericht
en een aantal slachtoffers gemaakt. In het
Zuidoosten is een aanlal personen dakloos
geworden
Dc aanvallen van het Duitsche luchtua
pen in den afgeloopen nacht waren, naar
het D.N.B. nader verneemt, voornamelijk
gericht op haven-installaties, industrieelo
doelen en ravitailleermgsinslaUalies in liet
gebied van de Mersey en den benedenloop
van do Theems. Er werd een aantal groote
electrische inrichting verder voltooid. Zoo
zijn o.m. ecnige zuiltjes opgesteld, voor-
ien van verkeersseinea en alarmklokken
ten behoeve van de seinrichting van den
tunnel.
Ook in de overdekte autotunnels zijn
de electroteehni*che werkzaamheden nog
in vollen gang. De lampen moeten naar
believen alle, voor de helft of "voor een
vierde Kunnen branden, bij stagnatie in
de stroomvoorziening moeten automatisch
noodiampen worden ingeschakeld, gevoed
door de zicli in liet ventilatiegebouw op
den recliter Maasoever bevindende accu-
mulatorenbalterij. De seininrichting bezit
groene, gele en roode signaallampen ter
weerszijden van de rijbaan.
Behalve met electrolechniscbe werkzaam
heden, is men in de aulotunnels nog
steeds bezig met het aanbrengen van pla
fondpleisterwerken, tegels en beslratings-
maleriaal. Ook de personentunnels krij
gen, wat dit laalste betreft, (hans bun
beurt. De tunnel voor rijwielverkeer is
gedeeltelijk reeds betegeld, de luiken in
den voetgangerstunnel worden van een
betonnen vullaag voorzien, die nog met
een slijtlaag moet worden afgedekt.
Op den linker Maasoever is de be
straling in de landtunnels gereed gekomen.
Ook de voegen tusschen ventilatiegebouw,
landlunncl en roltrappcuschacht zijn ge
dicht, zoodat de drie onderdeden tot een
onverbrekelijk geheel zijn verbonden.
Druk wordt gewerkt aan opslelplein en
garage, de laatste zal voorshands voor
liet tunncibedrijf nog kunnen worden go-
mist en is daarom in gebruik gegeven
aan de brandweer.
Op den linkeroever is men voorts ge
reed gekomen met het aanbrengen der
nabij de Waalhaven vervaardigde zinkstok
ken, ter bescherming van den oever, voor
zoover deze niet van kademuren is voor
zien, Achter den daarbij gevormden rij
zend am wordt nu rond ventilatiegebouw en.
rollrnppenschacht dc grondvuliing weder
aangebracht.
Rest tenslotte over de uitvoering te
vermelden, dat in de gebouwen liet afwer
ken van vloeren, wanden en plafonds op
aan de gobruikscisclien aangepaste wijze
in uitvoering is genomen en dat, wat do
mechanische inrichtingen betreft, de voort
gang liet meest opvallend is bij de rol-
tóf" "-Vi trappen-waarvan het voor de gebruikers
en fclemc branden veroorzaakt. Afzonuor I
onzichtbare, maar voor het bedrijf hetmeest
iijke aanvallen waren bovendien goricbt
op verscheidene havens aan de Zuidoost
kust en aan bet Bristolkanaal.
VANDAAG* 21.48 UUh
MORGEN* 21.49 UUR
ZONSOPGANG HORGEN: 5.26 U.
Oe maan gaat vannacht onder te 0.11 uur
dn komt morgenochtend op te 9.23 uur.
De Londensche berichtendienst deelt
mede, dat de Britsche ambassadeur in
Washington gisteren bij Roosevelt het noen
maal heeft gebruikt.
Aan het onderhoud werd deelgenomen
door den Engelschen financieelen deskun
dige, Keynes.
Nader wordt gemeld, dat het onderhoud',
2!/2 uur geduurd heeft. Na afloop deelde
lord Halifax mede, dat de bespreking be
trekking had op de wapenproductie van
de Vereenigde Staten en op den alge-
meenn economischen toesjand, De kwestie
van nieuwe stappen tot bescherming van
de leveranties aan Engeland is niet ter
sprake gebracht. Roosevelt heeft verslag
uitgebracht van dè Amerikaansche oor
logsproductie en Keynes heeft de toene
ming van de oorlogsindustrie „bizonder
bevredigend" genoemd. Halifax voegde hier
nog aan toe, dat hij den president ge
feliciteerd heeft met zijn redevoering. Ha
lifax zeide verrast geweest te zijn over de
mededeeüng dat officieuze kringen in En
geland over deze rede teleurgesteld waren
In de persconferentie te Washington,
heeft Cordeil Huil op een vraag, of krach
tens den gisteren afgekondigden nationa
Jen noodtoestand thans Duitsche saldi in
de Vereeigde Staten in beslag genomen
zullen worden, geantwoord, dat dit plan
op het oogenblik niet aan de orde is.
Daarentegen streeft de regeerfrg te
Washington er naar, zoo verneemt de
Washington Evening Star", twintig
Spaansch-Amerikaansche republieken te be
wegen tot invoering van de zelfde uit-
voercontrole als thans in de Vereenigde
Staten bestaat.
President Roosevelt, die de persconfe
rentie van gisteren wegens zijn redevoe
ring had afgezegd, en morgen uit Washing
ton zal vertrekken om het weekeinde op
gens een officieele Britsche verklaring de
Duitsche troepen de numerieke overmacht
verkregen hebben en dat de situatie zeer
precair is. De Britsche troepen zijn als
gevolg van de voortdurende bombardemen
ten lichamelijk en geestelijk volkomen uit
geput.
De Duitsche aanvalshandelingen op Krcla
blijven goeden voortgang maken. De bui
tengewoon belangrijke baai van Soeda
tctdusver basis van de Britsche vloot is,
naar aan liet D.N.B. wordt gemeld, door
Duitsche troepen gisleien veroverd en stc
vig in Duitsche banden.
Zij rukken thans verder naar het Oos
ten op.
Aan de Oostkust van de baai van
Soeda hebben, naar het D.N.B. verneem,
iGiieksche en Britsche strijdkrachten bi
zonder hardnekkigen tegenstand geboden,
liet gelukte den Duitschen troepen den
vijand üit zijn stellingen te werpen en
verscheidene honderden gevangenen te
maken. Het betreft hier vooral Grieksche
en Britsche soldaten. Bovendien werd een
groote boeveelheid oorlogstuig buitge
maakt
Bij een poging van Britsche gevechtsvlieg
tuigen om een- door Duitsche troepen be
zet vliegveld op Kreta aan te vallen, zijn
óp 26 Mei naar aan bet D.N.B. wordt ge
meld, twee bommenwerpers van het type
Bristol Blenheim neergeschoten.
Gistermiddag hebben volgens Stefani, Ita
liaansche bommenwerpers in het Oostelijk
deel v,an de Middellandsch'e Zee een vijan
delijke vlootformatie aangevallen en een
kruiser gebombardeerd. Ondanks het hevig
afweervuur keerden alle vliegtuigen onbq^
schadigd op hun basis terug.
Gisterenmiddag hebben ffaliaansclie tor
pedovliegtuigen met volledig succes an-i
dere Engelsche oorlogseenheden, varende
in de omgeving van het eiland Kas os, aan
gevallen. Drie kruisers van meer dan. 7003
ton werden door torpedo's getroffen. Al
onze vliegtuigen zijn teruggekeerd.
Reuter meldt, dat verdragend Duitsrh
geschut aim de Franscho kust kort na mid
dernacht met een beschieting over bet
Kanaal is begonnen.
Stefani meldt:
Gisteren zijn verscheidene contingenten
Italiaansche troepen -cipi het eiland Kreta
aan land gezet om deel te nemen aan de
operaties te land.
De Londensche berichtendienst deelt
Lmc-de
De Britsche admiraliteit betreuit het te
moeten rcededeelen, dal de duikboot „Ask"
over tijd is en dat aangenomen moet
worden, dat het schip verloren is ge
gaan.
Het is thans ook voor den buitenstaan
der duidelijk, dat de werkzaamheden aan
den Maastunnel op hun eind loopen. Aller
wegen zijn het kleine werkjes, op zichzelf
van minder beteekenis en weinig interes
sant, die den tijd vullen. Niettemin vor
men zij alle tezamen nog een hoeveelheid
werk, waarmede ook nog de noodige tijd
heengaat, omdat alles in onderling ver
band tot stand moet worden gebracht.
Op den redder Maasoever heeft het
circulaticplein in den Westzeedijk zijn uit
einde-lijken vorm gekregen. De grondwerken
en aanvullingen der opritten met zand zijn
voltooid, tegels zijn aangebracht, de beton
werken zijn mat crèmekleurig gesausd, en
aan de bestrating der onderdoorgangen
wordt de laatste hand gelegd. Slechts de
bestratingswerken van het circulalieplein
moeten nog onderhanden genomen worden
en dit is spoedig te verwachten.
De aan het opstelplein gelegen garage
is aan de buitenzijde met de daarvoor be
stemde groote bruine grestegels bekleed.
Behoudens verfwerk en eenigc binnenafwer
king is men hier klaar In afwachting daar
van is het gebouw tijdelijk als kantoor
ruimte in bedrijf genomen, len gerieve
van de aannemerscombinatie van het werk,
de N.Y. Maastunnel.
Langs opstelplein en oprit wordt de
gewichtige gedeelte, de machines voor de
voortbeweging en de stellages, rails en ge
leidingen voor de beweging der treden en
leunóigb''nden, op don rechter Maasoever
vrijwel klaar gemonteerd is.
De buitengewone maatregelen voor de
kustverdediging, die 26 Mei zijn afgekon
digd, hebben de watersport in rep en
roer gebracht. Langs de Ncderlandsche
kust is een breede strook aangegeven,
waarbinnen vaartuigen niet mogen varen,
op het water of op het land liggen, be
houdens beroeps- of ^bedrijfsvervoer en
woonschepen zonder eigen beweegkracht.
Vooi Zuid-Holland, aldus schrijft liet
Yad., was de groote vraag hoever de
walersportcentra daaronder vallen. Hoewel
de grens pas in groote lijnen vastaat en
nog nlc-t in details geregeld is, mag wel
gezegd worden, dat de Kagermeren builen
het verboden gebied vallen, de Kraling-
sche en Bergsche plassen bij Rotterdam
vallen er echter binnen.
Bij de Kagermeren loopt de grens, blij
kens de verordening, over den weg Hille-
gom, Lis«e, Sassenheim (dat is dus de
oude weg, waar de blauwe tram langs
loopt) naar Warmond en Leiden (vermoe
delijk dus via den tol bij Warmond; dan
zouden alle jachthavens aan de Leede er
buiten vallen, alleen het Poelmeer er in);,
verder (vermoedelijk langs den Vliet), naar
Voorschoten, Leidschendam naar Veen-
weg, Vlieland, Berkel en Bergschenhoek
en dan op Nieuwerkork aan den [Jsel
aan.
De vei ordening geeft zeer nauwkeurig
de grens aan van het verboden gebied
in Friesland. Daaruit is met zekerheid
nu reeds op te maken, dat het geheele
gebied der Friesche ijieren verboden ge
bied wórdt.
Van Duitsche zijde bevestigde men, dat
voor de watersport geen uilzondering wordt
gemaakt.
Om misverstand te voorkomen, zij mede
gedeeld. dat de verordening op 26 Mei
in werking is getreden. Vaartuigen, die
binncr het verboden gebied liggen, moe
ten binnen 14 dagen daaruit verwijderd
worden op straffe van verbeurdverklaring.
Ooi: kano's en roeiboolen vallen onder
de verordening.
r
