Reisgenooten, die U missen kunt
m
?f
BUITENLAND
De Sovjet-Britsché inval
in Iran
Troepen rukken van drie
kanten op
De Sovjet-nota aan Ir-an
Londen over de inval in Iran
Itdliaansche meening
Turkije blijft neutraal
Wilhelmstrasse over
de rede van Churchill
1
ifappB ;;i
lllll
De aanval op een
Britsch! konvooi
Engelands vergeefsche strijd
tegen Duitsche duikbooten
De beteekenis van de Oekraine
Sluiting van Japansche zee
straten geeischt
De Engelsch-Amerikaansche
posities rin het Verre Oosten
Dé Vereenfgde Staten en Japan
s 5
WÊmsSÊSlm^i
Radio-Teheran publiceerde gisteren het
volgende
„De Iraansche regeering betreurt het,
het volk te moeten mededeelen, dat do
Britsche gezant en de Sovjet ambassadeur,
ondanks het naar Londen, resp. naar Mós
kou gezonden antwoord - van de Iraan
sche -regeering op'de demarches van heide
landen, den Iraansehen minister van bui
tenland sche zaken gisterochtend vroeg om
vier uur hét besluit van hun regeeringen,
hebben medegedeeld om militaire maat
regelen tegen Iran te nemen. Op het
zelfde oogënblik hebben de Sovjettroepen
en de Britsche troepen de Iraansdlie grens
overschreden. De Sovjets rukten in Asér-
beidsjan in een zone binnen, welke als
niet militair gebied beschouwd wordt. Ge
motoriseerde troepen van de Engelschen
hebben de lraansché grens bij Kasrchirin
van Khanahin komend, overschreden. De
Britsche vloot lieeft de haven en het kóp-
station van den trans-Iraansehen spoorweg
Sjapoer ên de havep. van Kronsar in de
Perzische golf bes-clhoten, waarbij schade
is ontstaan.
Het Briische luchtwapen heeft een aan
val ondernomen op Teheran."
De regeering heeft de bevolking via de
■radio opgeroepen kalm te blijven. Alle
maatregelen zijn genomen om- tegenstand
te bieden aan den overval.
Reuter meldt, dat een Britsch contin
gent van zee uit bij Band arsjakpoer aan
den Perzische») golf geland is. De Britsche
troepen zijn op verzet gestuit. Het is ech
ter nog niet bekend, waar dit verzet be
gonnen is en hoe sterk het is. De Brit
sche strijdkrachten bestaan uit Britsche
en Indische troepen, doch niet uit troepen
van de dominions.
Het D.N.B. meldt uit Tunis
»Volgens hier ontvangen berichten ope-
reeren drie Britsche colonnes van Irak
uit tegen. Iran. In Noord-Iran werd de
aanval begonnen vanuit Ravauduz en
Rayat, met het doel naar de Aserbeids
jan opereerende Sovjets door te stoeten.
De- middelste colonne rukt van Khanakiu
via Kasr-Schiriu aan de Iraansche grens
op. Het Zuidelijke operatiegebied wordt
gevórmd door de streek aan de Perzische
golf hij Bender-Schapur en dóór liet pé-
troleumgebied van Abadati. -
Reuter meldt, dat de Britsche strijd
krachten, die Iran binnen trekken, onder
opperbevel staan van generaal Wavell,
den opperbevelhebber in Brifsch-Indië.
De Britsche mnrinestrijdkra-.h'en in de
Persisehe gof staan onder bevel van ad
miraal sir Geoffrey t Arbuthnot, dena op
perbevelhebber in de Oostelijke Indische
wateren.
i
Naar de berichtendienst te Moskou
meldt, heeft de Sovjetregeering er in een
nota aan de Iraansche regeering op gewe
zen, dat Iran de eischen van de Sovjet-
Unie heeft afgewezen. Derhalve aldus
de nota heeft de regeering der Sovjet-
Unie" het recht 'genomen, tijdelijk Sovjet
troepen in. Iran te laten binnenrukken."
Ais niotief geeft de nota een „Duilscli ge
vaar" an.
De Sovjet-gezant te Teheran heeft deze
nota gisteren aan de Iraansche regeering
overhandigd.
In Londen werd er gisteren op gewe
zen, zoo meldt Reuter in een extrabe-
riclit over de kwestie Iran, dat het ant
woord der "regeering van Iran op de Brit
sche en bolsjewistische stappen van 1
Augustus bewijst, dat het niet bereid is,
dienovereenkomstig rekening te houden
met de aanbevelingen van deze .regee
ringen. Het is nu duidelijk, zoo merkt
men in Londen op, dat andere stappen
op'gelijke basis geen nut zouden hebben
en dat de Britsche regeering .èn dó re
geering der Sovjets ter bescherming: van
haar belangen tot andere middelen moeten
overgaan. Overigens^ motiveert Reuter de
actie van' Engeland en de Sovjets tegen
Iran -met de „aanwezigheid van een over
matig grootaantal Duitschers in Iran"
en noemt Iran „een brön van nazi-intri
ges". Iran was bestemd, zoo meent Reu
ter, om als springplank voor een Duit-
schen aanval op Brïtsdi-Indië te dienen,
en' ook een aanvalsactie tegende Sovjet
unie moest van daar uit plaats hebben:
In toonaangevende Italiaansche kringen
wordt de gisteren bekend geworden op-
marsch van Sovjet- en Engelsche troepen
in. Iran als dè openlijke schending der
neutraliteit enals een brutale inbreuk
op de nationalesouvereiniteit en onafhan
kelijkheid van dén Iraneeschen staat be
schouwd. Groot Brittannië, zoo verklaart
men te Rom§, heeft mot zijn niets ont
ziend optreden tegen Iran, behalve het
oprichten van een hieuw front, de ten
nauwste daarmee samenhangende poiitiek-
kapitalistische belangen in liet oog.
De- Turasc-he minister van buitenland-
sché zaken, Saradjogloe, heeft den Eu
gelsclión, Iraansehen en Sovjet-ambassa
deur te Ankara ontvangen;
In Turksche politieke kringen verwacht
men, dat do Turksche regeering in een
communiqué haar neutraliteit zal verkla-
ren.
„Wij zijn den heer Churchill bizonder
dankbaar voor hetgeen hij gezegd lieeft. Wij
zullen daaruit de overeenkomstige lessen
en consequenties trekken."
Alsdus verklaarde men ironisch
in de Wilhelmstrasse te Berlijn, ten aan
zien van de Zondag door den Britsehen
minister-president voor de radio gehouden
redevoering, welke -hier beschouwd -wordt
als de zwakste want meest aantastbare
van al zijn tot dusver afgelegde ver
klaringen. Bizonder opdringerig acht men
de godslastering om arm in' arm met het
bolsjewisme voor de „overwinning van het
goede tegen liet kwade" te willen strijden.
De wijze waarop de Russische metropoliet
van Belgrado, lieden van-het slag Churchill
als den aartsbisschop vsjfi Canterbury, van
repliek gediend heeft, zal wel voldoende
zijn, zoobetoogt men, om dergelijke - be
weringen te weerleggen. Overigens is het
voldoende, naar de meening van dezelfde
leringen, slechts enkele punten uit liet door
Churchill geboden materiaal te voorschijn
te halen om zijn persoonlijkheid en zijn
politiek te karakterïseeren.
Wanneer hij Yle ontmoeting met Roose
velt óp den Atlantischen Oceaan „symbo
lisch" noemt, ligt er inderdaad een sym
boliek in den vrij onverbloemden eisch
aan Washington, nu eindelijk aan den ooi-
log mee te deen, omdat volgens den spreuk
„de een na den ander" anders ook Ame
rik'a aan do beurt zou komen. Juist dit
„de een na den ander" krijgt in het licht
van den overval op Iran een heel bizon
dere beteekenis. Hel karakteriseert de Eu-
gelsche politiek: ofwel den een na den
ander in den oorlog tegen Duitse!,]and hit
sen, of oen een na den ander overvallen.
De in één adem tegen Japan geuite drei
gementen vormen, naar men higr verder op
merkt -(een beschimping, waarvan men liet
aan Tokio overlaat ten aanzien daarvan
een standpunt te bepalen,temeer aange
zien men daar de beteekenis van den door
Churchill gekozen spreuk „de een na den
ander" wel niet over het hoofd gezien
zal hebben. Churchill's bespreking van den
toestand in de bezette gebieden, is volgens
het oordeel van Berlijnsche kringen hoog
stens een bevestiging voor het al lang be-
wezen feit, dat Engeland al die landen,
die liet op ónverantwdiöonlelijke wijze in
den oorlog gestort heeft, niet tot rust writ
laten kómen, en ook voor den hongeroorlog
niet terugschrikt. Wanneer hij tegelijkertijd
van een „verlrapt Europa" spreekt, be
hoeft men slechts eraan te herinneren, door
wïen in het Westen en het Oosten sinds
de aftochten wijde landstreken vernietigd
eri verwoest zijn. Als van beteekenis acht
vj
Duiischc spoonvegpioniers, die als .verkenners den weg bereiden voor «en. h
panstserafdccling. Mef de snelle draisme dringen zij zoo ver mogelijk ifi
het vijandelijke gebied door en gaan onmiddellijk tot den aanval over.
;v- 'ics (PK. Iluschke, Atlantic, Zander-ui)
men het voorts in kringen van de Wilhelm
strasse, dat Churchill volkómen in strijd
met de oorspronkelijke mededeeling over
de ontmoeting op. den Atlantischen Oceaan
met president Roosevelt, thans verzekert,
dat men in het geheel niet geprobeerd'
heeft, de oorlogs-. en vredesdoeleinden de
finitief vast te stellen.
Eigenlijk, zoo verklaart men hier, neemt
hij dus terug," wat hij pas-kort geleden als
begin van.hetgeen later zou komen, in het
vooruitzicht stelde, en wel heel duidelijk
daarom, omdat hij met liet oog op da
wenscben van 'de bolsjewisten de vrije hand
wilde houden .voor de latere ontwikkeling.
De wanhopige Britsche. afwëerpogingen
tegen Duitsche duikbooten hebben geen
succes opgeleverd,.' zoo verneemt het D,
N. B. qls, aanvulling op het Duitsche
weermachtsberiöht *van gisteren.' Het ge
bruik van duikbootvallen, van korvetten
en patrouillevaartuigen is wel rondgeba
zuind met de. hóóp de Britsche gemoede
ren-tot rust Se brengen, doch heeft noch
deDuitsche Aanvqjjenj noch de vemieti»
ging van waardevol scheepsmateriaal kun-
nen verliinder'en.
Het beste bewijs daarvoor is de ver
nietiging van eenVoor Gibraltar bestemd
konvooi door Duitsche duikbooten, van
welk. konvooi 21 schepen tot zinken ge
bracht werden, terwij! de overige acht
schepen hun toevlucht zochten in Porlu-
geesche wateren. De Duitsohw duikbooten
hebben zoo flink den strijd aangebonden
met de besch'ermingsstrijdkrachten, dat de
huidige vorm van bescherming onvoldoen
de geacht- moet worden. Daarbij werden
.een Engelsche torpedojager, oen. korvet
en een patrouillevaartuig vernietigd.
Het hardnekkige en steeds weer succes-,
volle gebruik van Duitsche strijdkrachten
boven en onder water, alsmede van het
Duitsche luchtwapen heeft tot gevolg, dat
de Atlantische oceaan en de waterenom
Engeland steeds leger, worden on dat
in verhand daarmede de Britsche verzor
ging steeds ramjispoediger wordt helem
merd.
De o-praars-dh1 vani de Duitschie troepen
in de Dnjeprbóciht is na de bezetting van
de hel-ahgrijke Ijzer-j;en mangaanertsgebic-
den 'van Krivoi -Rog en Nikopol gericht
naar de bekende OeLrainsche industrie
streek in het gebied van dén. Dnjepr met de
steden Dnjopropetrofsk, Dnjeprodsersliinsk
en Saporoshje, bekend onder den naam
Dnjepr-groep, die na liet Donetzbekken de
belangrijkste der Oekraïne is. Daar be
vindt zidtv een industrie, welke haar be
teekenis La danken heeft a,an de aanwe
zigheid van ijzererts ''(Krivoi .Rog), man-
ganaerts (Nikopol) en aan-de Donetz steen
kool.' Ook wat het vorkeer betreft is deze
industrie gunstig gelegen, daa,r zij via den
Dnjepr een uitgang heeft naar de-Zwarte
zee. Daar voornamelijk afgewerkte produc
ten ,zoaa!s bijv. gietstaal, gereedschapsta-ai,
gewalst staal voor den- bouw van wagons,
automobielen en vliegtuigen, worden ver
vaardigd, beteekont liet verlies van dit
industriegebied een groote verlamming van
de Soyjetindiistrie. Door het uitvallen van
de productie worden tegelijk alle verwer
kende takken van industrie zwaar ge
troffen.
In Dnjeprodsersliinsk en Dnjeprrotrofsk
bevinden zich' luii(.engewoon belangrijke
centra van de wapenindustrie, Soporoskje
bezit vliegtuigmotoren-induslrie, alsmede
een aluminiumfiaibriek, welke ongeveer de
lielft van de- aliiir.iniumproductie der Sov
jet-unie leverde. Het Dnjeprgebied is bo
vendien een zeer belangrijk centrum van
de electricitcitsproductie in de Oekraine.
Met de groote centrale van Saporoshje en
Dnjeprodsersliinsk besolvik't liet gebied over
twee stroomleveranciers, die behalve de
stroomvoorziening van -de Dnjeprgroep ook
de ertsgebieden van Krivoi Rog en Nikopol
olls!m-edo een gedeelte van liet Donetzbek
ken van stroom voorzien. De. centrale van
Kaporoshje met een capaciteit van 550.000
kilowatt is door de Sovjets de grootste
centrale van Europa genoemd en vormde
'bjrj allo rondleidingen in de Oekraine door
Imtourist een bezienswaardigleidDe bouw
Van den 760 meter langen stuwdam voor
dezlo centrale had behalve het opstuwen
van het water tevens een- verhanging van
den waterspiegel tot doel,-, zoodat de tot
dusver onbevaarbare stroomversnellingen
van. den Dnjepr thans, zelfs dóór vrij groote
schepen kunnen worden bevaren.
iVolgéns non bericht van het Japansche
blad „llolsji Sjimboèn" zou reeds de eer
ste Areerikaansche tankboot met vliegluig-
hehzine óridór Grièksche vlag in VVladi-
wostok zijn aangekómen. Het blad schrijft
In dit verband, dat de Japansche zee
straten ais;straat' Tsoegaroé'.en straat Soya
ongetwijfeld voor Japan belangrijkei' zijn
dan het Panamakanaal voor de Yereenig-
de Slaten. Deze waterwegen maken deel
uit van Japnnsch gebied van vitale be
teekenis. Zoolang de Ver. Slaten het Pa--
Zoo wandelt het vijftal even later op hel warme, zon-overgoten perron
I-'
Over psychologie zijn heele bibliotheken vol
dikke boeken geschreven. Er zijn labora
toria, instrumenten voor onderzoek, pro
fessoren, tdoctoren, lectorenkortom de
halve geleerde wereld houdt zich bezig
psychologie. En, zooals dat gaat, er wordt
een aardig duitje aan gespendeerd om
de roerselen van de menscheüjke ziel
toch vooral maar te begrijpen. Endal
begrijp ik nu niet. Ik bedoel niet, dat
't vreemd is, dat we al die roerselen toch
vooral zoo graag willen kennen, maar dat
wo or zoo veel geld aan uitgeven. Want
de psychologie van massa en enkeling leer
je nergens zoo goed kennen ais op de
stations en in do treinen. Dat de spoor
wegen daar niet meer reclame mee maken.
Een spoorreis is tegelijk een cursus in
psychologie. Leerzaam, snel, aanschouwe
lijk onderwijs!
Do coupé .waar ik college loop is nog
lang niet vol en dat is juist het aardige:
je ziet je studiemateriaal stuk voor stuk
binnenkomen en al dat materiaal heeft
een eigen „entree de compartiment": de
lawaaiige, de onhandige, de haastige, de
getrainde, kortom, dat binnenkomen ver
telt al heel wat. Door de zijgang naderen
hoogst resolute schreden, de schreden van
een man, die vindt, dat hij recht hoeft
op véél plaats, hoe dan ook!
Een ijverige witkiel, die een flinke fooi
ruikt, sleept drie koffers-naar binnen, het
net bezwijkt er bijna onder. De man van
de ruimte zet zich breed, zéér breed. De
coupé wordt voller, de plaats naast de
levénsruimte-kunstcnaar blijft leeg op de
steeds weer herhaalde verklaring, dal die
derde koffer boven de leege plaats hoort
aan den meneer „die even weg is en
die me vroeg op zijn koffer te passen."
't Verhaal gaat er aardig grit in, maar in
de zijgang heb ik een phar oogen zien
tintelen. Oogon van een „man met de
grap/Ss." Hij heett de verklaring ver
scholen achter den rug van een sollicitant
naar de vrije plaats, mee aangehoord. Hij
schuifelt weg.,, om oen halve-, minuut
later niet forschen tred weer te verschij
nen. Creed en vriendelijk is zijn glimlach
hij straalt welwillendheid, ja bijna innige
dankbaarheid Zonder zich aan iets óf
iemand, te storen laat het stuk genoeglijk
heid zich neer naast de man met de drie
koffers, die graag erg vee! ruimte lieeft.
Hij klopt hem vaderlijk op den rug en
roept schallend vriendelijke woorden van
dank voor het zéé uitstekend op den kof-
for passen. De man van de ruimte blikt
verwonderd, dan verschrikt, dan woedend,
danDe kleur van 's mans gezicht
zegt over zijn psychologischen toestand
veel, zoo niet alles I Dan vallen er luide
en harde woorden in de nette coupé
De stilte, die in bon coupé met aandach
tige ochtendbladlezers pleegt te hangen
valt kletterend in diggelen. Do kranten
worden haastig opgevouwen: „er is wat
schoons te hooren, komt allen mee en
luistertHet is een pientere coupé,
de heele bemanning heeft subiet de grap
door. Ja, iedereen heeft duidelijk gehoord,
dat meneer wel zes keer heeft verklaard,
dat hij voor een meneer, die héél 'even
wég was om op ,'t perron een paar kran
ten te koopen, op koffer en plaats paste."
Ze kunnen het allemaat onder -eede ver
klaren.
„U benl toch geen fantast, meneer." „We
mogen toch aannemen, dat U niet dronken
bent, 't is de trein van 8.25". „We heb
ben (J loch met twéé koffers zien bin
nenkomen, bovendien hoe kunt U drie
koffers dragen
Dat is slechts een bescheiden bloemlezing
uit het requisitoir van de coupé, die de
mop begreep. De man met de tintelende
lichtjes in zijn oogen hoeft niet veel meer
te zeggen. Met algemeene stemmen op
"na Wordt hij uitgeroepen tót eigenaar van.
do forsche kalfslederen koffer. De man
van do ruimte krijgt een helder oogënblik:
„Will U dan eens opnoemen, wat er in
zit?" -
Do veroveraar van de vrije plaats trapt
er niet in. Hij denkt er geen seconde
aan, maarhij moet op het eerstvol
gende station met nog drie man van de
coupébezeUing uilstappen. Gezamenlijk zul
len zij met'den man van de. ruimte hij
den chei het geval uitpuzzlen. Het pro
test van den trotschen koffereigenaar, dat
hij twee stations verder moet wezen en
zijn aansluiting' zal missen, wordt zonder
meer terzijde gelegd. Graag of niet...
Zoo wandelt het Wijftal even later op het
warme, zonovergoten perron van hel. pro
vinciestadje, op weg naar hel bureau van
den chef. Een „onpartijdige" dorde, draagt
de zwaaromstreden koffer. Over ander
half uur stopter weer een trein.
Ik hoojv dat de man met de drie koffers
een fecgo coupé treft. Maar wij zijn hem
kwijt en hebben nu alle ruimte. Zoo'n
reisgenoot kunnen we missen.
"(Wordt vervolgd).
nainakana.nl gesloten houden, zou het fei
telijk vanzelfsprekend zijn, dat Japan ook
zijii waterwegen sluit. Er bestaat geen
greotero vernedering voor "het Japansche
volk dan deze straten voor vijandige ac
ties ter beschikking te stellen. Deze ge
bieden en waterwegen moesten daarom
in den dienst voor keizer en natie tot
het uiterste verdedigd wprden.
Gelijktijdig met den Engelsc-h-bolsjewis-
tiscben -overval op Iran hebben Engeland
en Amerika kennis gegeven van een „bui
tengewone versterking" van liüh posities
in het Verre Oosten. Terwijl uit Manilla
gemeld wordt, dat de Amerikaansdie weer
macht Lot 40.000 man is versterkt, is uit
Singapore bericht ontvangen, dat de in
de Maleische staten gestationneerde Engel
sche luchtmacht gisteren de zwaarste ver
sterking sinds een jaar uit Engeland lieeft
ontvangen. Bovendien is het Britsch-Jndi-
sche expeditiecorps aldaar met verscheide
ne eenheden opgeleide en niet opgeleide
troepen van verschiltende legeronderdee»-
len versterkt..
Op de persconferentie te Washington
lieeft de minister van huitenlandsche zaken,
Cordell Hull, in verhand met Ch'urohiU's
rede verklaard, dat met Japan slechts ,,ia-
fiormeele besprekingen" over de meenings-
verschillen in den Stllen Oceaan worden
gevoerd. Van de zijde der Vereenigde Star
ten bestaat geen bereidheid tot eenigerlei
compromissen „in de principieele kwesties
en de 'principieele politiek.",» Het ini!ar-
meele onderhóud rnn Zaterdag met den
Japianschen ambassadeur is kenmerkend
Voor den aard der besprekingen, die thans
worden gevoerd.
Huil weigerde zich' uit te laten over de
bewering van Churchill, dat Amerika „met
grenzenloos geduld" naar een regeling met
Japan streeft.
Credirt voer Amcrikaansche bewapening.
President Roosevelt heeft gisteren do
wet onderteekend, waardoor een crediet
van 7586 miliioen dollar voor de Almeri-
kaansclie bewapening wordt toegestaan.
Hy
De oude stad Derpat. na de verove ring deer de Duitschers. Ook hier heeft
de oeirlog zijn sporen achtergelaten. -
(PK. Kükè, Hoffmann, Zander)
