Donderdag 28 Augustus 1941
DE BETEEKENIS VAN DE
INNAME VAN
DNIEPROPETROWSK
HET 75-JARIG BESTAAN VAN
„ORPHEUS"
Tijd om te verduisteren
No. 22870
Spoorwegknooppunt tusschen het erts- en
industriegebied der Oekraïne en de
Zwarte Zee^havens
De Diplo over de
politiek van Roosevelt
Burgers in nood
De zang bracht de leden bijeen, saamhoorig-
heid en traditie maakten het koor groot
m Ai
'imz
Directie: Mr. H. A. M. RoelantB
Hoofdredacteur: M. Stavenga, Schiedam
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
EERSTE BLAD
94ste Jaargang
POSTREKENING 5311
Het bericht over die successen der
pants ertoepen. van den Generaloberst
JVjon Kleist, over de inneming van de
stad en het bruggenhoofd van Dnjepro-
petrofisk, zoo luidt een door liet
D.N.B. ontvangen aanvulling op het
Duitsche weermaehtsbeiicht van gis
teren, is daarom van zoo groote be-
teekenis, omdat daarmede nu het ge-
fh'ele industriegebied raai den Dnjepg
•vian Nikopol via Saporoshje tot aan
Dnjepiro-Dsershinsfc in Duitsche han
den gevallen is. Dit gebied neemt in
Üje industrieele productie der Sovjet-
Unie een bizondere plaats in. Dit is
feeds «jp te maken uit d!e omstandig!
ïösïd dat Dnjepropetrofek een belang
rijk spoorvregtkkiooppunt is vian de Po-
ïcriaine met verbindingen naar bet ijzer-
er tsgebiecl vian Kriwoi-Rog, naar de
havens aan de Zwarte Zee NikoIajeS
en Cherson, en naar het Oostelijk ge
legen Donez kolenbekken, lalsmede
naar de belangrijke industriestad Ch'ar-
ktof in het Noorden.
Een belangrijke spoorbrug over den
Dnjepr en verscheidene spoorwegwerK-
plalatsen onderstrepen deze beteekenis.
Deze gunstige verkeerspositie die nog van
meer waarde wiordt door de verbinding
najar de Zwarte Zee via den Dnjepr zeil,
•wlas nob de voorwaarde voor de ontwikke
ling der stad, die met de reeds genoeimte
plaatsen tezamen, een belangrijke streek
vormt voor de ijzerindustrie van de z.g.
DnjepQMMMnbinatie Het'verlies van deze
dertig ijzergieterijen en machinetaibrieken
Is voor de oorlogvoering der Sovjets van
even groot gewicht - als d|e verliezen aian
belangrijke bedrijven der beivapeningsindus-
trie, wiaaronder vooral genoemd moeten
wiorden de bedrijven voor 'tvervaardigen
vjan munitie en geschut, la deu sector van
den Dnjepr tusschen DnjepropetroMc en
Siaiporioshje, bevindt zich echter ook de
electrische centrale Dnjeproges in Kitsj-
Iqas, dat met een capaciteit van 550 000
kilowatt een reus der electriciteitsproduc-
tia genoemd mag w-orden en bovendien
met het Donez-bekken door een leiding
Over land van 270 kilometer lengte ver-
.hiondeti is. De groote steden aan den be
nedenloop vian den Dnjepr zijn moderne
industrieplaatsen der Sovjël-Unie, die door
Moskou bevoorrecht behandeld worden en
tezamen met die industrieterreinen gewel
dige oppervlakten beslaan.
Het bezit ran dit industriegebied door
Duitsche troepen moet van zelf ook èen
storing in de 'productie in het Donez-
beüdk-en en in het gebied vian Chairkof ten
geviolge hebben, nog afgezien daarvan, dat
beide gebieden thans zijn afgesneden van
de groote havens der Oekraïne aan de
Zfwiaarte Zee, Militair gezien beteekent hiet
bezit van den Dnjepr-bocht tusschen
Dnjepropetrotek en Saporosh'je den thans
hot verst naar het Oosten gedreven wig
van de Duitsche weermacht, welke een
rechtstreeiklsche bedreiging vormt voor het
industriegebied in het Donez-bekken en
'tóf Charisol, en welke het mogelijk maakt
de verbinding over land met den Krim aj£
te snijden. Deze positie vian die Duitsche
weermacht in he Zuiden van de Europee-
sdh'e Sovjet-Unie, tezatoen met de hache
lijke positie van Petersburg maakt de ze
nuwachtigheid der heeren van hot Kremlin
begrijpelijk.
Berislaw door de Duitschers
ingenomen
Tijdens de gevechten om Dnjepr-Pe-
trawsk, heeft een Duitsch regiment infan
terie in. hardnekkigen strijd de door de
Sovjets nog verdedigde stad Berislaw, aan
de monding van den Dnjepr, ingenomen
De Duitsanie infanteristen drongen door de
dichte mijhversperringen zonder steun van
pantserwagens of geschut de plaats binnen.
In gevechten van huis tegen huis en van
/man tegen man braken de Duitsche solda
ten het hier en daar .uiterst taaie verzet
van de bolsjewisten. Met handgranaten,
machinepistolen en bajonetten moest huis
voor huis en straat voor straat veroverd
en gezuiverd worden. Hierbij trad weer de
superioriteit der opleiding en de strijd
vaardigheid van den Duitsdien soldaat, als
mede zijn ontembare aanvalsgeest, aan bet
Jicht. Tijdens dit gevecht vernietigde het
regiment Duitsche infanterie vijf bataljons
der „Sovjets, die door pioniers en artil
lerie versterkt waren. 1500 Sovjetsoldaten
werden gevangen genomen. Bovendien be
dekten ontelbare gevallen bolsjewisten de
süaten deur stad.
Dc alpha en de omega van de politiek
van Roosevelt bestaan, naar de Deutsche
diplomatïsch-politisohe Korrespo ulenz ver
klaart, zooals bekend in de veroordee
ling van de aanvallers en de ondersteu
ning van de aangevallenen. De Korres
pondenz wijst erop, dat echter de ge
beurtenissen in Iran een Idassiek voor
beeld Meden voor een m het geheel niet
uilgelokten aanval, waardoor de talseli-
heid en huichelarij van de politiek van
Roosevelt duidelijk worden onthuld Yeire
er van om uit den onuitgeioUen aan
val op Iran% in den geest van „law and
order" zijn consequenties te trekken en
het smadelijk overvallen land zijn hulp
te doen toekomen, maakt Roosevelt zich
tot medeplichtige van de Engelsch-bolsje-
wistische gangsters, want hij is bereid het
resultaat van deze laffen overval te ge
bruiken voor zijn acties met oorlogsmate
riaal ten "gunste van de aanvallers Hij
maakt zich zoodoende, zoo sclmjft de
Korrespondenz verder, tot med 'plichtige
aan 'n gewelddaad, welke mot de leugen
achtige bewering van een bedreigende Duit
sche vijfde colonne in Iran is gepleegd.
De vijfde colonne -is het wachtwoord ge
worden, zoo schrijft de Korrespondenz,
waarmede iedere afpersing gemo iveerd
pleegt te worden. Reeds heeft Frankrijk zich
odder den indruk der gebeurtenissen, in
Dan gehaast te verklaren, dat zich in
Franseh-West-Afrika geen Duitschers he in
den. Andere landen, welke nog meer zijn
blootgesteld aan de listen van den Ame-
rikaanschsn president, schijnen daaren
tegen, zelfs nu nog niet in te zien, dat
zij juist door de door Roosevelt duide
lijk te verstaan gegeven beweringen over
machinaties van een vijfde colonne zich
zelf uitleveren aan den begeerigen .grefep
van dezo notoire yankee-imperialisten. Het
geval-Iran heeft de legende van Roosevelt
als beschermer van de onschuldig aange
vallenen definitief uit de wereld gehol
pen.
Er is een weinig fantasie aaodig om te
'kunnen beseffen, hoe het de burgerbevol
king in h'et strijdgebied van de Sovjet-Unie
vergaat. EvaeuatiepJannen, zooals die in
de Westersche" landen waren gemaakt en
ook tijdens den strijd werden uitgevoerd,
bestaan in de Sovjet-Unie niet. De bur
gers, vrouwen, kinderen en grijsaards zijn
geheel op zich zelve aangewezen en wan
neer het front zich meer en meer naar
hun woonsteden Verplaatst, nemen zij als
opgejaagd wild de wijk. Niemand bekom
mert zicjh om hen totdat het gebied, waarin
zij zie hbevinden, in Duitsche handen is
gevallen. Dan ontfermen zich--de Duitsche
ambulances en hulpexpedities over deze
.opgejaagde stakkers, die eenmaal terug
gekomen in liun woonplaatsen, tot de ver
schrikkelijke ontdekking fcopiga, dat de te
rugtrekkende Sovjet-troepen geen huis heb
ben gespaard.
Z|oo maken deze menschenj die jarenlang
onder het juk van die Sovjets geleefd heb
ben voor het eerst kennis met de Wester
sche opvatting van naastenliefde.
Liefderijk worden zij opgenomen en ver
zorgd'door de ambulances, medische hulp
wordt hun overal verleend en voedsel
uitgereikt.
Daar is een geweldige organisatie voor
noodig, om dit alles te verrichten, een
organisatie die arbeidt onder de- witte
vlag met het roode kruis.
Nederland zal ook aan dit werk mee
doen. j
Nederland zendt een ambulance naar liet
Oostfront.
Nederland weet, dat dit zijn plicht is.
Oirtk veel geld is noodig om dit werk!
uit te voeren, dodh' de organisatoren ken
nen het Nederlandsche volk. Zjij -weten, dat
er nimmer vergeefs een beroep op dit volk
is gedaan als h'et er Om ging anderen
te helpen.
Nederlanders, weet wat u te doen staat.
Steunt naar uw vermogen de tot stand
koming van de Nederlandsche, ambulance.
Stort uw bijdrage, iets meer dan u kunt
missen, op girorekening
©•F*®*®0©
Nederlandsche Ambulance, Koninginne
gracht 22, *'s Gravenhagen
STADSNIEUWS
Die tijden zijn er niet naar om te feesten, Orpheus heeft het begrepen. Maar
een gedenkdag, zooals de dag van morgen is voor onze Koninklijke Zang-
vereetiiging Schiedams Mannenkoor „Orpheus", en niet alleen voor Orpheus,
doch ook voor Schiedam, de stad waai' zij geboren en getogen is, zoo'n
dag kan niet voorbijgaan zonder eenig taal of leeketi, zonder een enkele
uiting van dee gevoelens, welke thans in veie Schiedamscbe varten leven.
Oplicrus vijf en zeventig jaar, meer dan goud, meer dan diamant, een
stuk Sehiedamsche traditie, een deel Nederlandsche muziekgeschiedenis,
een kostbaar staal van vaderlandschen burgerzin, zou dit alles zoo zonder
meer kunnen voorbijgaan?
De verliezen der Sovjet-
luchtmacht
Die Duitsche luchtmacht heeft gisteren
talrijke hommen van elk kaliber laten val
len op a& spoorweg installaties in het ge
bied BrjanskTsjemigof. Tijdens luchtge
vechten in dit gebied werden 35 Sovjet-
toestellen neergeschoten, terwijl de Duit
sche luchxmacht geen verliezen leed.
De aanvailen op Engeland
De Duitsche luchtmacht heeft gisteren bij
de Faroer een koopvaardijschipvan 4030
ton tot zinken gebracht. In den afgeloopen
nacht hebben vliegtuigen verscheidene tref
fers geplaatst op de-schuilplaatsen en start
banen van vliegvelden. Boven een vlieg
veld in Midden Engeland is een Engelsch
toestel neergeschoten.
v'
iv h
•-> <s. A :C)
■y
Tan rezen bottels kan men heerlijke jam malton.
Ba de omgeving van Amsterdam is men druk
der bottels. De oogst.
is men druk bezig met den pluk
Polygoon-Noske).
Vergoeding voor gebruik van
eigen gereedschappen
De rijksdienst voor de werkverruiming
heeft een aanschrijving gericht aan de ge
meentebesturen, waarin wordt medege-
gedeeld, dat aan arbeiders, die gebruik
maken van eigen gereedschap, een gereed;
schapsvergoeding gegeven mag worden.
Deze gereedschapsvexgoading komt niet
voor su'bsidie in aanmerking'. Zij. bedraagt
1 tot 3 cent per uur, afhankelijk van de
hoeveelheid gereedschap, die de arbeiders
m&denemen. Zoo zal voor staatmakers
deze vergoeding als regel niet meer dan
1 cent per uur bedragen, terwijl deze
vergoeding voor een timmerman, die een
kist met verschillend gereedschap naar het
weik meeneemt en daargebruikt, 8 cent
per uur zal bedragen.
Vioor h'et gébruik ran een eigen schop
wordt 1 cent per dag vergoed. Vborts wordt
in d|e circulaire er op gewezen, dat, Wan
neer vakarbeiders in acooord werken, aan
h'en hoven, het1 in acooord verdiende loon
(exclusief de woonplaatstoelage) een toe
slag Van 10 pCt. voor-vakbekfwaamh'eid kan
.worden gegeven.;.
„Laten we-elkaar de waarheid
blijven zeggen"
Max Blokzijl zal hedenavond over deii
zender Hilversum II van 19.452000 uur
spreken over: „Daten we elkaar de waar
heid bljjVen zeggen".
VANDAAG: 20.39 UUR
MORGEN: 20.36
ZONSOPGANG MORGEN 6.44 UUR
Het is bijna vanzelfsprekend, dat een
zeldzaam feil als dit jubileum de aan
dacht trekt, niet alleen van de stadge-
nooten en van oud-stadgenoolen, wier har
ten nog aan Schiedam hangen, maar ook
van zustervereenlgmgen en van de Neder
landsche muziekwereld in het algemeen.
Want Orpheus heeft «oei gedaan voor den
mannenzang en de leden hebben
door hun kunstbeoefening niet alleen den
naam bunnei vereeniging, maar ook die
van de stad bekend doen worden en een
goeden klank gegeven. Die lust tot zingen
bracht hen bijeen, in Orpheus, maar Or-
heus hield lien vast als zij den scherpen
toets, welke de bizondere sfeer en het
peil der vereeniging' aanlegden, hadden
doorstaan. Dan waren zij gegrepen en dan
bleven zij, werden trouwe leden, ijverige
zangers. Neen, er werd niet gezien naar
rang of sland, afkomst of gezindte. Andere
normen waren er, waaraan voldaan moest
worden. De kracht van Orpheus lag en
ligt nog in haar eenvoud, haar tra
ditie is geboren uit gemeenschapsgevoel
en saamhoorigheid en haar hooge muzikale
peil dankt zij aan den toegewrjden arbeid
barer zangers in vrijwillige onderwerping
aan de zware eiscken ter bereiking van
het schoone doeJ.
Dat wordt niet bereikt in een korte
spanne tijds en daarvoor zijn niet alleen
lange jaren noodig, maar ook de juiste
menschen, trouwe leden, wijze bestuurders
en begaafde muzikale leiders! Orphes heeft
haar 75 jaren gehaald en met eere
omdat leden, bestuurders en directeuren
trouw, wijs en begaafd waren. Er is nog
meer, Orpheus staat thans op een peil,
dank zij" de kwaliteiten van de huidige drie
voudigheid zooals nog maar zelden ge-
dmonde haar bestaan is bereikt.
Over een geschiedenis, welke morgen
wordt afgestoten, is veel te schrijven. Er
zouden bizonder inteiessante dingen ont
dekt kunnen worden in de gulden tetteren
der jaarboeken. Om er eens enkele te noe
men: benende Schiedammers ais lid van
Orpheus; groote Nederlandsche componis
ten en de uitvoering hunner werken-^door
het koor, de directeuren, die in den loop
der jaren den zang hebben geleid; het pio
nierswerk in het belang der Nederlandsche
muziekwereld, enz. Wellicht zijn er onder
de leden speurders en pennevoerders, die
zich eens tot taak zouden willen stelten
aan deze onderwerpen hun krachten te
wijden. Vooi het oogenblik willen wij ons
bepalen tot één enkel onderwerp, dat
thans voor Schiedam van belang is, na
melijk Orpheus als vereeniging en speciaal
als Schiedainsche mannenzangvereeniging.
Het was do heer J. F. van der Meer,
de voorzitter van het koor, die zich op
onze aanvraag onmiddellijk bereid ver
klaarde daartoe de noodige inlichtin
gen te verschaffen. Het is nu eenmaal zoo,
aldus verklaaree hij meteenigen geheel'
geredhtvaardigden trots dat hij in de
eerste plaats voorzitter van Orpheus en
dan ook nog directeur van een bedrijf is!
Als men van huis uit zanger, ongeveer
twintig jaar ha van Orpheus en dan nog
enkele jaren voorzitter is, dan werd men
zoo langzamerhand wel het een en ander
te vertellen. En als men dan het geluk
heeft een iong hart te bezitten, ondanks
het feit dat de zes kruisjes reeds gepas
seerd zijn, dan gaat het vertellen zoo vlot
en hebben de woorden zulk een frisschen
klank, dat nel dubbel aangenaam is te luis
teren.
Het is voor de leden, aldus de beer
Van der Meer, een vaste tred, op Woens
dagavond naar de repetitie. Dat bleek gis
teravond wel, toen wij de laatste repeti
tie van 75 jaren kenden bijwonen. Daar
zat een lid, dat in twaalf jaren geen re
petitie had gemist, iemand dus, die nooit
op dien dag kiespijn heeft gehad of last
van zrjn blindedarm, of met zijn meisje
toeval'ig afgesproken had, of noodig op,
familiebezoek moest Er zijn duizend rede
nen waarom men niet op een repetitie
van een zangkoor hoeft te verschijnen.
Maar deze zanger kende geen dezer
redenen en is lid' van Orpheus, een symp
toom.
Waarom wordt men lid van een zang-
v- vereeniging?
Nu kan men het lidmaatschap van een
zangkooi van allerlei kamlen bekijken. Men
kan zeggen- Wat heb ik eraan om daar
twee uur te zitten zingen, me in te span
nen en dan nog een kwartje te moeten
betalen ook. Maar met zulke ^menschen
is Orpheus geen 75 jaar oud geworden.
Er zit een geheel andere kant aan het
geval Zingen doen wij allen, op zijn tijd',
de een uitsluitend' in bad en de ander
als hij goed opsfcniet met zijn werk; oude
schoolliedjes hoor je soms plotseling uit
de keuken en dc jongste des huizes zingt
zooals hij het mooi vindt als hij zit te
spelen Op zijn - tijd hebben wij allen be
hoefte onzé" stemming te uiten door mid
del van eenig geluid, meer of minder
mooi, bij gewone menschen alleen maar
als zij bl'j zijn, maar er komt een zang
uit onze kelen en tja, zoo kom je tot
zingen.
(Vervolg rubriek Stadsnieuws pag 2).
v 'iè$X
-l#-' - v.<
Door den dienst van' den Provinciale® "Waterstaat van Noonl-Hollaitd j
wordt het langs de wegen grosirinde onkruid, zooals stekels, brandnetels
en hoefblad, bestreden. - - 1
Hel onkruid wordt met een chemische vloeistof bespoten,* en na crnl-
ge dagen sterven deze schadelijke planten af. "tBespuiten van het onkruid!
i (Polygoon-Kuiper.)
Doe courant vcmchijot da-c!ijka, met oitionderio;
„a Zon- eu Feestdagen.
Rij» P«
Jcvartnal f 2.10; franco per post f 2.60
veek; 16 eta. Afzonderlijke nnpimni
6 Ag.lTAbonnementen votden dagelijks aangenomen
jVdvcrtenti&i voor bet eerstvolgend nummer moeten
•Ar elf oor aan bet Bureau bezorgd jojd, 'a Zater-
t 9 nur. Een bepaalde plaats van
istiën wordt niet gcvaarboigd.
IS regi,
•^«dverteaüfa.. van i- regeia i L60
•1 meer f 0.31 in bet Zaterdagnmnmer
w~i 1^1^85,* iedere regel meer f 0.36
Reclames 0.77 per regel. Incassokosten S cta.;
postkwitantks 15 ets. Taneven van advertentiën
by abonnement njn aan bet Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertentiën opgenomen A f 0.52 t/m 15 woorden
1 0.77 t/m 25 woorden. Elk woord meer 5 cent" tot
een maximum van 30 woorden.
'a Woensdags- KJeme Advertentiën tot 25 woorden
10/26, nuts vóór Dinsdagavond 6 nor aan het
Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Kleine Advertentiën 1 1.03, indien
met vóór Vrijdagavond 6 uur bezorgd.
i
i1 -->
l f "Wk>.
-W A