De vrijplaats in liet Gasthuis
HET LUCHTGEVECHT EN ZIJN
GEVOLGEN
odtmmh
Uitwerking van bommen afkomstig van een
in nood verkeerend vliegtuig
1 N.V. ENADA
Handel en Bedrijf
if
m
Vrijdag 29 Augustus 1941
TWEEDE BLAD DER SCHIEDAMSCHE COURANT
69109
dook o JR.
68535 ervló, Westmolenstraat 4. Engro3 ea
Broeken
68260
68295 G. VAN KEURS, LANGE HAVEN 6.
68044 HoStraS^lif - Hl'HoM
68142 „Kofa'-Bertela, Dam 9—28.
stoomen-Verven
Voor EEN GOED CORSET blijft
Uia ached,
êt
Ipf
Het is een sehoone zomeravond.
Over -ons vredige vacantie oord ligt
ïios de gjoed van de ondergaande
zon. Wij zijn geneigd om een laatste
pijp op te steken en den dag dan
voor afgedaan te beschouwen.
Daar, bodi in de verte, klinkt bet
gestadig rijzende gelnid van vliegtui
gen, eerst als een zwak gemurmel,
zoodat jevtegen elkaar zegt: boor jij
óók iets? Dan steeds voller aanzwel
lend tot het daverende gesnork van
zes zware motoren. Zien doen vrij nog
niets, want zij komen uit het Wes
ten, de verstoorders van onze vacan-
tie-rusf, en het Wes'en staat thans in
laatenden zonnegloed. .Zij zijn anders
wel erg vroeg, ditmaal.
Te vroeg zrjn zrj. Heel duidelijk waar
neembaar klinkt plotseling boven het
vlakke gegrom der naderende vliegtuigen
een andere, scherpere toon. Wij weten
het dit zijn jagers, Duitsehe jagers.
De twintig, dertig minden daglicht en
lichte schemering, welke nog voor ons
liggen, zullen zij trachten te benutten om
den Engelselien aanval op te vangen.
Daarom, om elkaar eendrachtig steun te
verkenen tegen het gevaar van een jager-
overval, vliegen de Britsche vliegtuigen
«fok in gesloten verband. Straks, als het
duister wordt, zullen zij hun weg waar
schijnlijk wél geseheiden, elk voor zich,
voortzetten wat ook hun doel mag
zijn. De zomernachten duren te kort, dan
dat zij in staat zijn om ver afgelegen
objecten te bereiken, zonder althans een
gedeelte van de vlucht overdag en
dus-donder de volle bedreiging van den
afweer op den grond1 en den jachtaan-
val te verriehten.
t Het is een wonderlijk iets om zoo,
als vacantie-ganger, even een vonkje van
de geweldige botsing tusseben twee lan
den neen* iusschen twee wereldbeschou
wingen, voor zijn oogen te zien versprin
gen.
- Wij zien nu ook inderdaad wat er ge
beurt. Tegen den melkaehtigen blauwen
avondhemel zijn de Britsche bomvliegtui-
gen verschenen, als donkere vlekjes, toch
wel scherp omlijnd, maar heel, heel hoog
En is dat geen jager, die daar uit het
niet te voorschijn komende, plotseling langs
het escadrille flitst en nog een, en
nog een, elkaar op den staart volgen
de, als gold: het hier de vertooning van
een luchtdrcus?
Zeker, hóórt maar, dat zijn jagers. Hoe
wel er geen wind is, lijkt het alsof na
enkele seconden een nieuw, fel, enervee
rend geluid naar ons toe wordt gewaaid:
rèttèttèt rèttettet Dat is de stooten-
de, schelle kreet der mitrailleurs.
Er wordt daarboven, vlak boven onze
hoofden, gevochten'. En steeds duidelijker
wordt het dramatische beeld, een "onbe
langrijk fragmentje overigens van het krijgs
gebeuren, dat wij alleen maar daarom met
angstig starende oogen aanschouwen, om
dat nu ja, omdat de mensch nu een
maal niets gevaarlijks loodrecht boven
zich.kan dulden. Het is""ineer uit protest
tegen de lijfelijke bedreiging, welke wij
zélf ondervinden, dan omdat het schouw
spel zoo indrukwekkend is, dat wij met
krampachtig achterover gebogen halzen blij
ven kijken.
„Als ze nu. eens bun bommen loslaten,
coder het vechten dat kan toch..."
!Aba, daar spreekt de kleine angst
die toch niet heelemaa! ongemotiveerd is.
Zeker kan het.
Maar reeds heeft de strijd, die aan de
snelheid der vliegtuigen is gebonden
400 of 500 kilometer het uur zich
verplaatst. Wij herademen en wrijven ons
de gepijnigde nekspieren. Nu wij zelf geen
deel meer hebben aan de gebeurtenis,
nu de benauwenis van ons weg is ge
nomen, omdat het krijgsspel zioh een
minuut verder, dus reeds op zes, zeven
beid niet kan bedreigen. Men moet er
steeds rekening mede houden, dat een
losgelaten bom de snelheid van het vlieg-
,tuig mee krijgt en waar deze snelheid ze-
ter een 400 KAL per uur bedraagt
d.w.z. zoo iets als 110 meter per seconde
dwaalt de vallende bom steeds een
zeer behoorlijken afstand van de verticaal
af. Hierbij mag worden opgemerkt dat dit
verschijnsel één van de grootste moeilijk
heden bij het richten vian de bommen is.
Wil men een bepaald doel treffen dan
is het noodzakelijk dat de bommenJ-ast
reeds op grooten .afstand voordat hot vlieg
tuig zich boven het object bevindt, wordt
afgeworpen en het richtprobleem betreft
nu deze vraag: hoe groot is die afstandY
Er bestaan instrumenten, zeer geraffineerd
uitgevoerde richtkijkers, waarmede de bom
menwerper zijn „voorhoudhoek" lüan be-
kflometer afstand afspeelt, is onze be. als men weet dat zich hierbij
langstelling diep gezakt. Wij werpen een? ^endefactorenvoordoen, zooais
blik op het deunebosoh, dat zacht-roodw TVi™
woidt gekleurd door de laatste zonnestra- vh^ en het aMr^vea ran de J,om
len het einde van een dag, zooals
wij er te weinig beleven in ons voch
tig landje. Wat daarginds in delucht
wordt vertoond', iè als het haast onzicht
bare gestoei van muggen alleen klinkt
nog van tijd tot tijd heel «flauwtjes
rèttèttèt-ietlèttèt.
Maar ziet, uit het verwarde geinai van
de telkens voor het oog verdwijnende
stipjes, die alweer bijna buitên onze be
slaans sfeer zijn geraakt, maakt zich iets
les
Iets. Wij bedenken niet, dat dit een
vliegtuig is, waarin vier, vijf jonge ke
reis om hun leven vechten. Wij zeggen
koeltjes
„Kijk, daar valt er een," alsof het een
stokje papier is.
Als een snippertje papier, zoo fladdert
dat „ietsje" omlaag; het wordt grooter
tuimelende, draaiende en zich weer
even oprichtende, om dan opnieuw, snel
ler, omlaag te storten. Vallende, groeit
het de stuurlooze machine davert recht
op ons aan Weer grijpt de schrik ons
aan. Het is geen spel meer, dat wij als
nieuwsgierige toeschouwers biju on en, het
is de rauwe werkelijkheid, die op ons1
toestormt.
Daar zwaait het bomvliegtuig als een
weggeworpen ding achter het dennoboscb,
vlak in onze nabijheid. Een daverende
slag weerklinkt, die onze hersenen pij
nigt. Onderdeelen van seconden v-crloo-
pen vrij wachten, met verbeten gezioh-
teu, de handen tot vuisten gebald, ma-ar'
toch in een volmaakt onmachtig gebaar
wij wachten...
Er gebeurt niets De rust van den
gedurende zijn val door denzelfden wind
(welke echter op verschillende hoogten
weer wisselt), dan zal het duidelijk zijn
dat een werkelijk goed gericht bombarde
ment slechts onder de gunstigst mogelijke
omstandigheden en in elk geval alleen
overdag kan worden uitgevoerd.
Maar wat de zaak waar het nu over
gaat betreft zoodra een vliegtuig zich'
loodrecht boven ons hoofd bevindt, is de
op dat oogenbhk losgelaten bom voor ons
zelf niet meer gevaarlijk. Hij treft naar ge
lang van de valhoogte op eenige hondorden'
meters, ja wellicht zelfs "meer dan "een ki
lometer afstand den grond.
Dit geruststellende woord wij mogen
het niet verzwijgen heeft overigens
slechts een zeer betrekkelijke waarde. Do
kans, dat een bomvliegtuig zrfn last gedu
rende het luchtgevecht loslaat, bestaat in
derdaad. Wel moet men daarbij bedenken
dat het door dit te doen ook de uitvoering
van zijn opdracht welke het bpmbar-
deeren van bepaaldelijk aangegeven doelen
en niet lukraak wegsmijten van zijn bom
men beoogt. prijsgeeft, maar er komen
omstandigheden voor, waarin de bommen
werper zoo duchtig wordt bestookt, dat
hij als laatstelijk redmiddel om uit de
benauwenis te geraken zijn explosieve La
ding laat vallen. Welnu, kunnen wij dan
zeggen of en wanneer het vliegtuig zich
van zijn bommen ontdoet? Neen, dat is niet
het geval het is zelfs zeer wel moge
lijk dat de worp wordt uitgevoerd vóórdat
het toestel ons verticaal passeert en dat
-wij ons dus tooh in de gevarenzone be
vinden. De bom blijft gedurende rijn val
theoretisch d.w.z. afgezien van. afwij
kingen door den wind en door een m-o-
Aannemer
C77n7 li. J. VAN AMEYDEN. Beéedfed taxa-
DiiUl teur. Electrlscli tlnunerbedrijt. Metselaar.
Ketbelstraat 21-23 Veenlantstraat 9.
Accountancy en Belastingzaken
68417 ,G* J- Bfctterman, Tuinlaan 114 b, Accoun-
tant ea belastingconsulent. Lid Ned. Inst,
v BeL Cons. Administraties, belaatlpg-
adviezen.
Algemeen Installatlebureau
■*67777 Fa. Wed. M, van Meure, Eroeraveld S3.
Erkend Gasfitter. Erkend Installateur, Uw
adres b(j verhuizingen. Na 6 nar tel. 67879.
Auto-reparatie
RQtLfJO Hebt 13 autoschade?
Noordergarage - Vijgensteeg 4 repareert
alles. Aanbevelend, B. Staat
Boodschappendienst
moon Algemcene Service Centrale „Schiedam",
uuodu Makkerstraat 8 Alhalen en bezorgen In
Schiedam en omstreken
Broodbakkerij
;ncc Laat vanaf morgen KROMMENHOEK
V brood bezorgen. Singel 101
Bankiers
Carrosserie, wagenbouw en alle reparatién.
ARY JORDAANS, Hoofdstraat 34.
zomeravond ligt.weer■over'de heüe en het ge]ijlk,e sch^meling van het toestel op
het moment van loslaten precies onder
het vliegtuig. Zij heeft de vliegsnelheid
mede gekregen en al valt zij daarbij oofc,
toch behoudt de bom de beweging van het
vliegtuig. Hetgeen dus wil zeggen, dat bet
oogenblik, waarop een bomvliegtuig vlak
over ons hoofd vliegt, toch het gevaarlijk
ste is niet in verband met de-kans
dat het juist oip dat mement zijn projec
tielen laat vallen, maar omdat dit reeds
eerder kan zijn geschied.
Een inrichting als die, welke Wij' vroeger
in Indië kenden, waarbij d'e bom naar
willekeur „gewapend" of „ongewapend"
kon worden afgeworpen en het den vlie
ger dus steeds mogelijk was om zijn last in
noodgevallen zonder ernstig gevaar voor
de bevolking te laten vallen, schijnt door
de Britsche luchtmacht helaas niet te wor
den toegepast.
i.
Li het voorkantoor van den advocaat en pro
cureur mr. Lundemann zaten twee personen te
wachten de handelarei'/iger M R Mandixen en
de concierge van de Mandixen-stichtmg-, de ge
wezen sergeant majoor Eskildsen.
Eskildsen had een nieuwe regenjas aan en
hield op zijn knieën een pak in brum papieren
omslag; de boeben van het gasthuis voor de
driemaandehjksefce afrekening. Hij zat daar
breed en zelfbewust, liefst op twee stoelen tege
lijk, zoodat de kleine, magere handelsreiziger
heelemaal in den hoek bij 't raam gedrongen
werd.,
Mr Lundemann opende de deur van zijn
privékantoor on kwam er uit in een pak met
groote ruiten, met dreunende Amenkaansche
stappen. Hrj knikte tegen den concierge: „Komt
u binnen, meneer Eskildsen."
Mandixen werd over het hoofd gezien.
Hij riep tegen zijn zoon, den jongen mr. in
de rechten, dat hij actea en documenten van
het Mandixen-gastbuis zou brengen.
De concierge Eskildsen tikte, alvorens het
leege bureau van den advocaat te betreden,
discreet met zijn knokkel tegen den kant van de
Openstaande deur.
Mandixen's vogelbafsje dook deemoedig in
zijn gummiboord. Hg was er aan gewend, dat
de concierge den voorrang had. Hij was over het
geheel gewend, aan wachten en dat was ook
/eigenlijk de beste manier om uil te rusten, als
■men den geheelen dag met de monstertaseh ge
sjouwd had. Sinds twee weken vertoonde hij nu
een - proef-collectie spiraal-sokophouders met
zelfsluiter, Amerikaansch wereldpatent standaard
bosch, en wij, vacanü'egangers, kijken
elkaar aan. Iedereen weet, waar de an
der aan denkt: de bommen, waarmede
bet vliegtuig in zijn wilde vaart tegen
den grond aan is gevlogen.
Hoe staat het nu eigenlijk met de geva
ren van het bombardement of laat ons lie
ver zeggen van het luchtgevecht tusschen
bommenwerpers en andere vliegtuigen voor
de burgerbevolking?
Over die kwade kansen van het lucht
bombardement zelf voor hen die in de
omgeving van een bedreigd punt wonen,
behoeven wij niet te spreken. De groeiende
lijst van noodlottige gebeurtenissen, welke
reeds mu onder de burgerbevolking van
ons land een aantal do-oden en zwaar ge
wonden telt, zooals vroeger slechts bij
een nationale ramp roo-rkwam, spréékt voor
zichzelf.
Bepalen wij ons dus slechts tot een ant
woord op deze twee vragen: kan het vlieg
tuig dat zich vlak boven ons hoofd van
zijn bommen wil ontdoen, ons kwaaddoen'
en wat is de uitwerking van een met bom
men geladen, neergeschoten vliegtuig op
onze persoonlijke veiligheid?
Het is een merkwaardig feit, dat het bom-i
vliegtuig recht hoven ons geen kwaad!
kan stichten^ althans onze eigen veilig-
Amsterdamse lie Bank N.V.
Bijkantoor "Westvest 36.
(2 lijnen) Alle Bankzaken Assuranties.
Bedrijf s kleeding
cqqqe F. RSttgerln?, Hoogstraat 17. Grootst
00000 sneclaalhois.
Boter
R7RA0 Voor Uw broek in elke maat en kleur naar
01 OHO ..DE BROEKENKONINGJ', Hoogstraat 58
CarrosseriefabrieK -
CopSeer-werk
?77qc Copieerlnrtclitlng „Mercator". Alle eopleer-
ui ivW werk voor bamlel en vereenigingen. Vraagt
prijsopgaaf. Hoogstraat 26. A. v. d. WAAL
Dam est asschen
17071? F. REISS, BROERSVEST 21. Speclaal-
uiuiy zaak te: damestassctien, koffers to alle
soorten lederwaren. Reparatie-inrichting.
Drukwerken
1Ö4QQ Drukwerk van „ELBA". Goedkoop en
IIOHOO prima! Hoogstraat 156,
Expeditie
RO J 07 V. d. MOST. LANGE NIEUWSTRAAT S3,
uuiui Alle expeditie en zware transporten.
Fotografie
R77I7 Voor Uw films, platen, papier ontwikkelen
UI lil naar H. N. HAAS, Rubensplein 23,
Westirankenlandscbestraat 40.
Glas
ÏQ7qK N.V. Van Katwijk's Glashandei, Lange
UOIOJ Kerkstraat 38, Alles op dit gebied.
Glas- en Kristalslijperij
COQAC Modernlseeren van spiegelt. Glazen legpla-
uuut-j ten voor alle doeleinden. Fa v. LOOPIK
A OLIVIER. Boterstraat 39
Hoeden, Petten (ook In laken)
69899 PIET HENIGER, Passage 1. Heerenmode-
wuaj artikelen. Vraagt tel. zlcbtzendlng.
Haarden en Kinderwagens
COCCQ FIIÏMA A. Gooa, Speclaalhuls In haarden
uuuoo en kinderwagens. G. Verboonstraat 21,
tegenover HAV-Bank.
Heere nm ode-artikelen
67675» JACK. HANSEN, ROTÏERDAMSCHE-
utuie. DIJK 227. Heerenmodes, Kamerjassen en
Pyama's.
Hotel-Café-Restaurant
68169 „DB KROON", Koemarkt 1. Lunches,
UOIÜU Diners, Kegelbaan.
Huis- en Decoratie-Schilder
Houtmeel jan Zaagsel
R8Q7R Rookzaagsel. Grenenzaagsel. Zaagmeel
003(O a. C. H. DE JONG, Noordvest 10.
12 lijnen)
Kunst" en antiquiteiten -
6Q75M Kunst- ea antiekhandel v.h. nr.
mi Cl Podrt".Restauratie. In- en verkoon
tie. Lange Haven 8, J. Wouters. a*
Kantoorboekhandel
68197 p- van den Ende, Drukker!)
UOIO/ damschedijk 234. Schiedam's Goèdkoomfl
Kantoorboekhandel. -
Lederwaren
6881 f Maltha's Lederhandel, Broereveld 145
OOOII 162. Leder-fournlturen, Kolferi. L?Z
tassehen. Reparation. cl6"
Loodgietersbedrijf
68887 voor alle toodgfeterswerkzaamheden
OÖOÖ/ sanitaire Installaties: L, JORgeim
Hoofdstraat 189, Opgericht 1895
Meelfabrieken
68484 Meelfabriek .Schiedam" N V„ Hoofdn.
3f' „TarweMoem Tarwemeel Tarwef
68251 afvallen twfr
Metselaars
69848 R- HBORRANI, Thomas iKempIsstr. 12Ji
u,iw-r.i Metselaar-Aannemer, Onderhoud vaahuïten
Meubileering (Complete)
69779 b- J- de Jager, Boterstraat 58.
ujs i-J, showroom RembrandUaan 7,
Oude materialen en afvalstoffen
69972 P'^eïsbacll!.L- Singelstraat 38, Groot-
Uü-J I handel In oud papier, ingeschreven als
tusschenhandelaar (afd. B) bij het Ri|kt-
bureau' Inkoop van alle soorten metalen
Papiervernietiging
6768R Jae- V d. Waal, Westmolen8tr&at 25—57,
u' Inkoop alle soorten oud papier en metalen,
Pavoordt Radio Huis
Pedicure-Schoenen
(tOAQO DUkstal's Schoenmagazijn, Broerevest 185.
OtM-3,5. (Medisch gediplomeerd)
Pompen
emoe WILLEM FONTUNBj, Ppmpen K
00 uU motorenhandel. EleetriBChe pompSn
NOORDVEST 85
Rijwielen
C77CO Reparatie-Inrichting P. 0. POPPEZIJN,
0/iüu Hoogstraat 41 (gevestigd sedert 1909).
Schoorsteenvegen
68A.91 Verbetering van Sehoorsteentrek. Fa. V. L,
Cdva I Borranl, alléén Lange Achterweg 88.
Sport
68826 Speclaalhuls voor alle Sportartikelen.
tuuau Sporthuls Olvmpla, Passage 10.
Stempels
68661 HEIJÊRMANS VAr» 0UWERKERK
uuuu** Eenige fabriek te Schiedam. Passage 8,
Stencil-drukwerk
RQ116 Coplêer-afd. van Meljer's-Zakcntelefoon
uaf-ru ook fn kleuren of met teekening.
Hootkade 2.
Stoffen-Manufacturen
CÖOGO Stoomververlj en Chemische WaascherIJ
OOÖU& „CENTRAAL". Hoofdkantoor: Lange
Niewystraat 71.
/Stucadoor
CQQI6 Vraagt voor alle stucadoorswerföaainheden
u J JIU en wtwerken prijsopgaaf bH v. ENDls
Westfrankenlandscbestraat
Venduhuis
6QRRI Fa. Kruyne en Jonker, Broerevest 5355
OoOJ 1 Veilingmeesters en beCedlgde taxateurs.
WasscherU
f'OOVC Voor Zuid-Holland ten Westen
MOOI O G-EBRs. GO RIS Moderns WasscherUen
Lange Haven 91
Woningbureau
RÖ7K9 Woningbureau „Scbiedam-West",
vOO£ Haven 83. Adm. van Onroerende goederen.
Ijzerwaren etc.
R7RÖ9 Huishoudelijke artikelen, Ijzerwaren en
d004 gereedschappen Post A Co., Korte Dam
Zakken
DQQcn C. V. Schledamsche Zakkenbandel
uoöllU N. Leyendekkere
In- en Verkoop van alle soorten Jute
zakken. Speciale reparatie-inrichting
welke hg den heeren raanufacturiers aan den
Igve demonstreerde. Het was een lastig arti
kel, dat een leelvnldig aantrekken van sehoone
sokken vereischte, daar men zijn broekspijpen
op moest stroopen om het mechaniek te ver
tonnen Het was vooral een toer bg nat weer,
zooals op het oogenblik en de sokophouders
deden zgn voeten opzwellen, als hrj er dagen
lang -mee om zgn beenen moest loopen.
Toch was het beter dan de voorlaatste week,
toen hg met klokken-op-afbeta!ing de arbei
dersbuurten .had rondgeloopen, waarbij het zgn
taak was geweest, op de vervaldagen de wo
nmgen' binnen te dringen en, wanneer de af
betaling was uitgebleven, de klok van den
huiskamerwand te nemen. Hg" zuchtte bekiemd.
Dan was het nog maar beter, te zitten wach
ten in dit fijne advocatenkantoor. Hij dacht aan
den tgd, toen hij zelf een twintig jaar geleden
als jong klerkje op mr, Madsen's advocaten
kantoor gezeten had, rnaar zijn ontslag kreeg,
omdat hij een huwehjksacte, die haast had,
acht dagen in zijn zak had gehouden. Dat' was
in,- den tgd, dat hij zelf met trouwplannen rond
liep met zijn later overleden vrouw.
Elk kwartaal, sinds den dood van zgn vader,
was hrj nu in mr. Lundemann*s kantoor ver
schenen, gelg'k zijn vader vóór hem zoowel
vóór als na failliet van. zijn papierzaakje in
de Snarenstraat met de toover- en waarzeg
boekjes in de uitstalkast bij mr.Lunde-
maan's vader, den ouden advocaat en procu
reur. en gelijk hij zelf misschien nog beleven
zou, hg, mr. Lundemann's zoon, den jongen
meester in de rechten, want mr. Lundemann
met zg'n corpulentie en zijn opvliegenden aard
zag er wel uit naar een beroerte.
Een half uur later werd er uit het kantoor
Mandixen!" geroepen,' en Mandixen kwam over
eind op zijn zeere voeten^ enklopte zoo on
hoorbaar mogelijk aan de "deur van het privé
kantoor. Hij was vandaag bizonder kleintjes,
aangezien hij een verzoek had aan meneer
Rotterdamschedijk 199
Telefoon 6.7. 5. 5. O.
Vakkundig veranderen en repareeren van corsetten
En nsa de andere kwestie. Kunnen wij ge
vaar loopen als een afgeschoten toestel
in onze nabijheid neertuimelt?
Om te beginnen dit. Be ontplofbare la
ding van een bom wordt niet onmiddellijk
door een schok tot explosie gebracht. De
eigenlijke ontsteking wordt ingeleid door
de ontploffing van een veel lichter ontvlam
'baar materiaal dat in de z.g. bombuis is
opgenomen en dit ontstekingsmiddel werkt
eerst dan, als de „zekering" is weggeno
men. Zoo lang de bom zicjtójai in ofi aan
het vliegtuig bevindt, is zij voorzien wam
deze zekering of veiligheid ook gedu
rende den trpd dat het vliegtuig valt en
dus ook ojp bet moment dat het vallende
toestel den grond raakt.
Zoo beschouwd kan de kwaadaardige
lading van het bomvliegtuig de omgeving
gen kwaad doen. Heel iets anders is het
echter als het neergeschoten toestel in
brand vliegt. In de ontzettende hitte der
Lundemann.
Eskildsen zat bij meneer Lundmann's schrijf
tafel met de vuist op zgn drj, als een huzaar te
paard en de advocaat reikte Mandixen over
zijn stoelrug heen de,door Eskildsen ingeleverde
afrekening, die tot opschrift droeg in Eskild-
sen's beroemde rondachritt: „Mathias Man-
dixen's Gasthuys voor dak- en de hulpelooze
Vrouwspersonen, December quartaal."
„Wil je maar onderteekenen, Mandixen", zei
mr. Lundemann zonder zich om te keeren.
Mandixen onderfeekende, terwijl de advocaat
aan Eskildsen een sigaar uit een kistje too
stak.
„In het voorkantoor kunt u opsteken."
„Ik krgg niets", dacht Mandixen. Eskildsen
marcheerde militairement af.
Uit een kartotheek nam, mr. Lundemann een
bundeltje verzoekbrieven. Mandixen's keel werd
dichtgesnoerd. Nu kwam het!
Mr. Lundemann opende met éénhandbewe
ging het kolossale dossier van de stichting. Het
was in perkament gebonden* en gedrukt op oud
papier, dat nog dagteekende van de oprichting,
anno 1670. Het stof van twee en een halve
eeuw vloog eraf, toea het open ging.
„Ja", zei mr. Lundemann, „het gaat- om het
bezetten van een vrijplaats in het Mathias
Mandixen-gastbuis. Het is kamer 54, het zoo
genaamde „Dorthe Vanünager-bed". Er zijn
niet minder dan 75 aanvragen ingekomen." Hij
opende het buadéïtje verzoekschriften even en
sloeg het weer toe. Hij begon to schrgven in
het oude register. Zg"n vulpen kraste op het
met de hand geschepte papier.
„We hebben", zei mr. Lundemann, „voor de
ledige plaats pen zeer achtenswaardige en be
hoeftige dame gekozen, een julfrouw Godtfred-
sen, zooais je zien zult."
Er ging een trekking-door' Mandixen's magere
lichaam. Het was - gegaan' zooais hg verwacht
had en hij dorst niets te zeggenneen"...
nu niet, terwijl meneer Lundemann aan "het
schrgven was.
Lundemann schoof hem een chèqueboek toe
en hij onderfeekende gedwee een ingevulde
chèque, voor een bedrag vaiL1 tienduizend. Het
was de rente, die mr. Lundemann elk kwartaal
na de heifing onder Mandixen's naam op het
bankfolio inschreef, zooals de fundatiebrief ge
bood.
Zoo was het altijd gegaan in zijn vader's en
zijn grootvader's tgd; ze waren, evenals al hun
voorvaderen, ""teruggaande tot aan den stichter
van het Gasthuis, directeur en bestuurder van
de oude instelling geweest. In 1670 gegrondvest
door den Weledelgeboren Burger en Raadsheer
Mathias Bartholomeus Mandixen. Koninklijk
Renteschïijver en lid van het Lakenwevers
genootschap, tevens eigenaar van vijf brouwe
rijen in. de stad, „ten ziele-offer, opdat daklooze
ende nooddruftige persoonen van bet vrouwelijk
geslagt in hunnen ouderdom, hun broot niet en
doedelen souden bjj vreemden. En souden te
allen tyde de oudsten des geslagts in neêr-
taen.de linie dezelve Stigtinghe behèeren. ende
enoemen de soodanige leeden- desgeslagts
dewelke arm bevonden ende- onmagtig sigseiven
te versorgen,-- opdat „zjj in-dit huys leger, kost,
bier ende vuur genieten mogten."
Doch reeds Mandixen's betovergrootvader, 'n
man van vele ondernemingen, die in do groote
kaper-periode 'schepen op zee had, had nit ge
brek aan tijd het beheer der sstichting aan zgn
procureur opgedragen. Bg Je geldgrisis van 1813
waren de laajsto overblijfselen van het familie-
Vermogen opgeteerd, en de drie volgende gene
raties daalden van" het groote koopmanshuis af
tot den kleinhandel in de""zgstraat,totdat de
heele handel van dén laatsten telg in de monster-"
tasch in Mandixen's achterzak zat. Het beheer
dear Mandixen-stichting bleef., overgelaten- aan
de advocaten-dynastie der "Lundemann's, welker
stamvader, de >oude advocaat^ en. procureur ge;
weest was. Daar, boven 's r advocaten Amen
kaansche schrgfbureau met rolklep hing nog
wlaaiendje benzinevlammen kan het ont
stekingsmiddel tot zijn ontploffings'pamt
worden verwarmd en ontbrandt dit^.
dan volgt onmiddellijk daarop de grootfl:
explosie ran de eigenlijke ontplofbare stof'.
CLAUDIUS. ,f
VRIJDAG, 29 AUGUSTUS
Officieels noteermg van de Commissie uit
i- de Kamer van Koophandel
Moutwgn £24.25 per H.L.
Zonder fust en zonder belasting.
Niet officieel.
Binnenlaudsche spiritus:
Melasse 100 pCL f29,per H.L.
Ruwe 60 pCt. f 14.50 per H.L.
Export (vrgblgvénd) f 36.per H L.
Zonder fust en zonder belasting.
Spoeling fl.50.
zgn portret met de bakkebaarden en de hooge
stropdas.
Drie generaties dor familie Mandixen waren
elk kwartaal hier verschenen en hadden be-
scheidenlijk hun handteekening gezet in het
oude protocol, ieder keer dat er een beu vnj
gekomen was in het Mathias Mandixen-gasthms,
bij welke gelegenheid dan de juridische raad
gever van de familie een achtenswaardige, be
hoeftige dame voorgehangen had, meest oude
huishoudsters van. do familie Lundemann of
dienstboden van de vrienden, bg wie wgien de
oude advocaat en procureur hombre en de
tegenwoordige bridge hadden gespeeld.
Nu echter was Dorthe Vantrnager's bed*vrij
gekomen, de beste piaats van'het gesticht, be
staande uit een groote kamer met alkoof en
een keukentje. Mandixen wist, dat de dame,
die mr. Lundemann had uitverkoren, de we--„-
duwe was van den concierge in een van 's_ad-,
vocaten huizen.
„Wil je maar onderteekenen, zei mr, Lunde
mann.
Mandixen kromp in elkaar op „zgn stoel,
maar nam de pen niet op. Hg bevochtigde zijn
lippen, doch vermocht geen woord te uiten.
De week tevoren had hij op zijn kamertje aan
den Noordwestweg bezoek gehad ran epn dame.
Het was juffrouw Hermansen, bij wie hg twee
jaar geleden in pension was geweest, Ze was
goed voor hem geweest en menigmaal had hij
's avonds in haas. gezellige, kleine huiskamer
gezeten en uit de courant voorgelezen. Maar
hu was het pension* gesloten. Nu zat zij voor
hem met .haar verbleekte haar en bekommerde
oogen en-vertelde, hoe in den laatsten* tijd alles
verkeerd was geloopen; ze had "niets megj
over; ze" had. geprobeerd In betrekking te yaSn,
maar ze had geen krachten-En nu had ze
gehoord, dpi er een vrijplaats te vergeven, was
in het gasthuis van meneer Mandixen en tfj
was de eenige, die haar helpen kon.
(Wol
jS
-vk
