Eet*
Sf aap-
Zitkamers
fokkelman
MACHINES en WERKTUIGEN
VeMereiderij en Ververij
m
ALS BOMMEN NEER-GIEREN..
„In den Molen", HOSRDVEST 38-65
Fa. F. W. v. d. Eist Ca. H.V.
N.V. IA. HSER's
'WILLEM FONTIJNE")
1.1SJ0E8, Te! 88/27,
H. J. Beerman
OUDE GUMMI
PCMIJHHARDTJES'
N.V. „De Komeet"
W. TREURNIET
A. VAN DER MOST
Naam!. Venn. „KLUITKALK
BINCiHA!» Co.
Fa. J. D. VOGELIJ
Machinefabriek en Aluminiümwerken
Onrirlo'c teakdeurenfabriek
,,Vt3L0X" gasmasker
Beêjer Frauendorf
MERCURIUS
Ï.V:^' .r~J
Pag, 1 - No. 22906
TWEED! BLAD PER SCHlEDAMSCHfi COURANT
Zaterdag 11 October 1941
Fluittoon, Doppler-effect en trefkans
Voor Bc&ftdstoföcft
N.V. SGHIEDAHSCHE
STEENKOLENHANDEL
Sport
en Fabrieks inventarissen
KOOPT N.V. Metaalhandei
NANSSEN v. AKEN
V' e e t b a l.
District li nog een gesloten boek
Programma voor a.s. Zondag
9
van aHerlei aard
Bellavojssiiaal Ï5. Rotterdam, Telefoon 32631-38235
Het Duitsche concours-hippique
te Vogelenzang
■^0Ê$0Ëi
-
fa. Wed. A. Vogelezang
Fabriek van KURKEN en HQÜTENBQNDELS
Wij wachtev gaarne Owe orders
Alle soorten Veevoeders»
Speciaal Paarden voer.
ALLE BOUWMATERIALEN
HOOFDSTRAAT 28 - Telef. 69570 - 69590
Bonda's Handelmij N.V.
Bogena N.V.
MARKIEZEN ROLLUIKEN
DEKKLEEDEN - VLAGGEN
Nieuwe Haven 59, Schiedam
Lithografisch-Bureau Steendrukken
„SCHIEDAM" N.V.
Houthandel, Zagerij en Schaverij
Buitenhavenweg 32, tel. 68053
„SCHIEDAM"
Chemische Fabriek „Schiedam"
H. D.
Machine- en
Zuurstof tabrtek
N. SCHEURKOGEL
Pontpenen motorenhandel
ELECTRISCHE POMPEN
Noordvest 85, tei.68796
COPPENS
Maakt van Uw Zeepbon
een waardebon!
DOET UW WASCH naür SPRONK.
N00RDVESTSINGEL 83-85 - SCHIEDAM
nUilUG u Loonzaag en Schaverij
EMMASTRAAT 28 a-b - TEL. 67752
ösp(kuwj~"
geeft zelfbescherming
^M.V. Mij. „Oxygenium" Schiedam^.
Gereedschappen 6
Post Co.
L KORTE DAM 10 l
SCHILDERSBEDRIJF
Wand- en Vloertegels
Open Haardjes
Tegelschoorsteenmantels
V
Ha n«l b aL
if
tT
i
IÉ»
(Van een lrizonderen medewerker).
.Wie eens 'm zijn'leven het gelmd
neergierende bom' hoordé, vergee
l De gillende huUtoon, de onzekerbmd
schrikkelijke spanning,: (lie tot soms lange secon
iën ^ln^agTan gesteld' worden: valt er
uit het hooren van den fluittoon, eventueel
uit het hooger of lager worden van
dien toon, met stelligheid iets af te leiden
omtrent de kans, dat men zelf door die
bom getroffen wordt?
Liever dan op eigen ietwat roestige natuur
kundige kennis, te vertrouwen, hebben wij deze
vraag voorgelegd aan prof. dr. H. B. Doïgelo,
hpogleeraar in de theoretische en toegepaste na*
(uurkunde te Delft. Dezè was zoo vriendelijk
ons als volgt van voorlichting te dienen.
Het is met bommen uit vliegtuigen heel iets
anders dan bij gewone projectielen, zooals b.v.
geweerkogels.
De snelheid waarmede een geweerkogel den
.loop verlaat is véél groot er dan de snel-
lieid van bet geluid. Als de infanterist dus zegt:
een kogel, die je hoort fluiten, treft je niet
meer, dan heeft hij gelijk.
Maar. bij bommen, die uit vliegtuigen ge
worpen worden, is dat anders. De valsnelheid
4ezer bommen zal wol altijd kleiner zijn dan
de voortplantingssnelheid van het geluid. De
practische grens der valsnelheid van bommen
is oj> 300 m/sec. te stellen; (zie Journ. Inst.
voor
ver-
NOORDVES11 3 TELEF. 68208—68831
Civ. Eng. Maart 1939); hiori bedenke daarbjj,
'dat 300 m/sec. pas b'ij een vrijen val van
5000 M. hoogte bereikt wordt, en dat de snel
heid van het 'geluid 310 m/sec. is. Men mag
<Jüs zeggen dat, practisch, de snelheid van liet
gjluid altijd grooter is dan de valsnelheid van
dè vliegtuigbom.
Men kan nu, om te beginnen, met zeker
heid zeggenwie den fluittoon van een val
lende bom hoort, is niet veilig. Hij k a n
getroffen worden, want het is'zeer wel mo
gelijk, uLt het geluid dat de bom maakt,
het oor eerder treft dan do bom zelf.
Vervolgens kan men zeggen, dat uit het z.g.n.
c.ffect van Doppler (door den Nederlander Buys
Ballot het eorst ofp geluidsgolven toegepast)
mderdaad met vrij groote wwaarschijnlijkheid
iéts over de trefkans valt op te maken.
Zooals iedere opmerkzame' burger, die wel
eens een fluiten'den trein voorbjij zag en hóórde
rijden, wel weet, verandert de toonhoogte van
die bewegende geluidsbron all naar gelang
qjO trein naar onls toe komt. of van oris weg
rijdt Dit is hot z.g.n. üoppler:effect. Voor óns
■gevel-mi ts-de invloed van" dit- effect het een
voudigst na te gaan bij een verticaal vallende
bom. Daarmede heeft men bij benadering, te
-niaken bij een luchtaanval door duikbommen
werpers (die de Duitschers Stuka's noemen)
en ook nog wel wanneer horizontaal vliegende
ipachines van .eser groote hoogte hun bommen
afwerpen.
De fluittoon, van een vallend^ bom wordt
veroorzaakt door .de vorming van luchlwervels
achter de bom. Het verband tusschen toon
hoogte en homsnelheid is nie-i In één woord
aan te geven, want de eigen frequenties van on
ecnigermate geruststellend, uit het lager worden
van den fluittoon ecner neergierende bom met
zekerheid te welen, dat deze ons niet zal
treffen. Eenigei mate, 'niet volledig geruststellend
is dit. Want ook-een bom, die op qenigen zelfs
op vrij grooten afstand van ons inslaat, brengt
nog ernstig gevaar mede, zoowel door de scherf-
werking ais door het onheil, dat de luchtdruk-
king, aan gehouwen e.t.q. kan veroorzaken. Wie
inslagen van zware bommen, aanschouwd heeft
kan "daarvan meepraten.
Derhalve moet, ter aanvulling onzer met het
bovenstaande verworven natuurkundige kennis,
dit ingeprent worden: wie een bom hoort
neergieren, zoeke onmiddellijk
dekking. Onder alle omstandighe-
d en,
Zich plat op dén grond werpen, liefst achter
een wal, een dijk, een muur, in een portiek,
waar dan ook. Want is er geen reclitslreek-
sche trefkans, dan kan .men nog door scherven
neervallend gesteente, dakpannen, glas en wat
dies meer. zij, getroffen worden.
VLAARDfNGEW- TEL. 0OS
EN. ROTTERDAM «8235
derdeelen der bom spelen hierbij ook een rol.
Maar in ieder geval zal, bij toenemende snel
heid van de vallende bom .de fluittoon hooger
worden.
De eenvoudige formules voor het Doppler-
effect, leeren ons nu, lettende op de
snelheidscomponent van de vallende bom in
dé richting van den waarnemer:
lë. Dat bij het lager worden van den
toon de z e-k e r h e i d bestaat, dat een ver
ticaal of -nagenoeg verticaal vallende bom
hoorder niet zal treffen» i -*■■'■
2e. dat het omgekeerde van stelling 1
(n.l. als de. fluittoon gelijk blijft of hooger
wordt) n i e t wii zeggen, dat die- bom den
hoorder zeker zal treffen.
Aan deze twee conclusies kan nog worden
toegevoegd, dat het dalen van de toonhoogte ge
leidelijker. zal geschieden, naarmate het punt
van inslag en de hoorder verder van elkaar
af liggen. Dus: snel dalen van den toon: géén
vollo treffer, wél dichtbij inslaan; langzaam
oh geleiddelijk afnemen van den toon: slaat
ver van den hoorder in.
.Valt de bom. niet zuiver verticaal, dan zijn,
m het algemeen, deze conclusies nog geldig.
Slechts bij een zeer laag vliegende machine en
Oen hoofdzakelijk horizontaal gerichte bom-baan
jüu het denkbaar zijn, dat de bomsnelheid door
iff? Jriëhtweerstand zoo zou worden afgeremd,
El," toonhoogte lager zou worden, terwijl de
Dom toch zou kunnen treffen. Maar dat is een
do k*01 bi'j£t: dalende
S toon treft niet.
Vari°Ini ^se'e's mededcelingen.
M dU word.nerin,ngSStan^purit kan daaraan
dlt worden toegevoegd. Het is natuurlijk
wowmc.iH»icHTiwe
Nieuwe ttHHCNweo in.»g.in.m
1OTTCX04M
De verwachting, die wij verleden week uit
spraken, dat dc wedstrijden van den afgelpo
pen Zondag de eerste teekening in de com
petitie zouden brengen, is althans wat het
tweede district der Westelijke clubs betreft
geen'werkelijkheid geworden. Van de krachts
verhoudingen is in .deze afdeeling nog niets
maar dan ook niets te zeggen. Alleen reeds
het feit-dat'dc leiders thans reeds twee pun
ten kwijt zijn en de .hekkesluiters'er al twee
bezitten, duidt op een uiterst gering onder
ling krachtsverschil en de volkomeri onbereken
bare uitslagen bevestigen neg -ccnc tc meer
dat District II vooralsnog een gesloten hoek
mag heeten. Dat morgen de eerste bladzijden
van dat boek zullen worden opgeslagen dur
ven wij niet te voorspellen. Zoo op het oog
lijkt het aannemelijk dat Sparta zich aan den
kop zal handhaven en, wat verleden week
niet mocht gebeuren, zélfs een voorsprong ne
men op haar concurrenten, maar zeker is dat
niet, wanneer men bedenkt dat het bezoe
kende Haarlem een 41 overwinning op Blauij-
Wit behaalde,, de ploeg waartegen de Spar
tanen den afgeloopen Zondag slechts een ge
lijk spel bevochten. Emma—Blauw-Wit en HBS
Herrries-D.V.S. zijn duistere raadselen en het
lijkt niet onwaarschijnlijk dat dc'~heide ont
vangende vercenigingen eenige punten zullen
moeten prijsgeven, want voornamelijk van Her-
més-D.V.S., voor wie 't zoet der overwinning tot
nog toe .niet weggelegd was, verwachten we
een uiterste krachtsinspanning, 't Gooi en RFC
bekampen eikaar in Hilversum en afgaande op
de goede resultaten van de geelzwarten lijkt
dit een overwinning voor de gastheeren tc
worden, hetgeen niet gezegd kan worden van
D.H.C-.V.S.V. De Deiftenaren maakten j.l. Zon
dag ondanks hun overwinning geen bizonderen
indruk—en - we--mogen- dan ook "-"verwachten
dat zij na morgennog onderaan zuilen SUum.
Martinit ontvangt op Bóschbock O D.S.')-dat
verleden ..week Overmaas inet overtuigende .cij
fers heeft geslagen'. Toch lijkt ons een kleine
Schiedamsclie zege gezien de goede indruk
die de roodwitlen tegen Neptunus gemaakt
hebben niet onmogelijk. S.V.V. kan zich bij
de kopgroep handhaven door Sliedrecht, dat
het voerioopig niet zoo goed doet als gewoon
lijk, te verslaan. De roodgroenen zijn daar
zeker toe in staat.
Het elftal verschijnt in de volgende op
stelling
Ravens, (d.); Steenbergen en Bokhorst (a.):
Goösséns, Bruyn, en Steeghs (m.); A. v. Dig-
ge)lèn, Versteeg, v. "Dongen, Romeyn en Van
Bochóve (v.):
Neptunus, de leider in deze afdeeling zal zich
voorloopig nog wel handhaven, want een bezoek
aan SVW zal buiten reis moeilijkheden, wel
geen' bizondere hindernissen met zich brengen.
In de derde klasse neemt Excelsior '20
het tegen het Haagsche Donegido op, een elf
tal, dat al aardige sucocssen heeft behaalden
dus geen gemakkelijke tegenpartij voor de zwart-
witten zal zijn, die met het volgende elftal
aanlredcn:
J. Broeren (d.)H. Rotteveel en W. Hol-
scher (a.); H. v. Troost, J. Oosterholt en'
M. v. Leeuwen (m.); A. Ruiterman, J. Kins,-
A. Dries, Cr. v.- d. Linden en G. de Waal (v.).
DHS heeft een goede kans de eerste pun
ten binnentc' halen en daaranee de onderste
plaats te verlaten, want het zwakke Concordia
uit Delft komt opbezoek.
Ursus—Delfia. DVK is in- de vierde klasse
de belangrijkste- Schiedamsche ontmoeting. Ur
sus. staat, er prachtig voor eri een overwinning
zou haargunstige" positie belangrijk verstevi
gen.
SFC dat zoo goed van stapel is geloopcn'
krijgt morgen' gelegenheid tegen het sterke.
Trausvalia te bewijzen; dat het met de goede;
voornemens ernst maakt. Voor Schiedam zal
de wedstrijd tegen USC wol óp een nederlaag
uitdrhaien. j
District I.
Ie klasse: VUC—DOS, AjaxFcijenoord, Xer
xesADO, EDODFC, StormvogelsDWS.
District II.
Ie klasse: Sparta—Haarlem, Emma—Blauw
Wit, DHC-VSV, HBS—-Hermes-DVS, C. v. d.
Spek, 't Gooi—RFC;
2e klasse 'At VIOS—UVS, LaakkwartierGou
da, UW—Quick,BMT-VD-L, Velox-ïfW.
2e kiasso B:'SlierirecktSVV, P. Al Piantoni,
verdrijft U snel en zeker met
Koker 12 stuks'50' cl Proefdoósie 2 stuks 10 cL
Paarden.
Het driedaagsche paardenfeest, dat de bevel
hebber der Duitsche legercorpsen in het bezette
Nedérlandsche gebied heeft "uitgeschreven op
Woeslduin in de omgeving van Vogelenzang is
ingezet met een springconcours klasse A. De
belangstelling hiervoor was bizonder groot. Niet
minder dan 75 paarden waren ingeschreven.
Er moest een afstand van 1250 meter worden
afgelegd met 10 hindemissen. Voor iedere'fou
tief genomen hindernis werd een handicap van
15 sec.' gegeven. Ondanks het groote aantal
deelnemers,' verliep het nummer vlot. Het re
sultaat was, dat onderofficier Rcnsman met
Minerva winnaar werd in den lijd van 2 min.
18 sec.; 2. onderofficier Breitenreuter met Si
rene, 2 min. 20 sec.; 3. luitenant Seufert met
Quaeiërei, 2 min. 24 sec.; 4. Obcrleutnant Fran
ken met Quick; 5. luitenant Walter met Ra-
punzel; 6. Obergefr. Greb. met Hulda; 7. on
derofficier Langsfelt en 8. onderofficier Strobel.
Vandaag en Zondag wordt het feest voortge
zet. Voor beide dagen zijn aantrekkelijke pro
gramma's vastgesteld, die 'ongetwijfeld vele be
zoekers zullen trekken.
HocTrey.
Excelsior.
Voor Excelsiorstaan morgen de volgende
wedstrijden op het programma:
Dames: Excelsior 1H.D.M. 6, 2 uur; Ex
celsior 2—G.E. 2, 12 uur; Asvion 2—Excelsior
3, 11 uur.
Heeren: Aeolus 2Excelsior 1, 12 uur;
Asvioh 3Excelsior 2, 2.30 uur.
FluksExcelsior, CVV—Unitas, Martinit—0DS
R. Tii. -Francot, SVW—Neptunus.
3e klasse CHoek van Holland—VFC,
DHS—Concordia, J. C. r. Beest, DHZ—BEC, De
Musschen—Fortuna, Excelsior 1920—Tonegido,
J. J. J. Florijn,;
4e klasse F:. DVC-Delft, Wit Blauw—DHL,
Ursus—Delfia-DVK, E. Onck, OB—'s-Graven-
Z30d6<
4e klasse G: SFCTransvalia, terrein Mathc-
nesser Sportpark, If. Wolffenbuttel, SMV— St.
Hooger, GSVWaddinxveen, DJS—Schoon
hoven.
4e klasse H: USC—Schiedam, H. Brjvoets,
DRL—SIOD, Dindua—Belvédère, Flakkee—DEI!
'Reserve le klasse: Neptunus 2—Hermes-DVS
2, P. C. w d. Wel.
Reserve 2e klasse B: Hermes-DVS 3—SVV
3, J. M. Floris.
Reserve 3e klasse C: VFC 3—DHS 2, twaalf
uur, H. Dullemans, BEC 2—Martinit 3, J. M.
Martens.
Resen'O 3eklasse DSW 4Martinit 2,
10.30 uur, Wir' H. Hartman, DJ1S 3—Ifermes-
"DVS 4, 12 uur,! terrein Schiedam, J. Lageveen.
Resen'O 3e klasse F: Steeds Hooger 2Excel
sior 1920 2, H.; v. Dalen.
t District III.
Ie klass|: AGOVV—Hengelo, NEC—Enschede,
Heracles—Quick, Enschedesche Boys—PEC, Tu-
bantiaWAgeningen.
District IV.
Ie klasse: NOAD—Longa, PSV—BW, Eind
hovenSpekbolzerheide, Roermond—Picus NAC
—Willem II, Helmond—MVV.
-District V.
le klasse: VelocitasBe Quick, HSC—Sneek,
Veendam—Achilles/. Leeuwarden—GVAV, LSC
Onderafdeling Rotterdam.
le klasse A: l.'ASVGerminal, 2 uur, W. F.
Sonlag; HU'egersbergDRZ, 2 uur, J. v.
d. Hoven.
le klasse B: 8. Schied. Boys—St. Ignatius,
2 uur, J. Bul.
2e klasse B:-17j Roga—Demos, 2 uur, L. v.'
Syll; 19. GHZ—Singelkwarlier, 9.30 uur, J.
Visser.
2e klasse C: 2i. SVDPWZVC, 11.15 uur,
II. J. Brinkman.
3e klasse A27. DVSHWK, 12 uur, P. C.
v. Duyl. -
3e klasse D: "37. GildaBZ3, 9.30 uur, J.
H. Hemisen;,38. Diwero—0V, terr. DBW, 12
uur, B. Mulder.
Reserve le klasse A: 40 DCL 3Hermes-DVS
5, 9.30 uur, A. v. Builénen; 41. SW 5Xerxes
5, 9.30 uur, W. Streyl.
Reserve le klasse B: 48. SW 0Leonidas 2,
12 uur, E'. J. Lv.de Ronde.
Reserve le klasse C: 49. Schiedam 2
Hollandiaan 3, 10.30 uur, M. Frank; 50. Excel
sior '20 3Fortuna 4, 12 uur, D. Koppend;
51. Martinit 4VFC 4-, Boschhoek, 9.30 uur,
I. v. Dijke; 62. DRZ 2-SFC 2, 12 uur, A.
Tli. Liborton.
VEGISOL" GLASZljÖI
Isolatieschalen
VEREEN. QLASFABRIEKEN
SCHIEDAM
KORTE ACHTERWEG 13-15 SCHIEDAM
Telefoon 68872
construeert repareer»
8uitenhavenweg 90, Schiedam
Telefoon 68694
TELEFOON
EXPEDITIE
OVERSCHrESCHESTR. 7 SCHIEDAM
TELEF. 68768
Auto- en paar et en tractie
if
Dlr; A. Lauwaars
Westvest 33-35 Schiedom
specerij-surrogaten, extracten, etc.
Vitaminen - olie - emulsie
Telefoon 6909S (3 lijnen)
NIEUWE HAVEN S5/57 - TEL. 68906
Zoekt ntet eftZer» tcaf Schiedam XJ tereren kan
N.V. ANKER- EN KETTINGPABRIEK
BUITENHAVENWEG92/96
fostbox 68. Schiedam Telefoon 69141
NOORDVEST 77 - TELEF. «7579
SCHIEDAM
Dr. iCHILLING NV.
...LANGE HAVEN,5S,TELEF. 68670
SCHIEDAM
Telefoon 69061 (3 lijnen,-
Zuurstof, Stilestof
COMPRESSOREN
Timmerman Metselaar Aannemer
Lange Nieuwstraat 177-179 - Tel. 67863
SCHIEDAM
Uitvoering van werken
In gewapend beton
Oudste Ncd.' Spedaa (fabriek van chem.
cechn. hulpstoffen voor industrie en ambacht
Anno 1625 Schiedam
TELEFOON 6 8 5 6 5.
Eenlge volledige mach. Inrichting hier ter stede
Nederl. Papiervernietiging
en Ophaaldienst
Schiedam, Magazijn Noordvest 121
Tel. 68132 C. de Vries, v. Swindensingel 'R
voor elk bedrijf bij
TeSefoon 67683
Schiedam, St. Anna Zusterstr. 19-23. Tel. 68621
N.V Grossterderij
v.h. Karei L Bijloo
Boterstraat 26 Telefooh 68060
Groothandel in Levensmiddelen
Werkplaats: Korte Haren 2
Kantoor: Aleidastraat 90, telefoon 69932
- Alle Schilderswerkzaatnheóen -
Dammen.
Damclub „Schiedam".
Voor den Jubileumwedstrjjd rau do Damclub
Schiedam", werden in het Volkskoffiehuis de
volgende partijen gespeeld:
J. v. TilborgJu P. v. d. Wetering 02
M. WeidtD. Zonneveld 20
M. CotéJ. v\ Diejcn 20
0. ZonneveldD. v. d. Spek 0—2
J. BremanJ. v. Tilborg 02
J. P. v. d. WeteringM. den Houting afgebr.
D. W. S.
Morgenochtend speelt D. W. S. op het Matbe-
ncsser Sportpark haar eersten thuiswedstrijd
tegen H '.V. '36 uit Den Haag. Daar dit. een
zeer stevige ploeg is, zullen de D. W. S.-era
flink" .moeten aanpakken, willen zij beide pun
ten in Schiedam houden.
D(. W. S. II speelt Zondagmorgen op het ter
rein Laag Zestienhoven te Rotterdam, tegen de
Stormvogels.
we dachten dat ee iets
BETEE
ALS
FRANSCHB
ANNETJE.
233 IS 'N
SCHOItKI
GEBEURD MOEST ZUN. DAT O
-ZOO LAAT IS (JE KENT
MEVB. DB LACEY
NIETf
DYNAMIET DAT DANKEN
WE MEVB, DB LA0EY
LIEP KIND NIET1
ALTUD
DIENST
KUNNEN
MEVR.- 'DE LACE? WERKT
VOOR EEN; BENDE-LEIDER.
DIE DE ONFEILBARE HEET.
HU WAS 'T DIE
DEN DIEFSTAL
VAN UW JUWEE-
rr,M BERAAMDE.
WAT MEENT GE
DAT BERGNERf
MR. BERGNER BEWEES ZUN
EERLIJKHEID DOOR MIJN
JUWEELEN TERUG TE
BRENGEN ONDER DEZE
OMSTANDIGHEDEN MOET
U GAAN MEVR. DE LACEY j
IK IK
IN - ORDE. IK
ZAL GAAN
EN MUN GROETEN AAN
DLTN ONFEILBARE
ALLEMAAL
LEUGENS. BERGNER
IS EEN BEKENDE
GANGSTER I
■X- f-n
