Hitier neemt het opperbevel
Van hèt legér op zich
Staatsraison eischtè gebiedend
concentratie van alle krachten
De overval op Pórtugeesch Timor
Maandag 22 December 1941
No. 22969
Oproep van den Führer aan zijn soldot-en
Hitiers oproep aan
de soldaten
Gevecht, in de
Barentszee
Luchtactie m het
Oosten
Salazar doet onthullingen in den Landdag
Dr, ir. Damme met
pensioen
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
94ste Jaargang
POSTREKENING S311
Met Duitschland voor een
vrij Nedérland
Frcmsch hooge commissaris
voor Oost-Azië
Japansch-Thailandsch bond
genootschap geteekend
Duftschiand strijdt voor Europa
Zware Sovjet-verliezen aan
het .Oostfront
Britten leidden Portugeezen om den tuin
!r. van der Vegte tot dir.-generaal
der P1T.T. benoemd
Drie Britsche vragen
Portugals antwoord
Het overleg te Singapore
Geen preventieve samenwerking
mm CDOT9VI* wndifal ZtgeïïjT» »®l n'lromifi °B|
T>o 2on- en Fe«»td«geA.
Prife per tit'ileal I 2.10. Iranco per post 1 -.00,
per v.cct. 16 cts. AfeooderUjke mvomm
ïct». Abonnemesten wordea dagelijks oangcuomen
Athcilonuen voor hot rtr.tvolgcnd oammcr moeten
vOflr elf uur aan het Bureau bezorgd zijn t Zater
dags vöór 9 uur. Een bepaalde plaats tan
advertenttcr uordl uier .cwaarbor-d.
TIJ» ON TE VERDUISTEREN
Vandaag 17.28 u. - Morgen 17.29 u.
Zonsopgang morgen 9.49 u.
Maan op 12.54 uur - onder uur
DIRECTIE: Kr. H. A M. R0ELANTS, HOOFDREDACTEUR: M. STAVENGA
EERSTE BLAD
Prljj der advertcnLoj, vid 1—5 -o'te's 160,
«otlere regel mccr_ 0.3i; ia liet Zaterdtiguaminof
1—5 rcgcli i 1.85, iedere regel caccr 36
Reclame» f0.77 per regel Incassoiosïen 5 cU,
gostkwitantiea 15 cis. Tarieven van o<KcïlealtcG
ij abonnement zijn aan het Bureau verkrijgbar»-.
Dagelijks worden legen vourmtbetaün» Kit* ne
Advertenties opgenomen h f0.52 t/m 15 woorden,
10.77 t/m 25 woorden* Elk woord meer 5 cent lot
een maximum van 30 woorden. Voor brieven onder
letter of adres te bevragen Bureau bind. wordt 10 ct.
extra In rekening gebracht.
Donderdags Klemo AdvcrtentiÉn tot 25 woorden
f 0.26 mits vófir Woensdagavond 6 uur
het Borean bezorgd.
'«Zaterdags: Kleme Advertentren 1*03, mdir-
t vóór VrJI
ulet
Vr{|dagavond 6 uur bezorgd.
f 1 - »-.-•*! I 1
1 t -
Daardoor 'staan echter thans ook
Voor beslissingen,, v$n wereld om vattende
bêteekeius. Da legers ia hèt Oosten moe
ten ha hun onvergankelijke en in "de we-
reldge'schicctenis weergaiooze overwinnin
gen c*p-den gevaarlijksten vijand van alle
tijden thans als gevolg van het plotseling
invallen van den winter van de beweging
in een steil ingfront wórden overgebracht.
Hun taak Is net tot het aanbreken van
het voorjaar juist' zoo fanatiek en taai
datgene vast té houden en te verdedigen,
wat zjj tot dusver met oametelijken hel
denmoed en onder zware offers hebben
veroverd.
Van het nieuwe Oostelijke front wordt
doarbjj niet anders verwacht dati wat
dö Daitsche soldaten destijds, vijf-en-
twintig jaar geleden, reeds hebben vol
bracht in vier Russische oorlogswin
ters. Iedere Duitscho soldaat moet
daarbij het voorbeeld voor onze (rouwe
bondgenooten zijn.
Bovendien echter worden, evenals in
den afgeloopen winter, niemve forma
ties opgesteld en vooral nieuwe, betere
wapens uitgereikt. De bescherming van
dit front aan de Westelijke zijde wordt
van Kirkenes tot aan de Spaansclie
grens versterkt. De" moeilijkheden van
de organisatie van de verbindingen aan -
dit front, die thans een geheel wereld
deel omvatten en tot Noord-Afrika rei-
Ilet D.N.B. meldt hit Berlijn:
De Ftihrcr heeft met ingang van,
19 dezer hel opperbevel van het leger
op zich genomen.
In verbane met het feit, dal de Fvihres
zelf het opperbevel van het leger op.
zich heeft -genomen, wordt* het vol
gende communiqué gepubliceerd i
Toen de Führer 4 Februari 1938 het
bevel over de geheele weermacht zelf
op zich nam, geschiedde dit uit voor
zorg jegens het reeds destps drei
gende militaire conflict, waarbij het odö
de wijheid van het Duitsche volk zou
gaan. De staatsraison eisehte gebie
dend concentratie van alle krachten in
één hand. Slechts zoo kon de voorbe
reiding tot succesvollen tegensland sla
gen, waarbij men wist, dat dit nog
veel meer dan ia den wereldoorlog
van 19141918, die het Duitsdie
volk door dezelfde tegenstanders was
opgedrongen, (zou leiden tot een „to
talen oorlog". Toen de staatsman
Adolf Hitler besloot zjja eigen veld
heer te zijn, sprak bovendien nog het
bewustzijn van zijn innerljjke roeping
en de hem eigen bereidheid tot aan
vaarding van verantwoordelijkheid
mee.
Het verloopvan dezen oorlog heeft
I de iuislheid van, dez.e- vatting. ,meerrf,,
en 'meer bevestigd'." "lit-vele oprichten'1
drong zrj evenwel eerst door, toen bij
den veldtocht in het Oosten de our-
log a£metingen aannam, dio alle vori
ge voorstellingen to boven gingen. De
uitgestrektheid van het oorlogstooneel,
de nauw e verbondenheid van de opera- -
lieve oorlogvoering te land met de po-
hdekc en oorlogseconomisjhe doelein
den, beuevens de numerieke omvang
van het leger in verhouding tot de
andere deelen der weermacht, noopten
den Führer de operaties en de bewa
pening van het leger volgens zijn in
tuïtie ten kracliligsle te beïnvloeden
en ziel: alle essentieele besluiten op
dit gebied persoonlijk voor te behou
den.
De Führer heeft derhalve als eonce-
quente voortzetting van zijn besluit
van 4 Februari 1'.3S op 19 December -
1941 besloten met volle vvairJeeiing
voor de verdiensten van den thans
afgetreden opperbevelhebber vau het
leger, generaal-ve'dmaarschalk Von
Brauehilsch, de leiJing van de geheele
weerrna'-ht met het opperbevel vau het
leger in zijn hand te vereenigen.
Ter gelegenheid van het feit, dat de
Führer het opperbevel van het leger op
zich heeft genomen, heeft hij den vol
genden oproep aan de soldaten van leger
en Waffen S.S. uitgevaardigd.
Soldaten eu leger van Waffen S.S., de
strijd voojr de vrijheid van ons volk, ter
beveiliging van zijn bestaansvoorwaarden
voor de toekomst, ter afwending van de
mogelijkheid, om ons om de 20 ot 23 jaar
onder een nieuw voorwendsel maar
in VI [en dieps ten grond steeds als -gevolg
van dezelfde Joodsch-kapitalistisclie be
hangen den oorlog aan te doen, nadert
zijn hoogte en keerpunt.
Aan liet Duitsche rijk en Italië, be
nevens aan de réeds met ons verbonden
«laten is het 'geluk ten deel gevallen in
Japan een wereldmogendheid als nieuwen
vriend en strijdmakker te hebben gekre
gen. Dit land zou in donzeden vorm en
tonder dezelfde voorwendsels geworgd wor-v
oen als wij zelf. Met de bliksemsnelle
vernietiging van de Amerikaansche Paeifio-
Tloot en van de Britsclie strijdkrachten te
Singapore, de bezetting van talrijke" En-
ÏelschAmorikaansdhe steunpunten in
tost-Azië door de Japansch'e weermacht,
freedt deze oorlog nu in een nieuw, voor
ons gunstig stadium.
ken, zijn te overwinnen, (lok dit _zal
gö^ufclceii l>oc 'toetzere ft/ seRmOr ~<$e
onmiddellijke hervalling van den of
fensieven strijd in hot voorjaar tot do 1
definitieve vernietiging va den tegen-
slander in het Oosten moeten onver
wijld worden getroffen. De inleiding lot
beslissends oorlogsmaalrege en van
anderen aard is aanstaande.
Deze taak eischt, dat weermacht en
vaderland worden aangezet tot de groot
ste prestatie eu gebracht worden tot ge
meenschappelijke acti\ itext. De voornaam
ste drager van den strijd der weermacht
nu is het léger.
Derhalve heb ik onder deze omstandig
heden vandaag besloten als opperste be
velliebber der Duitsche weermacht de lei
ding van het leger zelf op mij te nemen.
Soldaten, ik ken den oorlog leeds uit
de vier jaai van de geweldige worsteling
in bet Westen van 1914 tot J.918 Ik
heb 'do verschrikking van bijna alle groole
materiaalslasen als eenvoudig soldaat zelf
meebeleefd. Tweemaal ben ik gewond en
dreigde tenslotte blind te worden Wat u
ook kwelt, belast en benauwd, is mij der
halve niet vreemd. Maar, ik heb na vier
jaar oorlog geen seconde getwijfeld aan
de wederophefling van mijn volk en het
met mijnfanatieken wil als eenvoudig
Duitsch soldaat klaargespeeld de geheele
Duitsche natie na meer dan vijftien jaai
werk weer aaneen ie sluiten en van het
doodvonnis van Versailles te bevrijden.
Mijn soldaten, gij zult derhalve bcgiij-
pen, that mijn hart u geheel toebehooit,
dat mijn wil en mijn werk signdvastlg de
grootheid van mijn en uw volk 'dienen,
dat mijn verstand en mijn besluitvaardig
heid sléchts de vernietiging van den tegen
stander kent. cLw.z.-de victorieuze beëin
diging van dezen oorlog.
Wat ik voor u -kan doen, mijn soldaten
vah leger en Waffen-S.S,, ten aanzien
van de behartiging vau-nw belangen, en
ten aanzien van de aanvoering, zal ge-
scliieden.
Wat gij voor mij kunt en zult doen,
dat weet ik: Mij trouw en gehoorzaam
volgen tot de definitieve redding van het
rijk on daarmee van ons Duitsche volk.
Dej Heer nu zal de overwinning niet
weigeren a'an Zijn dapperste soldaten.
Hoofdkwartier van deu Führer,
19 December 1941
De gouverneur-generaal van Fianseti ludo-
Cliina, admiraal Decoux, is belast met de func
ties van Franschcn Imogen commissaiis voor alle
bezittingen in Oost-Azie, in den Indischen Oce
aan, in den Stillen Oceaan on in Oceanic, zulks
in verband met don aldaar uitgebroken ooxlog.
liet Japansche bureau van inlichtingen heeft
medegedeeld ,dat de Thailandschc minister-pre
sident, Songgrara, die ook minister van buiten-
landsche zaken is, het bondgenoot scha psvei d i ag
met Japan te Bangkok heeft geteekend.
Het oppeinevei van de, uuusihe weer
macht maakte ZaterdjSg bekend:
ln den. cêntraJen- sector van het Oos
telijke front duren iie zware ge: echten
voort. De tegensl.ïiidcr heeft meuw e
zware vernezca geleden. Formaties ge
vechtsvliegtuigen, uutRsOmmenwerpera' eu
jagers henben vijandelijke veutatelhngen
en batterijen vermelde en mot hommen
en vuur uit de boor'pvapeus bestreden
en gemotoriseerue So;<pH-co,oiiuet> u.teen
gedreven. Andere doeltreffende lui.unuin-.
vallen waren geiieht jop luchtsteunpun-
ten en &pooinegm»tallaiiet>. Een vracht
schip heeft op de iTarcutszcc bomtref-
fers van zwaar kaliber gekregen.
In de Barentszee; is het tol een
nachtelijk zeegevecht gekomen tus-
sehen Duitsche en bol^jevvisuscho torpedo
bootjagers Een vijaiinerijko torpedoboot
jager as niet torpedolrefters uWcn grond
geboord, een tweede met aitillerietreffers
beschadigd.De Duitsche torpedoboutja
gers zijn na het succesvolle gevecht
zonder schade een steunpunt binnengc-
loopen.
ln den strijd togen de Biitsche ravi-
taiileeiingssoheepvaort Rebben duikbooten
op den Atlantischen Oceaan vier vijan
delijke schepen, met ln totaal 17.U00
brt. m den grond gofioord. Bovendien
werden twee tankbooi.dii eu een vracht
schip met torpedoLrcfftaS beschadigd In
het Kanaal van St. George hebben vlieg
tuigen, die gestart waren vooi .gewapende
verkenning boven zepj jin den afgeloopen
nacht een in konvooi i ■- arende tankboot
van 8000 ton vernietigd
In Koord-Atrika hebben de Duitsch-
Italiaanscho troepen zich, na hot afweren,
van, vijandelijke aanvallen, -systematisch
losgemaakt van den Jt.bge'udahder. TDuit-
i-- twyiiyytMFyAiKK ts ft i r-rAyrtwvriftn..
afgeloopen nacht mei goed gènclite tref
fers militaire ihstallahes iu de haven
van Tüliroek gebombaideerd.
Het oppcibevel vau de Duitsche weer
macht deelde gisteren mede:
„Do g< v echten m de middenzone van
het Oostelijke front houden met onver
minderde hevigheid aan. Verscheidene
krachtige aanvallen van don vijand wer
den afgeslagen.. In den sector van een
legercorps werden dauibij 20 Sovjet-pant-
seiwagens vernield Ook aan het om-
smgclingsfiont voor Leningrad werden
heftige, dooi pantsei wagens ondersteunde
uitvalspogingen met aanzienlijke verlie
zen voor don vipuid verijdeld Daarbij
werden 19 vijandelijke pantserwagens ver
nietigd De luchtmacht heeft met veel
succes vijandelijke tioepen- en voertuigen- 1
colonnes, coiTCen tra ties 'vail pantserwa
gens, batterij en kazomatstellmgen be
stookt. In do noordelijke en in de Fin-
sche zone van het Oostelijke front wer
den transpoitliewogingen van den vijand
met sticcvi, gestoord, door de vernieti
ging van tav itaillceiingsmateiiaal, trei
nen en spoorrails
Aan de Oostkust van Engeland plaat
ste de luchtmacht in den afgeloopen
nacht l'omlieflers op een gioole fabriek.
Ferkeniiingïvliegtuigen beschadigden in de
Engelspiie wateren twee vijandelijke sche
pen door homtreffers.
In Nooul-Afrika duren de gevechten
voort, waarbij alle stnjdkiachten der vei-
bondencn ter land en in de lucht held
haftig stuiden.
Een afdeeting Duitsche gevechtsv lieg-
(uigen vernietigde bij een aanval op een
Britsch vlieg, eld en op concentiaties van
voertuigen verscheidene vliegtuigen en tal
rijke vrachtauto's.
Tiissclieu 13 en 19 December heeft de
Sovjet luchtmacht 81 vliegtuigen verlo
ren, waarvan er 43 in luchtgevechten en
30 door luchtdoelgeschut werden neerge-
schoten. De lest werd op den giond
vernield. In dezelfde periode gingen aan
het Oostelijke honk 18 Duitsche vliegtui
gen v trloien"
Winterhulp Nederland komt te hulp. De Kcr.stgav;en in. den vorm van-waardebonnen,
brengen een lach in vele gezinnen. (Polygoon—Noske)
„Het rijkscommissariaat maakt bekend
De secrelaiis-generaal van het dcpai lenient
van binnenlandsclie zaken heeft den directeur-
generaal der Nederlandsclie posterijen, dt. ir.
3.1. II. Damme, bij het heLeiken van dc leef
tijdsgrens, met ingang van *31 December 19 il
eervol ontslag ^verleend en op pensioen ge
steld. In zijn plaats 1-eeft de njkscommissaiis
v-oor het bezette Ncdcrtandsche gebied op gioml
van par. 3 van zijn verordening no. 108/40
(vierde veioulemng betreffende bizondere be
stuursrechtelijke maatregelen) den raadadviseur
ir. W. L. 'A. van der Vegte te Den Haag
met ingang van 1 Januari 1912 tot direcleui'
generaal der NedcilamKvlic posleiijon benoemd.
In een buitengewono zitting van den
Poïtugecselien Landdag heeft Sala/ar
een uiteenzetting gegeven van de ge
beurtenissen, die zich op Portugeesch-
TimoT hebben voorgedaan, waar naar
het schijnt Australische en onder -
Britsch bevel staande Ned Indische
strijdkrachten zijn geland, onder voor
wendsel, de kolonie te zu'icn hes Inr
itten jceen een v-por de deur staaudea
Japansdien "aanval.
Stilzwijgend passeer ik de campagne
aldus Salazar die eenigo weken
geleden in een zeker deel vau de we-
J reldpers is ingezet ten aanzien van
I Timor en de bezorgdheid betreffende
dc- Portugeescho koloniale po'itiek, een
cam[ acne, die schommelt tusschen
geinleressecrdheid en be'a -heüjkheid
en waarin eischen betreffende niet
verleende monopolies en de schrik
voor de Japansche „infiltratie", die
beslaat uit ^ertien Japansche onder
danen, een rol speelden.
Op ljt November stelde het Foreign
Office de Portugeesche rogeering de vol
gende drie vragen:
a. Welke houding neemt Portugal aan
in geval van een Japanschen aanval
op Timor?
b. Is de Porlugeescho regeering be
reid onder deze vooronderstelling de
Britsche hulp te aanvaarden?
c. Zoo ja, zou het niet gunstig zijn
een plan uit te werken voor een ge
meenschappelijke actie?
'Het was onze overtuiging, zoo ging
Salazar voort, dat een Japansche aanval
op de Portugeesche bezitting Timor als
onwairsehijnhjk moest worden beschouwd,
niet alleen omdat onze vriendschappelijke
betrekkingen met het Japansche rijk dit
in den weg stonden, maar ook, omdat
daarvoor geen strategische mofieven aan
wezig waren Om Australië aan te vallen
bad Japan Porlugeesch-Timor niet noo-lig.
In ieder geval, ten einde alie eventuali
teiten te voorkomen, en gezien tde Engél-
srlie. alliantie, draalde de regeèring niet
hel volgende antwoord te geven:
a. De Portugeesche regeering zou
evenals bij welken anderen aanval ook
op gebieden van het moederland of
van de koloniën door welken aggres
sor ook, met de wapens in de hand
weerstand bieden aan een eventueelen
Japanschen aanval op Timor.
b. In haar voornemen om weerstand
te bieden, aanvaardt do regeeriug niet
alleen de Britsche hulp, zij hoopt ook,
dat volgens den tekst der bondgenoot-
schans-verdragen, Engeland haar bij de
verdediging der kolonie ondersteunt,
temeer, daar Japan geen reden heeft
voor cc-n aanval op Poilugal en in ge
val.een dusdanige aanval ondernomen
mocht worden, dit slechts een ge-
vólg" zóu kunnen zijn van onze po
sitie aK bondgenoot van Cnge'aud of
een middel voor een lateren aanval op
posities van het Britsche Rijk.
c. De regeering acht een gedachten-
wisseling en de bestudeering va: een
of ander plan van actie 'gunstig.
Op 2 December beeft de Britsche regeering
met voldoening kennis' genomen van ons ant
woord en iiiedegedteld, dal cy het geval ana
de Australische regeering had voorgelegd en
dat deze bet-bericht-van 4e houding-der Por
tugeesche regeering eveneens met voldoening
had ;'v emonien. Het voorstel werd gedaan dat
een Pórtugeesch officier naar Singapore zou
«orden gezonden, teneiude daar te zaïnen met
Engelsehe en Australische vertegenwoordigers
te beraadslagen over de bizonderheden, waartoe
bet opperbevel in Oost-Azie moest overgaan. Bo
vendien achtte men het doelmatig, dat een
vertegenwoordiger "der Nedertandsch Indische re
geering zou deelnemen aan de beraadsl.i gingen,
in geval do Portugeesche regeering zich daai-
mede accoord verklaarde
Op 5 December kreeg do ambassadeur van
Portugal te Londen de volmacht mede te doe
len, dat' do Portugeesche regeering er geen
bezwaar tegen had een officier naar Singa
pore te zenden, om „met de vertegenwoor
digers van het Britsche opperbevel de kwestie
te bespreken van de verdediging van Timor,
in gevat van een Japanschen aanval op die
kolome". Wat den Nederlandsch Indisctien ver
tegenwoordiger betrof, ieek het ons niet raad
zaam, dat een dergelijk 'officier zou deelnemen
aan onze besprekingen, aangezien de tegen
woordige alliantie tusschen het Britsche rijk
en de Nederlandsche instanties in Londen,
geen betrekking heeft op Poitugal. De Portu
geesche officier kreeg echter instructies om
zich in verbinding te stelten met den ver
tegenwoordiger van Nederlandsch Indië en met
hem de eventualiteiten te bespreken, die be
trekking konden hebben op het Ncderiandscha
deel van Timor en de daaruit voortvloeiende
govolgen voor Portugeesch-Timor.
Op 8 December sprak een vertegenwoor
diger van Nederlandsch-Indië jegens do Poitit-
geesche regeeiing over haar besluit zijn er
kentelijkheid uit. Tegelijkertijd vroeg hij, of
de Portugeescho regeering bereid was in ge
val van een aanval op Pórtugeesch Timor, de
hulp te aanvaarden van Nedeiiandsch Indisch»
en Australische tioepen, die op het Nedei-
landseho deel van het eiland waren gecon
centreerd.
Wij Imdden het voornemen deze hulp la
aanvaaiden in geval bij een plotselingen aan
val het vei krijgen van een andere Engelsehe
hulp niet meer mogelijk zou zijn geweest
De Engelsehe regeering w erd in kennis gesteld,
van deze stappen en van de houding der
Portugeesche regeering.
Inderdaad hebben het Foreign Office te Lon
den op 11 December en -do -Britsche ambassa
deur te Lissabon op 12 December officieel
medegedeeld, dat de Britsche hulp ter verde
diging van Timor in geval van een plotse
lingen aanval, verleend zou worden door Aus
tralische cn Nederiandsch-Indischo troepen, die
zich terstond weer zouden terugtrekken, wan
neer zij niet meer noodig zouden zrjn. Er vvenl
derhalve verzocht den gouverneur van Timor
instructies te geven, om zich te verstaan met
de locale autoriteiten en om een zoodanige
hulp te verzoeken, dan wel tc aanvaarden zon
der tevoien instructies uit Lissabon te moe
ten. vragen, wanneer zich een plotselinge over
val mocht voordoen
De regeering zegde toe, terstond in den ge-
vvenschten zin bevelen aan Timor to geven,
maar aangezien hij de besprekingen te Londen
een niet geheel duidelijk woord was gevallen,
werd dus de Portugeescho ambassadeur aldaar
geïnstrueerd geen twijfel te moeten laten opko
men over de kwestie, dat een samenn eiking met
buitenlandsclie troepen alleen in aanmerking
zou komen in geval van een werkclijken aarfval
en dat deze samenwerking geen preveutief ka
rakter kon hebben, zooals mén wellicht in
Londen wenschte
(Vervolg pagina 1 van het 2e blad).