m
m
mmmM
3MmmÈ
Wat GSiurchiII beloofde
en wat hij hield
Mog Voor een jaar tabak
Dinsdag 27 Januari 1942
94ste Jaargang
De Britsche premier als strateeg
Japanners vórderen op
alle fronten
V=Victorié - Duitschland wint
voor Europa aan alle fronten
'mk
De verklaring van
dr. Van Rappard
Productie ^teruggebracht tot een vierde
van vroeger --
Barnsteen, goud
der zeë
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
POSTREKENING S3 tl
Nieuw-Guinea en Salomon-
eilanden geëvacueerd
Belangrijke successen in
's Zuid-Malakka
- Australië vreest Japansche
landingen
De Britsche tegenslag in
Noord-Afrika
Negentig, vliegtuigen in
drie dagen?
IJslandschè regeering afgetreden
Duikbóot-actie in Ned.-lndische
wateren
Wederom duikbootsuccessen
voor; Amërikabnschekust
Japansche commentaar op Rio
Beteeként geen fusie van
N.S.B. en N.S.N.A.P.
'*:- c
f "k
Dit jaar zal alles op zijn
Geen rookerskaart ,y
Een sprookjesachtige
tentoonstelling
i: Kind verbrand
Mt«*. tl l7l*|H/rr'0|j
V4«J
l'rij's |tc«' •tUtirUw» i.Ju, .««itt»- i»ui ».0U.'—
rtija per wctb; :1b.'ctü, -^AI'zouvlQïlijkeoumraeii/'
ola. Abouncrneuten wordeu dagelijka u'aa»cnomea
Advcrteatiëu voor het eenUolgeud öumroer moeten
v<30r elf uur obb het Bureau bwoxgd zijn, Zater-
nagj vó6r 9 ujtr. 'Een bepaalde plants van
a'dvertentiêr wordt nJct ^ewaarborgil.
TIJD OM TE VERDUISTEREN
Vandaag 18.17 u; - Morgen 18.18 u.
Zonsopgang morgen 9.20 uur
Maan op 15,08 uur onder 6.11 uur
DIRECTIE: Mr. H. A. M. nOELANTS, HOOFDREDACTEUR: M. STAVEHGA
CVijder ad verte mito van5 egvi» 1.60,
edere regel meer f 0.31; m! het Zaterdagnummer
t—5 regcU i 1.85, 'cdere -'egel cncer 0.36
He *'amé!M'0.77 p«r .régel tnensaokow-n 5 rta;v
pintïWiianties ,15 cU TarirwV' van adver lenVf»
uij .ibQQQemeot zijo aao hrr Uütctu» yerkrijgbnur.
Dadelijk* worden loge» vo niitbetaling Kleine
Advartciiliea opgenomon 5 f0.52 t/m 15 woorden,
f 0.77 t/m 25 woorden. Elk woord meer'5 rent tot
een maximum van 30 woorden. Voor brieven code*
letter of adcca ie bevragen-Hureau blad. wordt 10 ct-
extra in rekening gebracht.
Donderdag! Kleine Advcrtentiëo tot 25 woorden
f 0.26 ralts vóór Woonsdftgavond 6 uur
Wn OOQQC net Bureau bezorgd.
liV* fafawOO 'sZaïerdaga: Kleine Adverteotien '1.03,
niet VÓór VrUdöKaVOüd 0 uur bezorgd.
•ndie»
Bsasuaa^Mgam^^ffi^osaBaaflB
Hol D.N.B. publiceert hot. volgende artikel,
over hetgeen Churchill beloofde en wat hy
hield: - --,
Op 8 October *1914 verklaarde Churchill,
den burgemeester van Antwerpen: „"Alles in
©r&c, u behoeft u geen 1 zorgen, té makori: .wij
zullen do stad redden".T,wee dagen later,
op 10 October, viel Antwerpen in Duitsché
handen. Op 21 September 1914 verklaarde CHuiv
chili: „Wanneer de*' Duitschei." vloot niet uil"
.haar: liavjms komt, zal Ik* ze uitgraven als rat-,
ten vut haarhól..-.Een. .dag later,op 22.'Sep-;
tember 1914, torpedeerde de duikboot onder,
bevel van Wcddigons de Britschó kruisers,
„Abotikir", „Nógué" en „Gresby'-V In Maart
1910 wilde Churchill deri wereldoorlog in Gal-
lopoli heslissen. Het avontuur koste Engeland
34.000dooilen en was een volledig fiasco.
•Toen werd Churchill als „eerste1 lord der on
bekwaamheid" zoo, snel mogelijk ontslagen.
Hoe is het thans in dézen oorlog?
In April 1940 begon Churchill het avontuur
in Noorwegen, onder het parool: „Wij zullen
aan de Noorsche kust datgene bezetten, wat
wij noodig achten". De harde werkelijkheid
was ook hiér sneller dan Churchill's bewerin
gen. De kosten van dit "avontuur van Chur
chill betaalde het F.ugclscho volk.
Tijdens den veldtocht. in hetWesten ver-
Waarde Churchill nog na den nederlaag in
.Vlaanderen op 28 Mei 1940 in het Lagerhuis:
„De Franschc en Britsche legers zullen, in
weerwil van (ie laatste ngdefaagen in Neder
land en België, do Soimne-linio en de Mnginot-
iime houden en wij zuilen Overwinnen". Veer
tien dagen later wa? niet alleen de Magiuot-
linie doorbroken, doch lag geheel frankrijk
torneer, terwijl het Engelsche, vastelandleger,
pileongcscheurd en in lompon gehuld „zijn Duin
kerken'" achter zich had.
In Maart 1941 verraste .Churchill het En
gelsche volk mot de nicdedecling van den
putsch der oorlogsophilsers in Belgrado met
de beroemde woorden, welke, hij sprak voor
den centralen raad van do conscrvatievo partij:
„Ik heb goede berichten voor u". Vier we
ken later had Joogo-Slavie afgedaan, had En
geland zijn macht en invloed op liet contingent
verloren,
Voor den strijd op Kreta bogdn, verklaarde
Churchill, op G Mei, 10-11-„Wij zijn voornemens
ICreta tot den dood toe en zonder, één of
andere gedachte aan terugtrekken, tc vorde-
digén'viOp-2 -, Juni was 'dé; "vlucht - der 'BriV
Ion op Kreta reeds voorbij.
Toen de Driften bun offensief van - Decem
ber, in Cyrenaica begonnen, kondigde Churchill
aan: „Thans is de lijd gekomen, om den.
tot dusver krachtigsten slag voor do eindover
winning, voor het vaderland en de vrijheid
tp voeren. Het leger in de woestijn kan aan
de geschiedenis een nieuw blad toevoegen, dat
geheel gelijkwaardig is aan dat, waarop Blen
heim en Waterloo staan geschreven". Thans,
pa oen strijd van twee maanden, staan de
Duitsche ön Itafiaansohe strijdkrachten in Ly-
wceslrjn ziet zich geplaatst tegenover dezelfde
bië ongebroken en het Britsche leger in de
moeilijkheden als voorheen.
Op 22 Juni 1941, den dag, waarop Europa
onder leiding van Adolf Hitler zich teweer
stelde tegenover de bolsjewistische bedreiging,
zong ohurchijl den lof van dén "nieuwen bond
genoot en beloofde liij dezen de"'hulp van
liet geheele Britsche empire. Hij verklaarde:
„Wij zullen Duitschland bombardcercnbij dag
on bif nacht, in steeds toenemende mate- en
vrij:', zullen maand na maand z,ware ladingen
bommen nocrwerpen om do nederlaag van
Duitschland af to dwingen".'
Thans is bijna de helft "vim' het Eüropce-
scho deel der Sovjet-Uniemet zijn grondstof-
bronpén in Duitschè handen enChurchill's
voorspellingen zijn weer geklets gebleken.
„Op 8 December 19 '1 verzekerde Churchill
den. lederivan het' .elscho Lagerhuis: „En-
kelo van. onzo ril'oomio schepen hebben hun
stations', in het Verro Oosten -bereikt, Iedere,
voorbereiding," die' iil onzo macht lag, "is ge
troffen en. ik ben-ervan overtuigd, dat wij ons
goed zullen houden". Twee: dagerp -later, op
10 December, lagen de .slagschepen „Prin.ce of
Wales" en'„Repulse",4detrots van dé Brit
schó vloot, voor Singapore - op don bódern der
zee. Churchill onttrek zich echter aan den toe
stand door vlug naar Amerika tc vertrekkon.
Zoo'als steeds, wanneer do feitori hemv logen
straften, ensceneert hij" een nieuwe coup de
théatre om do aandacht van het Engels'chè
volk van de catastrophe at -te loiden, die door
zijn schuld zijn ontstaan. .Reeds .lord Fischer
heeft Churchill alp oorlogsstrateegeen „slech
tenverliezer genoemd", hij heeft zich, zijn ti
tel uit den wereldoorlog van „eerste lord der
onbekwaamheid' rijkelijk welen te handhavpn.
Churchill.heeft, door zijn jhisdadig.üpcl dezen,
oorlog veroorzaakt cn hom ontketend om En-
gpland's voogdij over dovolken van Europa
to verzekeren. Wat is hieruit goworden? En
geland heeft al zijn bondgènooten op hot con
tinent verloren. 'Na vreesolijke offers voor En,
geland, hebben de misleide, volken .zich ver
bitterd van hem afgewend.. .Polen, Noorwegen,
Nederland, België, Frankrijk, Jocgo-Slavic én
Griekenland waren eens hocksteencn van de
Britschó voogdij in Europa., Churchill heeft
zo verloren: -Engeland is van het continent
weggejaagd; -
Dezelfde Churchill, wiens oorlogsdooh de be,-
hcersching van Europa door .Enge'aml, was,
wordt thans, door dé bolsjewisten belicersclit
civ heeft aan hen ^z\jneigen oorlogsdoel uit
geleverd. v' -
Churchill verklaarde onlangs in Ottawa: „En
geland heeft den oorlog niét gewild". Doch
reeds in 1930 zeide hij aan don Amerikaan-
schen generaal Wood: „Duitschland wordt, to
sterk wn mooton Duifschland vernietigen".
Churchill schreef op 21 Juni 1939 in do Paris,
Soir": „Er -schuilt veel .waarheid in de ver-'
wijlen inzake .de onisingelingspolitiek der Wos-
lelijke mogendheden het is titans niot meer
noodig dezo waarheden to" vorbergen".
Cliurchill verklaarde: „Onzo taak is het Em
pire en de Union Jack in de wereld te hand
haven'". In hot. tweede -jaar van Churchill's
minister-presidentschap sluit Canada oen valuta-j
economische- en' verdodigiugsovereenkomst met
de Vereen. Staten en heft liet/de tolgrtïnzen
op, onderhandelt' Australië achter'den rug van
de Londénsclté regëérin'g om mét Roósevelt
over etti militair pact en verklaart de Ausfra-
lische. minister-presidentV*„Wijwevkeii vóór de
Vereenigdo Staten'' éh 'wordt in het. parle
ment der Zuid-Afrikaansche Unie oen debat
uitgevoerd over het voorstel om oen zelfstan
dige. Zuid-Afrikaansche republiekNuit te roe-'
pen, waarbij nïeer dan een derde dér afge
vaardigdenvéér stemt..'..
Churchill is de'gfoótyto zwendelaar en poli
tieke.: bedrieger aller tijden, zoo concludeert
hot D.N.B. Do eonigo belofte, ivelko Churchill
tot dusver heeft gehouden, waren zijn woor
den: „Ik heb' 'hét Engelsche volk nicls anders
£au to bieden dan bloed, zweet ea tranen"
Het "'Japansche keizerlijke hoofdkwartier heeft
meegedeeld
Speciale afdeelingen Japansche mariniers, die
er den 24en Januari in geslaagd zijn, nabij
Kendari op Celebes aan land te gaan, zetlen
de militaire zuiveringsoperaties voort.
Do specialo eenheden Japansche mariiietroe
pen, welke op 23 Januari een landing hadden
uitgevoerd te Kaving öp Nieuw-Ierland, lieb-
hen op 25 Januari do bezetting van de sec
toren rond Kavieng voltooid.
Naar Associated Press uit Melbourne meldt,
wordt do burgerbevolking uit de steden op
Nieuw-Guinea en uit het bipnenlauu der Salo
mon eilanden geëvacueerd.
Naar* Domei meldt, zijn de strategische be-
langrijko plaatsen Aycr Ham en Kloeang in
het centrum van Zuid-Malakka door do Japan
ners ingenomen.
Voordat do stérk verdedigde stad Kloeang
in centraal-Johore was hezet was dertig uur
lang hevig gevochten, zoo meldt Domei. Spe
cialo eenheden van hot Japansche leger achter
volgen den- tcrugtrekkenden vijand. Tusschén
Zong Peng 'en Ayor Itaiii trachtte dp wijand,
völgnos een speciaal bericht van de /.Tokio
Nilsji Nitsjf", met steun van twaalf tanks door
een tegenaanval den Japanschen opmarsch tot
staan, to brengén. De vijand echter werd ton-
slolto tot de vlucht gedwongen, nadat twee
tanks in Japansche bandon waren gevallen.
De gevechten der laatste dagen in midden-
Johoro worden gevoerd aan een front van 50
kilometer breedte, dat ongeveer loopt van hot
Noord-Oosten naar hot Zuid-Westen.
Do aan do Westkust optrekkendetroepen
stonden Zondagmiddag in dc buurt van Song
garang, 15' K.M. ten Oosten van Batoe Pahat.
Volgens een Reulerbericht wordt van Engel
sche zijde officieel bevestigd, dat de Japan
ners -Batoe Pahat hébben bezet.
Do Australische minister van oorlog, Forde,
heeft volgens den Britschcn nieuwsdienst 'ver
klaard: „Het kan zijn, datJapan tijdelijk een
houvast op het Australische vasteland krijgt
Zou dit gebeuren,' dan'-bëteelcent zulks nog
niet, dat Australië hiermede een doodelijken
slag gekregen heeft. Niettemin, moet: Australië
zich op cenige bittere ervaringen voorberei
den."
Vervolgens herhaalde Forde het beroep dat
do regcering gedaan heeft, op hulp van de zijde
der bondgcnoolcn.
Van Italiuanscho militairé" zijde" wordt tnede-
gedeeld, dat het plotselinge tegenoffensief der
Ualiaansch—Duitsche strijdkrachten in Noord-
Afrika-den vijandelijken opmarsch in .do war
heeft gestuurd. De voorhoede der gemotori
seerde afdeelingen, die na het overwinnen van
den eersten tegenstand een bros in do vijan
delijke rijeir - had geslagen, is diep in de stel
lingen van dé Engelschen doorgedrongen. Hot
is nog'niet duidelijk, ,wat er van het mach-
tigo Engelsche legor is geworden. Dit léger,
dat met grooto inspanning en offers déterug.
.trekkende strijdkrachten dor spit óp 'den voél
gevolgd was, on duidelijk to kennen had/'ge-
goven, dat het Tripolitanië wilde veroveren,
is door de plolsclingo-reactie der Duilsch—-.
Italiaanscho"divisies rgedwongen tot een over
haasten terugtocht. De Engelscho. troepen vech
ten on manoeuvrecren nu óm Oen gevaarlijke
bedreigingto ontgaan.
Naar van militaire zijde verluidt, hehbeiVjde
bolsjewiston de laatsto drie dagen .90 vlieg;
tuigen verloren.
A.Op <23 Januari, verloren zij 27 vliegtuigen
tegen do Duitsche luchtmacht *1,- op 24 Januari
40 en Zondag 23 tégen do- Duitsche'-'lucht--
macht 1. •- 'i.
Uit - Reykjavik wordt gemeld, dat do regce
ring van IJsland wederom is afgelreden. Dit
aftreden moet oen gevolg zijn van do econo
mische moeilijkheden, welke zijn ontstaan door
do bezetting van het land doot- do Britsche cn
Amerikaanscho troepen.
- y
Naar. officieelto 'Tokio wordt bekend;, ge
maakt, hebben Japanscho adüikbdolcn in do
wateron vnn Sumatra en Java tot 22 Januari
18 vijandelijke schopen rnet eon totalen in
houd van 88.000 ton tot zinkon gebracht.
Uit het 'hóofdky/irrtier. van den Fiihvcr
doolt het 'opperbevel der "Duilsclio/
weermacht mode:
Aan dé" Noord-Améi ikaaiishe cn dc 0a;-
nadeeschc kust hebben Duitsche duik-
Irooten haar aanvallen' ojf -de vijandelijke
'scheepvaart .in deze wateren voortgezet
en wederom 12 koopvaardijschepen vim
103.000 b.r.t, waarorulèr G gro'ole tank-
scliepcn, tol zinkcivv. gebracht. Bij dezo
aanvallen had de duikboot van den kor-
vettenkapitein Zapp :hiionder veel succes.
Sedert haar op '24; Januari gemelde oor-'
slo ojilredcn aan den'- westelijken rund
van den Atlanlischen'Decaan liehbeii on
zo duikbüoten daarmede 30 vijandelijke
koopvaardTjschepen- ven 228.00(1 b.r.t. in
toiaal lot zinken gebracht.
.pc woordvoerder der; Japansche regcering
hoeft, sprekende ovor dén druk, dien de Ver.
Staten uitoefenen op déconferentie te Rio,
tor bereiking van oen bepaald resultaat, ge
zegd: „Wij zullen ons;,do dappere houding
van Argentinië en Chili- tot behoud hunner
onafhankelijkheid herinnoren". De woordvoer
der wees er op, dat het Japan genoégen deed
to vernemen, dat de genoemde beide landen
ondanks do intiinidatiepogingon der Ver. Sta
ten besloten hebben niet. terstond de diplo
matieke betrekkingen met ile'spilmogendhedcn
te verscherpen.
Hoofdcommissaris van Arnhem.
Het Rijkscommissariaat nihakt het volgende
hekend:
Do Rijkscommissaris voor het bezette Ne-
derlandsch'o gebied benoemde op grond van
par. 1 zijner verordening nr. 108/19-10 (vierde
verordening over bij?oudere bestuursrechtelijke
maatregelen) don plaatsveryïingenden, hoofdcom
missaris van politie to hf-Gravenhage, politie
commissaris C. Ch. Walraven lot hoofdcommis
saris yau politie te Arnhem,
Bij Balimiiclicn in Oost-I'i'iiïsot zijn groote .baggei'itiuchinrs in gcbriiilc om de aard©
weg 1c graven van de terreinen waarin liet kostbare ba rus toen verborgen ligt.
Van bevoegde zijde doolt men ons mede,, dat'
naar aanleiding van de vergadering van leden
der vroegere N.S.N.A.P. die Zaterdag in Den
Haag heeft 'piauls gehad, onjuiste voorstellin
gen in eon deel van jle pers zijn versche-
inen. Dr. Van Rappard heeft zicli solidair
verklaard met de beginselen van do N.S.B. en
.-iet haar-politiek, gelijk die nog eens zijn
bevestigd in de Utrcchtsché rede van Mussert
van 14 December j.l., Dier,tengevolge heeft
dr. Van Rappard Zaterdagavond de leden der
vroegere 'N.S.N.A.P. opgowekt. zich onder do
leiding van Mussert te scharen. Dit beleokont
echtor geenszins een fusie van do N.S.B. cn
de' N.S.N.A.P. -
Do. vraag hoo liet. met'onzo tabak staat,
wordt door het rookend deel van het Ncder-
landscho publiek telkens weer gesteld. Dé be
langstelling voor dit genotsartikol heeft liet
A.N.P. aanleiding gegeven te bevoegder plaatse
do vraag voor to leggen pp welke wijze do Ne-
dcrlandsehe overheid tracht de moeilijkheden
te ondervangen om rookwid Nederland zijn
rookmateriaal te verschaffen en hoe de voor
uitzichten op de „tabaksmarkt" zijn.
Van liet tijdstip af,: dat Nederland in den
oorlog werd betrokken," hebbenwij op onze
voorraden ovcrzeesclio. tabak mo.ctcu toren. Dc
voorraden konden niet meer worden aangevuld;
zij .'zijn dus voortdurend verminderd. De o/cr-
liciil zag ziclr al spoedig genoodzaakt de zorg
voor onze tabakspositie aan. ziclr te trokken.
Er moest ordenend .worden ingegrepen. Het
rijksbureau, voor tabak on tabaksproducten werd
opgericht en op 38 Mei 1940. ving het zijn
werkzaamheden aan.
Ifet lag voor dc hand, dat de. sigaren de
moeste moeilijkheden zouden geven. Voor de
fabricage daarvan toch is een verscheidenheid
aan grondstolfen noodig. Voor dekblad is slechts
Indische tabak bruikbaar en de voorraad aan
Sumatra- en Vorstenlandensoorten was natuur
lijk beperkt.
Met de kerflabak stond het iels anders. Deze
kwam ié normale tijdea uit Ned.-lndië, Amerika
en Turkije, maar zou te vervangen zijn door
niet-ovcrzëesclie. tabakken uit zuid-oostEuropa?
Hongarije, Servië, Bulgarije cn Griekenland en
verder uit Frankrijk „cn Algiers, De oógst in
dezo landen is echter in het afgeloopen jaar'
niet meegevallen.
Tenslotte kan nog worden gebruikt gemaakt
van onze Nedcriandsche tabak, maar deze pro
ductie is slechts gering. Een enkel cijfer kan
dat duidelijk maken. In het laatste normale
productiejaar gebruikten we 3U/o millioen K.tt'.
aan tabak, terwijl onzo Ncderlandsche tabaks*
teelt ongeveer 45.000 K.G. verschaft.
Een „afgeloopen" Industrie
Gegeven de gelimiteorde, niet v.oor beteekc-
nendo aanvulling vatbare---voorraden aan tabak
is- onzo tabaksindustrio, die zeer belangrijk
mag^hcetcn,in j.de posiéo komen lo verkccren
van wat men noemt een afgeloopen industrie.*
De grondstoffen verminderen' voortdurend én
do productie.'cn aflevering van tabaksartikclcn
werden sterk teruggebracht.
Dat overtreding ten aanzien van de gegeven
bopalingen, zoowel warmcor sancties do overtre
ders bedreigden als wanneer dat niet hét ge
val was, zou voorkomen, kon wordon ver
wacht. Dor zucht naar oxtra-voordeolen bracht
d;é fabrikanten en grossiers er telkens weer
toe, dó getroffen maatregelen, en gegeven uil-
voeringsvoórschrifton in allerlei vorm.'te over
treden'. Aanvankelijk werd daartegencó'r'rigeé-
gend opgetreden, maar toon eenmaal-mocht* wór
den' aangénbriien, dat belanghebbenden- geacht
konden worden voldoende op de hoogte te zijn
van dc gestelde .voorschriften, werden m ern
stige gevallen ook ernsligo ijiaalrcgelou tegen
do overlrcders genomen.
De prijs is een belangrijk punt van liet ta-
baksproblcem. Sigaren zijn er af en toé nog
wol, maar do winkeliers makon er soms prijzen
voor, waarvan do koopcr schrikt*' omdat dio
voor bescheiden beurzen vrijwel onbetaalbaar
zijn. Op dit punt leoft in broeden kring hol
sterke vórinoede», dat er winkeliers zijn, die
probcercn uit do situatie to halen wat er uit
té' halon is. \V|ie over den prijsder sigaren
spreokt, doet echter goed enkeio punten niet
uit liet oog t o vorliozeti.
In do ecrslo plaats moot rekening 'vvonlon
geh'oudèn met liet feit, dat do tabaksprijzen
ju JMei 1940 roods belangrjjk hooger waren
dan een jaar tevoren, Deze sterk gestegen prij
zen vormen don grondslag voor den kostprijs
vaii hot product, dat om dio reden één prijs
klasse mocht opschuiven. De sigaar van zes
cent mocht acht cent gaan kosten, enz. Fan
zeer veel invloed op de kleinhandelsprijzen is
ook geweest do zeer verhoogde accijnsheffing.
Sinds 15 September 19J0 is voor sigaren de
accijns verhoogd van 12 pCt. op -10 pCt. Vooi
kerftabak bedraagt deze GO pCt. Voorts vor
dert do fiscus van sigaretten 100 pCt. Ook mag
ÏIo omzetbelasting niet worden vergeten, fn
bepaalde gevallen kan een prijs daarenboven
nog worden verhoogd. Maar dat geschiedt
slechts bjj wijze van uitzondering. Allo 'eigen
machtige prijsverhoogingen zijn echter verbo
den, waarmee niet gezegd, is dat-ze niet plaals
hebben, ondanks liet streven om prijsmisbrai-
ken te voorkomen.
f
Somber vooruitzicht
Ma'ar welk perspectief is er' nog, zoo vragen
do rookers zich menigmaal af. Ecii ieder ver
moedt het antwoord rcéds. Zuiver objccliet
gezien moesten d,o rookartikelen duurder wor
den Mj afnemend,-e kwaliteit cn geringer pro
jhiclio. Vast slaat, dat er weinig kerf- en siga-
retteutabak is, de laatste van niet «pi te hoste
kwaliteit. AV'el is er nog eonigo aanvoer van het
nabije Oosten, maar het transport gaat uiteraard
niot vlot. Voor sigaren zijn de kwantiteiten aan
tabak sterk verminderd en de kwaliteiten kon
den evenmin gehandhaafd worden. De aan de
fabrieken toegestane productie is reeds lang
belangrijk teruggebracht. Wij zijn thans aange
wezen op een productie van iets ineer dan 25
pCt. van hetverleden. Ieder kan uit deze ge-
govons de voor de liand liggende conclusies
trokken. Men zal zich in het robken steeds
meer moeten beperken.
De gedragslijn van tiet rijksbureau voor
tabak heeft met ,dè'feiten rekening te hou
den, maar tracht niettemin door de geschet
ste hulpmiddelen zoo lang mogelijk met hot
nog heschikharo'materiaal toe te komen.
Loopt het met den te verwachten import
—van grondstoffen- niet- .al Ie ongunstig, dan
mag wordon aangenomen,-dat met dc ver
vaardiging van rookartikelen nog zal kun-
nen worden doorgegaan tot ongeveer te
gen het einde' van dit jaar. Voor de-
onderscheidene soorten kan dc cindtermijn
iets verschillen, maar in. doorsnee zal do
afloop wel tegen het eind van 1942 kun
nen worden gestéld.s
Men heeft in .verhand, met do distribulió
van rookartikelen roods rncernialen gesproken
van do_ invoering iYiui cen 'rookorskaart. Deze
kwestie is echter niot zoo éénvoudig als' velen
wel denken. De invoerjng hiervan zou allerlei
misstanden, die men juist tracht te vermijden,
mot zir|h brengen.'Ook hot instellen .van oen
klantenkaart is, ook omdat dit systeem onbil
lijkheden niet zich brengt, door het rijfcsbu-
roau verboden.
.Men kan er van verzekerd zijn, dat do.
Ncdérlandache oyerlieid zoo goed mogelijk de
bolangen van de consumenten in dezo behar
tigt en dat zij tracht eventueel o misstanden uit
den weg to ruimen. Doch ook do fabrikanten,
grossiors, liandehrrcn en winkeliers dienon hun
medewerking to vcrleenen. Venvacht mag wor
den, dat mot terzijdestollingyan. Inzonden»
lijdelijke onrechtmatige voordooien, zij gaarne
in liet bótang van ons' volk do overheid hier
terzijde zullen slaan.
Stelt u zich eens voor, zoo u tenminste tot
zulk eou wonderlijko verbeelding in staat zijt,
lioo volgens de geleerden oen vijftig of zestig
millioen jaren geleden liet groote bekken van
de huidige Oostzëo omit zag 1 Dat jvas bodekt
met een geweldig oerwoud van dennen, pijnen,
en ook van specifiek tropischehoornen, want
ih dio verro eeuwen zou .in deze rirckcn de
temperatuur zeer heet zijn geweest. Vele van
deze boomsoorten zweetten Imrsparels uit,
wagrin vliegjes; muggen, en allerlei, andere
insecten vastgeraakten; dezo iiarsproiluctie ging
schier eindeloos zoo door. Toen brak de pe
riode van den grooten vloed aan-; de wondon
vordvvencn in de baren, en een geheimzinnig
procédé, waarvan ook dé wetenschap nog het
ware niot weet, ving aan. Vermoedelijk ondér
den invloed van den zwaren waterdruk op
do harsen, en eveneens door het ontbreken
van contact met do lucht, kwam hel barnsteen
tot stand, dié schoone en geheimzinnige ma
terie, waarin o.a. gen kracht schuilt, weiko
aan elcctriciteit verwant is. Vandaar dat het
woord electron, Grieksch - voor barn- of brand
steen, het slamwoord 'é.oor elcctriciteit gewor
den is. 1 t
rj-,: Wij' moeten toegeven, dat dit verhaal onge
looflijk lijkt; hot'klinkt bijna als een sproot:-
jel Maar wiet n, dat er' aan dc Samluudkust,
in Oost-Pruisen, jaarlijks een 800.0DÖ K.G.
van- ditprc-histertsch'» hars gewonnen wordt,
dat or nog voorraden aanwezig zijn, 'om dezo
winning met. hetzelfde resultaat oen eeuw vol
lo houden, cn dat ook reeds in den grijzen
voorlijd de prehistorischemensch, zij het mot
primitieve middelen, dezo zelfdo schoone mate
rie aan precies 'dezelfde vindplaatsen ontleen
de? Alleen, tóen zocht hij ernaar langs de
waterlijn, later deed men liet mot nelten, thans
graaft men met baggermachines systematisch
den bo'ilem ervoor af.
Barnsteen heeft de vormen getrouw bewaard
van allerlei wezentjes, die in do wouden heb
ben geleefd, lang voordat een mensch op den
uardbodém rondwandelde, en merkwaardig, het
onderzoek der wetenschupsmenschen heeft aan
getoond men zou haast zeggen dwars tegen
do theorie van Darwin in dat deze dier-'
tjes toon cn thans precies gelijk bewerktuigd
waren.
Wij zouden over dit 'zoo aantrekkelijke on
derwerp nog heel wat meer kunnen vertellen,
zulks 'naar aanleiding van de fraaie tentoon
stelling, welke de Staats Barnsteenfabriek te
Koningsbergen in het Mauritshuis te Den Haag
morgen hoopt te openen. De propagandaleider
van. dezo fabriek, dr. H. Hcllbeck, leiddo ons
er' rond en was zoo vriendelijk,, ons.,; tévens
zeer veel wetenswaardig omtrent de barnsleén-
wjnning 'en de kunstnijverheid,die met dit
prachtige materiaal vergroeid is, mee to'deolcn'.
jln kleiticp.'van onderen verlichte vitrines ziet
mteri merkwaardige ch. kostbare stukken, 'waar
in' allerlei plant- en dierresten uit den oertijd
bewaard gebleven zjjn. Men aanschouwt ook
kostelijke brokken, van een' grootte, dio ze
zeldzaam maakt on verder kan. men zich eon
denkbéchl vormen van do verspreiding van
het barnsteen, dat van do Oost-Pruisische kust
tot ver in Arabië en Afrika zich een weg
vond, niet enkel in onze dagen, mot hun
geperfcctionnecrd verkeer, doch reeds ié de
grijze oudheid, do periode der farao's en der
pyrarniden. i -
Zeer fraai zijn ook de stukkéu, door Adolf
Hitler, Hermann Göring en andere Duitsche per
soonlijkheden en instanties tijdelijk vooraoz©
oxposities afgestaan.
De officicclo' opening vindt plaats op 28
Januari. a.s., door prof. dr. T. Goedewaagen:
ook Ür. R. Ilellbeck zal daarbij hét woord
voeren. De toegang kost slechts eon zeer ge
ring bedrag; tot 15 Februari zal men in!
het Mauritshuis. torecht kunnen.
Tenslotte nog een heuglijke tijding! Na Am-'
sterdam on thans Den Haag zal- Rotterdam'
het voorrecht genieten, in hot a.s.-_ voorjaar,
om dezo kostbare en tooverachtige collectie
eveneens te kunnen bezien. Zjj is de aandacht'
waard van iedereen, die voor schoonheid voelt.
Terwijl do vrouw van den expediteur v. -d.
Z. té Haaron(N.-B.) zich .oen oogenblik ,hui-
tén' do kamer bogaf, vatten do ktedïtjc's vaii
het vijf-jarigo dochtertje, dat daar. speeldo,
vlam. Toon de vrouw pp het hulpgeschrei van
het kind kwam toegesneld, was do" klein©
geheel in-vlammon gehuld. Met hulp van buren
doofde zij 'hot'vuur, doch het kind tun^ der
mate zware brandwonden opgcloopen, dat ook
geneeskundigo hulp niet meer mocht baten.
Het overleed spoedig na het ongeluk..
Aan. bekomen verwondingen overleden.
Gisteren is do 87-jarigo moj. G. Kok, die
Vijjdag '.j.l. in haar woning aandon Borg.
singel te Rotterdam, toen 'zjj zichnaby eeft'
brandend eléctrisch kacheltje :>ynsohte, émstlgè
brandwonden had opgeloopen, in het zieken
huis aan de bekomca verwondingen ovortedou.
