en s
m
va
Dinsdag 3t Maart 1942
^éÊÈÊm,
BUREAU LANGE HAVEN 141 (HOEK KORTE HAVEN) TEL. 69300 (3 LIJNEN)
94ste Jaargang
POSTREKENING 5311
No. 23026
Stelselmatige vernielingen te Batavia en elders
De nachtelijke'vlaotontmoetingen in de java-zee
Het lot van Borneo en Sumatra
Het opperbevel in Ned.-lndië
strijd op de Java-zee
Amerikaa >che persstemmen
Rangoon één vlammenzee
Voorspel van grootere
landingsoperaties?
Bolsjewistische "Oostzeevioot in
Kroonstad geblokkeerd
De bolsjewistische terreur
in Iran
Bedrijvigheid van patrouilles
in Cyrenaica
Dé toestand te Bagdad critiek
Aanslag op Mossod-oüeieiding
Duitschland en het proces
te Riom
Pseudo^crisisambtenaar aan
het werk
Bejaard echtpaar dood gevonden
Koe verraadde de clandestiene
slachterij
Steenkool zonder bon voor
het opscheppen
Kolendamp lit de keek.
^licrc courant verschijnt ilajetijk», met uittandenng
van 7on- en Feestdagen
Prijs per kwartaal f 2.10; franco jiw oogt M»*
Prijsper weck: 16 tt«. Afzonderlijke nummer*
5 ets, Abonnementen worden dagelijkscangenoraen
Advert on tit'n voor het eend volgend nummer moeten
vdór elf uur aan het Burcnu bezorgd zijnt /ate**
dag» v6Ór 9 uur. Een bepaalde plants van
adverteotiSn wordt nic gew narborgd.
TIJD OM TE VERDUISTEREN
Vandaag 19,22 u. Morgen 19.24 u
Zonsopnano morsen „.21 uur
Maan op 20.09 uur - onder 9.02 uut
DIRECTIE: Mr. H, A. M.' RQELANTS, HOOFDREDACTEUR; M. STAVENGA
i'rjj* der advcrtentlCn: van 1—5 regels 1.69,
iedere regel meer fÜ.31; ia bet Zn terdagnummer
1—5 regels f 1,05, iedere regel meer f 0.36.
Reclames'f 0.77 .per "egel. Incassokosten 5 ét»;
noukwitautles 15 ets. Tarieven van a (hertcu tun
bij aboiuemcrt zijn aan het Bureau verkrijgbaar.
Dagelijks worden tegen vooruitbetaling Kleine
Advertenties opgenomen 3 0.52 t/m 35 woorden,
f0.77 t/m 25 woorden Elk woord meer 5 cent tot
een maximum van 30 tv oorden. Voor brieven onder
lettor of adres to bevragen Bureau blad, wordt 3b ct,
extra in rekening gebracht.
Donderdags Kleine Advertcntièn tet 25 woorden
f 0.26, mits vóór WoenHilnguvond O uur aan
het Bureau bezorgd.
's Zaterdags: Ktcme Adverteutien f 1.03, indien
niet tóór Vrijdagavond (J uur bezorgd.
Nnur de herichiemweu-il ml liwv.lucug
meldt, voedt langs de noordkust van Java
en ap de vniclitbaro vlakte, die zich van.
Batavia tot liet gebied ted oosten van Soe-'
wlmj.i mHtrekf. eer slag, Hot front "heeft
"aldus een lengte van 050 K.M. en een
diepte-van ougeyeci GO K.M.
Onder vervi ij/.iug naar liet feit, dat de
berii lden over de gevochten van Maandag
zeer spa'ar/.aam binnenkomen, meldt ,de
BriUcho berichtendienst vorder, dal de Ja-
panners van do kust uit, waar ziLin de na
bijheid van Indramnjoe de voornaamste
landing hadden ondernomen,* ongeveer 50
kilometer naar voren zijn gerukt.
Overal in'de vinkte van Noorü-Java, waar
de belangrijke plaatsen -Sornarang, ïjeribon,
Batavia on Soeraliaja liggen, staan ver
uielings en pioniertroepen gereed om ha
venwerken, pakhuizen, fabrieken- en brug
gen, wegen_ en spooihjaeii op t,e blagen,
Wegens het groote aantal der door de Ja
panners getande troepen en het aangevoer
de materiaal kan er nauwelijks aan getwij
fckl worden of do Japanners zijn voorne
mens de invasie op Java met de snelheid
van een bliksomoorlog ten uitvoer le leggen.
To' Batavia zouden reeds belangrijke instal
laties zijn vernield, ofschoon volgens den Brit-
achen berichtendienst „oen direct gevdac voor
do hoofdstad nog uiel bestaat".
Verder is te Batavia het bestuit genomen,
de zetels van verschillende maatschappijen naar
Curasao on Suriname te verplaatsen.
Van een niet nader genoemd steunpunt meldt
Domei
Kederlamlsdi-Javaansuhc tr 1die ter sterk
te van ongeveer 200 man e K.M. ton zuid
oosten van Singkawang .op Borneo zijn aange
troffen, zijn op 27 Februari door Japansche
eenheden geheel verslagen.
Hiermede is - practised geheel Borneo onder
Japanscho eontwde gekomen. -•
Do Japanscho troepen op Sumatra wolke den
opmiarsfU van Palembang uit in westelijke
richting voortzetten, hebben, naar Domei meldt,
een verrassendon aanval ondernomon op Soe-
roelangoen, 200 K.M. ten westen van Palem
bang gelegen. Zij rukten vervolgens in noord
westelijke richting op -en bezetten den 28sten
Februari Moearatebo, 80 KM. ten nooidwesten'
-van Soeroelangoen. De tegenstanden bood geen
weerstand en zetto den terugtocht voort. De
totale verliezen der Japansche troepen tijdens
do oorlogshandelingen tussclien Palémbang en
Moearatebo bedragen slechts tien gewonden.
In een draadloos bericht uit Londen
wordt door den IitigelscUen nieuwsdienst
gemeld, dat het opperbevel over de goallieer
de strijdkrachten in Nede-Tlandscli-hidiè door
de Nederlanders wordt .overgenomen. Wa-
vell belast zich' weer met-liet Britsch-In-
disohe opperbevel.
Hieromtrent is het volgende' communiqué 'uit
gegeven:
„Het- verlies van Malakk'a 'oil do Japansche
landing op Sumatia hebbeii Birma van Noder-
landsch-Indië gescheiden. Onder deze 'onislan-
digheden heeft men besloten, dat het opper
bevel over do land-, zee- en luchtstrijdkrachten
der geallieerde naties in Necterlanclsch-Imlië zal
overgaan op de Nederlanders, wien verder alle
steun ten deel zal val'en, die door de geallieer
de naties kan wordui verleend. Mei toestem
ming van den koning, zal generaal Wavell weer
den post van opperbevelhebber iu Indië op
zich nemen, die thans ook belast Ls met de
verantwoordelijkheid voor de operaties in Birma
on voor een nauwe samenwerking niet China.
Da op het oogenbiik aangegnane overeenkom
sten ^betreffende de algemeone gelijkschakeling
«ui do stiatogie en politiek iu den oorlog, te
gen Japan ondergaat geeuerlei wijziging.".
Omtrent den strijd op de 'Javaz.ee publiceert
hot Japansche telegraalagentschap Domei een
verslag van derf" correspond ent der marinepers-
afdeehng bij het vloolstemipimt Singapore..
Opden avond van 27 Februari, aldus dit
verslag, kregen de door onze vloot begoleido
troepentransportschepen do vage omti"kken in
zicht van do gecombineerde vloot van don
tegenstander in de nabijheid van do kust van
Uatuviu, De vloot der vereonigde naties be
stond uit twee zware kruisers, ecu lichten
kruiser en tiveeitorpedojagers. Klaarblijkelijk
waren deze slepen uitgezonden om onze kon
vooien aan. te vallen. Wij wisten, dat wij in
do nabijheid van do kust van Batavia en
Soembaja den vijand zouden ontmoeten, vóór
wij met - succes landingen op Java ten uit
voer konden' leggen. Onze batterijen openden
terstond hel vuur.. Het was toen 27 Fobruaii
18 uur. Onze viool ontmoelto> daarbij sedert
het uitbreken van den oorlog in Groot-Azió
voor dó eerste maalden tegenstander in een
werkelijken zeeslag.
Door een draadloos bericht van een aiuleie
eenheid van onze in de Nedcrtandsch Indische
wateren' bij Soerabnja operèercnde vloot ver
namen wij, aldus liet verslag verder, dat. onze
vloot een vlootformatie van den tegenstander,
groot,drie of vier kruisers en verscheidene niet
nador aan te geven schepen, waarschijnlijk tor-
pedobootjagers, in zichj, had gekregen. Zij open
don tegelijk met ons het vuur. Een onzer
schepen lanceerde torpedo's, die met voltref
fers tweo vijandelijke kruisers tot zinken brach
ten.
In den stikdonkoren nacht kwam een ver
woede slag tusschcn cle staahnassa's tot ont
wikkeling. Deze felle slag duurde den gchee
len nacht door. Op 28 Februari bij het aan
breken van den dug bleek, dat onze vloot
had bewezen superieur te zijn. Di ie vijande
lijke kruisers en zes (orpedobooljagers wcr
den in den 'grond geboord en vier kruiseïs
zwaar beschadigd. Onze marinevliegJjjigpn ronk
ten over ons heen en lieten hun garaten en
bommen op don vijand neerregenen. Wat van
de vijandelijke vloot overbleef vluchtte de ha
vens van Batavia, en Soerahaja binnen. Ons
konvooi zottezijn weg weer voort.
Op 1 Maart om 12.30 uur kreeg een' een
heid van onze bij Batavia liggende vloot een
vijandelijke vloot, bestaande uit twee kvuiscis,
in zicht, terwijl oen andere eenheid van onze
vloot in de nabijheid van Soerabaja een vijan
delijke vloot zag, die bedond uit drie kruiseïs
en zes torpedobootjager De transportschepen
van het konvooi werden op een veilige plaits
achtergelaten en onze zeestrijdkrachten bonden
opnieuw t\en strijd aan, waarbij onze vtoot
tweo vijandelijke kruisers tot zinken, bracht,
terwijl cle 'rest op' de vlucht sloeg: Wij wa
ren echter vastbesloten, den tegeiislander niet
to talen ontkomen en maakten- derhalve jacht
op hom. Het resultaat was, jl.it wij iu totaal
vijf kruisers ea zes torpodolioot-jagcrs tot zin
keu brachten en vier" zware kruisers zwaar
beschadigden. Een van onze torpedohootjageis
kreeg een homtreffer, doch was in stunt zich
op eigen kracht venter te beuegen.
De gevechten op Java vormen het voornaam
ste onderwerp der New-Yorksche pers, naar van
daar -wordt gemeld.
De ..bladen Köuden zich vooral bezig met de
vernielingen, die de Nederlanders stelselmatig
bij hun terugtocht op het eiland volbrengen, daar
zij de Japansche successen niet kunnen beletten.
Reusachtige boschen, petroleumbmincn, rijst
koffie- en kruiderijenaanplantingen' worden in
brand gestoken, aldus de kranten, tin- en an
dere mijnen vernietigd. Java wordt voorgesteld
als een reusachtige fakkel, die hemelhoog oplaait.
Desondanks verwachten de bladen het verlies
van Java.
De „New York Times" betoogt, dat na den
val van Java ook de Philippljnen niet langer
houdbaar zijn. Java in Japansche handen be-
teekent de ontblooting van Australië, de neder
laag bij de eerste étappe in de Stille Zuidzee.
Er komen zoo weinig rechtstreeksche berich
ten uit Java, aldus het blad, daar de consuls
en persvertegenwoordigers ztch bij den eersten
oproep tot vertrek terstond in veiligheid hebben
gebracht.
Naar de correspondent vaTi de „Asahi Sjim-
boeu" van het Birmaansche front meldt, is Ran
goon op het oogenbiik één vlammenzee, aange
zien de Engelschcn met het oog op der, op
handen zijnden Japanschen aanval de politiek'der
„verschroeide aarde" hebben toegepast. De uit
de stad vluchtende Birmanen maken ieder ge
regeld verkeer op de wegen naar de voorsteden
onmogelijk. Voorts meldt de correspondent, dat
de onafhankelijkheidsbeweging steeds meer in
het land om zich heen grijpt, aangezien de Bir
manen hun toom over en afschuw van de
Britsche tactiek der „verschroeide aarde," uit
spreken. Leden van de Birmaansche onafhanke
lijkheidspartij en van het vrijwilligerscorps heb
ben op schitterende wijze deelgenomen aan de
gevechten tegen de Britten.
üit de berichten, van, do Londeilsche covres
liondenten van de Zweedsche peis over don
siag om Java blijktp dat men te Londen de
totdusver verrichte Japanscho landingen als een
voorspel beschouwt voor nog giootere landings-
operaties der Japanners.'Geheet en at met. el
kaar ill overeenstemming melden de Londen-
sclie correspondent van Stockiiolms 'Eidningen
en Dagens Nyheter, dal men hot aantal totdusver
gelande .Tapanftors opongeveer 100 000 man
sjjhat, doch dat dit getal door de voortdurend
nieuwo landingen Steeds toeneemt, Daarente
gen zouden de Nederlaiulsch-ludische hoepen
ongeveer 200.000 soldaten omvatten.
De overblijfselen vim de bolsjewistische Oost.
zee-vloot liggëfi, naar van Duitsche militairo
zijde wordt medegedeeld, in de lurven van
Kioonstad en in de-baai van Leningrad ge
blokkeerd, De sporadisch in de Barenb.zee-opc-
reorende bolsjewistische drhkboolon hebben tot
dusverTe geen noemenswaardig succes kunnen
behalen. In het bizonder 'werd geen enket
Dnilsch lioepentransportschip door een bolsje-
wislischks duikboot getorpedeerd. De activiteit
s;an de bolsjesvistisclid vloot in de Oostzee
en in de Noordelijke, zeóën bleef beperkt tot.
liet dekken van den terugtocht van het huisje-
wistischo leger.
Dé Sjah van Iran- heelt Teheian vei laten
en zich naar Irak begeven, terwijl zijn gemalin
zich met haar kinderen naar "haar broeder, ko
ning Faroek van Egypte, onderweg bevindt.
Deze reis,zou in net geheel goen reis voor
genoegen of zuiver voor bezoek zijn. Veeleer
zou men in Teheran op het standpunt staan,
dat de houding der bolsjewieken de taaiste
weken zóó dreigend geworden is, dat-men het
noodig geacht heeft, de keizerlijke familie uit
Teheran Le brengen.
liet Italiaiuische weevniaclitsbcneht van «is-
teren luidt als volgt:
Aan het front van Cyrenaica bedrijvigheid
\an patrouilles. Tijdens tal van luchtgevech
ten schoten Duitscho jagers acht vijandelijke
vliegtuigen -neer. Vijf werden op den grond
vernield.
Ook gisteren is Maltaherhaaldelijk aange
vallen.
Het bepeiklto aantal bommen, dat in den
atgeloopen nacht" hoven Tripoli werd uitgewor
pen heeft 'geen aanzienlijke schade veroor
zaakt. Een .begin van brand, dat .uitbrak in
een haiak, "Wem teSwond onderdenU,
Volgens oen'bericht van don omroep to Bag
dad is de "toestand te Bagdad zóu kr.tiek
géworden, dat de regent, Abdoollilah, de stad
heeft verlaten. Ihj heeft, zooals reeds eerder
op spannende oogonhhkken, den jeugdigen ko-
umg, Fcisal H, medegenomen. Met verscheidene
personen van zijn gevolg heeft de regent zich
onder bescherming van het Britsche garnizoen
naar Koct-el-Mara begeven, waar vandaan hij
zal doorreizen naar Basra, indien de toestand
nog ernstiger zon worden, zooals in hel be
gin van don opstand van Kailani.
De ln het vorige jaar in hokken en schansen Anpgeslagen uien, waarin zij vorstvrij gedurende
de wintermaanden zijn opgeslagen, worden er thans uitgehaald om in den handel gebracht te
worden. De wintcruien worden uit een der schansen, welke geheel van riet zijn gemaakt, gehaald,
(Polygoon-Kuiper)
Volgens berichten uit Bagd.ag is (te olicTei-
ding vart Mossoel vlak achter Hadita bpgc- j
blazen. Dit is de aftakking naar Haifa. Ilc
olieraffinaderij in Haifa hoeft reeds verscheiden:
dagen geen grondstoffen.
l)o diplomatieke coriespondent van het DNB
schrijft:
„Ook. in Duitschland heeft men hot proces
to Riom met spanning tegemoet gezien, om
dat men daarvan waardevolle aanwijzingen ver
wachtte voor hot Franscha standpunt ten aan
zien van don door de nederlaag geschapen
toestand on de daaruit voortvloeiende, moge
lijkheden. Van toonaangevende Duitsctie zijde
heeft men het proces wel „barometer voor do
stemming" genoemd, een barometer, waarvan
men zou kunnen aflezen, in .hoeverre Frankrijk
bereid was aan de nieuwe orde in Europa
mede te werken.
De ensc. entering en liet verloop van iiot pro
ces tot dusverre doen intusschen de vraag
rijzen, of Frankrijk eigenlijk de kernvan de
kwestie wel ziet of wil zien. T'ot do definitieve
zuivering van de atmosfeer kan niets worden
bijgedragen door oen twist over do vraag,
of een cd andera politicus of generaal ver
antwoordelijk moet worden gesteld voor het
verlies van den oorlog. Tot dio zuivering kan
slechts woulen bijgedragen door de beantwoor
ding van do vraag: waarom was Frankrijk be
reid Duitschland den oorlog te verklaren, of
schoon het nauwkeurig op do hoogte was. van
het feit, dat do Führer- tot vrede bereid was
en dat bewezen bad?
Veischeidoue personen te Ihrccht die op niet
al te Ptnhjke wijze „bij de boeien" levensmid
delen en andere goederen liaclit en mee naaf
buis te nemen, meestal als At, duisternis over
de stad was gevallen, zijn onaangenaam ver
vast door liet feit, dat zij door oen controle-
ambtenaar weiden aangehouden. Velen kwanten
er inet een bekeuring en bel, miezeren van de
clandestien veihandelde gondelen af, doch een
onke'f) weid het vuur /.eer na aan de schenen
gelegd, omdat de ambtenaar tot urre-datic wilde
overgaan. Zoo geschiedde ook met een sigaren
handelaar, die via een der toegangswegen van
de stad dezen ciisisambleuaai tegen het h|f
liep. Hij had wel mets lnj zich, maar de amb
tenani ondeiwoeg benf toch dermate scheiy,
dat hij erkende thuis nog 1400 C-gareri te Jieij-
lnm, dte hij gaamfe m den zwarten lialidel
wenschie te \erkoopen. De ambtenaar vond
dit een bc-lenkchjk geval en was van meemng
dat hier wel geanesleeid moest woule-n. Na
veel hidden en snieeV-u ''el de man den si-
gaicnwinkelier gaan, doeh nadat hij zijn adres
had genoteerd, kwam by even tater aan hel
buis van het shiddofler. Daar vertelde hij,
dat men o;> hot hoofdlmiean van politie nog
niet tot arrestatie wilde overgaan, doch dal
de ambtenaar wel de 1401) sigaren in beslag
moe-d nemen. Aldus gestliiedde en de win
kelier was al lang blij (lat bij er zoo af
kwam. Doch nadat" de ambtenaar met de si
garen was vei dweilen, ging de winkelier nog
eens nadenken en toen kwam hem het geilede
geval wel wat verdacht voor,.l'.n4 bij liet po
Utiolniceau kon men hem ook niet, veel voider
helpen, want daar wist men niets van een
rristeamblomiai die L100 sigaren in .beslag had
genomen. Na eerng speuren kon worden geat
testeerd reu 32-jauge veitegeuwoordiger die
zich als crisi-, ambtenaar- voordeed, doch in
werkelijkheid een eerste klas oplichter was.
Thans is hij achter slot en grendel ge/et..
B00MPJÊS
KARIMOEMJA
S^gCS£fs£RANG "ttBATAVIA
V/1 C Zv' L V■Vtvó' 2
HlWajsHSavtow/'onw
fiitey - J uUlT01ZöRp PctrWikarla
HANDEN
narama
=P lapara"
CÜEBIHQM
Soekabeaml
G ^Mactjalan
Parnate^
Toaban
TINDJtt
gangkatan
mM£l«S
SOOJOMEGOrl
Er/as te
Garot!
lasikmaïaja
BATAM
BATAVIA
BUITENZORG
PRIAN6AN
CHER/BON
PEKALQNQAN
BANJ0EMAS
KE00E
SEMARAN8
WSOÉmARTA
JOGJAKARTA
REMBANG
fiODJONEGORO
MA DIOEN
KEDIR
SOERABAJA
18
17MALANG
BESOEKI
®'r»)
BandjêrQegpa 8
sCL.7 Koetóvdro X 10 TtjAKA^
MAD 10
JOGJAKARTA
Fonocogo
)jombangt
'■bJ&.TB/ng,!
iq£RABAJA"gsTFv=:
i«H J ij «-ste»hBi|NOO'AOSÖ
Blttae JmaLANG 18
t I DJtmbtrt
Benjcawwyh
O 50 IOO I50 km
havens hoofdplaatsen der sfdesifnqsrr
•spoorwegen
sm viaotb&sss
Kaart vanpslt
liet bejaarde echtpaar A. ZwaanPrins, vroe
ger wonende iu Umnideil, doch iiot laatste
jaar in Egtneiid aan Zee, was sedert verleden
week Maandag niet ineer gezien,zoodat de huren
van meening waren, dat zij op familiebezoek
in Umuiden waren. Toen men echter do ge
horte week niets van hen hoorde, weid de
politie gewaarschuwd. Deze verschafte zicli
Zondag toegang tot de woning. Men vond liet
echtpaar dood in zijn slaapvertrek. Vermoed
wordt, dat zij door gas- of kolondampveigif-
tiging om het leven zijn gekomen.
Op bijgaande kaart zijn
de voornaamste plaat
sen en havens van Java
te vinden, alsmede de 18
afdeelingen waaruit het
groote eiland met zijn
42 mi'!, inwoners bestaat
De Japanners hebben
troepen-aan wal gezet h$'
de provincie Bantam (1)
dit is aan de fust ten
Noorden van Serano; in
de provinc'e Cheribon
(5) in de baai van In-
dramajoe en in de„ pro
vincie Rembang {12).
ten Oosten van de stad
Rembang. De provincies
zijn genummerd.
Koeiengeloei is in de stad een zeldzaam geluid
en in .den stillen Zondagochtend valt het nog
eens temeer op. De twee agenten, die in de
Groote Houtstraat te Amsterdam liepen, .waren
dan ook nieuwsgierig waar het ongewone la
waai vandaan kwatn. Naderbij gekomen hoor
den zij nog andeie geluiden getrappel en
gestommel en deze klankencombinatie kwam
uit een pakhuis, waar zij twee mannen aantrof
fen en een koe, die vastgebonden op den grond
lag en die haar afkeur van vrijheidsbeperking op
velerlei wijze te kennen gaf.
Verschillende slagersgereedschoppen, welke ge
reed lagen, wezen erop. dat de koe alle, reden
had, het verlies van haar vrijheid te betreu
ren, aangezien dit slechts een voorspel was van
een nog zwaarder verlies, dat haar binnenkort
te wachten zou staan.
Dank zij het ingrijpen der politie werden de
rollen omgekeerd: de boeien van de koe werden
geslaakt en de beide aspirant-slagers verloren
op iiun beurt hun vrijheid.
De koeien-vreugde was echter van korten
duur, want na korten tijd werd zij naar liet
abattoir gebracht, zoodat het alles bijeen slechts
uitstel van executie voor haar beteekende,
Brandkast met inkomt gestolen.
In (len afgeloopen nacht hebben inbrekers
kans gezien om een brandkast uit het kantoor
van' do gemeentebedrijven te Pipiaeker, iuhoa-
dendo 2500 gulden eu een aantal gaspenmm
gen, le doen verdwijnen./Er waren geen spo
ren van braak te vinden.
Inbreker aangehouden.
De Leidsche politie heeft aangehouden den.
30-jarigcn H. J. D., die ervan werd verdacht
de vorige week ten huize van H. in de Jan
Lievenstraat te hebben ingebroken en aldaar
,een bedrag vav f 1000 en een aantal gouden
en zilveren sic. aden te hebben ontvreemd. Bij
e'en huiszoeking werden onder den vliering in
de woning van den verdachte het grootste deel
van het geld en alle vermiste voorwerpen terug
gevonden. D. is in verzekerde bewaring gesteld
cn heeft een volledige bekentenis afgelegd.
Men meldt ons uit Den Dalder:
Op een plek waar .voor- weinige jaren ge
leden het paarse heidekruid nog welig groeide,
de natuur nog ongerept was en waar slechts
het wilde konijn, de haas cn ec i verdwaald hert
zich heer en meester gevoelden, heeft zich in
korten tijd een bedrijf ontwikkeld, dat zijn ont
staan aan de huidige tijdsomstandigheden te
danken heeft.
Men heeft n.l. ontdekt, dat op dit terrein,
gelegen tusschen de voormalige spoorhalte de»
Palz en het station Deft Doidcr, zwart goud
steenkool te vinden is. Wel niet van de
kwaliteit zooals die uit het Zuiden van Lim
burg komt en ook niet in den grond verbor
gen, maar toch een brandstof, welke het in
den kachel behoorlijk „doet" cn gelegen direct
onder het maaiveld, zoodat, in figuurlijken zin,
daar bij de Palz de steenkool maar voor het-
opscheppen ligt.
Indertijd hebben de Ned. Spoorwegen dit ter-
ïein in gebruik genomen als stortplaats voor
sintels, welke per wagon, uit de verschillende
deelen van het land, werden aangevoerd ea
daar,op dftl duur een zwarte oppervlakte gingen
vormen. Meter na meter strekte dit zwarte ter
rein zich jaar op jaar verder uit, steeds ver
der moesten de heidestruiken wijken om plaats
te maliën voor den spoorlijn, waar over de met
hun grauwe massa gevulde wagons werden aan
gevoeld.
Natuurliefhebbers zagen met ieede oogen aan,
dat altijd maar weer opnieuw brokken heide
aan de storiplaats ter offer vielen en het land
schap een beeld 'ging vertoonen, dat weinig in
overeenstemming 'was met de omgeving. Te pro
tested en viel er evenwel niet: het stookafval
der locomotieven moest toch ergens blijven cn
hadden oolc niet Maarn en Railoo hun spoor
wegbedrijven in den vorm van geweldige zand-
afgravingeu'
Een ondernemend man heeft deze tioostelooze
zwarte vlakte met een ander oog bekeken dan
dat van den natuurliefhebber en heeft ontdekt,
dat daar nog veel waardevols in, of beter ge
zegd. op den bodem verborgen lag. In het klein
begonnen, met slechts een paar arbefdeis is
men den grond gaan bewerken, de tn iteit loop
der jaren gestortte sintels werden w-rr s»pqc-
scbept, gezift en de steenkool, welke zaai tus-t
schen de sintels bevindt, naarstig vergaard. De
onderneming' bleek lucratief te zijn: naar de al
dus gewonnen steenkool was goede vraag en
ze,fs de sintels hebben in dezen tijd opnieuw,
waarde gekregen.
Begonnen, zooals gezegd, met slechts een paar,
arbeiders, heeft het personeel zich reeds uit
gebreid tot 60 a 70 man. De productie steeg
naar evenredigheid doch, gezien de oppervlakte/
van het terrein, zal de aanwezige hoeveelheid
niet spoedig zijn uitgeput.
Toch overtreft de vraag nog steeds de pro
ductie, want deze steenkool heeft een aantrek-,
kelijkhcid boven die welke uit de mijnen komt,.
Het zwarte goud van de Palz Is n.l. distri-
butievrij, hetgeen een factor is, welke in deze
dagen medetelt en waar men gaarne voor over
heeft, dat geen keuze kan worden gemaakt welk
soort steenkool ïncn wenscht.
Geen stampende machines verstoren de stil
te van de omringende natuur, slechts het mono
tone geluid van de sintels welke in de zeven
worden geworpen, wordt op betrekkelijk korten
afstand gehoord.
De Doldersche heide brengt steenkool voort...'
Het buurtschap de Palz draagt zijn deel aan
de productie bij,
In de keik \an de 1!iphstengcmeenle te Iloo»
ge/.and, zijn Zondagochtend tijdens de gods
dienstoefening enkele ketkbezookets ongesiokï
goivoulen, tem ijl ook de leider win den dienst
de evangelist R. Wolteis uit Foxhol, z-eli
genoodzaakt voelde zijn jueek af te breken. Een
spoedig ontboden geneesheer eonriateefde hij-
allen kolcndampvcrgriil ging. Allen werden Ier
verpleging naar hun woning meigebiadit. Da
dienst moest worden afge'ast.
Fransche dorpskerk geplunderd cn in brand i
gestoken.
In een kerk nabij St. Nazaire is Zondag
brand uilgebroken. Toen het blusschingswerk ge
ëindigd was bleek, dat misdadigers de kostbare
voorwerpen van eercdienst uit het tabernakel
ontvreemd, de H.H. Hosties over den grond
verspreid, beelden" van heiligen stukgeslagen cn
met de misgewaden den brand gesticht Iiddden.
De Paris Soir meldt, dat de daders kenne
lijk Spnanschc anarchisten moeten zijn, die zich
sinds jaren in deze streek ophouden cn vlak
bij de kerk gehuisvest zijn. Er is bij heff" een
huiszoeking verricht, waarbij inbrekcrswerkttii-
gen voor den dag zijn gekomen. Blijkbaar heb
ben deze anarchisten samen met Fransche com
munisten de kerk geplunderd en toen aangea
stoken.
